Yeni TTK` nın Yönetim Kuruluna Getirdiği Cezai ve

Yeni TTK' nın Yönetim Kuruluna Getirdiği Cezai ve
Hukuki Sorumluluklar
Bilindiği üzere 6102 Sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu 01 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe girmek üzere 13
Ocak 2011 tarihinde TBMM Genel Kurulunda kabul edilmiş ve 14 Şubat 2011 tarih ve 27846 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanmıştır.
Yeni Türk Ticaret Kanunu (TTK) ile eski kanunda yönetim kurulu üyelerinin sorumluluğunu belirleyen
basiretli iş adamı kıstası yerine tedbirli yönetici kıstası getirilmiştir. Yeni TTK’nın 369’uncu maddesinde
“Yönetim kurulu üyeleri ve yönetimle görevli üçüncü kişiler, görevlerini tedbirli bir yöneticinin özeniyle
yerine getirmek ve şirketin menfaatlerini dürüstlük kurallarına uyarak gözetmek yükümlülüğü
altındadırlar.” denilmiştir. Tedbirli bir yöneticin bütün kriz ve pazar şartlarını değerlendirmesi, değişiklikleri
en kısa zamanda tespit etmesi ve gerekli tedbirleri alması gerekmektedir. Yeni TTK ile yönetim kurulunun
görev ve yetkileri ile üyelerin sorumlulukları genişletilmiştir.
Yeni TTK ile yönetim kurulu üyeleri için “Hukuki ve Cezai Sorumluluk” adı altında yeni bir düzenlemeye
gidilmiştir. Yönetim kurulu üyelerinin kanundan kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirmediği takdirde
hukuki ve cezai sorumlulukları olacaktır. Eski Türk Ticaret Kanunu’nda cezai yaptırıma bağlanan fiillerin
sayısı yok denecek kadar azken yeni TTK ile çok daha fazla fiil için cezai sorumluluk öngörülmüştür.
Suçlar ve cezalar Yeni TTK’nın 562’nci maddesinde gösterilmiştir. Maddede belirtilen yaptırımlar adli para
cezaları olabileceği gibi hapis cezaları da olabilmektedir. 562’nci madde de belirtilen suçlar 563’üncü
madde gereği resen takip olunur.(doğrudan, hiçbir şikayet olmaksızın) Ayrıca bir mahkumiyet kararı
alınması sonucunda yargılanan kişinin sabıka kaydı oluşacaktır.
6102 sayılı Yeni TTK limited şirketlerin idaresinde görev alacak müdürlerin hukuki ve cezai sorumlulukları
ile ilgili olarak ise anonim şirketler ile ilgili bölüme atıf yapılmaktadır. Hükme göre; limited şirket müdürleri
ile anonim şirketlerin yönetim kurulu üyelerinin hukuki ve cezai sorumluluk bahsinde aynı hükümler
uygulanacaktır. Ayrıca yeni TTK ile müdürlerin devredilemez ve vazgeçilemez görevleri sınırlı sayıda
sayılmış ve müdürlerin yetkileri açıkça ortaya konmuştur.
Yazımızın bu kısmında Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun 562’nci maddesinde yer alan hapis ve para cezasını
gerektiren suç ve cezaları kısaca belirtmek isteriz.
Aşağıda yer alan hükümlere uymayanlar “ikiyüz günden az olmamak üzere adli para cezasıyla
cezalandırılırlar.”
a) Defter tutma yükümlülüğünü yerine getirmemek(md. 64/1)
b) İşletmesiyle ilgili olarak gönderilmiş bulunan her türlü belgenin, fotokopi, karbonlu kopya, mikrofiş,
bilgisayar kaydı veya benzer şekildeki bir kopyasını, yazılı, görsel veya elektronik ortamda
saklamamak(md. 64/2)
c) Ticari defterlerinin açılış ve kapanış kayıtlarını notere onaylattırmamak(md. 64/3)
d) Defterleri usulüne uygun tutmamak(md. 65)
e) Kanuna aykırı hileli envanter çıkartmak( md. 66)
f) Belgeleri basılı ortamda ibraz etmemek(md. 86)
g)Anonim şirketin ve topluluğun finansal tablolarını düzenlemekle yükümlü ana şirketin, yönetim kurulu
faaliyet raporunu, denetçi raporunu, mali tabloları ve genel kurul kararını ilan ettirtmemesi( md. 524)
Aşağıda yer alan hükümlere uymayanlar “üçyüz günden az olmamak üzere adli para cezasıyla
cezalandırılırlar.”
a) Şirket kurucularının gerçeğe aykırı beyanda bulunmaları(md. 349)
b) Şirket kuruluşunda kuruluş denetçisinin gerçeğe aykırı rapor (md. 351)
c) Pay sahiplerinin mutat ticari gerekler dışında şirkete borçlanması(md. 358)
d) Yönetim kurulu üyelerinin kendisinin veya yakınlarının ve bunların ortağı oldukları şahıs şirketleri ile en
az yüzde 20’sine iştirak ettikleri sermaye şirketlerinin şirkete borçlanması veya şirketin bunlar lehine
teminat, garanti vermesi, kefil olması (md. 395)
Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu’nca belirlenmiş standartlara uymayanlar yüz günden üçyüz güne
kadar adli para cezasıyla cezalandırılırlar. (md. 88)
Bağlı şirket yönetim kurulunun, faaliyet yılının ilk üç ayı içinde bağlı şirketleri hakkında gerekli raporu
düzenlenmemesi( md. 199) iki yıla kadar hapis ve adli para cezasıyla cezalandırılırlar.
Şirket denetlemeye yetkili bakanlık görevlilerine şirketin defter, belge ve bilgilerin sunulmaması veya
bunların görev yapmalarının engellenmesi üç aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Görevleri dolayısıyla defter ve belgelerini inceleyenlerin öğrendikleri iş ve işletme sırlarını açıklamaları
(md. 527) bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılırlar.
Şirketin kuruluşu sermaye artırımı, azaltılması veya menkul kıymet ihracıyla ile belge ve
taahhütnamelerinin Kanuna ve gerçeğe aykırı olması (md. 549) durumunda bir yıldan üç yıla kadar hapis
cezasıyla cezalandırılırlar.
Taahhüt olunmamış veya ödenmemiş sermayeyi taahüt edilmiş ve ödenmiş gibi gösterenler (md. 550/1)
üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezasıyla cezalandırılırlar.
Sermaye taahhüdünde bulunanların ödeme yeterliliği olmadığını bilerek taahhüde onay verenler (md.
550/2) üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezasıyla cezalandırılırlar.
Ayni sermayenin veya devralınacak işletme ile ayınların değerlemesinde emsaline oranla yüksek fiyat
biçenler, işletme ve aynın niteliğini veya durumunu farklı gösterenler ya da başka bir şekilde yolsuzluk
yapanlar (md. 551) üç aydan iki yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılırlar.
Şirket kurmak veya sermaye artırımı amacıyla SPK’dan izinsiz olarak halktan para toplayanlar altı aya
kadar hapis cezasıyla cezalandırılırlar.
Anonim, limited ve paylı komandit şirketlerde Kanunun 1524’üncü maddesi uyarıca web sayfası
oluşturmayanlar altı aya kadar hapis ve yüz günden üçyüz güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılırlar.
Kanunun 1524’üncü maddesi uyarınca web sayfasına konulması gereken bilgileri koymayanlar üç aya
kadar hapis ve yüz güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılırlar.
Görüldüğü üzere 6102 sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu ile Anonim şirket yöneticileri ve limited şirketleri
müdürlerine daha önceki kanunda yer almayan birçok konuda adli para ve hapis cezası getiren
düzenlemeler yapılmıştır. Kanunun uygulama tarihi olan 1 Temmuz 2012’den önce firmalarımızın
kendilerini Kanun’un getirdiği yeni uygulamalara göre hazırlamalarında fayda olacağı görüşündeyiz.