62-64 tarım

TARIM
> Haz›rlayan: Gülder DEM‹R
Erzurum Tar›mda
Ekolojik Üretim Diyor...
Erzurum Ticaret Borsas› Yönetim Kurulu Baflkan› Hakk› H›n›sl›o¤lu, ekolojik tar›m
ile halen yayg›n olarak uygulanmakta olan konvansiyonel tar›m sisteminin
oluflturdu¤u do¤al olmayan kimyasal girdi kullan›m›ndan kaynaklanan tar›m
topraklar›n›n kirlenmesi yeralt› ve yer üstü su kirlili¤inin artmas›, yetifltirme
tekniklerinden kaynaklanan toprak erozyonu ve çevre kirlili¤inin ekolojik dengeyi
tahrip etmesini önlemeyi hedeflediklerini söyledi.
üresel ›s›nma nedeniyle tar›m, hayvanc›l›k, sebze ve meyve üretimi gibi tüm konularda su tasarrufu sa¤layan yeni tekniklerin benimsenmesini de beraberinde
getirmekte. Türkiye genelinde bundan böyle bütün ›slah çal›flmalar›n›n temeline “küresel ›s›nma” faktörünü yerlefltirmek gerekiyor. Mevcut su tüketiminin
yüzde 70’i tar›mda kullan›ld›¤›ndan, tehlike çanlar› çalmadan tedbirlerin al›nmas› önem
tafl›yor. Do¤al dengenin korunmas› aç›s›ndan ekolojik tar›m›n öneminin her geçen gün
daha çok anlafl›ld›¤› günümüzde, Erzurum Ticaret Borsas› (ETB) Yönetim Kurulu Baflkan› Hakk› H›n›sl›o¤lu, Ekolojik Tar›m Projesi’nin bölgenin kurtuluflu olaca¤›n› söyledi. Dünya nüfusundaki h›zl› art›fl ve sanayileflmedeki geliflmelerin insan ve çevre sa¤l›¤›
konusunda birçok sorunu da beraberinde getirdi¤ini ifade eden ETB Yönetim Kurulu
Baflkan› Hakk› H›n›sl›o¤lu, “Nüfus art›fl›na paralel olarak ürün art›fl›n› sa¤lamak amac›yla kimyasal gübre ve ilaçlar›n kullan›m›na gidilmifltir. Bu uygulama tar›msal verimlili¤i art›r›rken sentetik kimyasal ilaçlar›n tar›msal ürünlerde neden oldu¤u kal›nt›lar, gerekse mineral gübrelerin yeralt› sular›na kar›flarak içme sular›nda meydana getirdi¤i olumsuzluklar insan sa¤l›¤›nda ciddi tehditler oluflturmaktad›r” dedi.
K
DO⁄AL DENGEDE BOZULMALAR YAfiANIYOR
Son elli, altm›fl y›lda tar›msal üretimde kullan›lan birçok girdinin ucuz yollarla ve suni olarak elde edilmesi zaman içerisinde çevreyi ve sonuçta insan sa¤l›¤›n› tehdit eder ha62 EKONOM‹K FORUM k Haziran 2009
TARIM <
EKOLOJ‹K ÜRET‹M ÜRÜN KAL‹TES‹N‹N
YÜKSELMES‹N‹ SA⁄LIYOR
le geldi¤ini anlatan H›n›sl›o¤lu, “Kimyasal ilaç ve gübrelerin yan›nda hormonlar›n da devreye girmesiyle k›sa zaman içerisinde do¤al dengede bozulmalar görülmüfltür. Sebze
ve meyvede kullan›lan hormonlar üründe verim art›fl›n›, kimyasal gübreleme ile lekesiz ve güzel görünüfllü ürünlerin elde edilmesini sa¤lamaktad›r. Fakat bu uygulamalar insan sa¤l›¤›n› tehdit eder hale
getirmifltir. En önemli konu ise kimsenin bunun
fark›nda olmamas›d›r. Bu tür kimyasallar›n baflta
kanser olmak üzere birçok hastal›¤a neden oldu¤u
unutulmamal›d›r. Kimyasal ilaç ve gübrelerin yan›nda hormonlar›nda devreye girifliyle k›sa sürede
do¤al dengede görülen bozulmalar bu tip girdilerin olumsuz etkilerini azaltabilmek için, do¤ayla
uyuflan tekniklerin uygulanmas›n› gündeme getirmifltir. Bu da ekolojik tar›m fikrini do¤urmufltur”
diye konufltu.
Ekolojik tar›m›n; ekolojik sistemde hatal› uygulamalar
sonucu kaybolan do¤al dengeyi yeniden kurmaya yönelik
insan sa¤l›¤›n› koruyan ve ekosisteme zarar vermeyen üretim
sistemlerini içeren esas itibariyle, sentetik pestisitler insan sa¤l›¤›na zarar veren do¤al olmayan ilaç kal›nt›lar› ve gübrelerin
kullan›m›n› yasaklayan, topra¤›n muhafazas› ve kuvvetlendirilmesini, bitkinin direncinin art›r›lmas›n› ekolojik ve yeflil gübreleme ekim nöbeti uygulamas›n› tavsiye eden bunlar›n kapal› bir
sistemde oluflturulmas›n› talep eden üretimde miktar art›fl› yan›nda ürün kalitesinin yükselmesini amaçlayan üretim flekli olarak
ifade edildi¤ini dile getiren H›n›sl›o¤lu flunlar› söyledi:
“Ekolojik tar›m ile halen yayg›n olarak uygulanmakta olan
konvansiyonel tar›m sisteminin oluflturdu¤u do¤al olmayan kimyasal girdi kullan›m›ndan kaynaklanan tar›m topraklar›n›n kirlenmesi yeralt› ve yer üstü su kirlili¤inin artmas›,
yetifltirme tekniklerinden kaynaklanan toprak erozyonu ve çevre kirlili¤inin ekolojik dengeyi tahrip etmesini önlemek gayesiyle beslenme de¤eri yüksek katk›s›z ve kal›nt›s›z g›dalar› yeterli miktarda üretmek, do¤al sistemler ve çevrimlerde karfl›l›kl› etkileflimi yap›c›
bir flekilde kullanmak tar›m sisteminde mikroorganizma toprak mikro flora ve faunas› ile
bitki ve hayvanlar› kullanarak biyolojik çevrimleri teflvik etmek tar›m topraklar›n›n uzun
süreli verimlili¤ini temin etmek tar›msal üretim alanlar› ve tar›mda kendi nam ve hesab›na çal›flarak geçimini bitki yetifltiricili¤inden sa¤layan herkese yeterli kazanç ve güvenli
çal›flma ortam› yaratmaya yönelik genel hedefler gözeterek iç ve d›fl piyasaya güvenli ekolojik ürün arz› sa¤lamak hedeflenmifltir.”
EKOLOJ‹K ÜRÜNLER RA⁄BET GÖRÜYOR
Ekolojik ürünlerin Avrupa’da 1910’lu y›llarda bafllad›¤›n› ifade eden H›n›sl›o¤lu,
“Bu konuda as›l geliflmenin 1972 y›l›nda kurulan Uluslararas› Ekolojik Tar›m FederasHaziran 2009 l EKONOM‹K FORUM 63
> TARIM
yonu’nun çal›flmalar›yla sa¤land›¤› ortaya ç›km›flt›r. Bugün baflta Almanya olmak üzere
bir çok Avrupa ülkesi ve ABD’de tah›llardan, meyve ve sebzeye hatta süt ürünlerine kadar çeflitli alanlarda ekolojik tar›m ürünlerine rastlanmaktad›r. Biz bunlara k›rm›z› et, yumurta, bal gibi ürünleri de ilave edebiliriz.
AB ülkelerinde 1986’da yedi bin iflletmede 120 bin hektarl›k bir alanda ekolojik tar›m yap›l›rken, y›ll›k yüzde 25’lik bir art›flla 1998 y›l›nda bu rakam 85 bin iflletmedeki iki
milyon hektar seviyesine ulaflm›flt›r” fleklinde konufltu.
Türkiye’nin ekolojik tar›m ürünleri yetifltirme
aç›s›ndan en uygun ülkelerden biri oldu¤unu ve
bunda iklimin ve ülkede kullan›lan geleneksel tar›m metotlar›n›n rolü oldu¤unu anlatan H›n›sl›o¤lu, “Ekolojik tar›m için ülke içerisinde en uygun yerin Erzurum ili oldu¤unu iddia ediyoruz”
dedi.
Yeni G›da Kanunu Tasar›s›
Hükümet dünya genelindeki g›da a盤› ve
tar›m sektörünün Türkiye ekonomisi
aç›s›ndan önemini dikkate alarak üç önemli
yasa tasar›s›n› gündemine ald›. Bakanlar
Kurulu’nda, Tar›m ve G›da Bakanl›¤›
kurulmas›, geneti¤i de¤ifltirilmifl bitkilere izin
verilmesi ile veteriner hizmetleri, bitki sa¤l›¤›,
g›da ve yem güvenli¤ini düzenleyen kanun
tasar›lar› imzaya aç›ld›.
Tar›m ve Köyiflleri Bakanl›¤› taraf›ndan Bakanlar Kurulu’nun imzas›na aç›lan “Veteriner Hizmetleri, Bitki Sa¤l›¤›, G›da ve Yem Kanunu Tasar›s›” bitkisel ve hayvansal üretim, bitki sa¤l›¤› ve hayvan sa¤l›¤›, g›da ve yem üretimi, pazarlamas›, kontrolleri gibi çok genifl bir alan› kaps›yor.
Tasar›ya iliflkin gerekçede, sa¤l›kl› bir toplumun oluflturulmas›nda
halk sa¤l›¤›, hayvan sa¤l›¤› ve bitki sa¤l›¤›n›n korunmas›, halk›n yeterli
ve güvenli g›dayla beslenmesinin büyük önem arz etti¤ine iflaret edildi. Kanun ile çiftlikten sofraya g›da güvenli¤inin sa¤lanmas›n›n hedeflendi¤i belirtilerek, bu amaçla g›da güvenli¤inin flart› olan izlenebilirli¤in sa¤lanmas›na yönelik, çiftlikten sofraya g›da zincirinin bütün aflamalardaki yetki ve sorumlulu¤un tek otoritede toplanmas› öngörülüyor.
Genel gerekçeye göre kanun, insan sa¤l›¤› ve beslenmesi aç›s›ndan
büyük önem tafl›yan hayvan ve bitki varl›¤›n›n hastal›k ve zararl›lara
karfl› korunmas›, mücadele yöntemleri, hayvanlardan insanlara geçen
hastal›klar›n önlenmesi için al›nacak tedbirleri düzenliyor.
Sa¤l›kl› hayvan ve hayvansal ürünlerin elde edilmesi, sa¤l›kl› ve güvenli yemle mümkün oldu¤una iflaret edilerek, baz› hastal›k etmenlerinin yemlerden hayvanlara ve hayvanlardan elde edilen ürünlerle insanlara bulaflma riskine dikkat çekildi. Bu nedenle tasar›da hayvanlara
yedirilen yemlerin sa¤l›kl› ve standartlara uygun olmas›n› sa¤lamak için
düzenlemeler getiriliyor.
Tasar›da, veteriner sa¤l›k ürünleri, bitki koruma ürünlerinin üretimi, piyasaya arz› ve kullan›m› yan›nda hayvan refah›na iliflkin düzenlemelere de yer veriliyor.
64 EKONOM‹K FORUM k Haziran 2009
Bu konudaki mevcut yasal düzenlemelerin günün geliflen flartlar›na yan›t vermemesi ve da¤›n›k bir flekilde düzenlenmesi nedeniyle bütün konular›n yeni tasar›da bir araya getirildi¤i, ayr›ca tam üyelik hedefi çerçevesinde AB mevzuat›na uyumun öngörüldü¤ü kaydedildi.
Tasar› ile g›dan›n uluslararas› kabul gören standartlara uygun üretiminin sa¤lanmas› ve ülke ekonomisinin gelifltirilmesi de hedefleniyor.
GIDA ‹LE ‹LG‹L‹ YETK‹LER TEK ELDE TOPLANIYOR
Tar›m ve Köyiflleri Bakanl›¤›, AB’ye mevzuat uyumu kapsam›nda,
veteriner hizmetleri, g›da ve yem üretim ve kontrolü konusunda haz›rlad›¤› üç ayr› yasa tasla¤›n›, yine AB’nin talebi üzerine 2007 y›l›nda birlefltirerek tek bir taslak haline getirmiflti. Taslakta, g›da ile ilgili yetkilerin tek elde toplanmas› öngörülürken, veterinerlik hizmetleri konusunda da önemli düzenlemeler yer al›yor.
Geçen y›l kamuoyunun görüflüne aç›lan taslak, genel hükümler,
hayvan sa¤l›¤› ve refah›, veteriner sa¤l›k ürünleri, bitki sa¤l›¤›, g›da ve
yem, hijyen uygulamalar›, resmi kontroller, cezai kontroller ve çeflitli
hükümler olmak üzere dokuz k›s›mdan olufluyor.
Türkiye, AB mevzuat›na uyum amac›yla, 1995 y›l›nda ç›kar›lan
G›dalar›n Üretimi, Tüketimi Ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararname’yi yeniden düzenleyerek, 5179 say› ile kanun halinde ç›karm›flt›. Bu yasa, halen g›da alan›ndaki temel mevzuat niteli¤inde bulunuyor.
Yeni kanun ile Hayvan Sa¤l›¤› ve Zab›tas› Kanunu, Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Kanunu, Yem Kanunu, Hayvan Islah› Kanunu ve
baz› kanunlardaki baz› hükümler kald›r›l›yor.