4 Genelge No: 13>Z Değerleme ve İstatistik Müdürlüğü * İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI İstinye 80860 İstanbul Tel. : (0212) 298 21 00 Faks : (0212) 298 25 00 İstanbul, 10 Mart 2000 Konu : Sermaye Artırımları ve Temettü Ödemelerinde Hisse Senetlerinin Baz/Referans Fiyatlarının Belirlenme Yöntemi Hk. İlgi : 15 Ocak 1997 tarih ve 70 sayı ile 14 Mayıs 1997 tarih ve 72 sayılı Değerleme ve İstatistik Müdürlüğü Genelgeleri. Sayın Üyemiz, Maliye Bakanlığının, 06.02.2000 tarih ve 23956 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 67 sayılı Kurumlar Vergisi Genel Tebliği ile kar paylarından (temettü) dağıtım sırasında gelir vergisi stopajı uygulanmaya ve buna bağlı olarak kar paylarının piyasada net ve brüt olarak ayrı ayrı ifade edilmeye başlanması nedeniyle, Sermaye Artırımları ve Temettü Ödemelerinde Baz/Referans Fiyatların Belirlenme Yönteminde (Yöntem); a) "Brüt temettü: 1.000 TL nominal değerli bir hisse senedine nakit olarak ödenen net temettü ile dağıtım sırasında yapılan gelir vergisi stopaj kesintisi toplamıdır" tanımının ilave edilmesine, b) kullanılan tanım ve formüllerde "nakit temettü" ifadesinin "brüt temettü" olarak değiştirilerek Yöntemin ek'te bulunan son halinin kabulüne, Borsa Yönetim Kurulu'nun 22.02.2000 tarihli toplantısında karar verilmiştir. Söz konusu yöntemde brüt temettünün esas alınması Sermaye Piyasası Kurulu'nun 09.03.2000 tarih ve MSD-10/140 sayılı yazısı ile uygun bulunmuştur. Bilgilerinizi ve gereğini rica ederim. 1 Saygılarımla, İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI BAŞKANLIĞI Osman BİRSEN Başkan Ek: 5 sayfa. EYA/HT Ek - 1 1/5 SERMAYE ARTIRIMLARI VE TEMETTÜ ÖDEMELERİNDE HİSSE SENETLERİNİN BAZ/REFERANS FİYATLARININ BELİRLENME YÖNTEMİ TANIMLAR F ey = Mevcut ve artan sermayeyi temsil eden hisse senetlerinin ortak baz fiyatı. Fe = Mevcut sermayeyi temsil eden eski hisse senedinin baz fiyatı. Fy = Sermaye artırımı nedeniyle verilen yeni hisse senedinin baz fiyatı. Fb = Rüçhan hakkı kullanılmış, bedelsiz hakkı üzerinde hisse senedinin baz fiyatı. Fk = Yeni pay alma kuponunun referans fiyatı. Fag = Sermaye artırımı ve/veya temettü ödemesi öncesi en son seanstaki ağırlıklı ortalama fiyat, nj = Bedelsiz hisse alma oranı. n2 = Rüçhan hakkı kullanma oranı. T = Brüt temettü =1.000 TL nominal değerli bir hisse senedine nakit olarak ödenen net temettü ile dağıtım sırasında yapılan gelir vergisi stopaj kesintisi toplamı. R = 1.000 TL nominal değerli bir hisse senedinin rüçhan hakkı kullanma fiyatı. Baz fiyat : Bir hisse senedinin bir seans süresince işlem görebileceği en üst ve en alt fiyat limitlerinin belirlenmesinde esas teşkil eden fiyattır. Formüllerde bulunan fiyatın en yakın fiyat adımına yuvarlanması ile elde edilir. Referans fiyatı : Bir hisse senedinin ve/veya yeni pay alma kuponunun işlem görebileceği en üst ve en alt fiyat limitlerinin belirlenmesinde esas teşkil etmeyen, fiyat tescili yapılıncaya kadar üyelerce referans değer olarak kullanılması amaçlanan fiyattır. 1 - Temettü Ödemelerinde Baz Fiyatın Belirlenme Yöntemi I - Temettünün tamamının nakit olarak dağıtılması: a) Tedavülde yeni hisse senedi bulunmuyorsa, baz fiyat, en son ağırlıklı ortalama fiyattan brüt temettü bedeli çıkarılarak bulunur. b) Tedavülde yeni hisse senedi de bulunuyorsa, eski hisse senedinin en son ağırlıklı ortalama fiyatından brüt temettü bedeli düşüldükten sonra bulunacak fiyatı ile yeni hisse senedinin en son ağırlıklı ortalama fiyatının, eski ve yeni hisse senetlerinin sermaye içindeki paylarına göre ağırlıklı ortalamasının alınmasıyla bulunur. Bu durumda baz fiyat: (Eski hisse adedi * (Eski hissenin en son ağırlıklı ortalama fiyatı - Brüt temettü)) + (Yeni hisse adedi * Yeni hisse senedinin en son ağırlıklı ortalama fiyatı) Baz Fiyat = Eski hisse adedi + Yeni hisse adedi formülüne göre hesaplanır. Sermaye Artırımları ve Temettü Ödemelerinde Hisse Senetlerinin Baz/Referans Fiyatlarının Belirlenme Yöntemi /Şubat 2000 Ek - 1 2/5 II - Temettünün tamamının hisse senedi olarak dağıtılması: Temettünün hisse senedi olarak dağıtılması, bedelsiz sermaye artırımı olarak değerlendirilir ve baz fiyat, 2-A-I-b ve 2-B-I-b şıklarındaki formüllerde T=0 yazılmak suretiyle ve 2-A-I-e, 2-BI-h şıklarına göre hesaplanır. III - Temettünün kısmen nakit, kısmen hisse senedi olarak dağıtılması: Temettünün nakit olarak dağıtılan kısmı brüt temettü ödemesi, hisse senedi olarak dağıtılan kısmı da bedelsiz sermaye artırımı olarak dikkate alınır ve baz fiyat, sermaye artırımlarında baz/referans fiyatların belirlenme yöntemi 2-A-I-b, 2-A-I-e ve 2-B-I-b, 2-B-I-h şıklarındaki formüllere göre hesaplanır. 2 - Sermaye Artırımlarında Baz/Referans Fiyatların Belirlenme Yöntemi A - Kayıtlı Sermaye Sisteminde Olan Şirketlerde I - Ortakların rüçhan haklarını tamamen veya kısmen kullanması durumunda, a) Bedelsiz ve/veya nakit sermaye artırım işlemlerinin başladığı gün, mevcut hisse senetlerinin brüt temettüleri daha önceki bir tarihte ödenmiş ise; ı + n, + nL2 b) ı + n , + n2 Bedelsiz ve/veya nakit sermaye artırım işlemlerinin başladığı gün, mevcut hisse senetlerinin brüt temettüleri de ödeniyorsa; Fağ + î l 2 R - T F ağ + n 2 R-T ı +11, + n2 ı + n , + n2 F,ey Sermaye Artırımları ve Temettü Ödemelerinde Hisse Senetlerinin Baz/Referans Fiyatlarının Belirlenme Yöntemi / Şubat 2000 Ek - 1 3/5 c) Bedelsiz ve/veya nakit sermaye artırım işlemlerinin başladığı gün, mevcut hisse senetlerine ödenecek brüt temettü oranı belli ve ileri bir tarihte ödenecekse; Fag + n 2 R - T Fe= + T , Fy = F e - T , Fk=(Fy-R)xn2=(Fe-T-R)xn2 ı +n] +n2 d) Bedelsiz ve/veya nakit sermaye artırım işlemlerinin başladığı gün, mevcut hisse senetlerine ödenecek brüt temettü oranı belli değil ve ileri bir tarihte ödenecekse, eski, yeni hisse senetleri ve yeni pay alma kuponlarının fiyatı, fiyat oluşuncaya kadar serbest bırakılır. e) Hisse senedinin "Brüt temettü, bedelli ve bedelsiz hakları üzerinde" fiyatı nominal değerinin altındaysa veya brüt temettü kuponu kesilmiş ve bedelsiz hakkı kullanılmış olarak hesaplandığında nominal değerinin altına düşüyorsa, baz fiyatın tespitinde, rüçhan hakkı kullanma oranı ve değeri hesaba katılmaz ve baz fiyat yukarıdaki formüllerde n 2 = 0 yazılarak belirlenir. f) Aynı anda işlem gören bedelsiz hisse alma hakkı üzerinde (BÜ) eski ve yeni hisse senetlerinin, bedelsiz hakların kullanılmaya başlanması nedeniyle pazarlarının birleştirildiği tarihte, adedi * Eski hissenin \ (EskiBÜhisse ağırlıklı ortalama fiyatı / ^ / Yeni hisse adedi * Yeni hissenin \ \ ağırlıklı ortalama fiyatı ) Baz Fiyat = Eski hisse adedi + Bedelsiz verilen hisse adedi + Yeni hisse adedi II - Bedelli sermaye artırımlarında ortakların, rüçhan haklarının tamamen kısıtlanarak piyasa fiyatından birincil piyasada halka arz edilmesi durumunda; a) Rüçhan haklarının tamamen kısıtlanarak Borsa'da halka arzına başlandığı gün mevcut hisse senetlerinin en son ağırlıklı ortalama fiyatı o günün ikincil piyasa işlemlerinde baz 1 fiyat olarak alınır. b) Rüçhan hakları tamamen kısıtlanarak bedelli artırım ile birlikte bedelsiz artırım ve/veya brüt temettü ödemesi de yapılıyorsa, ikincil piyasada baz fiyat, brüt temettü ödeme tarihine göre I- b, c, d şıklarındaki formüllerde n 2 = 0 yazılarak belirlenir. Sermaye Artırımları ve Temettü Ödemelerinde Hisse Senetlerinin Baz/Referans Fiyatlarının Belirlenme Yöntemi / Şubat 2000 Ek - 1 4/5 B - Esas Sermaye Sisteminde Olan Şirketlerde I - Bedelli sermaye artırımlarında ortakların rüçlıan haklarını tamamen veya kısmen kullanması durumunda; a) Rüçhan hakkı kullanımının başladığı gün, mevcut hisse senetlerinin brüt temettüleri daha önceki bir tarihte ödenmişse, mevcut hisse senedinin "bedelsiz hakları üzerinde" baz fiyatı; Fb= F f ^ + n R 1 x(i+n,), Fk= I" ı + n, + n2 F *ğ + n 2 R p "|xn 2 ı +IİJ + n 2 b) Rüçhan hakkı kullanımının başladığı gün, mevcut hisse senetlerinin brüt temettüleri de ödeniyorsa, mevcut hisse senedinin "bedelsiz hakları üzerinde" baz fiyatı; [ F ag + n 2 R-T I ı+n,+n2 J c) I F ag + n 2 R-T ı+n,+n2 | _ J L J x(i+no , | R J x n X r İ 2 Rüçhan hakkı kullanımının başladığı gün mevcut hisse senetlerine ödenecek brüt temettü miktarı belli, ancak, sermaye artırımından sonra ödeneceği durumda, mevcut hisse senedinin "bedelsiz hakları üzerinde" baz fiyatı: Fb= r I n2R-Tİ J 1+11,4-112 F a ğ + x (i + II]) + t , k= [ I Fag + n2R-x 1 xn2 - R İ l+I^+I^ d) Rüçhan hakkı kullanımının başladığı gün mevcut hisse senetlerine ödenecek brüt temettü oranı belli değil ve ileri bir tarihte ödenecekse, mevcut hisse senedinin "bedelsiz hakları üzerinde" fiyatı ve yeni pay alma kuponlarının fiyatı, fiyat oluşuncaya kadar serbest bırakılır. e) Sermaye artırımı nedeniyle bastırılan hisse senetlerinin dağıtılmasına başlandığı gün, mevcut hisse senetlerinin brüt temettüleri daha önceki bir tarihte ödenmiş ve artan sermayenin tescili aynı yıl içinde yapılmışsa, F ey = Fb 1 1 +11, Sermaye Artırımları ve Temettü Ödemelerinde Hisse Senetlerinin Baz/Referans Fiyatlarının Belirlenme Yöntemi / Şubat 2000 Ek - 1 5/5 f) Sermaye artırımı nedeniyle bastırılan hisse senetlerinin dağıtılmasına başlandığı gün, mevcut hisse senetlerine ödenecek brüt temettü miktarı belli, ancak hisse senetlerinin dağıtımından sonra ödenecekse, Fb-T Fe= +T , Fy = F e - T İ+IİJ g) Sermaye artırımı nedeniyle bastırılan hisse senetlerinin dağıtılmasına başlandığı gün mevcut hisse senetlerine ödenecek brüt temettü miktarı belli değilse ve daha sonraki bir tarihte ödenecekse eski ve yeni hisse senetlerinin fiyatları, fiyat oluşuncaya kadar serbest bırakılır. h) Hisse senedinin "Brüt temettü, bedelli ve bedelsiz hakları üzerinde" fiyatı nominal değerinin altındaysa veya temettü kuponu kesilmiş ve bedelsiz hakkı kullanılmış olarak hesaplandığında nominal değerinin altına düşüyorsa, bu durumda, baz fiyatın tespitinde rüçhan hakkı kullanma oranı ve değeri hesaba katılmaz ve baz fiyat yukarıdaki formüllerde n 2 = 0 yazılarak belirlenir. II - Bedelli sermaye artırımlarında ortakların rüçhan haklarının tamamen kısıtlanarak piyasa fiyatından birincil piyasada halka arz edilmesi durumunda; a) Rüçhan haklarının tamamen kısıtlanarak halka arzına başlandığı gün mevcut hisse senetlerinin en son ağırlıklı ortalama fiyatı o günün ikincil piyasa işlemlerinde baz fiyat olarak alınır. b) Rüçhan hakları tamamen kısıtlanarak yapılan bedelli bir sermaye artırımı ile birlikte bedelsiz bir sermaye artırımı da yapılıyorsa; birincil piyasa işlemlerinin başladığı gün, mevcut hisse senetlerinin en son ağırlıklı ortalama fiyatı ikincil piyasada baz fiyat olarak alınır. Bastırılan hisse senetlerinin dağıtılmasına başlandığında; bedelsiz sermaye artırımını temsil eden hisse senetlerinin temettü haklarının olup olmadığı vç temettü ödeme tarihine göre, baz fiyat I-e,f,g şıklarına göre sadece bedelsiz oranı dikkate alınarak hesaplanır. Şirketlerin birleşme, bölünme, devir alma/alınma ve yukarıda belirtilen durumların dışında, hisse senetlerinin baz/referans fiyatları Borsa Başkanlığı tarafından belirlenir ve duyurulur. Sermaye Artırımları ve Temettü Ödemelerinde Hisse Senetlerinin Baz/Referans Fiyatlarının Belirlenme Yöntemi / Şubat 2000