No Slide Title - Prof.Dr.Rasim OKURSOY

Ekim tekniğinin temel ölçütleri
Ekim
Bitkisel üretimde toprak işlemenin ardından tohumların yetiştirilecek bitkinin isteklerine
uygun olacak şekilde toprağa yerleştirilmelerine ekim denir. Bu bakımdan tohumun ekiminde
kullanılan her türlü alet ve makinalara ekim makinaları denilmektedir.
Dikim
Domates gibi bazı bitkiler tohumları çimlendirildikten sonra fide şekline getirilir ve fide olarak
tarlaya dikilirler. Fidelerin tarlaya dikilmesinde kullanılan makinalara ise dikim veya fideleme
makinaları denir.
Ekilecek materyalin cinsi ne olursa olsun makinalı ekimden ve dikimden beklenenler şu
şekilde sıralanabilir:
Tohumlar ya da fideler tarlada homojen olarak dağılmalıdır.
Tohumlar fidelerin kökleri istenilen derinliğe gömülmelidir.
Tohumların üzeri veya fidelerin kökleri nemli ve gevşek bir toprak tabakası ile
kapatılmalıdır.
15.10.2012
Prof.Dr.Rasim OKURSOY
1
Ekim tekniğinin temel ölçütleri
Tohumların toprağa bırakılmasında üç agroteknik
ölçüt söz konusu olmaktadır :
1-Ekim Derinliği
2-Ekim zamanı
3-Birim alana düşen bitki sayısı ve buna bağlı
olarak yetiştirme alanı büyüklüğü ve şekli
1-Ekim Derinliği
Kuru tarım bölgelerinde kışlık buğday ekimi 4-8
cm olmalıdır. Kıyı bölgelerinde güzlük ekimde bu
değer 2.5-3 cm dir.

Sürme gücü temel alındığında tohum boyunun
on katı bir derinlik ekim derinliği için genel bir
kural ise de bu kural dışına çıkan çeşitler vardır.
Örneğin çavdar yüzlek ekilmelidir.
Sarı kıvrım: Ekimin ardından başarılı bir
çimlenmeden sonra bile çok derine ekilmiş
tohumların tarla yüzeyine ulaşamadan ölmesidir.
Alatav : çok yüzlek ekilen tohumlarda görülür.
2-Ekim Zamanı
Tohumlar yazlık ve kışlık olarak iki zamanda
ekilir. Serin iklim tahılları ile bazı baklagiller güz
zamanında ekilmektedir.
Orta Anadoluda yağışın 500- 600 mm olduğu
koşullarda kışlık ekim yapılır. Bu ekim ile yazlık
ekime göre iki kat ürün elde edilmektedir.
Yazlık ekimde en büyük kısıt toprağın tava
gelmesi durumudur.
Kışlık ekim İç bölgelerde 25 eylül-25 ekim
arasında kıyı bölgelerinde ise toprak ve iklim
koşullarına göre eylül başından mart ayı başına
kadar değişebilir.
Orta Anadolu’da pancar ekimi 15 mart ile nisan
sonu arasında yapılır. Dolayısı ile ekolojik
koşullarda farklılık farklı ekim zamanlarını
gerektirebilmektedir.
Toprağın üst yüzeyinde az bir yağışla tohumun
çimlenmesi ve ve üst katmanın daha sonra
15.10.2012
Prof.Dr.Rasim OKURSOY
kuruyarak
bitkiyi öldürmesidir.
2
Ekim tekniğinin temel ölçütleri
Sarı kıvrım: Ekimin ardından başarılı bir çimlenmeden sonra bile çok derine ekilmiş
tohumların tarla yüzeyine ulaşamadan ölmesidir.
Alatav : çok yüzlek ekilen tohumlarda görülür. Toprağın üst yüzeyinde az bir yağışla
tohumun çimlenmesi ve ve üst katmanın daha sonra kuruyarak bitkiyi öldürmesidir.
15.10.2012
Prof.Dr.Rasim OKURSOY
3
Ekim tekniğinin temel ölçütleri
3-Birim alana düşen bitki sayısı ve buna
bağlı olarak yetiştirme alanı büyüklüğü ve
şekli
Yetişme alanının büyüklük açısından uygunluğu
verimi artırır.
Birim alana atılacak tohum miktarına ekim
normu denir.
Ekimde tarlaya atılmış tüm tohumların arasında
eşit oranda mesafe bulunmalı ve böylece
tohumların eşit oranda topraktan faydalanmasına
olanak tanınarak homojen bitki çıkışının elde
edilmesi hedeflenir. Bunun için en ideal durum bir
eşkenar üçgenin köşe noktalarına ya da bir
altıgenin merkezi ile köşe noktalarına ekimi
yapmaktır.
15.10.2012
Prof.Dr.Rasim OKURSOY
4
Ekim tekniğinin temel ölçütleri
Sıra
arası
(cm)
Ekim
Derinliği
(cm)
Buğday 10-20
10-15
2.5-5
Arpa
11-16
10-15
3-5
Çavdar
10-18
10-15
2-3
Yulaf
14-18
10-15
3-5
Bezelye 12-28
20-35
3-8
Mısır
5-8
60-70
4-8
Yonca
0.6-2.5
15-30
1-2
Pancar
2-3
40-50
1.5-4
Bitki
Ekim
Normu
(kg/da)
Ülkemizde yaygın olan ekim normu ve sıralar arası
uzaklığı dikkate alındığında sıralar üzerindeki tohumlar
arası uzaklık 2 cm olmaktadır.
15.10.2012
Prof.Dr.Rasim OKURSOY
5
Ekim yöntemleri
İki türlü ekim
yöntemi vardır :
1-Serpme Ekim
2-Sıraya ekim
Serpme ekim :
Serpme ekimde tohumlar toprağa saçılır, daha sonra üzeri tırmık çekilerek kapatılır. Eski
ve ilkel bir yöntem olan serpme ekimde, tohumlar tarla yüzeyine homojen dağılmaz.
Ayrıca birçok tohum farklı derinliklere gömülürken tohumların büyük bir bölümüm tarla
yüzeyinde kalır ve bu yüzden serpme ekimde tohum kaybı oldukça yüksektir.
Sıraya ekim :
Tohumlar düzgün sıralara ekilir. Sıra üzeri ve sıra arası dağılımları düzgündür. Bitkinin
yetişme döneminde yapılacak bakım işleri (ilaçlama, gübreleme ve çapalama vs.) sıraya
ekimi yapılmış bitkilerde kolaydır. Diğer yandan hasatta ürün kaybını en aza indirmesi
bakımından makinalı ekim genelde sıraya yapılır.
15.10.2012
Prof.Dr.Rasim OKURSOY
6
Ekim yöntemleri..
Başlıca sıraya ekim
Yöntemleri 8 çeşittir :
1-Normal sıravari
2-Geniş sıra ekim
3-Banda ekim
4-Şeritvari ekim
5-Dar sıra ekim
6-Ocakvari ekim
7-Çapraz ekim
8-Hassas ekim
15.10.2012
1-Normal sıravari ekim
Hububat ekiminde kullanılır. Aralarında 15-20 cm
mesafe bulunan birbirine paralel sıralar üzerine
tohumlar gelişigüzel bırakılır. Tohumların sıra üzeri
dağılımı rastgeledir.
Prof.Dr.Rasim OKURSOY
7
Ekim yöntemleri..
2-Geniş sıra ekim
Bu ekimde sıralar arası mesaf, normal
sıravari ekime göre biraz daha geniştir.
Çapa bitkileri bu şekilde ekilir. Pamuk
mısır, ayçiçeği ve patates bitkisi için
uygun ekim yöntemidir.
15.10.2012
3-Banda ekim
Normal sıravari ekimin bir çeşididir. Bu
ekimde ekim çizgisi 5-10 cm genişliğinde
bir bant olacak şekilde olacak şekilde
açılır içerisine tohumlar atılır. Sıra araları
ise banttan daha geniş tutulur.
Prof.Dr.Rasim OKURSOY
8
Ekim yöntemleri..
4-Şeritvari ekim
Bu ekimde sıralar arası geniştir, ancak
tohumlar birkaç sıradan oluşan şeritlere ekilir.
Şeritlerdeki sıra aralığı 10 cm, şeritler arası ise
50-70 cm tutulur.
Şeritler arasındaki
masafenin fazlalığı yetişme dönemindeki
çapalama ilaçlama ve gübreleme gibi bakım
işlerini kolaylaştırır.
15.10.2012
5-Dar sıra ekim
Hububat ve çayır otlarının ekiminde
kullanılır. Tohumlar sıra üzeri ve sıralar
arası homojen olacak şekilde tarla yüzeyine
düzgünce dağıtılır. Bu ekimde sıralar arası
mesafe 7-12 cm arasında değişir.
Prof.Dr.Rasim OKURSOY
9
Ekim yöntemleri..
6-Ocakvari ekim
Geniş yaşam alanı isteyen tohumların
ekiminde kullanılır. Normal ocakvari ekimde
sıra arası 20-90 cm, düzgün ocakvari
ekimde ise 25-70 cm arasındadır. Birkiler bu
yöntemde bir karenin köşelerine ekilecek
şekilde tarlaya bırakılır.
15.10.2012
7-Çapraz ekim
Bu ekimde normal sıra aralığı ile tarla
birbirine dik yönde iki kez ekilir.
8-Hassas (tekdane) ekim
Şeker pancarı gibi seyreltme gerektiren
bitkilerin ekiminde kullanılır. Burada
amaç, tohumların sıra üzerime tek tek
ekilmesidir.
Prof.Dr.Rasim OKURSOY
10
Makine Varlığımız..
15.10.2012
Prof.Dr.Rasim OKURSOY
11