Geçtiğimiz Dönemde Latin Amerika

Geçtiğimiz Dönemde
Latin Amerika
ARJANTİN
Yatırım ve İhracat Arjantin’de Büyümesini Sürdürüyor
Arjantin artan yatırım ve ihracatın etkisiyle 2017 yılında yeniden toparlanıyor. Enflasyonun
yavaşlaması ve istihdamın dengelenmesi tüketimin önünü açıyor. Arjantin, Başkan Mauricio
Macri yönetimindeki ani liberalleşmeyi takiben enflasyon ve işten çıkarmalarla sağlanan
durgunluğun bir yansıması olarak önümüzdeki çeyrekler boyunca güçlü bir ekonomik
toparlanma süreci yaşayacak. Bununla birlikte, 2017 yılında reel GSYİH büyümesi % 3.1
olarak tahmin edilmektedir. Özellikle, enerji, altyapı ve gayrimenkul gibi yeni üretken
faaliyetlerde ülkeye yapılan yatırımın güçlü olduğu ve arttığı belirtiliyor. Daha güçlü talep ve
politika reformları ihracatı destekleyen yönde sürdürülüyor. Bu arada, enflasyonun
yavaşlaması ve istihdamın istikrara kavuşması özel tüketimin iyileştirilmesine katkıda
bulunuyor.
Kaynak: BMI Research
Tarım İhracatı
Tarım sektörünün öncülüğünde ihracat artışı önümüzdeki çeyrekte genel ekonomik
faaliyetleri daha da destekleyecektir. Peso'nun devalüasyonunu takiben, Arjantin ihracatçıları,
tarımsal emtialardaki neredeyse tüm ihracat vergilerinin kaldırılmasıyla önemli rekabetçilik
kazançlar elde ettiler. Emtia ekipleri, başta soya olmak üzere anahtar ürünlerin önümüzdeki
yıl yükselmesini beklerken aynı zamanda Brezilya da dâhil olmak üzere önemli ihraç
pazarlarının ekonomik büyümeyi güçlendireceğini belirtti. 2017 yılında beklenen reel ihracat
artışını % 5,2 olarak belirtildi.
Kaynak: BMI Research
Enflasyonun Azalması ve Güven Artışı
Tüketim Yeniden İyileşiyor
Özel tüketim istikrara kavuşacak. Enflasyon yavaşlamaya devam ederken, yatırımların
artması hane halkı gelirleri üzerindeki aşağı yönlü baskıyı azaltacak ve geçen yılın iş
kayıplarını da beraberinde getirerek istihdam olanakları yaratacağı belirtilmektedir. Son
aylarda tüketici güven endeksi yüzde 6,3 oranında artarken, yüzde 56'sı gelecek konusunda
iyimser olarak kaydedildi. Nitekim hükümetin sermaye geri gönderme çabalarından elde
edilen başarı, Başkan Macri yönetiminin ilerideki çeyreklerde faaliyete geçmesi için gerekli
olan tüketici güvenini sağlamaya yönelik önemli adımlar attığını gösteriyor.
Kaynak: BMI Research
Olumsuz Riskler Kaçınılmaz
Bununla birlikte, Arjantin'in dış talebin muhtemel bir düşüşüyle birlikte önemli derecede
aşağı yönlü risklere maruz kalacağına da dikkat çekiliyor. Donald Trump seçimini takiben
ABD'nin politika yönündeki belirsizlik, küresel pazarlar vasıtasıyla Arjantin’de de yankı
buldu. Arjantin, ABD politikasındaki değişikliklerden kaynaklanan doğrudan etkilerden
nispeten yalıtılmış olsa da, Arjantin'in ikinci en önemli ihracat pazarı olarak Çin'in konumunu
göz önüne alındığında, ABD ticaret politikasının bir sonucu olarak Çin'de bir düşüş Arjantin'e
sızdırabilir.
Kaynak: BMI Research
1
BREZİLYA
Brezilyanın Önde Gelen Bankalarından Itaúnun Citibank’ın Brezilyadaki Perakende
Operasyonlarını Satın Alması
Brezilyanın önde gelen özel bankalarından Itaú Unibanco Citibank’ın Brezilyadaki perakende
operasyonlarının satın alınması hususunda anlaşma sağlandığını 8 Ekim 2016 tarihinde ilan
etmiştir. Bu kapsamda, Citibankın 315000 müşteriye hizmet veren 71 şubesi için Itaú
tarafından 710 milyon Real (221 milyon Dolar) ödenmesi öngörülmektedir. Söz konusu alım
Citibank’ın kredi kartı müşterilerini de kapsayacaktır. Diğer taraftan, bahse konu alımın
Brezilya bankacılık sektöründe oligopolleşme eğilimini artırdığı da yerel basında sıklıkla dile
getirilmektedir. Hâlihazırda Banco do Brasil, Itaú, Bradesco, Federal, Savings Bank ve
Santander ülkede bankacılık sektörünün neredeyse %70ini kontrol etmektedir.
Kaynak: http://riotimesonline.com/brazil-news/rio-business/itau-unibanco-buys-citibank-inbrazilfor-r710-million/
Dünya Rekabetçilik Raporunda Brezilya'nın Yeri
Dünya Ekonomik Forumu tarafından hazırlanan Dünya Rekabetçilik Raporunun 2016-2017
edisyonu bugün yani 28 Eylül 2016 tarihinde yayımlanmıştır. Mezkur raporda 144 ülke
ekonomilerinin rekabet gücü bakımından kıyaslanmaktadır. Raporun bir önceki edisyonunda
75. sırada bulunan Brezilya bu defa 81. sıraya gerilemiştir. Rapora göre Brezilya Latin
Amerika’da sadece Venezuela ve Arjantin’i neden daha rekabetçi olup BRICS (BrezilyaRusya-Hindistan-Çin-Güney Afrika) ülkeleri arasında en az rekabetçi ülkedir. Bir önceki
edisyonda 51. sırada bulunan ülke ise raporun son edisyonunda 55. sırada yer almaktadır.
Kaynak:http://www3.weforum.org/docs/GCR20162017/05FullReport/TheGlobalCompetitivenessReport2016-2017_FINAL.pdf
2016 Yılı Sosyal İlerleme Endeksinde Brezilyanın Konumu
Harvard Üniversitesinin İşletme Bölümü Profesörü Michael Porter’ın koordinasyonunda
hazırlanan 2016 Yılı Sosyal İlerleme Endeksi geçen hafta yayımlanmıştır. Endekste 133 ülke
ele alınmış olup, endeksin hazırlanmasında ülkelerin sosyal ilerleme seviyesini belirlemek
üzere 53 farklı göstergeden yararlanılmıştır. Endekste ilk 5 sırada Finlandiya, Kanada,
Danimarka, Avustralya ve İsviçre yer almıştır. Brezilya kişi bası gayrisafi yurtiçi hâsıla
sıralamasında 79. sırada olabilmesine rağmen endekste 46. sırada yer almıştır. Latin
Amerika’nın endekste en iyi sıralamayı elde eden ülkeleri Şili (35.) ve Arjantin (38.)
olmuştur. Ülkemiz ise endekste 58. sırada bulunmaktadır.
Kaynak:https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/at/Documents/aboutdeloitte/socialprogress-index-2016.pdf
Brezilya'nın 2017 GSYIH Büyüme Oranı Tahmininin Yükseltilişi
15 Ağustos 2016 Pazartesi günü (geçici) Devlet Başkanı Sayın Michel Temer’in ekonomi
ekibi Brezilyanın 2017 yılı gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYIH) büyüme tahminini %1,2den
%1,6ya çıkartmıştır. Özel sektörde faaliyet gösteren bazı analistlerin ise Brezilyanın 2017 yılı
GSHIY büyüme oranı ile ilgili tahminleri daha da yüksektir (Banco Santander %2, BNP
Paribas %2 ve Banco Fibra %2,1).
Kaynak:http://www.brasil.gov.br/economia-e-emprego/2016/08/previsao-para-pib-de-2017sobepara-1-6-diz-fazenda
2
Brezilya 2016 yılı Ağustos Ayında 4,14 milyar Dolarlık Ticaret Fazlası Vermiştir
2016 yılı Ağustos ayında Brezilyanın Brezilya’nın ihracatı 16,989 milyar Dolar, ithalatı ise
12,849 milyar Dolar olmuştur ve böylece ülke söz konusu dönemde 4,14 milyar Dolarlık bir
ticaret fazlası vermiştir. 2016 yılının ilk 8 aylık döneminde ise ülkenin ticaret fazlası 32,4
milyar Dolara ulaşmıştır. (1989 yılından beri verilen en yüksek ticaret fazlası). İlk 8 aylık
dönemde ülkenin ihracatı 123,5 milyar Dolara ulaşırken, ithalatı 91,2 milyar Dolar olmuştur.
Brezilya Sanayi, Dış Ticaret ve Hizmetler Bakanlığı ülkenin 2016 yılındaki ticaret fazlasının
50 milyar Doları geçebileceğini tahmin etmektedir.
Kaynak: http://www.mdic.gov.br/component/content/article?id=83
Brezilyanın GSYH’sinde 2016 Yılının İkinci Çeyreğinde Meydana Gelen Düşüş
Brezilya Coğrafya ve İstatistik Enstitüsü ülkenin gayrisafi yurtiçi hasılasının (GSYIH) 2016
yılının ikinci çeyreğinde birinci çeyreğe oranla %0,6 oranında, bir önceki yılın aynı dönemine
göre ise %3,8 oranında azaldığını açıklamıştır. Böylece söz konusu dönemde ülkenin GSYH
1,5 trilyon Brezilya Reali olmuştur.
Kaynak:http://saladeimprensa.ibge.gov.br/en/noticias?view=noticia&id=1&busca=1&idnotic
ia=324520160902-00241
Brezilya'nın Yabancı Sermaye Stokundaki Artış
1995 yılından beri Brezilya Merkez Bankası ülkeye gelen yabancı sermaye istatistiklerini
tutmaktadır. Son 20 yılda ülkeye gelen yabancı sermaye stoku gayrisafi yurtiçi hasılası
içerisindeki oranı %5ten (40 milyar Dolar) %30a (670 milyar Dolar) yükselmiştir. Ülkenin
yabancı sermaye stokundaki en büyük artış 2005-2010 arasındaki dönem gerçekleşmiştir. Bu
dönemden sonra ise yabancı sermaye stoku çok fazla değişmemiştir.
Kaynak:http://www.valor.com.br/brasil/4655395/dinamica-mais-fraca-impediu-um-avancomaiordo-capital-estrangeiro-na-economia
Bankaların Brezilya’da 2016’da Verdiği Kredilerde Düşüş
Brezilya Merkez Bankası 2016 yılında bankaların verdiği kredilerde %2 oranında bir azalma
olacağını tahmin etmektedir. 2016 yılında beklenen söz konusu düşüş 2007 yılında bu veriler
tutulmaya başlandığından beri bankaların verdiği kredilerde meydana gelen ilk düşüştür.
Hükümet programlarına bağlı olmayan kredilerde ise düşüsün %5 olacağı tahmin
edilmektedir.
Kaynak: http://www.reuters.com/article/brazil-economy-lending-outlook-idUSL2N1C412S
Brezilyalı Şirketlerin Vergi Borçlarını Ödemek Üzere Kullandığı Krediler
Brezilya vergi idaresi 3 Ekim 2016 tarihinde şirketlerin vergi borçlarını ödemek için vergi
kredisi kullanmasını önlemeye yönelik adımlar atılacağını açıklamıştır. Yetkililere göre
şirketlerce vergi borçlarını ödemek için vergi kredisi kullanılması 2016 yılında %39 oranında
artış göstermiştir. Bu amaçla şirketler tarafından sadece 2016 yılı Ağustos ayında bile 7,15
milyar Reallik (2,2 milyar Dolar) kredi kullanılmıştır.
Kaynak: http://www.bna.com/brazil-targets-companiesillegal-n57982077948/
Brezilya’da 2016 Yılı Ağustos Ayında Sanayi Üretimi
Brezilyada sanayi üretimi ardı ardına 5 aylık bir büyümenin ardından 2016 yılı Ağustos
ayında %3,8 oranında küçülmüştür.
Kaynak:http://riotimesonline.com/brazil-news/rio-business/brazils-industrial-productiondeclines-3-8-percent-in-august/#
3
Brezilya’da 2016 Yılı Eylül Ayında Otomobil Üretimi ve Satışları
Brezilya’da 2016 yılı Eylül ayında da otomobil üretimi ve satışları azalmıştır. Söz konusu
dönemde 170815 adet araç üretilmiştir. Bu rakam ülkede oto üretiminde bir önceki aya göre
%3,9luk bir düşüş, 2015 yılının aynı dönemine göre ise %2,2lik bir düşüş meydana geldiğini
ifade etmektedir. Benzer şekilde, bu dönemde otomobil satışları bir önceki aya göre %13, bir
önceki yılın aynı dönemine göre ise %20,1 oranında azalmıştır. Diğer taraftan, bu dönemdeki
otomobil ihracatı bir önceki aya oranla %7,8 artmıştır.
Kaynak:http://www.brecorder.com/business-a-finance/industries-a-sectors/321883-brazilautooutput-slips-39-percent-in-september.html
Brezilyada 2016 yılı Ağustos Ayında Sanayi Ürünleri Satışları
Brezilyada sanayi ürünleri satısı 2016 yılı Ağustos ayında bir önceki aya göre %3,9 oranında,
bir önceki yılın aynı dönemine göre ise %12 oranında azalmıştır. Bu dönemde Ortalama
Kapasite Kullanımı %77,1 olmuştur. Söz konusu oran bir önceki ay %76,8 iken bir önceki
yılın Ağustos ayında %77,9 idi.
Kaynak:http://en.mercopress.com/2016/10/05/brazil-industrial-production-suffers-majormonthlydrop-during-august
Brezilyanın 2016 Yılı Eylül Ayında Verdiği Ticaret Fazlası
Brezilya 2016 yılı Eylül ayında 15,79 milyar Dolarlık ihracat, 11,987 milyar Dolarlık ithalat
gerçekleştirerek 3,803 milyar Dolarlık bir ticaret fazlası vermiştir.
Kaynak: http://www.reuters.com/article/brazil-economy-trade-idUSE4N1AK00V
IMF’nin Brezilya Ekonomisine Yönelik Son Öngörüleri
Uluslararası Para Fonu (IMF) revize edilen Dünya Ekonomik Beklentiler raporunda Brezilya
ekonomisinin 2016 yılında %3,3 oranında küçüleceğine ve 2017 yılında %0,5 oranında
büyüyeceğine dair tahminini muhafaza etmiştir. Bu kapsamda, IMF ülkede ekonomik
durgunluk devam etse de yukarı yönlü emtia fiyatları ve Devlet Başkanının yargılanma
sürecinin sona erişi çerçevesinde ekonomideki kötü gidisin sona ermek üzere olduğunu da
kaydetmiştir.
Kaynak: http://www.imf.org/en/News/Articles/2016/10/03/AM2016-NA100416-WEO
http://www.imf.org/en/News/Articles/2016/10/04/AM16-TR100416-Transcript-of-October2016-World-Economic-Outlook
Brezilyanın 2016 Ağustos Ayındaki Rekor Bütçe Açığı
Brezilyanın bütçe açığı 2016 yılı Ağustos ayında bir önceki ayın Ağustos ayına kıyasla %270
oranında artarak 20.3 milyar Real (6,2 milyar Dolar) olmuştur. Böylece, 2016 yılının ilk 8
aylık döneminde ülkenin bütçe açığı 71,4 milyar Reale (22 milyar Dolar) ulaşmıştır. Bütçe
açığının büyük kısmı sosyal güvenlik harcamalarından (89 milyar Real) kaynaklanmaktadır.
Bu durum ise istihdamdaki düşüşün etkisiyle sosyal güvenlik primi ödemeleri azalırken
nüfustaki yaslanma neticesinde sosyal güvenlik harcamalarının artması ile büyük ölçüde
ilişkilidir.
Kaynak: http://www.reuters.com/article/us-brazil-economy-fiscal-idUSKCN1201SP?il=0
MERCOSUR-AB STA Müzakereleri/MERCOSUR Dışişleri Bakanlarının İmzaladığı
Ortak Bildiri
Venezuela haricinde MERCOSUR (Güney Amerika Ortak Pazarı) üye ülkelerinin Dışişleri
Bakanları 18 Eylül 2016 Pazar günü bir Ortak Bildiri imzalamışlardır. Söz konusu Ortak
Bildiride MERCOSUR Dışişleri Bakanları Avrupa Birliğinden (AB) Serbest Ticaret
Anlaşması (STA) müzakerelerinin hızlandırılmasını talep etmektedirler. Bu itibarla, Brezilya
4
Dışişleri Bakanı Sayın José Serra MERCOSUR ile AB arasında iki yıl içerisinde STA
müzakerelerinin sonuçlandırılmasının beklendiğini ve iki blok arasında bahse konu
müzakerelerin 2016 yılı Ekim ayında yeniden başlatılabileceğini de açıklamıştır.
Kaynak:http://oglobo.globo.com/economia/serra-diz-que-acordo-entre-mercosul-ue-podesair-emdois- anos-20135763 /http://en.mercopress.com/2016/09/16/argentina-and-braziloptimistic-about-a-mercosur-eu-tradeaccord-by-the-end-of-2017
EKVADOR
Ekvador-AB Serbest Ticaret Anlaşması
Ekvador Peru, Kolombiya ve Avrupa Birliği arasındaki serbest ticaret anlaşmasına dâhil oldu.
Geçtigimiz haftadan bu yana AB’de bulunan Dış Ticaret Bakanı Cassinelli, Litvanya,
Danimarka, İsveç ve Finlandiya yetkilileriyle temaslarda bulunmuş, son olarak Baskan
Yardımcısı Glas’ın da heyete katılmasıyla İtalyan ve İspanyol yetkililerle bir araya gelmiştir.
Ekvador Devlet Baskan Yardımcısı Glas ve Dış Ticaret Bakanı Cassinelli, ayrıca, AB
Ticaretten Sorumlu Komiseri Malmström ile bir görüşme gerçekleştirmiştir. Malmström, AB
Dış İlişkiler Konseyi'nde konunun 17 Ekimde ele alınabileceğini, böylece 1 Ocak 2017
itibariyle geçici uygulamaya geçilebileceğini ifade etmiştir.
Kaynak: http://ec.europa.eu/trade/policy/countries-and-regions/regions/andean-community/
Ekvador Merkez Bankası: Ekvador Ekonomisi 2016'da %1,7 Küçülecek
Ekvador Merkez Bankasına göre, 2015de gerçeklesen %0,2 büyümenin ardından 2016 yılında
Ekvador ekonomisinin %1,7 küçülmesi öngörülmektedir. Merkez Bankasınca, resmi para
birimi ABD Dolarının değerli seyri, komsu ülkelerde yaşanan devalüasyonlar, petrol
fiyatlarındaki belirgin düşüş, ihracat gelirlerindeki önemli azalma ve son olarak Nisan ayında
yaşanan deprem felaketinin, 2014 yılından bu yana Ekvador ekonomisinin ağır hasar almasına
sebep olduğu açıklaması getirilmektedir.
Kaynak: Ekvador Merkez Bankası
Ekvador'da Geçici İlave İthalat Vergileri Azaltılıyor
Ekvador Dış Ticaret Komitesi (COMEX), 6 Eylülde yayımladığı kararda 20 Ekim 2016
tarihinden itibaren geçici ilave ithalat vergisi uygulamasında (safeguards) değişikliğe
gidileceğini, %40 oranın %35e, %25 oranın %15e düşürüleceğini, %15 oranın ise aynı
kalacağını açıklamıştır. Dış Ticaret Bakanı Cassinelli, 29 Eylülde Cenevre’de DTÖ’de bu
kararı da kapsayacak bir ödemeler dengesi sunumu gerçekleştirecektir. Ekvador Devlet
Baskan Yardımcısı Glas da bu bağlamdaki detayların gözden geçirilmesi maksadıyla
Cenevre’de e Ekvador DTÖ Daimi Temsilcisi ile bir araya gelmiştir.
Kaynak: Ekvador Dış Ticaret Bakanlığı
IMF, Yayımladığı Ekvador Ülke Raporu'nda Ekvador Ekonomisine dair Öngörülerini
Güncellendi
Uluslararası Para Fonunun (IMF), Eylül 2016 tarihli Ekvador Ülke Raporuna göre, Ekvadorun
büyüme oranı 2016, 2017 ve 2018 yıllarında sırasıyla %-2,3; %-2,7 ve %-1,1 olarak
öngörülmektedir. Daha önceki IMF öngörüsü, bu oranın 2016 ve 2017 yıllarında sırasıyla %4,5 ve %-4,3 olacağı yönünde idi. IMF hesaplamalarına göre, Ekvador ekonomisi 2021 yılına
dek büyüme kaydedemeyecektir. Söz konusu raporda ayrıca, 2015 yılında %28,6 azalan
Ekvador ihracatının 2016 yılında %14,6 azalacağı, 2017 yılında ise %11,8 artacağı
belirtilmektedir. 2015 yılında %22,4 azalan ithalatın ise, 2016 yılında %15,3 azalacağı, 2017
yılında ise %0,4 artacağı ifade edilmektedir. Diğer taraftan, kamu borcunun GSYH’ye
oranının 2016 sonunda %39,4; 2017 yılı sonunda ise %36,5 olacağı; kamu açığının GSYH’ye
5
oranının ise 2016 sonunda %-5,2; 2017 yılı sonunda ise %0,3 olacağı IMF öngörüleri arasında
yer almaktadır.
Kaynak: IMF, El Expreso
Ekvador’daki Çevre Projesi’ne TİKA Desteği
Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA), Ekvador’un Guayaquil şehrindeki
koruma altındaki deniz sahalarının temizlenmesi ve iyileştirilmesi projesine 200 bin dolarlık
katkı sağlayacak. TİKA, Ekvador’da gerçekleştirdiği projelere yenilerini eklemeye devam
ediyor. Bu kapsamda Türkiye’nin veren eli TİKA, Ekvador’un Guayaquil şehrindeki koruma
altındaki deniz sahalarının temizlenmesi ve iyileştirilmesi projesine 200 bin dolarlık destekte
bulunacak. Ekvador Çevre Bakanı Walter Garcia Cedeno ve T.C. Kito Büyükelçisi Korkut
Güngen önceki gün Ekvador’un Guayaquil şehrindeki koruma altında bulunan deniz
sahalarının temizlenmesi ve iyileştirilmesi projesine TİKA’nın sağlayacağı destek
kapsamında sözleşme imzaladılar.
T.C. Kito Büyükelçisi Korkut Güngen, imza töreninde yaptığı konuşmada, Cumhurbaşkanı
Recep Tayyip Erdoğan’ın 3-4 Şubat 2016 tarihlerinde Ekvador’a gerçekleştirdiği ziyaret
sırasında açıklanan taahhüt çerçevesinde TİKA’nın desteğiyle bahse konu projeye böyle bir
katkı sağladığını kaydetti. Söz konusu projeye verilen desteğin Türkiye’nin küresel olarak
çevre politikalarına ilişkin hassasiyetini ortaya koyduğunu ifade eden Güngen, Ekvador’la
ikili ilişkileri geliştirme yönündeki iradenin de yeni bir göstergesini teşkil ettiğini söyledi.
Ekvador Çevre Bakanı Walter Garcia Cedeno ise, Ekvador ile Türkiye arasındaki ilişkilerin
her geçen gün daha da ileriye gitmesinden memnuniyet duyduklarını belirterek, bu vesileyle
Ekvador Başkanı Rafael Correa’nın Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan’a
selamlarını iletmek istediğini ifade etti. Ekvador Çevre Bakanı Cedeno, söz konusu projeye
katkılarından dolayı Türkiye ve TİKA’ya teşekkürlerini sundu.
Kaynak:http://www.tika.gov.tr/tr/haber/Ekvador%27daki_cevre_projesi%27ne_tika_destegi30524
KOLOMBİYA
Yenilenen Barış Anlaşması Kongre Tarafından Onaylandı
Kolombiya Kongresi, ülkenin en büyük isyancı grubuyla olan barış anlaşmasının Çarşamba
gecesi gözden geçirilmesini onayladı ve bu oy büyük olasılıkla önceki sürümü referandumda
bu sonbaharda reddedilen sorunlu anlaşmayı onaylamanın nihai engeli olacaktı. Yeni
anlaşmayı Kongre boyunca zorlayarak hükümet, bu saatte, 2 Ekim'de anlaşmayı reddeden
seçmenleri atladı. Hem Senato hem de Temsilciler Meclisi, Başkan Juan Manuel Santos'un
yönetim koalisyonu tarafından kontrol edildi ve anlaşma için ezici çoğunlukla oy verdi.
Ancak anlaşmanın kongre taraftarları, oylamadan önce protesto yapmak üzere odadan çıktı.
Twitter'da, Santos, "yeni anlaşmaları onayladığı için Kongre'ye şükranlarını" dile getirdi. Baş
avukatı ve selefi, Álvaro Uribe, önceki bir Twitter postasında, kongre eyleminin popüler bir
mandanın yerini almaya yönelik bir girişim olduğuna dikkat çekti.
Kaynak:http://www.nytimes.com/2016/11/30/world/americas/colombia-farc-accord-juanmanuelsantos.html?rref=collection%2Ftimestopic%2FRevolutionary%20Armed%20Forces%
20of%20Colombia&action=click&contentCollection=timestopics&region=stream&module=s
tream_unit&version=latest&contentPlacement=1&pgtype=collection
6
Vergi İyileştirmesi
Kolombiya kongresi, düşük petrol fiyatlarının devlet tarafından karşılanmasının yarattığı
olumsuz etkileri dengeleyerek 2016 yılı sonundan önce gelir yaratacak önemli vergi
reformunu geçecek. Yenileme, ülkenin mali durumunun iyileştirilmesine yardımcı olacak,
ancak önemli siyasi muhalefetin, önerilen ülke sayısından daha zayıf bir fatura ile
sonuçlanması muhtemel ve ülke lehine derecelendirme notlarının düşürülmesi ve ülkenin
borçlanma maliyetlerinin yükselmesi olası görülmektedir. Kolombiya kongresi 2016 yılı
sonundan önce vergi reformu önlemlerini onaylayarak 2017 yılında gelir tahsilatının
artırılmasına olanak tanıyacak. Yenileme, düşük petrol fiyatlarının makbuz üzerinde
tartışıldığı bir ortamda merkezi hükümet için geliri artıracak şekilde tasarlandı. Önde gelen
muhalefet partisi ve bazı iktidar koalisyon üyelerinden gelen direniş, önerilen reform
önlemlerine son verilmesine neden olmasına rağmen, bütçe açığının genişletilmesinin tersine
dönmesine yardımcı olmak ve Kolombiya'nın yatırım ağırlıklı kredi notunu korumak için
yeterli yeni hükümlerin geçeceğine inanıldığı belirtildi. Kolombiya, yıl boyunca ekonomideki
iyileştirmeleri sürdürmek için mücadele etti ve bu, önümüzdeki günlerde 2016 yılında %
3,2'lik GSYİH büyüme tahmin edilmektedir. Kolombiya merkez bankası gösterge faiz oranını
% 7.75 seviyesinde tutmaktadır.
Kaynak: BMI Research
Bankacılık Sektörü: Ekonomik Kriz Sonrasında Devreye Alınacak Genişleme
Ekonomik faaliyet hızlandığında ve faiz oranları düştükçe Kolombiya bankaları 2017'de
varlık ve kredi büyümesinde daha güçlü olacağını öngörülmektedir. Ayrıca, hükümetin
altyapı yatırımlarına özel sektör katılımını teşvik etme çabaları sektörü artıracaktır.
Kolombiyalı bankalar, gelişmekte olan bir ekonomiye paralel olarak önümüzdeki yıl varlık ve
kredi büyümesinde ilerleme kaydedebilecekler. 2016 yılı boyunca, düşük emtia fiyatları,
döviz kuru oynaklığı ve yüksek enflasyon, sektörün büyümesini zayıflatan ekonomik
yavaşlamaya neden oldu. Gözden geçirilen veriler varlık büyümesinde daha önce tahmin
ettiğimizden daha büyük bir yavaşlamayı göstermektedir.
Kaynak: BMI Research
KÜBA HABERLERİ
Castro'nun Ölümü ve Küba-ABD İlişkileri
Fidel Castro'nun ölümünün ABD-Küba ilişkileri üzerinde önemli bir etkisi olması
beklenmemekle birlikte, yeni gelen Trump yönetimi, iki ülke arasında ticari bağları
derinleştirecek, ancak ABD ticari ambargosu devam edecek gibi görünmektedir. Castro
yaklaşık on yıldır iktidardan ayrılmış durumda ve kardeşi Küba cumhurbaşkanı Raúl Castro
tarafından başlatılan normalleştirme sürecinde çok az rol oynamıştır. Castro'nun vefatının
önümüzdeki yıllarda Küba'nın iç siyaseti üzerinde ılımlı bir etkiye sahip olacağı
belirtilmektedir. Castro'nun ölümü ülkede bir potansiyel barikatın kaldırılmasına yol açarken,
önümüzdeki yıllarda Küba'nın politika yönünde belirgin bir yeniden değişim
beklenmemektedir. Ülke, Raúl'un başkanlık döneminde son sekiz yılda önemli reformlar
yapmadı ve Partido Comuista de Cuba (PCC), Raúl'ın 2018'de istifa ettiği sırada gücünü
sürdüreceği için Fidel'in ölümünden sonra bunu yapma ihtimalini çok düşük görüyor. Bu,
7
ülkedeki siyasi sürekliliği destekleyecek ve Küba'nın Kısa Süreli Politik Risk Endeksi
skorunu 100'den 79,6'ya, Karayipler'deki 26 ülkenin 3'ünden indirecek.
Kaynak: BMI Research
Ticaret Ambargosu Kaldırılmayacak
Her şeye karşın, yarım asırlık ABD ticari ambargosu, Obama yönetimi göz önüne alındığında
kaldırılmak yerine muhtemelen yerinde kalacağı belirtildi. Cumhuriyetçi Trump hükümetinin
yakın gelecekte ambargonun sürdürülmesi konusunda ısrarlı olacağı öngörülmektedir. Bu,
ABD'nin Ekim ayında ambargoya karşı yıllık Birleşmiş Milletlerin kararından çekinmesiyle
desteklenen ABD yaptırımlarının sona ereceğine dair önceki görüşümüzün bir revizyonudur.
Kaynak: BMI Research
Diğer Pazarlar ile İlişkiler
ABD ile normalleşmenin durmasıyla, Küba, ülkenin son zamanlardaki uluslararası bağlar ağı
kurma çabaları ile desteklenen diğer uluslararası ortaklarla olan bağları derinleştirmeye
devam edecek. Avrupalılar ve Çin, ABD'nin Küba ticaretine karşı belirsizliğini kullanacakları
gibi, ABD'de güçlü bir anti-ticaret politik ortamına rağmen Küba pazarının umutları
genişlemeye devam edecek. ABD ile resmi ticaretin durgunluğu, Küba hükümetinin Avrupa
ve Asya'daki şirketlere yönelik iş hacmini yönlendirmesine yol açacak.
Kaynak: BMI Research
Küba Dışişleri Bakanı: “ABD ile yakınlaşmadan fayda görmedik”
Küba, ABD'nin kendisine yönelik ticaret ambargosunu hafifletmesinin ekonomiye yarar
sağlamadığını duyurdu. Dışişleri Bakanı Bruno Rodriguez, Küba'nın kendisine yönelik
ambargoya dair yıllık raporunu sunduğu basın toplantısında, ABD yaptırımlarının ülkesine
4,6 milyar dolara mal olduğunu belirtti. 55 yıllık ambargonun ülkeye maliyetinin 125,9 milyar
dolar olduğunu ifade eden Rodriquez, ABD Başkanı Barack Obama'yı Küba'ya ticari uçuşlara
izin verdiği için övmesine rağmen, "Ambargonun uygulanmasında temel bir değişim olmadı,
bu nedenle ticari faaliyetlerin büyük bir ekonomik etkisi şimdiye dek olmadı, daha büyük
adımlar atılana kadar da olmayacak" dedi. Rodriguez, "Kendi sorunlarımızı, sınırlarımızı ve
yanlışlarımızı saklamaya çalışmıyoruz ancak ambargonun etkisini de azımsayamayız"
ifadelerini kullandı. Küba'da ABD'nin ambargolarının ülkeye etkisi her yıl geleneksel şekilde
rapor olarak sunuluyor. Birleşmiş Milletler'de gelecek ay Küba'ya yönelik ambargoyu kınama
oylaması yapılacak. Önceki yıllarda yapılan oylamaları ABD veto etmişti. ABD ile Küba,
2014 sonunda ilişkileri normalleştirme kararının ardından, ilk olarak diplomatik ilişkileri
yeniden tesis etmiş ve karşılıklı olarak büyükelçiliklerini yeniden açmışlardı. ABD Başkanı
Obama, 21 Mart'taki ziyaretiyle 88 yıl sonra Küba'ya giden ilk ABD Başkanı olmuştu.
Amerikalı bir otelcilik şirketi, temmuz ayında Küba'da otel işletmeye başlamış, iki ülke
arasındaki tarifeli uçak seferleri 31 Ağustos'ta yeniden başlamıştı.
Kaynak:http://www.dunyabulteni.net/latin-amerika/377112/kuba-abd-ile-yakinlasmadanfayda-gormedi
8
MEKSİKA
Para Politikası
Meksika Merkez Bankası, 2017'de pezosu tutmak için faiz oranlarını yükseltmeye devam
edecek. Donald Trump'ın 8 Kasım'da seçim zaferi sonrasında Meksika para politikası ve
döviz kuru üzerine görüşler revize edildi. En son tahmini revizyonların altında yatan
varsayımlar şu şekilde özetlenebilir:
 Meksika pezosu, Banco de México (Banxico) para politikasının merkezini oluşturduğu
için faiz oranları 2017'de daha yüksek olacaktır.
 Bununla birlikte, ABD'nin politik riski ve zayıf dış talebi, reel faiz oranlarını
dengeleyecek ve pesoya baskı uygulayacak.
 Değerlemelerin düşük olması, yukarı yönlü sürprizlerin yaşanması ve petrol
fiyatlarının toparlanması, 2017 yılının ikinci yarısında ABD doları karşısında pesonun
geride kaldığını görülecektir.
Bununla birlikte, herhangi bir ABD ticaret politikası değişikliğinin ihracata, yatırıma, emek
piyasasına ve genel ekonomik büyümeye büyük oranda zarar vereceği için ABD ticaret
politikası ve Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması'nın (NAFTA) geleceği konusundaki
belirsizlik yatırımcıları sınırda tutacaktır. ABD ile resmi ticari ilişkilerin 2017'deki
görüşmelerden sonra da devam edeceğini beklenirken, bir ticaret anlaşmasıyla daha netlik
elde edilene kadar peso uçuculuğunun devam edeceği öngörülmektedir.
Kaynak: BMI Research
Trump'ın seçilmesi: Meksika, Çin ile Ticari Savaş Başlatması Halinde, ABD Ekonomik
Durgunluğa Girebilir
Peterson Enstitüsü tarafından yeni yayınlanan bir rapora göre Trump'ın Beyaz Saray'da
göreve başlaması ve seçim kampanyasında belirttiği ticari politikaları takip edip, Meksika ve
Çin ile ticari savaş başlatması halinde, ABD'de 4 milyon kişinin isini kaybetmesine ve
ABD'nin ekonomik durgunluğa girmesine sebebiyet verebileceğini açıklamıştır.
Kaynak:http://www.elfinanciero.com.mx/economia/trump-llevaria-a-eu-a-recesionexpertos.html
Alman Audi firmasının "San José Chiapa, Puebla" Üretim Tesisinin Resmi Açılışı
30 Eylül cuma günü Alman Audi firması "San José Chiapa, Puebla" üretim tesisinin resmi
açılısını gerçekleştirmiştir. Yılda 150 bin araç (Q5 modeli) üretim kapasiteli olan tesisin
yatırım maliyeti 1,3 milyar ABD Doları tutarında olmuştur.
Kaynak:http://www.elfinanciero.com.mx/empresas/mexico-la-clave-para-posicionar-audi
ennorteamerica-ceo.html
Meksika Merkez Bankası Faiz Oranı Artırımı
Meksika Merkez Bankası, faiz oranını 50 baz puan oranında arttırarak %4.75 oranına
çıkarmıştır. Analistler söz konusu artısın kısa süreli istikrar getireceğini ve FED'in kendi faiz
oranlarını arttırması halinde, Meksika Merkez Bankası'nın Aralık ayında faizleri tekrar
arttırmak zorunda kalacağını belirtmiştir.
Kaynaklar:http://www.banxico.org.mx/informacion-para-la
prensa/comunicados/politicamonetaria/boletines/%7B6D1F08BB-D257-6F47-5C57389240925D55%7D.pdf
http://www.elfinanciero.com.mx/mercados/por-dar-estabilidadbanxico-anadiria-debilidadeconomicael-siguiente-ano.html
9
Vera Cruz Limanı Yenileme ve Tevsii Projesi
Meksika'nın en büyük limanı olan Vera Cruz Limanı yenileme ve tevsii projesi kapsamında, 6
terminal inşaatı için ihale açılacağı ve toplam yatırım tutarının 28 milyar Meksika pezosu
(yaklaşık 1.513 milyon ABD Doları) olacağı açıklanmıştır.
Kaynak:http://www.elfinanciero.com.mx/empresas/haran-terminales-en-el-puerto
deveracruz.html
Meksika 2016 Yılı Büyüme Tahmini
Meksika Merkez Bankası büyüme tahminini, 2016 yılı için % 1.7 ile %2.5 arasında
öngörmektedir. 2016 yılı için enflasyon artış oranının ise %3.13 olarak gerçekleşmesini
tahmin etmektedir.
Kaynak:http://www.elfinanciero.com.mx/economia/analistas-rebajan-a-20estimacioncrecimiento-pib-para-2016.html
http://www.reuters.com/article/us-mexicoeconomy-idUSKCN1162UR
Meksika Benzin Fiyat Artışları
Meksika da benzin satış fiyatları 01.09.2016 itibarı ile arttırılmıştır. 87 oktan benzin %14
oranında artarak, litre basına 13.98 Meksika pezosu olurken, motorin ise %3.36 oranında
artarak, litre basına 14.45 Meksika pezosu olmuştur.
Kaynak:http://www.milenio.com/negocios/gasolina-gasolinazo-precio_gasolina-magnapremiumdiesel-milenio_noticias_0_803319714.html
Meksiko Uluslararası Havaalanı Projesi
Meksika Hükümeti, Meksiko şehrinde yapılacak yeni uluslararası havaalanı projesinin
finansmanı için yabancı yatırımcılara yönelik bir 'Tanıtım Turu' düzenleyeceğini açıklamıştır.
Yeni Havaalanı Projesinin finansmanı için yaklaşık 7 milyar ABD Doları tutarında Hazine
Tahvili ikraz edilmesi planlanmaktadır. İlgili tanıtım turu 6 eylül tarihinde başlayacak olup,
Hong Kong ve Singapur'da aralarında Hyundai Sec, Nomura ve Double Haven, Sentosa,
Greylock, Artesian şirketlerinin bulunduğu 16 uluslararası yatırımcı firmanın ziyaretini
kapsamaktadır. Ardından Londra, New York, Boston ve Los Angeles’ta yabancı yatırımcılar
ile görüşmelere devam edilecektir.
Kaynak: http://eleconomista.com.mx/mercados-estadisticas/2016/08/28/va-naicm-us1000millones
Meksika Devlet Başkanı Enrique Pena Nieto'nun G20 Zirvesi Görüsmesi
G20 zirvesi sırasında, Meksika Devlet Başkanı Enrique Pena Nieto ile Çin Devlet Başkanı Xi
Jingping ikili görüşme gerçekleştirmişlerdir. Bu görüşme esnasında, Çin sermayeli firmaların,
Meksika hükümeti tarafından desteklenen 'Özel Ekonomik Bölgelerinde' yatırım yapma
arzusu belirtilmiştir.
Kaynak:http://www.elfinanciero.com.mx/economia/china-interesada-en-invertir-enzonaseconomicas-especiales.html
Meksika ile olan Hizmet Ticareti Anlaşması’nın (TISA) genişletilmesi
Avrupa Birliği, Meksika ile olan Hizmet Ticareti Anlaşması’nın (TISA) genişletilmesi için
yeni görüşmeler yapılacağını açıklamıştır. Yapılması planlanan müzakereler ile Anlaşmanın
'Hizmetler ve Yatırımlar' başlığı altında yer alan finansal hizmetler, lisans imtiyazları,
10
telekomünikasyon, e-ticaret, deniz, hava ve karayolu nakliyesi konularında gelişme ve
iyileştirilmelerin yapılması amaçlanmaktadır.
Kaynak:http://eleconomista.com.mx/industrias/2016/09/04/tlcuem-ampliado-retoma-tlcultimageneracion
Meksika Maliye Bakanı Luis Videgaray'ın İstifası
Meksika Maliye Bakanı Luis Videgaray'ın 7 Eylül 2016 tarihinde görevinden istifa etmiştir.
Meksika Başkanı Peña Nieto, Jose Antonio Meade'yi atamıştır.
Kaynak:http://www.elfinanciero.com.mx/mercados/divisas/cambios-en-gabinetegarantizancontinuidad-al-mercado-analistas.html
Latin Amerika'nın En Büyük Güneş Enerjisi Parkı Meksika'da Kurulacak
Coahuila Valisi Ruben Moreira Valdez, Viesca belediyesi sınırları içinde, Latin Amerika'nın
en büyük güneş enerjisi parkının kurulacağını açıklamıştır. 2,5 milyon panelin bulunacağı
parkta güneş enerjisinden elektrik üretilecektir.
Kaynak:http://www.elfinanciero.com.mx/economia/coahuila-tendra-el-parque-solar-masgrandede-america-latina.html
Meksika Pesosu Değer Kaybetmeye Devam Ediyor
Meksika Pesosu değer kaybetmeye devam etmektedir. 20.09.2016 itibariyle, ABD dolar satış
kuru Bancomer Bankasında 20.08, CIBanco Bankasında 20.06, Banamex Bankasında ise
19.96 değerinden işlem görmektedir.
Kaynak:http://www.elfinanciero.com.mx/mercados/peso-de-mexico-se-aprecia-y-cortaracha-decinco-sesiones-con-perdidas.html
Toyota'nın Meksika-Guanajuato'daki Otomotiv Üretim Tesisi Yatırımı
Toyota firması, Kasım 2016'da Meksika -Guanajuato federal bölgesinde otomotiv üretim
tesisi kuracağını açıklamıştır. 2020 model Corolla otomobillerinin üretilmesi planlanan tesise
1 (bir) milyar USD tutarında bir yatırım yapılması beklenmektedir.
Kaynak:http://www.forbes.com.mx/toyota-iniciara-construccion-planta-guanajuatonoviembre/
ORTA AMERİKA ve KARAYİPLER
PANAMA
Lojistik Hizmetler ve Altyapı Yatırımları Büyümeyi Destekliyor
Panama Kanalı'nın genişlemesinin projesi kapsamında inşaat faaliyeti düştüğü için
Panama'daki ekonomik aktivite artışı 2017'de ılımlı bir şekilde yavaşlaması öngörülmektedir.
Bununla birlikte, altyapı projelerinin güçlü bir boru hattı ve özel tüketimin güçlendirilmesi
önümüzdeki çeyreklerde faaliyete geçecek. Kanalın genişletilmesi iel, 2017 yılında sevkiyat
hacminde bir artış göreceğini ve hizmet sektörü faaliyetlerinin genişlemesine yol açacağını;
bununla birlikte, ülkenin finansal hizmetler sektörünün bölgesel yatırım faaliyetinin bir
sürücüsü olarak kalacağı belirtildi. Bunu yanı sıra, Ağustos ayında ekonomik aktivite artışı
yıllık bazda% 4.0 iken, reel GSYİH büyüme tahminleri sırasıyla% 6.1 ve% 6.2'den 2016'da%
5.9 ve 2017'de% 5.8'e olarak belirtildi.
Kaynak: BMI Research
11
PERU
Olumlu Ekonomik Görünüm Devam Ediyor
3. Çeyrekte güçlü GSYİH büyümesi, Peru ekonomisinin 2016 yılında Latin Amerika'daki en
hızlı büyümeyi gerçekleştireceği ve 2017'de başka bir güçlü yıl olacağı görüşünü destekliyor.
Peru'nun 2016 3. çeyrek GSYİH'sı 21 Kasım'da açıklandı, gerçek GSYİH, % 3,7'lik bir
büyümenin ardından, beklentilerin karşılanması doğrultusunda% 4,4'lük bir artış gösterdi.
Ülkenin güçlü genişlemesi, çekici sektöre yapılan güçlü büyümenin yanı sıra, esnek özel
tüketim ve gayri safi sabit sermaye oluşumunda bir toparlanmaya bağlıydı. Ülkenin güçlü
genişlemesi, çekici sektöre yapılan güçlü büyümenin yanı sıra, esnek özel tüketim ve gayri
safi sabit sermaye oluşumunda bir toparlanmaya bağlıdır. 2016 ve 2017 yıllarında bakır
üretimindeki artış ve altyapı yatırımlarındaki keskin yükseliş nedeniyle bölgedeki en hızlı
büyümeyi Peru ekonomisinde beklenmektedir.
2017’de Görünüm Daha Parlak
Madencilik sektöründeki güç, kamu kaynaklı yatırımlar ve artan hane halkı harcamaları,
2017'de reel GSYİH büyümesinin hızlanmasına neden olacak. Bakır üretiminin, Peru'nun
güçlü proje boru hattı ve rekabetçi işletme maliyetleri ile artan bakır fiyatlarına bağlı olarak,
önümüzdeki yıllarda da büyümeye devam etmesi beklenmektedir. Bu, Peru'nun ekonomik
görünümünü destekleyerek 2017-2020 yılları arasındaki yıllık ortalama% 9.5'lik büyümeyi
destekleyecek. Buna ek olarak, Kuczynski yönetiminin sermaye harcamalarının devlet
harcamalarının daha büyük bir kısmını yapmasını beklenmektedir. Kuczynski, dönem
boyunca Peru'nun altyapısını iyileştirme sözü verdi ve hükümetinin kamuya özel ortaklıklar
ve hükümetin izin verdiği şekilde ülke çapında çeşitli nakliye, su ve enerji projelerine sabit
yatırım yapılacağını belirtti. Son olarak, 2017 yılında özel tüketimin artması beklenmektedir.
İşsizlik, özel gelirleri destekleyen ülkenin güçlü ekonomik büyümesi ile hafifletilecek,
mütevazı bir şekilde daha güçlü bir Perulu sol ve ulusal KDV'nin azaltılması planlanan
harcama gücü artıracaktır.
Kaynak: BMI Research
ŞİLİ
Şili Özel Sektörünün TPP'ye İlişkin Gelişmeler Konusunda Değerlendirmeleri
45. ABD Başkanı seçilen Donald Trump’un, icraatının ilk 100 günü hedefleri arasında
duyurduğu, ABD’nin Trans Pasifik Anlaşmasından çekileceğine ilişkin açıklaması
konusunda, Şili Sınai Federasyonu (La Sociedad de Fomento Fabril-SOFOFA) Başkanı
Hermann Von Mühlenbruck tarafından, ticaretin Şili açısından taşıdığı öneme atfen, ABD
olsun ya da olmasın TPP onay sürecinin devam edeceği yönünde değerlendirmede
bulunulurken, Şili Ticaret, Hizmetler ve Turizm Odası (La Camara Nacional de Comercio,
Servicios y Turismo de Chile-CNC) Başkanı Ricardop Mewes ise, uzun yıllardan beri, tek
taraflı pazar açılımı dahil, ticaretin her düzeyde serbestleştirilmesi, yönünde pro- aktif bir
tutum izleyen bir ülke olarak Şilinin TPP sürecinin askıya alınması halinde, ağırlığın Pasifik
İttifakı çerçevesinde ticari liberalizasyön ve diğer ikili ticaret anlaşmalarına verilebileceği
12
seklinde açıklamalarda bulunulmuştur. Dünya üretiminin %40ını temsil eden 12 ülke arasında
2015 yılı Ekim ayında sonuçlandırılan Trans Pasifik Anlaşması Müzakereleri, ilgili
Anlaşmanın 2016 yılı Şubat ayında Auckland-Yeni Zelandada imzalanmasının ardından iç
onay sürecine girmiş bulunmaktaydı. 2005 yılında P4 Anlaşması olarak bilinen Şilinin de
aralarında bulunduğu 4 bölge ülkesinin (diğer ülkeler Brunei, Yeni Zelanda ve Singapur),
aralarında ticaretin serbestleştirilmesi ve Asya-ABD arasında bölgelerarası bir ticari
serbestleşme hareketine zemin teşkil etmesi amacıyla imzalanan çekirdek anlaşma, ABD’nin
dış politika hedeflerinin bir yansıması olarak, Çinin Asya-Pasifik Bölgesindeki ekonomik
hegemonyasını dengelemek üzere, 2008 yılında P4 Anlaşması’nın bölgesel bazda daha büyük
bir serbestleşme hareketine temel teşkil etmesi önerisiyle yeni bir sürece girmiş, uzun süre
devam eden müzakereler sonucu, tamamlanan anlaşma ise küresel
anlamda en büyük ticari serbestleşme hareketlerinden birini temsil etmiş idi.
Kaynak: Estrategia
Şili, Hong Kong ile Yatırım Anlaşması İmzaladı
Şili ve Hong Kong arasında, 2014 yılında yürürlüğe giren Serbest Ticaret Anlaşmasını
tamamlayıcı nitelikte, yatırımların serbestleştirilmesine ilişkin bir anlaşma imzalandı.
19-20 Kasım 2016 tarihlerinde Lima’da yapılan APEC XXIV Ekonomi Liderleri Toplantısı
marjında,
Şili adına Dışişleri Bakanı Heraldo Munoz ve Hong Kong adına Ticaret ve Ekonomik
Kalkınma Bakanı Gregory So tarafından imzalanan anlaşma, iki ülke arasında yatırım
akısının, bu alandaki en yüksek uluslararası standartlara uygun şekilde, daha şeffaf ve
öngörülebilir bir çerçevede sürdürülmesine ilişkin temel çerçeveyi teşkil edecek.
Şili, böylelikle, Hong Kongun, Latin Amerika’da, yatırımlar ile mal ve hizmet ticaretinin tüm
unsurlarını içeren bir serbest ticaret anlaşması imzalamış olduğu ilk ülke oldu.
Kaynak: Estrategia
Şili Haksız Rekabeti Önleme Komisyonunun Meksika'dan Yapılan Çelik Bar
İthalatına Yönelik Anti Damping Önlemi Kararı
Şili Gerdau AZA S.A ve CAP Acero (Compania Siderurgica Huachipato) Firmaları
tarafından, Meksika Şirketi DeAcero S.Anın dampingli fiyatlarla Şili pazarına girdiği
iddiasıyla yapılan şikâyet üzerine, geçtiğimiz Kasım ayında başlatılan anti damping
soruşturması sonucunda, Haksız Rekabeti Önleme Komisyonu, (La Comision de
Distorciones)’nun Meksika’dan yapılan çelik bar ithalatına %9.8 oranında anti damping
vergisi uygulama kararı aldı. Gerdau Aza Sirketi adına Italo Ozzano tarafından yapılan
açıklamada, alınan önlemin pozitif ancak yetersiz bulunduğu belirtilerek, bir yıl süreyle
uygulanacak anti damping vergisinin, DeAceronun Şili çelik endüstrisine verdiği zararı ancak
kısmen telafi edebileceğini kaydetti.
Kaynak: Estrategia
Şili Ulusal Ticaret Odasından Perakende Satışlara İlişkin Açıklama
Şili Ulusal Ticaret Odası (Camara Nacional de Comercio-CNC) tarafından yapılan
açıklamada Valparaiso (V) ve Bio Bio Bölgesinde (VIII), Eylül ayı itibarıyla perakende
ticaretin %7, Araucania Bölgesinde (IX) ise %13 artış kaydettiği belirtildi. Ocak-Eylül 2016
Dönemine ilişkin söz konusu açıklamada devamla, Valparaiso Bölgesinde mobilyalar hariç
tüm perakende mal kalemi satışlarında artış kaydedildiği not edilirken, diğer bölgelerde tüm
kalemlerde pozitif yönlü hareketin olduğu belirtildi. Ticaret Odası Araştırma Bölümü Başkanı
Bernadette Silva tarafından yapılan değerlendirmede, bu yıl perakende satış endeksinin aydan
aya farklılıklar gösterdiği, kısmen mevsimsel nedenler de olmakla beraber, ülkede
üretilmeyen ya da daha düşük fiyatla anılan bölgelerden temin edilmesi mümkün olan bazı
13
malların alımına yönelik Arjantin sınırından yapılan yoğun girişlerin bu hususta asıl pay
sahibi olduğunun düşünüldüğü belirtildi.
Kaynak: Estrategia
Şili Devlet Başkanı Bachelet'in 2017 Bütçesine İlişkin Açıklamaları
Şili Devlet Başkanı Bachelet 2017 bütçesine ilişkin açıklamalarda bulundu. Geçtiğimiz hafta
içinde Maliye Bakanı Rodrigo Valdes'in basına yansıyan açıklamalarını doğrular nitelikteki
Açıklamalarında, Bachelet, 2017 bütçesinin %2,7 oranında artacağını belirterek, finansal
disiplin konusundaki tutumlarını sürdüreceklerini belirtti. Detay vermemekle birlikte, 2017
bütçesini finansal açıdan dengeli ve sorumluluk içinde hazırlanmış bir bütçe olarak niteleyen
Bachelet, eğitim, sağlık ve kamu güvenliğinin bütçe harcamalarının temel öncelikleri
olacağını vurguladı. Yapılan yorumlarda, 2014 yılı Mart ayından bu yana görev basında olan
Bachelet Yönetiminin finansal disiplin konusundaki istikrarlı tutumuna dikkat çekilerek, Latin
Amerika'daki en yüksek kredi derece oranına (AA-) sahip ülke ve net kreditör olan Şili'nin
son 14 yıldan bu yana öngördüğü en düşük oranlı bütçe artısında, ülkenin en büyük ihraç
kalemi bakır fiyatlarında yaşanan düşme ile son üç yıldır yaşanan ekonomik büyümedeki
yavaşlamanın etkisine dikkat çekiliyor. Öte yandan, ekonomik büyümedeki yavaşlama ile
hâlihazırda sekteye uğrayan reform planları dikkate alındığında, uzun dönemli alt yapı
projelerinin bütçe sınırları içinde nasıl başarılacağının, Bachelet yönetiminin önümüzdeki
dönemdeki en büyük mücadele alanlarından biri olacağına dikkat çekiliyor.
Kaynak: http://washpost.bloomberg.com & http://www.gob.cl
ECLAC Şili Madencilik Sektörünün Yabancı Sermaye Açısından Stratejik Önemine
Dikkat Çekti
Birleşmiş Milletler Latin Amerika ve Karayipler Ekonomik Komisyonu (ECLAC), "Foreign
Direct Investment in Latin America and Caribbean 2016" adıyla yayımlanan Raporunda, basta
bakır olmak üzere, altın ve gümüş madenciliğinin önemli bir ekonomik faaliyet alanı
olduğuna, Şili'de, bu alandaki önemli devlet şirketlerinin varlığına rağmen yabancı
sermayenin ciddi bir oran yakaladığına dikkat çekti. Raporda, %32.9'u devlet teşekkülü olmak
üzere, bakır üretiminin toplam %42.1'inin yerli sermayenin elinde olduğu Şili'de, bu alanda
Avustralya, Kanada, Japonya, Polonya, İsviçre, İngiltere ve ABD firmalarının yatırımlarına
dikkat çekilirken, altın üretiminde ise yerli firmalar yerine, yabancı firmaların ağırlıkta olduğu
vurgulandı. Nitekim, Rapor, 2014 yılı itibarıyla, üretimin %76'sının Kanadalı; %9'unun ise
Japon firmalarca yapıldığı Şili'de, üretimin %15'inin Şili sermayesinin elinde olduğunu ortaya
koymakta. 2003-2015 dönemine ilişki veriler temelinde, madencilik sektöründe yabancı
sermaye büyüklüğü açısından Şili, %39.4 ile Guyana (%73.5) ve Peru (%42.5)'nun ardından
üçüncü sırada yer alıyor.
Kaynak: ECLAC Foreign Direct Investment in Latin America and the Caribbean, 2016
Kinross Gold Şili -Maricunga'da Altın Arama Faaliyetlerini Askıya Aldı
Dünyanın en büyük altın üreticilerinden olan Kinross Gold (TSX:K) Şili'nin Maricunga
Bölgesindeki altın madenciliği faaliyetlerini yılın son çeyreğinde askıya aldığını duyurdu.
Şili'nin dışında, ABD, Brezilya, Rusya Federasyonu, Gana ve Moritanya'da madencilik
alanında faaliyet gösteren Kanada merkezli Şirketin, aldığı kararın, 2012 yılından bu yana Şili
Çevre Bakanlığı altında faaliyet gösteren SMA (Superintendencia del Medio Ambiente)Çevre Otoritesinin, geçtiğimiz Mart ayındaki başvurusu uyarınca, Santiago II Nolu Çevre
Mahkemesinin aldığı yaptırımlarla bağlantılı olduğu belirtildi.
14
Nitekim, Şili'de çevresel kalite standartları, çevre planlama, emisyon standartları gibi
alanların düzenlenmesinden sorumlu olan SMA, Maricunga'da faaliyet gösteren Şirketin, altın
arama faaliyetlerinin yol açtığı çevresel tahribat uyarınca Şirkete bazı yaptırımların
uygulanması yönündeki kararlar almış, Mahkeme, 26 Nisan 2016 tarihinde, madencilik
faaliyetlerinin geçici olarak durdurulmasına karar vermişti. SMA tarafından başlatılan
yaptırımlar aleyhine Şirketin Şili Çevre Mahkemesine yapılmış temyiz başvuruları
bulunmakla birlikte, yaptırımlar arasında, yer alan, altın kuyularına su pompalanmasına son
verilmesinin altın arama faaliyetlerini önemli ölçüde sekteye uğrattığı, kararın bu çerçevede
alındığı Kinross tarafından yapılan açıklamalar arasında not edilmekte. Şirketin Toronto'daki
Merkezi tarafından yapılan açıklamada, SMA tarafından, çevresel tahribatın boyutları ile ilgili
olarak ileri sürülen kuraklık iddiası konusunda, Maricunga altın kuyularının yer aldığı
Atacama Bölgesinde yer altı su seviyesinin yıllardan beri çok düşük seviyede seyrettiği, bu
durumun, Şirketin altın madenciliği faaliyetleri ve bu bağlamda başvurulan su pompalama
işlemleriyle ilişkilendirilemeyeceği belirtilmekte, aksine su pompalama faaliyetlerinin
yasaklanması halinde, Atacama Bölgesindeki hâlihazırda %39 olarak kaydedilen sulak
arazinin (wetland) ve burada yasayan nesli tehlikede flora ve faunanın kaybolabileceği
uyarısında bulunulmaktadır. Kinross'un aynı Bölgede, La Coipa Projesi çerçevesinde ayrıca
altın arama izni başvurusu olduğu, bu projenin alınan karardan etkilenmediği biliniyor.
Kaynak: BNAmericas
DIRECON Şili -Uruguay STA'sına Iliskin Kamuoyu Danışma Süreci Başlattı
Şili Dış Ekonomik İlişkiler Direktörlüğü DIRECON (Direccion General de Relaciones
Economicas Internacionales) Şili-Uruguay Serbest Ticaret Anlaşmasına ilişkin kamuoyu
danısma süreci (Consulta Ciudadana) başlattı. İki ülke arasında geçtiğimiz aylarda başlatılan
müzakereler sonucu varılacak olası bir anlaşmanın kapsam ve derinliği konusunda
kamuoyunun görüsünü almak üzere hayata geçirilen bu girişim kapsamında, ayrıca, iki ülke
arasında Latin Amerika Entegrasyon Birliği bünyesinde 1996 yılında yürürlüğe girmiş olan
Ekonomik Tamamlayıcılık Anlaşmasının imzalanması olası Serbest Ticaret Anlaşmasıyla
ilişkisinin de ele alınması amaçlanıyor. Hâlihazırda Uruguay'ın da üyeleri arasında
bulunduğu Güney Amerika Ortak Pazarı (MERCOSUR)'na gözlemci olan Şili'nin, Devlet
Başkanı Michelle Bachelet'in görevi ikinci kez devralmasından bu yana bölgedeki farklı ticari
blokların yakınlaştırılması yönünde bir tutum izlediği biliniyor. Bu çerçevede, Şili-Uruguay
arasında imzalanması olası bir Serbest Ticaret Anlaşmasının ikili düzeyde ticaretin
serbestleştirilmesini öngören mutad bir ticaret anlaşmasının ötesinde Şili ve Uruguay'ın taraf
oldukları, sırasıyla, Pasifik Ittifakı ve MERCOSUR ticari ilişkileri arasında da bir yakınsama
yaratarak, kıtanın, aynı zamanda Şili'nin de dahil oldugu, Trans -Pasifik Anlaşması ve
Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı Anlaşması gibi mega anlaşmalar karsısında
müzakere gücünü artırma hedefi taşıdığı yorumları da yapılıyor.
Kaynak: www.direcon.gob.cl
EXPONOR 2017 CHILE
Dünyanın en büyük madencilik fuarlarından " Exponor Chile" 15-19 Mayıs 2017 tarihlerinde
Şili, Antofagasta'da düzenleniyor. Antofagasta Sanayi Odası tarafından, Şili Hükümeti
işbirliği ile iki yılda bir düzenlenmekte olan Fuarın misafir ülkesi (guest nation) ABD olarak
belirlendi. Basta madencilik sektörü olmak üzere, enerji, telekomünikasyon, lojistik, inşaat,
mühendislik, ağır makine sanayii gibi farklı sektörlerden özel sektör temsilcileri,
akademisyenler ve düşünce kuruluşlarını bir araya getirerek madencilik sektörüne ilişkin
global gelişme ve trendlerin ele alınacağı faaliyet kapsamında ayrıca, sektöre ilişkin
sorunların, teknolojik gelişmeler ışığında yeni çözüm önerileri ile birlikte irdelenmesi
15
amaçlanmakta. Yaklaşık 30 ülkeden, 1000 firma ve 40.000 ziyaretçinin katılımı beklenen
organizasyon çerçevesinde madencilik faaliyetlerinin yapıldığı alanlara saha ziyareti, B2B
görüşmeler tertip edilmesi de planlanmakta. Antofagasta Bölgesi metal ve metal dısı
madenlerin üretiminde lider konumda bulunuyor. Şili bakır üretiminin %54'ü, dünya bakır
üretiminin ise %16'sı bölgeden karşılanmakta. Son beş yılda Şili Gayri Safi Milli Hasılasının
ortalama %13'ünü karşılayan madencilik sektörü aynı zamanda, Şili'de istihdamın %11'ini
temsil etmekte. BHB Billiton, Rio Tinto, Anglo-American, Barrick Gold, Codelco, SQM,
KGHM, Rockwood Lithium, Glencore, Antofagasta Minerals, Yamana Gold, FreeportMcMoRan, bölgede madencilik faaliyeti ile istigal eden ulusal ve uluslararası şirketler
arasında bulunuyor.
Kaynak: Asociacion de Industriales Antofagasta
Şili İşçi Ücretlerinin Vergilendirilmesinde Başı Çekiyor
Latin Amerika ve Karayipler Bölgesine (LAC) dâhil 20 ülke arasında yapılan araştırmaya
göre, Şili, toplam ücret gelirlerinin %19,1’ine tekabül eden ortalama ile bölgede kişi basına
ücretler üzerinden alınan verginin en yüksek oldugu ülke olarak saptandı. Amerikalar arası
Vergi Yönetimleri Merkezi (Inter-American Centre of Tax Administrations-CIAT) tarafından
yayımlanan Raporda, bölge ortalaması %9.39 olarak verilirken, isçi gelirleri üzerindeki en
düşük vergi yükü %3.6 ile Honduras oldu. Guatemala (%4,0) ve Trinidad ve Tobago (%4,5)
ile iş gelirleri üzerinden alınan ortalama vergi oranlarının düşük olduğu diğer bölge ülkeleri.
Aynı çalışma, Latin Amerika ve Karayipler Bölgesindeki isçi gelirleri üzerindeki vergi yükü
toplamının 2013 yılı itibarıyla toplam isçi maliyetlerinin %21.7'sini teşkil ettiğini ortaya
koyarken, bu oranın OECD ülkelerinde %35.9 olduğu belirtiliyor.
Kaynak: http://www.oecd.org/tax/latin-america-and-the-caribbean
Şili Küresel Rekabetçilik Endeksinde 138 Ülke Arasında 33. Sırada
Dünya Ekonomik Forumu (WEF) tarafından her yıl yayımlanan, is gücü piyasası etkinliği,
pazar büyüklüğü, alt yapı, kamu kurumlarının etkinliği, inovasyon gibi farklı kriterler
çerçevesinde ülkelerin rekabet edebilme gücünü ortaya koyan Küresel Rekabetçilik Raporu
(2016-2017)'nda, Şili, 138 ülke arasında 33. sırada yer buldu. Bir önceki sene yayımlanan
Raporda, Şili, 140 ülke arasında 35. sırada yer almıştı. Rapor, ülkede is yapma koşulları
açısından en sorunlu alan olarak kamu bürokrasinin etkinlikten uzak olmasına işaret ederken,
diğer sorunlu alanlar arasında, kısıtlayıcı is gücü piyasası düzenlemeleri, işgücünün yeterince
kalifiye olmaması, yetersiz inovasyon kapasitesi, ve vergi düzenlemeleri yer aldı. Öte yandan,
döviz kuru düzenlemeleri, enflasyon ve ülkedeki istikrar düzeyi göreli olarak is yapma
koşulları açısından daha az problemli olduğu tespit edilen alanlar oldu.
Küresel Rekabetçilik Raporunun temel aldığı 12 kriterden, 138 ülke arasında en iyi
performansı 23. sırada yer aldığı "finansal piyasa gelişmeleri" alanında gösteren Şili, en kötü
performansı ise, 71. sırada yer aldığı sağlık ve temel eğitim alanında ortaya koydu.
Kaynak: http//www3.weforum.org
VENEZUELA
Venezuela'dan ABD'ye suçlama
Venezuela, ev sahipliğini yaptığı 17. Bağlantısızlar Hareketi Zirvesi esnasında bir ABD savaş
uçağının ülkenin hava sahasını işgal ettiğini belirtti. Venezuela Savunma Bakanı Vladimir
Padrino, ABD'ye ait uçağın, 16 Eylül'de 120 ülkenin katıldığı Bağlantısızlar Hareketi
Zirvesi'ni gizlice dinlemek için ülkenin hava sahasına girdiğini ileri sürdü. Padrino, uçağın,
zirvenin düzenlendiği Margarita adasının 240 kilometre yakınından uçtuğunu ifade etti. Tespit
edilen Kanada yapımı Dash-8 tipi uçağın genellikle gözetleme maksatlı kullanıldığı
kaydedildi. Venezuela, ABD'yi bu yıl içinde 32 kez hava sahasını işgal etmekle suçladı.
16
ABD'nin Caracas Büyükelçiliğinden konuyla ilgi açıklama yapılmadı. Bağlantısızlar Hareketi,
kendini hiçbir güç blokuna dahil veya hariç olarak addetmeyen 100 üzerinde ülke tarafından
1961'de kurulmuştu.
Kaynak: http://www.dunyabulteni.net/latin-amerika/377926/venezueladan-abdye-suclama
Venezuela'da Muhalifler Ayakta
Venezuela'da muhalefet, Devlet Başkanı Nicolas Maduro'nun görevden alınması için ülke
genelinde gösteri düzenledi. Muhalefetteki Demokratik Birlik Masası (MUD) öncülüğünde
ülkenin 23 eyaletinde ve Ulusal Seçim Konseyi (CNE) merkezi yakınlarında protesto
gösterileri yapıldı. Muhalefet ittifakının lideri Jesus Torrealba, protestoculara hitaben yaptığı
konuşmada, "Stratejimiz, insan haklarını ihlal eden hükümeti yenmek." dedi. Başkent
Caracas'taki gösterilerde muhalefet, bütün eylemcilere gün ortasında 10 dakika işi durdurma
çağrısında bulundu. Diğer yandan, binlerce kamu çalışanı ve hükümet destekçisi, Maduro'nun
desteğiyle Caracas'ta karşı protesto düzenledi. Göstericilerin, gelecek hafta çarşamba günü de
toplanması bekleniyor. Muhalefet öncülüğünde son yılların en kalabalık protesto gösterisi
geçen hafta düzenlenmişti. Maduro'nun görevden alınması için seçim konseyine referandum
talebinde bulunan göstericiler, başkentin birçok caddesinde Venezuela bayraklarıyla
"hükümet yıkılacak" şeklinde slogan atmıştı.
Gösteri sırasında çok sayıda eylemci gözaltına alınmış, Torrealba, yandaşlarına yaptığı
konuşmada, "Kampanyamızın bir sonraki adımı, Maduro'yu iktidardan indirmek. Bugün,
nihai mücadelemizin başındayız." demişti. CNE Başkanı Tibisay Lucena da Maduro'nun
görevden alınması için referandum yolunun açılmasında bir sonraki aşama olan ikinci bir
dilekçe için imzaların muhtemelen ekim sonuna doğru toplanacağını açıklamıştı. Lucena,
CNE heyetinin eylül ayında imzaların toplanması konusunu görüşeceğini, imzaların geçerli
olması durumunda referandumun 90 gün içinde yapılması gerektiğini belirtmişti.
Maduro'nun görevden alınması için referandumun 10 Ocak'tan önce yapılması gerekiyor.
Referandumdan, Maduro'nun görevden alınması yönünde karar çıkması durumunda
Venezuelalılar yeni devlet başkanını belirlemek üzere sandık başına gidecek. Anayasaya göre,
referandumun 10 Ocak'tan sonraya kalması, Maduro'nun ülke yönetimine devlet başkanı
yardımcısını getirmesine olanak sağlıyor. Venezuela'da muhalefet partileri, ülkedeki
ekonomik ve siyasi krizden sorumlu tuttukları devlet başkanının bir an önce görevden
ayrılmasını ve erken seçime gidilmesini istiyor. Görev süresi 2017'de bitecek Maduro,
yardımcılığını yaptığı sosyalist lider Hugo Chavez'in hayatını kaybetmesinin ardından 15
Nisan 2013'te yapılan seçimde 7,5 milyon oy alarak iktidara gelmişti. İzlediği politikalar,
yüksek enflasyon ve artan şiddet olayları nedeniyle eleştirilen Maduro yönetimine karşı 12
Şubat 2014'te patlak veren gösterilerde 43 kişi ölmüştü.
Kaynak: http://www.dunyabulteni.net/latin-amerika/376844/venezuelada-muhalifler-ayakta
17
18
DEİK/TÜRKİYE-AMERİKA İŞ KONSEYLERİ
Bölge Koordinatörü
Merih KEPEZ ÖRNEK
mkepez@deik.org.tr
İş Konseyi Koordinatör Yardımcısı
Murat Can MENTEŞ
mmentes@deik.org.tr
İş Konseyi Koordinatör Yardımcısı
Melike HOCAOĞLU
mhocaoglu@deik.org.tr
19