7 Vektör - Kuvvet 1 5. Test 1’in Çözümleri A) B) C) K L 1. F1 K+N F2 I. grubun oyunu kazanabilmesi için F1 kuvvetinin F2 den büyük olması gerekir. A seçeneğinde her iki grubun uyguladığı kuvvetler eşittir. M N K Cevap A dır. D) E) M L 2. K K+M K+L M+N M A L+M N B –C Şekillerde görüldüğü gibi K + L işlemi diğerlerinden daha küçüktür. Cevap A dır. A - C + B = 2 B \ B Cevap A dır. 3. M cisminin dengede kalabilmesi için ona etki eden tüm kuvvetlerin bileşkesinin sıfır olması gerekir. Nihat Bilgin Yayıncılık© Şekilde görüldüğü gibi A - C = B dir. Buna göre; 6. F F R=F 60° 60° F K Cevap C dir. F 1 kuvveti ile birlikte A seçeneğinde verilen F 2 ve F 3 kuvvetlerinin bileşkesi alındığında sıfır olur. Cevap A dır. 7. L P M 4. Uç uca ekleme yöntemiyle K + L + M + N vektörlerini toplayalım. K K+L+M=0 N K L N N + P = –M P M Çokgen kapandığı için verilen dört vektörün toplamı sıfırdır. Geriye sadece P vektörü kalır. Cevap E dir. N Cevap C dir. 2 VEKTÖR - KUVVET 8. Şekilde görüldüğü gibi bileşke kuvvet P doğrultu- Y sundadır. II ve III. önermelerdeki F 1 ve F 3 kuvveti kaldırıldı- L ğında bileşke P doğrultusunda çıkmıyor. –X Cevap A dır. K Y–X=L+K Verilenlerin içinde doğru olan Yalnız I dir. 12. Cevap A dır. R Y 9. X F3 O Bileşkenin büyüklüğü; F1 R2 = X2 + Y2 + 2XY.cosβ F 1 ve F 3 kuvvetleri aynı yönlü olduğundan bunların bileşkesi en büyüktür. bağıntısı ile bulunur. β açısı küçüldükçe veya α açısı büyüdükçe bileşke vektörünün büyüklüğü artar. Nihat Bilgin Yayıncılık© Cevap B dir. 10. Y+ Z + K + L = X X Y Z 13. L K Cevap B dir. F F 30° 30° Y, Z, K ve L vektörleri uç uca ekli biçimde verildiğinden bunların vektörel toplamı X vektörüne eşittir. X + X = 2 X olur. 30° 120° 30° O R = 2F F F 30° 30° F F 120° F F Cevap B dir. Cevap B dir. 11. M cisminin P doğrultusunda hareket edebilmesi için bileşkenin bu doğrultuda çıkması gerekir. I. F 2 kuvvetini kaldırıp, F 3 kuvvetini 3 katına çıkarılım. F1 bileşke M F3 P 14. F 1 ve F 2 kuvvetlerinin yerleri değiştirildiğinde bileşke kuvvetin büyüklüğü değişmez. Ancak hareket yönü ile hareket doğrultusu değişebilir. Hareket yönü ve doğrultusunun değişmemesi için F 1 ve F 2 kuvvetlerinin büyüklüklerinin eşit olması gerekir. Bu yönde bir açıklama olmadığına göre Yalnız I doğrudur. Cevap A dır. 3 VEKTÖR - KUVVET 15. 3 br 18. F 1 + F 2 + F 3 = 0 olduğuna göre; 4 br F2 + F3 =- F1 F1 + F3 =- F2 5 br yazabiliriz. F 1 kuvveti ters çevrildiğinde bileşke R 1 olmaktadır. Buna göre; 3 br R 1 = - F 1 + F 2 + F 3 = - 2 F 1 1 44 2 44 3 - F1 O 4 br bulunur. F 2 kuvveti ters çevrildiğinde bileşke kuvvet R 2 olmaktadır. Biri 3 br, öteki 4 br olan iki vektör arasındaki açı θ = 0° olsaydı bileşke 7 br olurdu. θ = 90° olsaydı bu durumda bileşke 5 br olurdu. 0° < θ < 90° olduğuna göre, bileşke 5 ile 7 arasında bir değer alacaktır. R 2 = F 1 - F 2 + F 3 = - 2 F 2 | R1 | Cevap D dir. = | R2 | |2 F1 | |2 F2 | = | F1 | | F2 | 16. α > θ olduğundan bileşke kuvvet F 2 ye daha yakın olur. Açı kuvvet ters orantı ilişkisinden yararlanarak, | F 2| > | F 1| yazabiliriz. | R | ile | F 1| ve | R | ile | F 2| arasında kesin birşey söylenemez. Cevap A dır. 17. A F3 F1 F3 F2 –F2 F 1 + F3 = 2 F2 Şekil I Şekil I de; → → → → F1 + F2 + F3 = 3F2 Şekil II de; → → → → F1 + F3 – F2 = F2 F1 + F3 = 2 F2 Şekil II F2 30° F1 3α + 4α + 5α = 12α eder. 12α = 360° olduğuna göre, α = 30° dir. Buna göre, açılar şekilde verildiği gibidir. A F1 Nihat Bilgin Yayıncılık© F3 .................. (1) .................. (2) (1) denkleminin (2) denklemine oranı 3 olur. Cevap C F2 = F1·cos30° 3 F2 = F1 · 2 F1 2 3 2 bulunur. = = F2 3 3 Cevap C dir. VEKTÖR - KUVVET Test 2’nin Çözümleri 5. X + Y vektörü ile Z vektörü X aynı yönlü iki vektördür. Bu 3 nedenle X + Y + Z = Z 2 dir. 1. Başlangıç ile bitiş noktalarını birleştirdiğimizde bileşke kuvvet 1 numaralı vektör olur. X+Y 4 Y Cevap A dır. Z Cevap B dir. 2. F1 K F2x 6. k , , , m, n, p vektörlerinin bileşkesi sıfırdır. Geriye kalan s ve r vektörlerinin bileşkesi m kadardır. F2 Cevap D dir. F2 F2y K noktasal cisminin –y yönünde hareket etmesi için Şekil II deki 2 numaralı kuvvetin de uygulanması gerekir. Bu durumda F 2 y kalır. Cevap B dir. R P+S –P + R P S –P S k = P + R + S = 2R 8. 60° a / = –P + R + S = 2S P - R vektörü ile S vektörü ters yönlü olduğundan m vektörünün büyüklüğü en küçüktür. 60° a a X, Y, K, L vektörlerinin bileşkesi sıfırdır. Geriye yalnızca Z vektörü kalır. Cevap A dır. R Nihat Bilgin Yayıncılık© 3. 7. a a Şekil II P–R P Cevap E dir. Şekil I Şekil I deki üç vektörün bileşkesi sıfırdır. –R v3 a Geriye kalan iki vektörün bileşkesi Şekil II deki gibi olup büyüklüğü 3 a dır. Cevap D dir. 4. Soruda | F 1 | = 1 br, | F 2 | = 5 olarak verilmektedir. F 2 vektörü ters çevrilip şekildeki gibi bileşke alındığında, | F 3 | = 2 2 br bulunur. Buna F3 –F2 göre, | F 3 | > | F 2 | > | F 1 | dir. Cevap A dır. F1 9. Vektörler kaydırılarak şekildeki gibi bir köşede toplanabilir. Her üç kuvvetin bileşkesinin büyüklüğü 2F olur. Cevap C dir. R = 2F F F 60° F F 5 VEKTÖR - KUVVET 10. Noktasal K cismi dengede kaldığına göre, kuvvetlerin x ve y doğrultularındaki bileşenleri birbirine eşit olmalıdır. 14. Kuvvetlerin karşılarındaki açılar aşağıdaki şekil üzerinde verildiği gibidir. F 1 vektörünün –y doğrultusundaki bileşeni, F 3 vektörünün +y doğrultusundaki bileşenine eşit olmalıdır. Bu nedenle I. önerme doğru, II. ve II. önermeler yanlıştır. F2 F1 150° 120° Cevap A dır. F3 11. Bileşkenin –x yönünde F büyüklüğünde olması için; F1·cos37° = F 4 F1· =F 5 5 F1 = F 4 F1·sin37° = F2 5 3 F · = F2 5 4 3 olmalıdır. Buradan F2 = F bulunur. 4 Cevap A dır. 15. y F3 Cevap A dır. 12. F 6 kuvveti kaldırılırsa noktasal m cismi +y yönünde hareket eder. Cevap B dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© Sinüs teoremine göre karşısındaki açısı küçük olan kuvvet en büyüktür. Buna göre, F3 > F2 > F1 bulunur. K |F2|=F |F1|=F x |R1,2| = v2F F 1 ve F 2 kuvvetlerinin bileşkesinin büyüklüğü | R 1, 2 | = 2 F dir. F 1, F 2 ve F 3 kuvvetlerinin bileşkesinin sıfır olması için F 3 kuvvetinin büyüklüğü 2 F olması gerekir. 13. I. F 1 ve F 2 nin bileşkesi alındığında - F 3 kuvvetine eşit değildir. F1 + F2 - 2 F3 =-3 F3 1 44 2 44 3 II. F 3 kuvvetinin ucuna F 4 kuvveti eklendiğinde bileşkesi F 1 kuvvetini verir. Buna göre F 1 + F 2 - 2 F 3 işleminin büyüklüğü 3 2 F bulunur. III. O - F3 Cevap C dir. 16. Yay sabitleri k1, k2, k3 olan ve birbirine paralel bağlı yayların eş değer yay sabiti; –F2 F1 keş = k1 + k2 + k3 + ... + biçiminde bulunur. Eğer bu yaylar birbirine seri bağlanırsa eş değer yay sabiti; 1 1 1 1 = + + k eş k 1 k2 k3 bağıntısıyla bulunur. F1 –F2 F 1 - F 2 vektörü F 4 vektörüne eşit değildir. Cevap B dir. 6 VEKTÖR - KUVVET Yay sabiti k olan bir yaya büyüklüğü F olan bir kuvvet uygulanırsa yay x kadar açılır veya sıkışır. Yayın açılma veya sıkışma miktarı F = k·x bağıntısıyla bulunur. öteki P kuvvet gibi yayı açıyor. Şekil III te yayın bir ucu bağlı, öteki ucuna kuvvet uygulanıyor. Her üç şekilde de yayı açan kuvvetler eşit olup P kadardır. Bu nedenle x1 = x2 = x3 olur. Cevap A dır. Şekil I için; keş = 3k ve F = 3k·x Şekil II için; keş = yazabiliriz. Her iki şekil için F aynı olduğundan; 3k·x = 6 6 k ve F = k·xœ 5 5 6 5 k·xœ ⇒ xœ = x bulunur. 5 2 19. (2+3)mgsinθ 3m Cevap B dir. 2mgsinθ 2m θ Şekil I de; G1 = k·x Şekil II de; G2 = 9k·x G1 k·x 1 = = bulunur. 9k·x 9 G2 18. 1 Cevap A dır. 2 P yay tutuyor yatay P yatay Şekil II Şekil I 3 2P. sin 30° 30 °=P yatay Şekil III Şekil I de yayın bir ucu bağlı, öteki ucuna P kuvveti uygulanıyor. Şekil II de P lerden biri yayı tutuyor, Nihat Bilgin Yayıncılık© 17. Yay sabiti telin boyu ile ters orantılıdır. 3/ uzunluğundaki yayın sabiti k ise, / uzunluğundaki yayın sabiti 3k olur. Şekil II de yaylar paralel bağlı olduğundan keş = 9k dır. yatay S yayının açılmasına neden olan kuvvet 5mgsini, T yayının açılmasına neden olan kuvvet 2mgsini dır. Özdeş yaylardan S yayı 5 birim uzarsa, T yayı 2 birim uzar. xS 5 x T = 2 olur. Cevap E dir.