Đnternet Yrd. Doç. Dr. Fırat YÜCEL Akdeniz Üniversitesi Enformatik Bölümü ENF101 – ENF102 – ENF103 Temel Kavramlar Đnternet: International Network - Uluslararası Ağ Đnternet, birçok bilgisayar sisteminin birbirine bağlı olduğu, dünya çapında yaygın olan ve sürekli büyüyen bir iletişim ağıdır. Đnternet’in “ağlar arası ağ” olduğu söylenebilir. 2 Đnternetin Tarihçesi Amerika Birleşik Devletleri Savunma Bakanlığı 1969 yılında ARPANET (Advanced Research Projects Agency Network) adında bir bilgisayar ağı kurdu. Bu ağın amacı herhangi bir savaş durumunda hiç kesintiye uğramayacak bir iletişim mekanizması geliştirmekti. Ağın temel çalışma prensibi, herhangi bir düğümün devre dışı kalması durumunda iletişimin diğer düğümler üzerinden sağlanarak ağın çalışmaya devam etmesi üzerine kuruluydu. Başlangıçta sadece dört bilgisayar birbirine bağlı idi. Daha sonra üniversitelerin de katılımıyla ARPANET dünya çapında bir ağa dönüşerek internet adını aldı. 1983 yılında farklı ağlar arası iletişimi için TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol) protokolünün kabul edilmesi ve 1992 yılında www (World Wide Web, dünya çapında ağ) oluşmasıyla internet bugünkü halini almıştır. Türkiye ilk internet bağlantısını 12 Nisan 1993 yılında ODTÜ-Washington arasında yapmıştır. 64 kbit/s hızında olan bu hat, çok uzun bir süre, tüm ülkenin tek çıkışı olmuştur. Ege Üniversitesi'nden olan bağlantı ise, 1994 başlarında, yine 64 kbit/s hızı ile gerçekleştirilmiştir. Ardından sırayla, Bilkent Ün.(1995 Eylül), Boğaziçi Üniv. (1995 Kasım) ve ĐTÜ (1996 Şubat) bağlantıları gerçekleşmiştir. ENF101 – ENF102 – ENF103 Temel Kavramlar Sunucu (Server): Bilgisayar ağlarında, diğer ağ bileşenlerinin (kullanıcıların) erişebileceği, kullanımına ve/veya paylaşımına açık kaynakları barındıran bilgisayar birimi. Đstemci (Client): Bilgisayar ağlarında diğer ağ bileşenlerinin paylaşıma açık kaynaklarını kullanabilen birimdir. Alan Adı (Domain Name): Web sitesi adresi. Örneğin www.akdeniz.edu.tr http: hyper text transfer protocol (zengin metin aktarım kuralı) 4 ENF101 – ENF102 – ENF103 Alan Adı Uzantıları com: commercial (ticari) gov: government (devlet) org: organization (kâr amacı gütmeyen organizasyon) edu: education (üniversite) net: network (internet bilgi paylaşım ağı) k12: lise k8: ilköğretim pol: polis info: information (bilgilendirme) 5 Çerezler (Cookies (Cookies)) Çerez (Đngilizce: cookie), herhangi bir Đnternet sitesi tarafından bilgisayara bırakılan bir tür tanımlama dosyası. Çerez dosyalarında oturum bilgileri ve benzeri veriler saklanır. Çerezler, <Kullanıcı Dizini>\AppData\ Local\Microsoft\Windows\Temporary Internet Files adresinde tutulur. Güvenilir Kaynaklar 1) Bilginin kaynağı nedir/kimdir, güvenilir bir kurum imzası taşımakta mıdır? 2) Bilgi başka kaynaklarca da doğrulanıyor mu? 3) Bilgiyi aktaran -yazar- kimdir? Yazar tanınıyor mu, alanında otorite mi? Yazarın otobiyografisine ulaşılabiliyor mu? 4) Bilgi güncel mi? Đçerik bilimsel mi yoksa hiciv, popüler öğeler veya reklam içeriyor mu? 5) Đçerikte yer alan bilgilerin güvenilir referansları var mı? 6) Sitenin uzantısı “edu” veya “gov” ile sürüyor mu veya böyle sitelere bağlantı veriyor mu? 7) Yazı hakemli veya editoryal kurulu olan bir sitede mi yayımlanmış? 8) Söz konusu sitenin devamlılığı var mı, düzenli güncelleniyor mu, içeriği yenileniyor mu? 9) Yazı başka kaynaklarda referans gösteriliyor mu?