Chapter 4

Heckscher-Ohlin Modelinin Ampirik Kanıtı
• A.B.D. veri testleri
• Leontief Paradoksu. (Leontief, 1953)
Global veri testleri
 Bowen, Leamer ve Sveikauskas (1987):
Heckscher-Ohlin modelini 27 ülke verisi üzerinde
test ettiler ve Leontif Paradoksunu uluslararası
düzeyde onayladırlar. (Tablo 4-3):
Copyright © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-1
Heckscher-Ohlin Modelinin Ampirik Kanıtı
• A.B.D. veri testleri
 A.B.D. dünyadaki en sermaye-yoğun ülke
olmasına rağmen A.B.D.’nin ihracatları ithalatlarına
göre daha az sermaye-yoğun:
• Leontief Paradoksu. (Leontief, 1953)
Copyright © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-2
Tablo 5-2: A.B.D. İhracat ve İthalatının
1962 Yılı Faktör Bileşimi
Copyright © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-3
Heckscher-Ohlin Modelinin Ampirik Kanıtı
Global veri testleri
 Bowen, Leamer ve Sveikauskas (1987):
Heckscher-Ohlin modelini 12 faktör ve 27 ülke
verisi üzerinde test ettiler (ve Leontif Paradoksunu
uluslararası düzeyde onayladırlar. (Tablo 4-3):
• Modele göre bir ülkenin her zaman faktör oranı gelir
oranından yüksek olan ürünleri ihraç etmesi gerekir.
 Faktör oranı = Ülkenin faktör arzı/dünyadaki faktör arzı
 Gelir oranı =Ülkenin geliri/dünyadaki toplam gelir
• Ancak faktörlerin 2/3’ünde ticaretin öngörülen yönde
olması oranı %70’den az
 Leontif Paradoks’unu uluslararası seviyede
destekler.
Copyright © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-4
Tablo 5-3: Heckscher-Ohlin Modelinin Testi
Copyright © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-5
Heckscher-Ohlin Modelinin Ampirik Kanıtı
(devam)
Heckscher-Ohlin modeli ticaret eden ülkeler arasında
faktör fiyatlarının eşitleneceğini öngördüğü için ayrıca
üretim faktörlerinin faktör fiyatları eşitlenene kadar
belirli bir miktar ürünü üretip ihracat edeceğini de
öngörür.
 Başka bir deyişle, öngörülen miktarda üretim faktörleri
hizmetleri, ülkeler arsasında öngörülen bir ticaret hacmi
içerisinde barınır.
Copyright © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-6
Heckscher-Ohlin Modelinin Ampirik Kanıtı
(devam)
Ancak faktör fiyatları ülkeler arasında eşitlenmediği için,
öngörülen ticaret hacmi gerçekte gerçekleşenden çok
daha fazladır.
 Daniel Trefler tarafından bulunan Kayıp Ticaretin
“Missing Trade” bir sonucu (Trefler, 1995).
• Bu “kayıp ticaret”in bir nedeni ülkeler arasındaki aynı
teknoloji varsayımı olara görünüyor.
 Teknoloji işgücünün verimini ve dolayısıyla da işgücü
servislerinin değerini etkiliyor .
 Yüksek teknoloji sahibi ve yüksek işgücü değeri olan bir ülke,
düşük teknoloji sahibi ve düşük işgücü değeri olan bir
ülkeden çok fazla ithalat yapmayacaktır.
Copyright © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-7
Heckscher-Ohlin Modelinin Ampirik Kanıtı
(devam)
2008 yılında ABD dünya gelirinin %23’üne, işgücünün
%5’ine sahip. Çini ise dünya gelirinin %7’sine,
işgücünün %20’sine sahip
Faktör oranları teorisine göre göre ABD’nin işgücü
içeren ithalatının çok olması gerekir (işgücünün 4
misli kadar) ancak ABD ticaretinin faktör içeriği çok
daha düşük net işgücü ithalatı göstermektedir.
Teknoloji farkı olduğunu kabul etmek bu “kayıp ticaret”
bulmacasını çözmeye yardımcı.
ABD’deki işgücü verimi çok daha fazla.
ABD’deki “Etkin işgücü (effective
Çin’dekinden çok daha fazla.
Copyright © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
labor)”
arzı
4-8
Heckscher-Ohlin Modelinin Ampirik Kanıtı
(devam)
“Kayıp ticaret”in nedeni ülkeler arasındaki benzer
teknoloji varsayımı olarak görünmektedir.
Teknoloji işçilerin verimliğini ve bu nedenle işgücü
servislerinin değerini etkiler.
Yüksek teknoloji sahibi ve yüksek işgücü değeri
olan bir ülke, düşük teknoloji sahibi ve düşük
işgücü değeri olan bir ülkeden çok fazla ithalat
yapmayacaktır.
Copyright © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-9
Tablo 5-4: Teknolojik Verimlilik Tahminleri, 1983
(A.B.D. = 1)
Ülkeler arsı teknolojik farklılıklar çok fazla:
Ticaret bileşimine dair öngörüleri- Ricardo
Heckscher-Ohlin modelinin karışımı olmalı.
Copyright © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
ile
4-10
Heckscher-Ohlin Modelinin Ampirik Kanıtı
(devam)
• Gelişmiş (yüksek gelir) ve gelişmekte olan (düşük/orta
gelir) ülkelerle yapılan ihracatın bileşimindeki
değişiklikler teoriyi desteklemektedir.
 ABD’nin Bangladeş'ten ithalatı düşük-beceri-yoğun
(low-skill-intensity ) sanayilerde en yüksek,
 Eğitimli işgücüne sahip Almanya’dan yapılan
ithalat ise yüksek-beceri –yoğunluklu (high- skillintensity ) sanayilerde en yüksek.
4-11
Şekil 5-13: Beceri Yoğunluğu (skill intensity) ve
A.B.D.’nin İki Ülkeden olan İthalat Bileşimi
Kaynak: John Romalis, “Factor Proportions ve the Structure of Commodity Ticaret,” American Economic Review,
March 2004.
Copyright © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-12
Heckscher-Ohlin Modelinin Ampirik Kanıtı
 Ticaretin zaman içindeki değişimi de HeckscherOhlin modelini destekliyor.
 Örnek (Şekil 5-14 ve 5-15)
• 1960’da fakir ülkeler olan Japonya ve 4 mucize Asya
ülkesinde (Güney Kore, Tayvan, Hong Kong, Singapur)
ihracat düşük nitelikli işgücü yoğun.
• 1998: Eğitim düzeyi Batı Avrupa seviyesine erişen
Japonya’da ihracat Avrupa gibi nitelikli işgücü yoğun hale
geliyor. İşgücü kalitesini hızla arttıran diğer 4 mucize
Asya ülkesindeki ihracat bileşimi de Japonya’nın birkaç
on yıl öncesi durumuyla benzeşiyor.
Copyright © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-13
Heckscher-Ohlin Modelinin Ampirik Kanıtı
(devam)
• Japonya ve 4 Asya mucizesi ülke daha fazla
beceri yoğun olmaya başladıkça bu
ülkelerden yapılan ithalat da düşük-beceri
yoğun sanayilerden yüksek-beceri-yoğun
sanayilere kaydı.
4-14
Şekil 5-14 Karşılaştırmalı Üstünlüğün Değişen
Bileşimi
Copyright © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-15
Şekil 5-15 Karşılaştırmalı Üstünlüğün Değişen
Bileşimi (devam)
Copyright © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-16
Özet
1. Üretim prosessinde kullanılan faktörler arasındaki
ikame (Substitution) ilişkisi PPF eğrisi ile gösterilir.


Ekonomi bir üründen düşük miktarda üretiyorsa, o ürünün
üretiminde kullanılan kaynakların marjinal verimliliği yüksek
ve o ürünün fırsat maliyeti düşüktür.
Ekonomi bir üründen yüksek miktarda üretiyorsa, o ürünün
üretiminde kullanılan kaynakların marjinal verimliliği düşük
ve o ürünün fırsat maliyeti yüksektir.
2. Bir ekonomi kaynaklarını kullanarak yapabileceği en
fazla üretimi yapıyorsa, o ürünün üretim fırsat
maliyeti ürünün piyasadaki relatif fiyatına eşittir.
Copyright © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-17
Özet (devam)
3.
Stolper-Samuelson Teoremi: Bir ürünün relatif
fiyatı artarsa, o ürünün üretiminde yoğun olarak
kullanılan faktörün reel ücretinde artış öngörülür.

4.
Üretimdeki diğer faktörlerin reel ücretlerinde ise düşme
öngörülür.
Rybczynski Teoremi: Ürün fiyatları sabitken bir
üretim faktörünün miktarı artarsa, o faktörü yoğun
olarak kullanan ürünün arzı artarken, diğer ürünlerin
arzının azalması öngörülür.
Copyright © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-18
Özet (devam)
5.
Heckscher-Ohlin modeli:
•
Bir ekonomi zengin üretim faktörlerini yoğun
kullanan ürünleri ihraç ederken kıt üretim faktörlerini
yoğun kullanan ürünleri ithal etmesini öngörür.
•
relatif ürün fiyatlarının ve faktör fiyatlarının
eşitleneceğini (Faktör Fiyatları Eşitliği) öngörür.
(Ancak bu iki durum da gerçek hayatta görülmez).
6.
Ticaret ile yoğun faktörlerin sahiplerinin
kazanacağını, kıt faktörlerin sahiplerinin ise
kaybedeceğini öngörür.
Copyright © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-19
Özet (devam)
Ticaret ile kıt faktörlerin sahipleri daha kötü duruma
gelmesine rağmen, ülkenin genelinin daha iyi
duruma gelmesi öngörülür. Teorik olarak her ülke
içerisinde kazananlar kaybedenleri kompanse
edebilirler.
6.
7. Heckscher-Ohlin modelinin ampirik kanıtı zayıftır
(yüksek gelir seviyesindeki ülkeler ile düşük/orta
gelir seviyesindeki ülkeler arasındaki ticaret
durumları dışında).

Leontif Paradoksu

Kayıp Ticaret
Copyright © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-20