haftalık rapor

HAFTALIK RAPOR
03 Haziran 2013
Nisan ayı dış ticaret açığı beklentilerin oldukça üzerinde gerçekleşti.
Geçtiğimiz hafta TÜİK tarafından açıklanan Nisan ayı dış ticaret dengesi verileri piyasa beklentisinin
oldukça üzerinde 10.3 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. İhracat rakamları beklentimize paralel
gelirken, dış ticaret dengesinin yönünü belirleyen ithalat rakamlarının sapmasında altın ithalatı belirgin rol
oynadı. Bu haftaki raporumuzda dış ticaret açığında sapmaya neden olan altın ithalatındaki gelişmelerin
yanı sıra ithalatın alt kalemlerini inceleyeceğiz.
Grafik 1
Dış Ticaret Açığı (yıllık,milyon $)
Enerji ve Altın Hariç Dış Ticaret Açığı (yıllık, milyon $)
0
-20000
-40000
-60000
-80000
-100000
Nis.13
Ara.12
Ağu.12
Nis.12
Ara.11
Ağu.11
Nis.11
Ara.10
Ağu.10
Nis.10
Ara.09
Ağu.09
Nis.09
Ara.08
Ağu.08
Nis.08
Ara.07
Ağu.07
Nis.07
Ara.06
Ağu.06
Nis.06
-120000
Kaynak: TÜİK
TÜİK tarafından açıklanan verilere göre, Nisan ayında dış ticaret açığı bir önceki yılın aynı ayına göre %55.1
artarak 10.3 milyar dolar ile beklentilerin oldukça üzerinde gerçekleşti (Piyasa beklentisi: 7.8 milyar dolar,
Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar Beklentisi: 7 milyar dolar). Nisan ayında ihracat geçen yılın aynı ayına göre
%0.9 azalarak 12.5 milyar dolar ile beklentilerimiz yönünde gerçekleşirken, ithalat %18.4 artarak 22.8 milyar
dolar ile beklentilerin oldukça üzerine çıktı. Yıllıklandırılmış verilere baktığımızda ise Mart ayında 85.2 milyar
olan dış ticaret açığı Nisan ayında 88.5 milyar dolar ile 2012 yılının Ağustos ayından bu yana ki en yüksek
seviyesine yükseldi.
En çok ihracat yapılan fasıllara baktığımızda Mart ayında olduğu gibi motorlu kara taşıtları ve aksam parçaları
yine ilk sırayı alırken, bu faslı kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletlerle birlikte demir ve çelik izliyor.
İhracat kalemindeki azalışta, geçen yılın aynı ayına göre %56.9 oranındaki düşüşle kıymetli veya yarı kıymetli
taşlar ve metaller en dikkat çekici fasıl olurken, bu faslı mineral yakıtlar ve yağlar faslındaki %22.1’lik gerileme
takip etmiştir. Ancak ihracat tarafında sert bir düşüş yaşayan kıymetli veya yarı kıymetli taşlar ve metaller faslı
ithalat tarafında geçen yılın aynı ayına göre %302.3’lük rekor artış göstermiştir. En çok ithal edilen fasıl olarak
yine motorlu kara taşıtları ve aksam parçalarının ilk sırada yer aldığını görüyoruz.
Grafik 3
Grafik 2
Dış Ticaret Açığı (yıllıklandırılmış, y-y, %)
Altın İthalatı (milyon $)
Kaynak: TÜİK
Nis.13
Şub.13
Mar.13
Oca.13
Kas.12
Ara.12
Eyl.12
Eki.12
Ağu.12
Haz.12
Nis.13
Kas.12
Haz.12
Oca.12
Ağu.11
Mar.11
Eki.10
May.10
Ara.09
Şub.09
Tem.09
Eyl.08
Nis.08
0
Tem.12
500
Nis.12
1,000
May.12
1,500
Oca.12
2,000
Şub.12
Enerji ve Altın Hariç Dış Ticaret Açığı (yıllıklandırılmış, y-y,
%)
50
40
30
20
10
0
-10
-20
-30
-40
2,500
Mar.12
3,000
Kaynak: TÜİK
Dış ticaret açığında yıllık bazda %10’luk bir düşüş söz konusu iken, ham verilerden altını ve enerjiyi
dışladığımızda bu düşüş oranının %15’lere yükseldiğini görüyoruz. Fasılalar itibarıyla dış ticaret verilerine
baktığımızda 2012 yılında ihracat rakamları açısından çok önemli bir rol oynayan altının söz konusu etkisini
kaybettiğini görüyoruz. Ancak ithalat tarafına baktığımızda Nisan ayındaki 2.4 milyar dolarlık rekor altın ithalatı
altın fiyatlarının sert bir şekilde düştüğü bir ortamda yurtiçi alımların arttığını görüyoruz. 2012 yılında altın
ihracatı önemli ölçüde artmış ve ihracat artışında kritik rol oynamıştı. 2013 yılı Nisan ayında ise altın fiyatlarında
sert düşüşün ardından altın alımlarının hızla arttığını gördük. Bir diğer ifade ile gerek ihracatın ardından
TCMB’nin altın rezervini güçlendirilmesi gerekse altın fiyatlarındaki düşüşün yarattığı alım fırsatı Nisan ayında
ithalattaki sert artışta önemli rol oynadı. Bu çerçevede, enerji hariç ithalattan altın ithalatını da dışladığımız
zaman dış ticaret açığındaki artışın devam etmekle birlikte daha sınırlı kaldığını görüyoruz.
Grafik 4
Dış Ticaret Açığı (milyar $)
Takvim ve Mevsim Etkilerinden Arındırılmış Dış Ticaret Açığı
(milyar $)
12
10
8
6
4
2
Nis.13
Eki.12
Eki.11
Nis.12
Nis.11
Eki.10
Nis.10
Eki.09
Nis.09
Eki.08
Nis.08
Eki.07
Nis.07
Eki.06
Nis.06
0
Takvim ve mevsim etkilerinden arındırılmış dış ticaret
açığı verilerine baktığımızda ise, ihracat geçen yılın aynı
ayına göre %1.6 azalırken, ithalat %10.7 artış gösterdi.
Takvim ve mevsim etkilerinden arındırılmış dış ticaret
açığı ise Mart ayındaki 8.1 milyar dolar seviyesinden
Nisan ayında 10.5 milyar dolara yükseldi. Böylelikle dış
ticaret açığı ham verileri ile takvim ve mevsim
etkilerinden arındırılmış dış ticaret açığı arasındaki
ayrışmanın ortadan kalkarak iki serinin de birlikte
hareket ettiğini söyleyebiliriz.
Kaynak: TÜİK
2
VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul
Grafik 5
90
İhracatın İthalatı Karşılama Oranı (%, üç aylık
har. ort.)
85
80
75
70
65
60
55
Nis.13
Eki.12
Oca.13
Nis.12
Tem.12
Eki.11
Oca.12
Nis.11
Tem.11
Eki.10
Oca.11
Nis.10
Tem.10
Eki.09
Oca.10
Nis.09
Kaynak: TÜİK
Tem.09
Oca.09
50
Nisan ayında ihracat beklentiler çerçevesinde
gerçekleşirken,
ithalattaki
sert
artış
beklentilerden sapmada önemli rol oynadı.
İthalattaki sert artış dış ticaret yapısına ilişkin
önemli bir gösterge olan ihracatın ithalatı
karşılama oranındaki bozulmanın artarak
devam etmesine neden oldu. 2012 yılı Kasım
ayından bu yana düşüş trendinde olan
ihracatın ithalatı karşılama oranı Nisan ayında
54.9 seviyesine kadar geriledi. Bir başka deyişle
Nisan ayında ihracat toplam ithalatın ancak
%54.9’unu
karşılamıştır.
Söz
konusu
göstergedeki düşüş trendinin devam ediyor
oluşu 2013 yılında dış ticaret açığındaki artış
beklentimizi de destekliyor.
Grafik 6
İthalatın büyümeye ilişkin öncül olabilecek
analizini yaptığımızda Nisan ayı verilerinde
dikkat çekici gelişmeler karşımıza çıkıyor.
İthalatın
ekonomik
gruplar
itibariyle
incelememiz sonucunda ithalatın tüm alt
kalemlerinde sert bir yükseliş görüyoruz.
Yıllıklandırılmış bazda tüketim malları ithalatı
bir önceki yılki değerine ulaşırken, toplam
ithalatın yaklaşık %75’ini oluşturan ara malları
ithalatı bir önceki yılın aynı ayına göre %3.4
oranında artış gösterdi. Söz konusu kalemin
alt bileşenlerine baktığımızda ise sanayi için
işlem görmüş hammadde ithalatının %24’lük
Ara
Sermaye
Tüketim
Kaynak: TÜİK
bir artış sergilemesi sanayi sektörünün
büyümeye katkısının artabileceğine dair önemli ipuçları veriyor. Sanayi mallarına ek olarak, yatırım (sermaye)
malları ithalatının da yükseliyor oluşu büyüme açısından dikkat çekici.
Oca.13
Eyl.12
May.12
Oca.12
Eyl.11
May.11
Oca.11
Eyl.10
May.10
Oca.10
Eyl.09
May.09
Oca.09
Oca.08
May.08
Eyl.08
Gruplar İtibarıyla İthalat (yıllıklandırılmış, y-y, %)
60
50
40
30
20
10
0
-10
-20
-30
-40
-50
Grafik 7
Ülke Grupları İtibarıyla İthalat (Ocak-Nisan, Milyar $)
Diğer
Kuzey Amerika
Yakın ve Orta Doğu
2012
2013
AB Hariç Avrupa
Diğer Asya
AB Ülkeleri
Kaynak: TÜİK
0
10
20
30
VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul
40
İthalat yaptığımız ülke grupları itibarıyla
ise, ithalattan en büyük payı alan AB
ülkelerinden yaptığımız ithalat geçen yılın
aynı ayına göre %5.3 artış göstererek
2013 yılının Nisan ayında 29.2 milyar
dolar seviyesinde gerçekleşti. Yıllık bazda
en hızlı artış gösteren ülke grubu AB Hariç
Avrupa ülkeleri olurken söz konusu gruba
yaptığımız ithalat ise %21.6 artış
göstermiştir. Ayrıca Ocak- Nisan dönemi
yapılan ticarette Almanya’dan yapılan
3
ithalat geçen yılın aynı ayına göre %27.7 artarak 2 milyar dolar seviyesinde gerçekleşerek an fazla
ithalat yaptığımız ülke sıralamasında yine ilk sırada yer aldı.
Sonuç olarak, ihracatın beklentilerimiz çerçevesinde gerçekleştiği Nisan ayında ithalatta yaşanan sert
artış nedeniyle dış ticaret açığı beklentilerin çok üzerinde gerçekleşti. Aylık bazda dış ticaret açığı bir
önceki yılın aynı ayına göre %55 artarken, yıllık açık ise 800 milyon dolar yükseldi. Geçtiğimiz aylarda
ithalat ile ithalden alınan KDV arasındaki ilişkinin zayıfladığını belirtiyorduk. İthalden alınan KDV’deki
artışa karşın ithalat artışının sınırlı kalması soru işaretlerini arttırmıştı. Nisan ayı verileri ise bu noktada
bir düzeltme yaşadığımızı gösteriyor. Nisan ayındaki rekor 2.4 milyar dolarlık altın ithalatı da
beklentilerdeki sapmada önemli rol oynadı. Altını dışladığımızda dış ticaret açığındaki artışın daha
sınırlı kalması da Nisan ayında dış ticaret açığındaki bozulmada altının rolünü gösterdi. Son aylardaki
dış ticaret verileri de ekonomik aktiviteye ilişkin beklenen canlanmanın zamanlamasına ilişkin karışık
sinyaller veriyordu. Ancak Nisan ayı ithalat verileri ara malı ve sermaye mallarındaki ithalat artışına
işaret ederken, ekonomik büyümeye ilişkin olarak da pozitif sinyaller verdi. Özellikle petrol
fiyatlarında bir düşüşün yaşandığı Nisan ayında ara malı ithalatının artması önemliydi. Dış ticaret
açığında yaşanan belirgin bozulma Nisan ayında cari işlemler verisinde de kendisini gösterecek ve
yıllık cari işlemler açığında daha sert bir bozulmaya işaret edecektir. Ancak söz konusu gelişmeler
henüz 2013 yılı için GSYH’nin %6.5 seviyesine yükseleceği beklentimizde bir değişikliğe neden
olmuyor.
4
VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul
Haftalık Veri Takvimi (03-07 Haziran 2013)
Tarih
03.06.2013
04.06.2013
Ülke
Türkiye
Açıklanacak Veri
%0.42
%0.15 (açıklandı)
ÜFE (Mayıs, a-a)
-%0.51
%1 (açıklandı)
ABD
ISM İmalat Endeksi (Mayıs)
50.7
50.5
Euro Bölgesi
PMI İmalat Endeksi (Mayıs)
47.8
47.8
Almanya
PMI İmalat Endeksi (Mayıs)
49
49
İtalya
PMI İmalat Endeksi (Mayıs)
45.5
46.2
Fransa
PMI İmalat Endeksi (Mayıs)
45.5
45.5
Türkiye
Reel Efektif Döviz Kuru (Mayıs)
121.1
--
ABD
New York ISM İmalat Endeksi (Mayıs)
58.3
--
-38.8 milyar dolar
-41 milyar dolar
%0.7
%0.2
-%8.8
--
119 bin
170 bin
-%0.4
%1.5
47.5
47.5
GSYH (1.çeyrek, ç-ç, öncül)
-%0.2
-%0.2
Perakende Satışlar (Nisan, y-y)
-%2.4
-%0.8
Euro Bölgesi
ÜFE (Nisan, y-y)
ABD
Haftalık Mortgage Başvuruları
ADP Özel İstihdam (Mayıs, a-a)
Fabrika Siparişleri (Nisan)
Euro Bölgesi
06.06.2013
07.06.2013
Beklenti
TÜFE (Mayıs, a-a)
Dış Ticaret Dengesi (Nisan)
05.06.2013
Önceki
PMI Hizmetler Endeksi (Mayıs)
Türkiye
Bankacılık Sektör Verileri (Nisan)
--
--
ABD
Haftalık İşsizlik Maaşı Başvuruları
354 bin
345 bin
Euro Bölgesi
Merkez Bankası Toplantısı ve Faiz Kararı
%0.5
%0.5
Almanya
Fabrika Siparişleri (Nisan, y-y)
-%0.4
%0.9
Fransa
İşsizlik Oranı (1.çeyrek)
%10.6
%10.9
İngiltere
Merkez Bankası Toplantısı ve Faiz Kararı
%0.5
%0.5
ABD
Tarımdışı İstihdam (Mayıs, a-a)
165 bin
165 bin
%7.5
%7.5
18.8 milyar
17 milyar
20.2 milyar euro
13 milyar euro
Sanayi Üretimi (Nisan, y-y)
-%2.5
-%0.7
Fransa
Dış Ticaret Dengesi (Nisan)
-4.69 milyar euro
-4.66 milyar euro
Japonya
Öncül Göstergeler Endeksi (Nisan)
97.9
98.8
İşsizlik Oranı (Mayıs)
Almanya
Dış Ticaret Dengesi (Nisan)
Cari İşlemler Dengesi (Nisan)
5
VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul
TÜRKİYE
Türkiye Büyüme Oranı
Mevsim ve Takvim Etkisinden Arın. GSYH (ç-ç, %)
Takvim Etkisinden Arın. GSYH (y-y, %)
Reel GSYH (y-y, %)
15
15.0
10
10.0
5
5.0
0
0.0
1.4
-5
-5.0
-10
-10.0
-15
-15.0
-20
-20.0
Kaynak:TÜİK
Kaynak:TÜİK
Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %)
Sektör
Payları
(%)
(2012)
2012
I.
Çeyrek
2012
II.
Çeyrek
2012
III.
Çeyrek
2012
IV.
Çeyrek
Tarım
9.1
5.2
3.6
2.7
4.3
3.5
Sanayi
24.4
2.9
3.5
1.1
0.0
1.9
İnşaat
5.7
2.7
-0.7
-0.7
1.5
0.6
Ticaret
12.7
0.9
0.7
-0.8
-0.5
0.1
Otel.veLokantalar
1.9
2.3
3.6
1.6
7.4
3.4
Ulaş. ve Haber.
14.9
5.3
4.6
2.8
0.3
3.2
Mali Kur.
12.0
4.5
3.6
0.9
3.8
3.2
Konut Sah.
4.5
1.7
1.7
1.6
1.7
1.7
Eğitim
1.9
4.5
4.5
3.5
4.6
4.3
Sağ. İş. ve Sos. Hiz.
1.2
5.9
5.4
4.7
5.3
5.3
Vergi-Süb.
8.5
2.5
1.4
0.8
1.0
1.4
Sektörler
(Sabit Fiyatlarla)
2012
Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %)
25
20
GSYH
3.3
2.9
1.6
1.4
2.2
15
10
5
0
-5
Tarım
Sanayi
İnşaat
Ticaret
Ulaştırma
Kaynak:TÜİK
Kaynak: TÜİK
6
Harcama Bileşenlerinin Büyüme Hızları (y-y, %)
Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%)
Harcama Bileşenleri
(Sabit Fiyatlarla)
Sektör
Payları
(%)
(2012)
2012
I.
Çey.
2012
II.
Çey.
2012
III.
Çey.
2012
IV.
Çey.
Yer. Hanehalkı Tük. Har.
66.4
-0.4
-1.3
-0.4
-0.8
-0.7
30
Dev. Nihai Tük. Har.
10.6
5.5
4.4
5.5
7.1
5.7
20
Gay. Safi Ser. Oluş.
24.7
0.7
-2.7
-4.2
-3.8
-2.5
10
Kamu Sektörü
4.0
-2.1
3.6
6.5
21.4
8.9
0
Özel Sektör
20.7
1.0
-3.6
-6.2
-9.2
-4.5
Mal ve Hiz. İhracatı
27.4
15.0
24.0
15.0
15.0
17.2
Mal ve Hiz. İthalatı
27.9
-5.1
0.4
2.0
3.2
0.0
3.3
2.9
1.6
1.4
2.2
GSYH
50
2012
40
-10
Tüketim
Kaynak: TÜİK
Devlet
Yatırım
İhracat
İthalat
Kaynak:TÜİK
Sanayi Üretim Endeksi
İmalat Sanayi Üretim Endeksi
Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim
Endeksi (y-y, %)
Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış
Sanayi Üretim Endeksi (a-a, %) (Sağ Eksen)
3 Aylık Hareketli Ortalama (y-y, %)
25
8
20
6
25
20
15
15
4
10
5
2
5
0
0
-5
-2
-10
-4
-15
-10
-15
Kaynak: TÜİK
Mar.13
Eyl.12
Mar.12
Eyl.11
Mar.11
Eyl.10
Mar.10
Eyl.09
Eyl.08
Mar.09
Mar.08
Eyl.07
-8
Eyl.06
-25
Mar.07
-6
Mar.06
-20
0
-5
-20
-25
-30
Mar.08
Haz.08
Eyl.08
Ara.08
Mar.09
Haz.09
Eyl.09
Ara.09
Mar.10
Haz.10
Eyl.10
Ara.10
Mar.11
Haz.11
Eyl.11
Ara.11
Mar.12
Haz.12
Eyl.12
Ara.12
Mar.13
10
Kaynak: TCMB
7
Sektörel Sanayi Üretim Endeksi
Ara Malı İmalatı (y-y, %)
Yıllık Değişim Oranı (%)
Sektörler
Dayanıklı Tüketim Malı İmalatı (y-y, %)
Mar.13
Eyl.12
Eyl.11
Mar.12
Mar.11
Eyl.10
Eyl.09
Mar.10
Mar.09
Eyl.08
Eyl.07
Mar.08
Mar.07
Mar.06
50.00
40.00
30.00
20.00
10.00
0.00
-10.00
-20.00
-30.00
-40.00
-50.00
-60.00
Eyl.06
Dayanıksız Tüketim Malı İmalatı (y-y,
%)
Kaynak:TÜİK
Mart Ayı
2012
2013
Petrol Ürünleri
3.6
-22.6
Tekstil
3.3
4.6
Gıda
8.3
1.1
Kimyasal Madde
1.4
7.5
Ana Metal Sanayi
6.5
6.8
Metalik Olm. Diğ. Mineral
-1.7
6.6
Taşıt Araçları
-8.8
3.3
Elektrikli Teçhizat
2.1
6.4
Giyim
5.9
9.5
Kaynak: TÜİK
Toplam Otomobil Üretimi
Sanayi Ciro Endeksi
Toplam Otomobil Üretimi (Adet)
(12 aylık Har. Ort.)
Kaynak: OSD, VakıfBank
160.0
150.0
140.0
130.0
120.0
110.0
100.0
90.0
80.0
70.0
Mar.08
Haz.08
Eyl.08
Ara.08
Mar.09
Haz.09
Eyl.09
Ara.09
Mar.10
Haz.10
Eyl.10
Ara.10
Mar.11
Haz.11
Eyl.11
Ara.11
Mar.12
Haz.12
Eyl.12
Ara.12
Mar.13
Nis.01
Eki.01
Nis.02
Eki.02
Nis.03
Eki.03
Nis.04
Eki.04
Nis.05
Eki.05
Nis.06
Eki.06
Nis.07
Eki.07
Nis.08
Eki.08
Nis.09
Eki.09
Nis.10
Eki.10
Nis.11
Eki.11
Nis.12
Eki.12
Nis.13
70000
60000
50000
40000
30000
20000
10000
0
Aylık Sanayi Ciro Endeksi (2010=100)
Kaynak:TÜİK
Beyaz Eşya Üretimi
Beyaz Eşya Üretimi (Adet)
2300000
2100000
1900000
1700000
1500000
1300000
1100000
900000
700000
Kaynak:Hazine Müsteşarlığı
8
Kapasite Kullanım Oranı
Dayanıklı Tüketim Malları
Dayanıksız Tüketim Malları
Ara Malları
Yatırım Malları
Kapasite Kullanım Oranı (%)
85
95
80
75
85
70
75
65
65
60
55
55
45
Kaynak: TCMB
Kaynak: TCMB
Toplam Sanayide Verimlilik
Verilen İnşaat Ruhsatları
Çalışan Kişi Başına (3 Aylık)
Çalışılan Saat Başına (3 Aylık)
130
Verilen İnşaat Ruhsatları (Yüzölçümü,1000 m2)
90,000.0
80,000.0
70,000.0
60,000.0
50,000.0
40,000.0
30,000.0
20,000.0
10,000.0
0.0
125
120
115
110
105
100
95
90
Kaynak:Hazine Müsteşarlığı
Kaynak:Hazine Müsteşarlığı
PMI Endeksi
60
PMI Imalat Endeksi
55
50
45
40
35
30
Kaynak:Reuters
9
ENFLASYON GÖSTERGELERİ
TÜFE ve Çekirdek Enflasyon
ÜFE
TÜFE (y-y, %)
ÜFE (y-y, %)
Çekirdek-I Endeksi (y-y, %)
25.0
14
12
10
8
6
4
2
0
20.0
6.51
15.0
10.0
5.56
5.0
2.17
Kaynak: TCMB
-5.0
May.04
Kas.04
May.05
Kas.05
May.06
Kas.06
May.07
Kas.07
May.08
Kas.08
May.09
Kas.09
May.10
Kas.10
May.11
Kas.11
May.12
Kas.12
May.13
May.04
Kas.04
May.05
Kas.05
May.06
Kas.06
May.07
Kas.07
May.08
Kas.08
May.09
Kas.09
May.10
Kas.10
May.11
Kas.11
May.12
Kas.12
May.13
0.0
Kaynak: TCMB
TÜFE Harcama Grupları (Katkı, Puan)
Gıda ve Enerji Enflasyonu (y-y, %)
Gıda
35
Ev Eşyası
Giyim ve Ayakkabı
Lokanta ve Oteller
Yıllık
30
Aylık
25
Enerji
Tüfe
20
Alkollü İçecekler ve Tütün
15
Ulaştırma
10
5
Konut
-1
0
1
Şub.08
May.08
Ağu.08
Kas.08
Şub.09
May.09
Ağu.09
Kas.09
Şub.10
May.10
Ağu.10
Kas.10
Şub.11
May.11
Ağu.11
Kas.11
Şub.12
May.12
Ağu.12
Kas.12
Şub.13
May.13
0
Gıda ve Alkolsüz İçecekler
2
Kaynak: TCMB
Kaynak: TCMB
ÜFE Alt Sektörler (y-y, %)
Tarım
Sanayi
Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi
BM Dünya Gıda Fiyat Endeksi
İmalat Sanayi
UBS Emtia Fiyat Endeksi (sağ eksen)
Kaynak:TCMB
260
240
220
200
180
160
140
120
100
2300
2100
1900
1700
1500
1300
1100
900
700
500
Mar.05
Eyl.05
Mar.06
Eyl.06
Mar.07
Eyl.07
Mar.08
Eyl.08
Mar.09
Eyl.09
Mar.10
Eyl.10
Mar.11
Eyl.11
Mar.12
Eyl.12
Mar.13
Oca.06
May.06
Eyl.06
Oca.07
May.07
Eyl.07
Oca.08
May.08
Eyl.08
Oca.09
May.09
Eyl.09
Oca.10
May.10
Eyl.10
Oca.11
May.11
Eyl.11
Oca.12
May.12
Eyl.12
Oca.13
May.13
35.0
30.0
25.0
20.0
15.0
10.0
5.0
0.0
-5.0
-10.0
Kaynak: Bloomberg
10
İTO Enflasyon Göstergeleri
Türk- İş Mutfak Enflasyonu
İstanbul Toptan Eşya Fiyat Endeksi (y-y,%)
Türk-İş Gıda Enflasyonu ( a-a, %)
İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi (y-y,%)
8
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
-10
6
4
2
0
-2
-4
Kaynak:İTO
Kaynak: Türk-İş
Enflasyon Beklentileri
Tük. Güven Endeksi-Fiyat Beklentileri
12 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%)
Fiyatların değişim yönüne ilişkin beklenti
24 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%)
100
9.5
9
8.5
8
7.5
7
6.5
6
5.5
5
95
90
89.4
85
80
75
70
Kaynak: TÜİK
Kaynak: TCMB
Reel Efektif Döviz Kuru
Nis.13
Ara.12
Nis.12
Ağu.12
Ara.11
Nis.11
Ağu.11
Ara.10
Nis.10
Ağu.10
Ara.09
Nis.09
Ara.08
Nis.08
Ağu.08
Ağu.09
TÜFE Bazlı (2003=100)
135
130
125
120
115
110
105
100
Kaynak: TCMB
11
İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ
İşsizlik Oranı
İşgücü Durumu
İşgücü Arzı (kişi)
İstihdam Edilenler (kişi)
Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı (%)
İşsizlik Oranı (%)
17.0
16.0
15.0
14.0
13.0
12.0
11.0
10.0
9.0
8.0
7.0
29,000
27,000
25,000
9.2
23,000
21,000
Kaynak: TÜİK
19,000
Şub.08
May.08
Ağu.08
Kas.08
Şub.09
May.09
Ağu.09
Kas.09
Şub.10
May.10
Ağu.10
Kas.10
Şub.11
May.11
Ağu.11
Kas.11
Şub.12
May.12
Ağu.12
Kas.12
Şub.13
Şub.05
Ağu.05
Şub.06
Ağu.06
Şub.07
Ağu.07
Şub.08
Ağu.08
Şub.09
Ağu.09
Şub.10
Ağu.10
Şub.11
Ağu.11
Şub.12
Ağu.12
Şub.13
10.5
Kaynak: TÜİK
İşgücüne Katılım Oranı
Sektörlerin Toplam İşgücü İçindeki payı
İşgücüne Katılma Oranı (%)
İstihdam Oranı (%)
Sanayi
İnşaat
Hizmetler (Sağ Eksen)
30.0
54.0
25.0
52.0
20.0
50.0
15.0
48.0
10.0
46.0
5.0
44.0
0.0
42.0
Şub.08
May.08
Ağu.08
Kas.08
Şub.09
May.09
Ağu.09
Kas.09
Şub.10
May.10
Ağu.10
Kas.10
Şub.11
May.11
Ağu.11
Kas.11
Şub.12
May.12
Ağu.12
Kas.12
Şub.13
Şub.08
May.08
Ağu.08
Kas.08
Şub.09
May.09
Ağu.09
Kas.09
Şub.10
May.10
Ağu.10
Kas.10
Şub.11
May.11
Ağu.11
Kas.11
Şub.12
May.12
Ağu.12
Kas.12
Şub.13
53.0
51.0
49.0
47.0
45.0
43.0
41.0
39.0
37.0
35.0
Tarım
Kaynak: TÜİK
Kaynak: TÜİK
İşkur İstatistikleri
Sanayi İstihdam Endeksi (2005=100)
İş Arayanların Sayısı (kişi)
200,000
180,000
160,000
140,000
120,000
100,000
80,000
60,000
40,000
20,000
0
Sanayi İstihdam Endeksi
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
2005-I
2005-III
2006-I
2006-III
2007-I
2007-III
2008-I
2008-III
2009-I
2009-III
2010-I
2010-III
2011-I
2011-III
2012-I
2012-III
Nis.08
Tem.08
Eki.08
Oca.09
Nis.09
Tem.09
Eki.09
Oca.10
Nis.10
Tem.10
Eki.10
Oca.11
Nis.11
Tem.11
Eki.11
Oca.12
Nis.12
Tem.12
Eki.12
Oca.13
Nis.13
112
110
108
106
104
102
100
98
96
94
92
12
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
Reel Brüt Ücret - Maaş Endeksleri
Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı
Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı (Adet)
Sanayi Sektörü Reel Brüt Ücret - Maaş
Endeksleri
4,700
4,200
3,700
3,200
2,700
2,200
1,700
1,200
700
130.0
Kaynak: TOBB
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
125.0
120.0
115.0
110.0
105.0
100.0
2005-I
2005-III
2006-I
2006-III
2007-I
2007-III
2008-I
2008-III
2009-I
2009-III
2010-I
2010-III
2011-I
2011-III
2012-I
2012-III
95.0
13
DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ
İthalat-İhracat
Dış Ticaret Dengesi
İhracat (milyon dolar)
Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar)
İthalat (milyon dolar)
25000
0
20000
-2000
15000
-4000
-6000
10000
-8000
5000
-10000
-12000
Nis.03
Eki.03
Nis.04
Eki.04
Nis.05
Eki.05
Nis.06
Eki.06
Nis.07
Eki.07
Nis.08
Eki.08
Nis.09
Eki.09
Nis.10
Eki.10
Nis.11
Eki.11
Nis.12
Eki.12
Nis.13
Nis.03
Eki.03
Nis.04
Eki.04
Nis.05
Eki.05
Nis.06
Eki.06
Nis.07
Eki.07
Nis.08
Eki.08
Nis.09
Eki.09
Nis.10
Eki.10
Nis.11
Eki.11
Nis.12
Eki.12
Nis.13
0
Kaynak: TCMB
Kaynak: TCMB
İhracat*
İthalat
İmalat (y-y, %)
Madencilik (y-y, %)
Tarım (y-y, %)
Ara Malları (y-y, %)
Sermaye Malları (y-y, %)
Tüketim Malları (y-y, %)
100
100
80
80
60
60
40
40
20
20
0
0
-20
-20
-40
-60
Nis.03
Eki.03
Nis.04
Eki.04
Nis.05
Eki.05
Nis.06
Eki.06
Nis.07
Eki.07
Nis.08
Eki.08
Nis.09
Eki.09
Nis.10
Eki.10
Nis.11
Eki.11
Nis.12
Eki.12
Nis.13
-40
Kaynak: TCMB
Kaynak: TCMB *12 aylık toplam veriler kullanılmıştır.
Cari İşlemler Dengesi
6000
-4000
-14000
-24000
-34000
-44000
-54000
-64000
-74000
-84000
Sermaye ve Finans Hesabı
3000
1000
-1000
-3000
-5000
-7000
-9000
-11000
Cari İşlemler Dengesi (12 Aylık-milyon dolar)
Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar-sağ eksen)
Kaynak: TCMB
50000
40000
30000
20000
10000
0
-10000
-20000
Doğrudan Yatırımlar (12 aylık-milyon dolar)
Portföy Yatırımları (12 aylık-milyon dolar)
Diğer Yatırımlar(12 aylık-milyon dolar)
Kaynak: TCMB
14
TÜKETİM GÖSTERGELERİ
Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni
Tüketim Harcamaları
Tüketici Güven Endeksi
105.0
Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen)
95.0
85.0
75.0
65.0
55.0
Kaynak: TCMB
Reel Hanehalkı Tüketimi (y-y, %)
130
120
110
100
90
80
70
60
50
40
20
15
10
5
0
-5
-10
-15
Kaynak: TCMB
CNBC-e Güven Endeksleri
Krediler
CNBC-e Tüketici Güven Endeksi
Krediler (y-y, %)
80
150
70
130
60
110
50
90
40
70
30
20
50
10
30
0
Kaynak: BDDK
Kaynak: CNBC-e
Bireysel ve Ticari Krediler
Bireysel Krediler (y-y, %)
Ticari Krediler (y-y, %)
155
135
115
95
75
55
35
15
-5
Kaynak: BDDK
15
KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ
Bütçe Dengesi
Bütçe Gelirleri ve Harcamaları
Bütçe Gelirleri (12 aylık toplam-milyar TL)
Bütçe Dengesi (12 Aylık toplam-milyar TL)
Bütçe Harcamaları (12 aylık toplam-milyar TL)
0
400
-10
350
-20
300
-30
250
-40
-50
200
-60
150
Kaynak:TCMB
Kaynak:TCMB
Vergi Gelirleri
Faiz Dışı Denge
Vergi Gelirleri (Nominal y-y, %)
Vergi Gelirleri (Reel y-y, %)
65
Faiz Dışı Denge (12 aylık-milyar TL)
57
45
47
25
37
27
5
17
-15
7
-35
-3
Kaynak:TCMB, VakıfBank
Kaynak:TCMB
Borç Stoku
İç ve Dış Borç Stoku
Toplam Borç Stoku (milyar TL)
İç Borç Stoku (milyar TL)
Dış Borç Stoku (milyar TL-sağ eksen)
600
450
550
400
140
350
120
300
100
350
250
80
300
200
60
500
450
400
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
160
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
16
Türkiye’nin Net Dış Borç Stoku
Türkiye’nin Dış Borç Stoku Profili
TCMB (milyar dolar-sol eksen)
Kamu Sektörü (milyar dolar)
Özel Sektör (milyar dolar)
Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%)
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
30
250
25
200
20
150
15
100
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
2012
2011
2010
2009
2008
2007
2006
0
2005
0
2004
50
2003
5
2002
2012
2011
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
10
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
LİKİDİTE GÖSTERGELERİ
TCMB Faiz Oranı
Reel ve Nominal Faiz
Borç Alma Faiz Oranı (%)
Reel Faiz
Borç Verme Faiz Oranı (%)
Nominal Faiz
35
30
25
25
20
20
15
15
10
10
5
-5
Şub.04
Haz.04
Eki.04
Şub.05
Haz.05
Eki.05
Şub.06
Haz.06
Eki.06
Şub.07
Haz.07
Eki.07
Şub.08
Haz.08
Eki.08
Şub.09
Haz.09
Eki.09
Şub.10
Haz.10
Eki.10
Şub.11
Haz.11
Eki.11
Şub.12
Haz.12
Eki.12
Şub.13
0
0
Ocak 2004
Haziran 04
Kasım 04
Nisan 05
Eylül 05
Şubat 06
Haziran 06
Kasım 06
Nisan 07
Eylül 07
Şubat 08
Temmuz 08
Aralık 08
Mayıs 09
Ekim 09
Mart 10
Ağustos 10
Ocak 11
Haziran 11
Kasım 11
Nisan 12
Eylül 12
Şubat 13
5
Kaynak:TCMB, VakıfBank
Kaynak:TCMB
Para Arzı
M2 (bin TL)
M3 (bin TL)
M1 (bin TL-sağ eksen)
900000000
700000000
200000000
150000000
500000000
100000000
300000000
50000000
Nis.06
Eki.06
Nis.07
Eki.07
Nis.08
Eki.08
Nis.09
Eki.09
Nis.10
Eki.10
Nis.11
Eki.11
Nis.12
Eki.12
Nis.13
100000000
Kaynak:TCMB
17
Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler
Reel Büyüme
(y-y,%)
Enflasyon (y-y,%)
ABD
1.8
1.1
Euro Bölgesi
-1
1.2
Almanya
-0.3
Fransa
-0.40
Merkez
Bankası Faiz
Oranı (%)
Tüketici
Güven
Endeksi
-3.09**
0.25
76.2
1.81
0.5
-21.90
1.70
7.01
0.5
95
0.80
-2.41
0.50
-36.00
-0.53
0.50
85.90
4.50
-34.40
Cari Denge/GSYH*
(%)
İtalya
-2.50
1.30
Macaristan
-0.90
1.70
Portekiz
-3.90
0.40
-1.55
0.50
-55.20
İspanya
0.60
2.40
-1.07
0.50
-22.00
Yunanistan
0.20
-0.70
-2.88
0.10
42.70
İngiltere
7.70
2.40
-3.51
6.00
103.70
Japonya
1.60
7.20
0.99
8.25
--
Çin
4.80
10.24
2.60
6.25
--
6.49
4.02
8.00
114.10
Rusya
1.92
1.07***
Hindistan
1.90
5.90
-3.41**
5.00
-6.70
Brezilya
1.40
6.51
-2.26
4.50
89.01
G.Afrika
1.8
1.1
-3.39**
0.25
76.2
0.5
-21.90
Türkiye
-6.0****
-1
1.2
Kaynak: Bloomberg, *: Cari denge verileri IMF’den alınmaktadır ve 2012 verileridir.
**: 2011 verisi, ***: 2010 verisi, ****: VakıfBank hesaplaması
Beklentiler
(Nisan 2013)
Reel Büyüme
(y-y,%)
Enflasyon
(y-y,%)
Cari Denge /GSYH
(%)
İşsizlik Oranı
(%)
Borç St./GSYH
(%)
Gelişmiş Ülkeler
Gelişmekte Olan Ülkeler
Tüm dünya
ABD
Euro Bölgesi
Almanya
Fransa
İtalya
Macaristan
Portekiz
İspanya
Yunanistan
İngiltere
Japonya
Çin
Rusya
Hindistan
Brezilya
G.Afrika
TÜRKİYE
1.23
5.30
3.31
1.85
-0.33
0.61
-0.06
-1.47
-0.01
-2.32
-1.56
-4.21
0.68
1.58
8.04
3.37
5.67
3.01
2.84
3.43
1.69
5.78
3.76
1.68
1.62
1.61
1.57
1.98
4.00
0.70
1.30
-0.62
2.55
0.70
3.10
6.40
10.57
5.50
5.6
5.50
-0.11
1.01
--2.91
2.32
6.09
-1.28
0.32
2.15
0.14
1.10
-0.28
-4.37
1.23
2.64
2.55
-4.94
-2.37
-6.37
-6.80
8.16
--7.74
12.29
5.65
11.18
12.04
10.47
18.25
27.00
26.98
7.82
4.07
4.10
5.50
-6.00
25.71
9.38
108.41
33.87
-108.12
95.03
80.39
92.74
130.63
79.91
122.30
91.80
179.47
93.62
245.35
21.30
10.42
66.39
67.16
42.72
35.50
2013-IMF Beklentisi
18
Türkiye Makro Ekonomik Görünüm
2011
2012
En Son Yayımlanan
2013
Yılsonu
Beklentimiz
Reel Ekonomi
GSYH (Cari Fiyatlarla, Milyon TL)
1 297 713
1 416 817
376 177
(2012, 4Ç)
--
GSYH Büyüme Oranı (Sabit Fiyatlarla, y-y%)
8.8
2.2
1.4
(2012, 4Ç)
4.2
Sanayi Üretim Endeksi (y-y. %)
9.7
2.5
1.4
(Mart 2013)
--
Kapasite Kullanım Oranı (%)
75.4
74.2
74.8
(Mayıs 2013)
--
İşsizlik Oranı (%)
9.8
9.2
10.5
(Şubat 2013)
8.9
Fiyat Gelişmeleri
TÜFE (y-y. %)
10.45
6.16
6.51
(Mayıs 2013)
6.0
ÜFE (y-y. %)
13.33
2.45
2.17
(Mayıs 2013)
--
Parasal Göstergeler (Milyon TL)
M1
148,455
167,404
169,791
(24.05.2013)
--
M2
665,642
731,770
767,420
(24.05.2013)
--
M3
700,491
774,651
812,916
(24.05.2013)
--
Emisyon
49,347
54,565
57,138
(24.05.2013)
--
TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $)
78,330
100,320
108,758
(24.05.2013)
--
Faiz Oranları
TCMB O/N (Borç Alma)
TRLIBOR O/N
5.0
5.0
3.50
(31.05.2013)
--
10.89
5.78
5.77
(31.05.2013)
--
Ödemeler Dengesi (Milyon $)
Cari İşlemler Açığı
75,092
47,476
5,396
(Mart 2013)
56,300
İthalat
240,842
236,545
22,824
(Nisan 2013)
İhracat
134,907
152,537
12,520
(Nisan 2013)
---
Dış Ticaret Açığı
105,935
84,008
10,304
(Nisan 2013)
93,000
Borç Stoku Göstergeleri (Milyar TL)
Merkezi Yön. İç Borç Stoku
368.8
386.5
393.6
(Nisan 2013)
--
Merkezi Yön. Dış Borç Stoku
149.6
145.5
146.8
(Nisan 2013)
--
Kamu Net Borç Stoku
290.1
240.6
240.6
(2012)
--
Kamu Ekonomisi (Milyon TL)
2011 Nisan
2012 Nisan
Bütçe Gelirleri
23,523
29,131
30,488
(Nisan 2013)
--
Bütçe Giderleri
22,467
27,719
29,893
(Nisan 2013)
--
Bütçe Dengesi
1,056
1,412
595
(Nisan 2013)
--
Faiz Dışı Denge
3,897
6,056
3,671
(Nisan 2013)
--
19
Vakıfbank Ek
V
konomik Araştırmalar ek
konomik.arastirm
malar@vakifbank
k.com.tr
Cem Eroğğlu Müdür cem.eroglu@va
akifbank.com.tr
Nazan Kılıç Müdür Yard
dımcısı nazan.kilic@vakkifbank.com.tr
Ümit Ünssal Müdür Yard
dımcısı umit.unsal@vakkifbank.com.tr
Fatma Özzlem Kanbur Uzman fatmaozlem.kan
nbur@vakifbank.com.tr
Sinem Ullusoy dımcısı Uzman Yard
sinem.ulusoy@vakifbank.com.tr 0212‐398 18 98 0212‐398 19 02 0212‐398 18 99 0212‐398 18 91 0212‐398 18 92 Bu rapor Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. ttarafından güvennilir olduğuna inanılan kaynaklardan sağlanan bilggiler kullanılarak h
hazırlanmıştır. Vakıflar Bankası TT.A.O. bu bilgi ve verilerin doğruluuğu hakkında herrhangi bir garanti vermemekte ve bu rapor ve için
ndeki bilgilerin Türkiye V
kullanılm
ması nedeniyle do
oğrudan veya dolaylı olarak oluşaacak zararlardan dolayı sorumluluk kabul etmem ektedir. Bu rapo
or sadece bilgi vermek aamacıyla hazırlanmış olup, hiçbir kkonuda yatırım önnerisi olarak yoru
umlanmamalıdır. Türkiye Vakıflar r Bankası T.A.O. b
bu raporda yer alan bilgilerde daha önced
den bilgilendirme
e yapmaksızın kıs men veya tamam
men değişiklik yap
pma hakkına sahi ptir. Vakkıfbank Ekonom
mik Araştırmalarr