İÇİNDEKİLER 1. BÖLÜM: FİNANSAL YÖNETİM VE FİNANS KESİMİ 1.Finansal Yönetim Olgusu ............................................................................................................................ 1 1.1. Finans Bilimi ......................................................................................................................................... 1 1.2. Neden Finans Yöneticisine İhtiyaç Var? .................................................................................. 1 Karar Süreçleri) 1.3. Finans Yöneticisinin Temel İşlevleri (Finans Yönetiminde Temel .............................. 1 2. Finansal Piyasalar ......................................................................................................................................... 2 3. İşletmenin Amacı .......................................................................................................................................... 3 4. İşletme Organizasyonunda Finans Yöneticisi .................................................................................. 4 5. İşletmelerin Hukuki Yapıları .................................................................................................................... 4 2. BÖLÜM: FİNANSAL TABLOLAR VE FİNANSAL ANALİZ 1. İşletme ve Çevresi ......................................................................................................................................... 7 2. Finansal Tablolar........................................................................................................................................... 7 2.1. Bilançonun Yapısı ............................................................................................................................... 8 2.2. Gelir Tablosu ........................................................................................................................................ 9 3. Finansal Analiz ............................................................................................................................................... 9 3.1. Dikey Analiz .......................................................................................................................................... 9 3.2. Yatay Analiz .......................................................................................................................................... 11 3.3. Nakit Akım Analizi ............................................................................................................................. 15 3.3.1. Nakit Akım Tablosunun Yapısı .......................................................................................... 15 3.3.2 Serbest Nakit Akımı (Varlıklardan Sağlanan Nakit Akımı) .................................... 16 3.4. Oran Analizi .......................................................................................................................................... 17 3.4.1. Likidite Oranları ....................................................................................................................... 17 3.4.2. Faaliyet Yapısı Oranları......................................................................................................... 18 3.4.3. Faaliyet (Etkinlik) Oranları ................................................................................................. 19 3.4.4. Kârlılık Oranları ........................................................................................................................ 20 3.4.5. Sermaye Piyasası Performansı Oranları ........................................................................ 24 3.5. Sonuçları Değerlendirme ve Yorum ........................................................................................... 25 3.6. Oran Analizinin Kısıtları .................................................................................................................. 25 3. BÖLÜM: FİNANSAL PLANLAMA 1. Finansal Planlamanın Önemi ve Gereği .............................................................................................. 27 2. Bütçeleme Süreci ........................................................................................................................................... 27 3. Proforma Finansal Tabloların Hazırlanması..................................................................................... 28 3.1. Satışların Yüzdesi Yöntemi ............................................................................................................ 29 3.2. Oranlar Yöntemi ................................................................................................................................. 39 3.3. Kısa Vadeli Planlama: Nakit Bütçesi .......................................................................................... 41 4. Bir Kâr Planlaması Aracı: Başabaş Analizi ........................................................................................ 44 4.1. Başabaş Düzeyinin Hesaplanması .............................................................................................. 45 4.1.1. Nakit Başabaş Düzeyi ............................................................................................................. 45 4.1.2. Muhasebe Başabaş Noktası ................................................................................................. 47 4.1.3. Finansal Başabaş Noktası..................................................................................................... 47 5. Kaldıraç Analizi .............................................................................................................................................. 47 5.1. Faaliyet Kaldıracı ................................................................................................................................ 48 5.2. Finansal Kaldıraç ................................................................................................................................ 50 5.3. Bileşik Kaldıraç.................................................................................................................................... 51 4.BÖLÜM: PARANIN ZAMAN DEĞERİ 1. Paranın Zaman Değeri ve Faiz Kavramı .............................................................................................. 53 2. Faiz Hesapları ................................................................................................................................................ 55 2.1. Basit Faiz ................................................................................................................................................ 55 2.2. Bileşik Faize Göre Hesaplama ....................................................................................................... 55 2.3. Faizlendirme Sıklığı ve Efektif Faiz Oranı ............................................................................... 56 2.4. Enflasyon ve Faiz Oranı ................................................................................................................... 57 2.5. Senet İskontosu ................................................................................................................................... 58 2.6. Anüiteler: ............................................................................................................................................... 59 2.7. Faiz Tabloları........................................................................................................................................ 63 2.8. Borç Geri Ödeme (İtfa/Loan Amortisation) Tabloları ........................................................ 63 5. BÖLÜM: TAHVİL ve HİSSE SENEDİ DEĞERLEME 1. Tahvil, Hisse Senedi ve Değerleme Kavramı ..................................................................................... 65 2. Tahvil Değerleme .......................................................................................................................................... 65 2.1. Tahvil Türleri ....................................................................................................................................... 65 2.2. Kupon Ödemeli Tahvil Değerleme .............................................................................................. 65 2.3. İskontolu İhraç Edilen Tahvil Değerleme ................................................................................ 67 2.4. Tahvil Getirisi ....................................................................................................................................... 68 2.4.1. Cari Getiri (Current Yield): ................................................................................................... 68 2.4.2. Vadeye Kadarki Getiri/Verim Oranı (VKGO) (Yield to Maturity) ....................... 68 2.4.3. Dönemsel Getiri Oranı: (Rate of Return) ....................................................................... 69 3. Hisse Senedinde Değerleme ..................................................................................................................... 70 3.1. Kârpayı (İNA) Modeli........................................................................................................................ 70 3.2. Fiyat/Kazanç Oranı Modeli ............................................................................................................ 72 3.3. Piyasa Değeri/Defter Değeri Oranı Modeli ............................................................................. 73 3.4. Hisse Senedi Getirisi.......................................................................................................................... 73 6. BÖLÜM: RİSK, GETİRİ ve PORTFÖY 1. Kavramlar ......................................................................................................................................................... 75 2. Risk Türleri ...................................................................................................................................................... 75 2.1. Sistematik Risk .................................................................................................................................... 75 2.2. Sistematik Olmayan Risk ................................................................................................................ 76 3. Getiri ve Risk Primi ...................................................................................................................................... 76 4. Risk’in Sadece Getirilerideki Değişkenliğe (Oynaklık/Volatilite) Dayalı Ölçümü (Stand-Alone = Piyasadan Yalıtılmış Risk) .............................................................................................. 78 5. Portföy ............................................................................................................................................................... 81 5.1. Modern Porföy Yaklaşımı ............................................................................................................... 82 5.2. Portföy Getirisi .................................................................................................................................... 82 5.3. Portföyün Riski .................................................................................................................................... 83 5.4. Portföyün Riskini Hesaplamada Teknolojinin Rolü ............................................................ 88 5.5. Finansal Varlıkları Fiyatlama Modeli ........................................................................................ 89 5.5.1. Menkul Kıymet Piyasası Doğrusu (MKPD) ve FVFM’nin Türetilmesi .............. 89 7. BÖLÜM: ÇALIŞMA SERMAYESİ ve NAKİT YÖNETİMİ 1. Çalışma Sermayesi Kavramı ve Önemi ................................................................................................ 93 2. Çalışma Sermayesi Döngüsü ve Gerekli Çalışma Sermayesi Düzeyi ...................................... 93 2.1. Çalışma Sermayesini Belirleyen Faktörler .............................................................................. 94 2.2. Çalışma Sermayesi Nakit Döngüsü ............................................................................................. 94 2.3. Çalışma Sermayesine Yatırım Politikaları ............................................................................... 95 2.4. Çalışma Sermayesi Finansman Stratejileri ............................................................................. 96 3. Nakit ve Menkul Değerler Yönetimi...................................................................................................... 97 3.1. Nakit ve Benzerleri ............................................................................................................................ 97 3.2. Nakit Yönetimi: Finans yöneticisinin denge oyunu ............................................................ 98 3.3. Nakit Düzeyini ve Hazır Değerler Bileşimini Belirleyen Faktörler .............................. 99 3.4. Optimal Nakit Düzeyini Belirleme .............................................................................................. 99 3.4.1. Baumal-Arris & Tobin (BAT) Modeli .............................................................................. 99 3.4.2. Miller & Orr Modeli ................................................................................................................. 102 3.5. Etkin Bir Nakit Yönetimi İçin Yapılması Gerekenler .......................................................... 103 3.5.1. Nakit girişlerini hızlandırmak için: .................................................................................. 103 3.5.2. Nakit çıkışlarını kontrol altına almak için .................................................................... 103 3.6. Menkul Değerlere Yatırım .............................................................................................................. 104 3.7. Başlıca Finansal Yatırım Araçları ................................................................................................ 104 8. BÖLÜM: ALACAK ve STOK YÖNETİMİ& KISA VADELİ FİNANSMAN 1. Alacakların Düzeyini Belirleyen Faktörler ........................................................................................ 107 2. Kredili Satış Politikası ................................................................................................................................. 107 2.1. Satış Koşulları ...................................................................................................................................... 107 2.2. Müşteri (5C) Kuralı ............................................................................................................................ 108 2.3. Tahsilat Çabaları ................................................................................................................................. 108 3. Stok Yönetimi .................................................................................................................................................. 108 3.1. Stok Yönetim Teknikleri ................................................................................................................. 108 3.2. Sipariş Miktarı Problemi ................................................................................................................. 109 3.3. Sipariş Noktası Problemi ................................................................................................................ 110 3.4. Stok Değerleme Yöntemleri ........................................................................................................... 111 3.5. Stok Kontrol Yöntemleri ................................................................................................................. 111 3.6. Stok Yönetiminde Etkinlik İlkeleri.............................................................................................. 111 4. Kısa Vadeli Finansman................................................................................................................................ 112 4.1. Ticari Krediler (Satıcı Kredileri) .................................................................................................. 112 4.2. Kısa Vadeli Banka Kredileri ........................................................................................................... 113 4.3. Akreditif (Letter of Credit) ............................................................................................................. 113 4.3.1. Akreditif Terminolojisi ve Süreç ....................................................................................... 113 4.3.2. Akreditif Türleri ....................................................................................................................... 114 5. Finansman Bonosu ....................................................................................................................................... 115 5.1. Tanım ve Özellikleri .......................................................................................................................... 115 5.2. Hesaplama ............................................................................................................................................. 115 6. Faktoring........................................................................................................................................................... 117 6.1. Faktoring İşleminin Faydaları ...................................................................................................... 117 6.2. Faktoring Türleri ................................................................................................................................ 118 9. BÖLÜM: UZUN VADELİ FİNANSMAN 1. Finansal Kurumlar Aracılığı İle Finansman ....................................................................................... 120 1.1. ORTA VADELİ BANKA KREDİLERİ ............................................................................................. 120 1.1.1. Eşit Taksitlerle Geri Ödenen (İtfa Edilen) Krediler (Fully Amortized Loans) 120 1.1.2. Üzerine Eklenen Krediler (Add-On Loans) .................................................................. 121 1.2. Finansal Kiralama (Leasing).......................................................................................................... 122 1.2.1. Kiralama Türleri ....................................................................................................................... 123 1.2.2. Kiralamanın Dezavantajları ............................................................................................... 124 1.3. Forfaiting ................................................................................................................................................ 124 2. Sermaye Piyasası Yoluyla Finansman .................................................................................................. 124 2.1. Tahvil İhracı .......................................................................................................................................... 124 2.1.1. Çeşitli Kriterlere Tahvil Türleri ....................................................................................................... 125 2.2. Hisse Senedi (Halka Arz)................................................................................................................. 125 2.2.1. Halka Arz Süreci ....................................................................................................................... 126 2.2.2. Hisse Senediyle Finansmanın Üstünlükleri ................................................................. 126 2.2.3. Hisse Senediyle Finansmanın Sakıncaları .................................................................... 126 2.2.4. Çeşitli Kriterlere Göre Hisse Senedi Türleri ................................................................ 127 3. Girişim (Risk) Sermayesi Yoluyla Finansman .................................................................................. 127 3.1. Tanım ve Kısa Tarihçe ...................................................................................................................... 127 3.2. Girişim Sermayesinin Özellikleri ................................................................................................. 128 3.3. Girişim Sermayesi’nin Üstünlükleri & Yararları ................................................................... 128 10. BÖLÜM: BELİRLİLİK KOŞULLARINDA SERMAYE BÜTÇELEMESİ 1.Yatırım ................................................................................................................................................................ 129 2.Yatırım Projelerini Değerleme Yöntemleri ......................................................................................... 130 2.1. Geri Ödeme Süresi.............................................................................................................................. 130 2.2. Muhasebe Kârlılığı ............................................................................................................................. 131 2.3. Net Bugünkü Değer ........................................................................................................................... 133 2.4. İç Verim (Kârlılık/Getiri) Oranı ................................................................................................... 135 2.5. Kârlılık Endeksi ................................................................................................................................... 138 3. Sermaye Bütçelemesinde Bazı Özel Durumlar ................................................................................ 139 3.1. Değişen İskonto Oranları ve NBD ve İVO Yöntemlerinin Birlikte Analizi ................. 139 3.2. Düzeltilmiş İç Verim Oranı ............................................................................................................. 141 3.3. Ekonomik Ömürleri Farklı Projeler .......................................................................................... 142 3.4. Yenileme Yatırımları ......................................................................................................................... 144 11. BÖLÜM: BELİRSİZLİK KOŞULLARINDA SERMAYE BÜTÇELEMESİ 1. Risk ve Sermaye Bütçelemesi ................................................................................................................. 147 2. Riske Göre Düzeltilmiş İskonto Oranı ................................................................................................. 147 3. Belirlilik Eşdeğeri Yöntemi ...................................................................................................................... 148 4. Olasılık Dağılımı Yöntemi ......................................................................................................................... 150 5. Karar Ağacı Yöntemi .................................................................................................................................... 155 12. BÖLÜM: SERMAYE MALİYETİ 1. Sermaye Maliyeti Kavramı ....................................................................................................................... 157 2. Banka Borçlarının ve Tahvillerin Maliyeti ......................................................................................... 158 3. Öncelikli (İmtiyazlı) Hisse Senetlerinin Maliyeti ........................................................................... 160 4. Adi Hisse Senedinin Maliyeti .................................................................................................................. 161 4.1. Adi Hisse Senedi Maliyetine Yatırımcı Cephesinden Yaklaşım: Finansal Varlıkları Fiyatlama Modeli......................................................................................................................................... 162 5. Dağıtılmayan Kârların Maliyeti ............................................................................................................... 162 6. Ağırlıklı Ortalama Sermaye Maliyeti .................................................................................................... 163 6.1. AOSM’nin Finansal Varlıkları Fiyatlama Modeli ile Hesaplanması .............................. 164 7. Marjinal Sermaye Maliyeti ve En Uygun Sermaye Bütçelemesi Düzeyinin Belirlenmesi ......................................................................................................................................................... 165 13. BÖLÜM: SERMAYE YAPISI (BORÇ/ÖZKAYNAK DENGESİ) 1. Sermaye Yapısı ve Firma Değeriyle Olan İlişkisi ............................................................................ 173 2. Sermaye Yapısı-Firma Değeri İlişkisini Açıklayan Teorik Yaklaşımlar................................. 174 2.1. Net Kâr Yaklaşımı ............................................................................................................................... 175 2.2. Net Faaliyet Kârı Yaklaşımı ............................................................................................................ 176 2.3. Geleneksel Yaklaşım.......................................................................................................................... 176 2.4. Modigliani&Miller Yaklaşımı ......................................................................................................... 177 2.5. Finansal Sıkıntı ve Temsil Maliyetleri ....................................................................................... 181 2.6. Denge Teorisi: Güncel Yaklaşım .................................................................................................. 182 2.7. Finansal Hiyerarşi (Pecking Order) ve Asimetrik Bilgi Teorisi ..................................... 182 3. Optimal Sermaye Yapısının Belirlenmesi .......................................................................................... 183 14. BÖLÜM: KÂRPAYI (TEMETTÛ) POLİTİKASI 1. Kârpayı ile Piyasa Değeri İlişkisine Basit Bir Yaklaşım................................................................ 187 2. Finans Teorisinde Kârpayı Politikası İle Firma Değeri Arasındaki İlişkiyi Araştıran Yaklaşımlar ........................................................................................................................................................... 189 2.1. MM’İN “Karpayının İlgisizliği” Teorisi ...................................................................................... 189 2.2. “Eldeki Kuş” Tezi ................................................................................................................................ 191 2.3. Kârpayının Sinyal Etkisi .................................................................................................................. 192 2.4. Davranışsal Finansın Kârpayı Tercihi Tezi ............................................................................. 192 2.5. Vergi Farklılığı Tezi ........................................................................................................................... 193 2.6. Müşteri Etkisi ....................................................................................................................................... 194 2.7. İhraç ve Temsil (Vekalet) Maliyetleri ....................................................................................... 194 3. Kârpayı Ödeme Şekilleri ............................................................................................................................ 195 3.1. Nakit Kârpayları .................................................................................................................................. 195 3.2. Hisse Senedi Şeklinde Kârpayları................................................................................................ 195 3.3. Hisse Senedi Şeklinde Kârpayları................................................................................................ 196