VakıfBank Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar

 VakıfBank Haftalık Uluslararası Ekonomi Raporu 10‐17 Ocak 2011
11 İkinci Parasal Genişleme Programına Rağmen ABD 10 Yıllık Hazine Tahvil Getirileri Neden Yükseliyor? Amerikan Merkez Bankası Fed’in faiz oranlarını düşük seviyelerde tutarak ekonomiyi canlandırmak adına Kasım ayının başlarında açıkladığı ikinci parasal genişleme kapsamında (QE2) 600 milyar dolarlık tahvil alım programının faiz oranları üzerinde istenilen etkiyi yaratmadığı dikkati çekerken, QE1’in yarattığı etkinin aksine ABD tahvil faiz oranlarının ilk anda hafif aşağı yönlü hareket ettiği ancak sonrasında gelen satışlarla yönünü hemen yukarı çevirdiği görülmüştür. Bu nedenle raporda QE2’nin faiz oranları üzerinde başarıya ulaşamamasının altında yatan faktörler detaylı bir şekilde incelenmiştir. Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar Uluslararası Ekonomide Geçtiğimiz Haftanın Önemli Gelişmeleri ABD 





Aralık ayında özel sektörde istihdam 297 bin artarken, hizmet sektöründe istihdam 270 bin artışla rekor kırdı. Tarımdışı istihdam Aralık ayında beklentilerin altında 103 bin kişi arttı. İşsizlik oranı ise %9.4’e inerek Mayıs 2009'dan beri en düşük seviyesine geriledi. Haftalık işsizlik başvuruları 18 bin artışla 409 bine yükseldi. Başvuruların dört haftalık ortalaması 3500 azalarak 410.800 oldu ve Temmuz 2008'den bu yana kaydedilen en düşük seviyeye geldi. Aralık ayında ISM imalat endeksi beklentilere paralel 57.0 seviyesine yükseldi, ISM hizmetler endeksi ise beklentilerin üzerinde gelerek 57.1’e yükseldi. Fabrika siparişleri Kasım ayında düşüş beklentilerinin tersine %0.7 arttı. Daha önce %1.3 olarak açıklanan Kasım ayı dayanıklı mal siparişlerindeki düşüş ise %0.3'e revize edildi. ABD’de 2011 yılının ilk haftasında 2 bankaya el konuldu. AVRUPA 










Euro Bölgesi 2010 III. çeyrek büyüme oranı %0.3'e revize edildi. Euro Bölgesi’nin III.çeyrek yıllık büyüme oranı ise %1.9 olarak teyit edildi. Euro Bölgesi’nde Aralık ayında imalat sektörü PMI beklentilerin üzerinde 57.1, hizmet sektörü PMI ise 54.2 oldu. Euro Bölgesi Kasım ayı işsizlik oranı değişmeyerek %10.1 oldu. Euro Bölgesi'nde Kasım ayında üretici fiyatları aylık %0.3, yıllık %4.5 yükseldi. Euro Bölgesi’nde Kasım ayında yeni sanayi siparişleri beklentilerin altında %1.4 artış gösterdi. Euro Bölgesi’nde perakende satışlar Kasım ayında aylık bazda artış beklentisine karşılık %0.8 azaldı, yıllık bazdaki artış ise %0.1 ile beklentilerin çok altında kaldı. Almanya’da işsizlik oranı 2010 yılının son ayında beklenmedik bir şekilde artarak %7.2 olarak açıklandı. Almanya’da Aralık ayında imalat sektörü PMI beklentilere yakın 60.7, hizmet sektörü PMI ise beklentilerin üzerinde 59.2 oldu. Portekiz, 2011 yılı için yatırımcı talebine yönelik ilk testi hafta içinde yaptığı 6 ay vadeli hazine bonosu ihalesi ile gerçekleştirirken, Portekiz yapılan ihaleyle 500 milyon Euro borçlandı. Ortalama getiri %2.045'ten %3.686'ya yükselirken, talebin satışa oranı 2.6 oldu. İrlanda’da bütçe açığının 2010 yılında 18.7 milyar euro düzeyine indiğini bildirdi. Aralık 2009 itibarıyla ise açık 24.6 milyar euro seviyesinde gerçekleşmişti. Hükümeti 2015 yılına kadar açığın GSYH’ye oranını %3’ün altına çekmeyi hedefliyor. Avrupa Birliği'ne 2004 yılında katılan Estonya, 1 Ocak 2011 itibarıyla tek para birimi euro’yu kullanan ülkeler arasına katıldı. DİĞER ÜLKELER 






ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr Ankara, TÜRKİYE IMF verilerine göre global döviz rezervleri 3. çeyrek sonunda %6.7 artışla 8 trilyon 986 milyar Dolar'a ulaştı. Brezilya merkez bankası bankaların dövizdeki kısa pozisyonları için zorunlu karşılık oranlarını artırdı. Düzenleme, kısa pozisyonları azaltmayı hedefliyor. Çin Ulusal İstatistik Bürosu, Çin iş dünyası güven endeksinin 2010 4. çeyrekte 137 puana yükseldiğini bildirdi. Çin’in ticaret fazlası Aralık ayında 13.08 milyar dolar seviyesine geriledi. Çin'de hükümetin enflasyonu kontrol etmek için parasal politikayı sıkılaştırmasının ve verimlilik hedeflerini tutturmak için fabrikaları kapatmasının ardından üretim, Aralık ayında son üç ayın en zayıf büyümesini kaydederek 53.9'a geriledi ve beş ay içinde ilk düşüşünü kaydetti. Şili Merkez Bankası, yerel döviz piyasasına müdahale etme kararı aldı. Banka yaptığı açıklamada, 2011 yılında yapacağı müdahaleler ile döviz rezervlerini 12 milyar Dolar artıracağını vurguladı. Şili Pesosu, ABD Doları karşısında 2010 yılında %7.8 değer kazanarak 32 yılın en yüksek seviyesine çıkmıştı. Peru Merkez Bankası(BCRP), faiz oranlarını 25 baz puan artırdı. BCRP’den yapılan açıklamaya göre, faiz oranları %3.25 olarak belirlendi. İkinci P
Parasal Genişleme Progrramına Rağm
men ABD 10 Yıllık Hazine
e Tahvil Getirrileri Neden Yükseliyor?? Amerikan
n Merkez Ban
nkası Fed’in faiz f
oranların
nı düşük seviyyelerde tutara
ak ekonomiyi canlandırma
ak adına Kasım ayının ba
aşlarında açıkladığı ikinci parasal p
genişleeme kapsamında (QE2) 60
00 milyar dola
arlık tahvil alıım programın
nın faiz oran
nları üzerinde istenilen etkiiyi yaratmadığı dikkati çekkerken, QE1’in
n yarattığı ettkinin aksine ABD A
tahvil fa
aiz oranların
nın ilk anda ha
afif aşağı yönllü hareket etttiği ancak sonrasında gelen
n satışlarla yönünü hemen yukarı çevirdiiği görülmüşştür. Bu nedeenle raporda QE2’nin Q
faiz oranları o
üzeriinde başarıya
a ulaşamamassının altında yatan y
faktörller detaylı biir şekilde incellenmiştir. ABD 10
0 Yıllık Hazine Tahvil Get.(%)
ABD 2 Yıllık Hazine Tah
hvil Get.(%)
6
QE2
QE1
5
4
3
2
1
12.2010
09.2010
06.2010
03.2010
12.2009
09.2009
06.2009
03.2009
12.2008
09.2008
06 2008
06.2008
03.2008
12.2007
10.2007
07.2007
04.2007
01.2007
0
Kaynak: Blo
oomberg
ABD
D’de Hazine tahvilleri Feed’in açıkladıığı 600 milyar dolarlık tahvil alım a
program
mının ardındaan beklenilenin akssine çeşitli needenlerle satış ağırlıklı bir seyir izlerken, 201
10 yılının Ekim
m ayında %2.4
40 seviyelerine
e dek gerileyeen ABD
D 10 yıllık Haazine tahvil geetirileri açıklanan programın ard
dından 100 baaz puanlık birr artışla %3.4
40 seviyelerinin üze
erine yükselm
miştir. Bu yükkselişin aslınd
da 2008 yılının son
nlarında uyggulamaya ko
onulan QE1
1 programının ard
dından da yaşşandığı dikkate alındığında çok da büyü
ük bir sürpriz yaraatmadığı görü
ülmektedir. Her H iki parassal nişleme kararının ardındaan yaşanan bu yükselişşin gen
altında yatan nedenleri d
dört temel başlık altınd
da toplamakk mümkün görrünmektedir: 1‐ ABD’de ekono
A
omik büyüme
e beklentilerin
nin iyileşmesii ve buna bağlı olarak enflaasyon endişelerinin artmassı: ABD’de A
son dö
önemde açıkllanan gerek imalat sanayin
ne illişkin veriler gerekse dee tüketici gü
üvenine ilişkkin 16
10
14
8
verilerin v
olum
mlu bir büyüme perform
mansına işaret 12
6
etmesi e
ABD’d
de büyüme beklentilerinin iyileşmesin
ne 10
4
8
neden n
olurken, yüksek seeviyelerde se
eyreden işsizllik 2
6
oranı o
ekon
nominin hala kırılgan olduğun
nu 4
0
göstermekted
g
dığı önlemlerrin ir. Buna karşşın Fed’in ald
2
‐2
0
liikidite artışın
nı destekled
diği görülürken, ekonom
mik ‐4
‐2
iy
yileşme bekle
entileriyle birl
likte destekle
enen bir likidi
te ‐4
‐6
artışının a
enflaasyon endişeelerini de artırdığı dikkaati çekmektedir. ç
Bu birlikte gelişmelerr Kaynak: Bloomberg
iğinde, ABD H
değerlendirild
d
Hazine tahvillerindeki satışşa bağlı olarrak getirilerdeeki yükselişi aççıklamak zor o
olmamaktadır. Ancak henüzz şu aşamada herhangi bir e
endişeye mah
hal vermeyen
n enflasyon rakamlarının r
ö
önümüzdeki d
dönemde çeşşitli nedenlerle yükselme o
olasılığı gidere
ek artmaktadır. Hem likid
dite artışına bağlı b
olarak hem h
de gerekk likidite artışşına gerekse de ekonomikk toparlanmaya bağlı olaraak yükselmeesi beklenen emtia fiyatlaarındaki artışıın 2011 yılınd
da enflasyondaki yükselişi desteklemesi beklenirkeen, yüksek enflasyon ve yüksek y
işsizlikk oranı birliktte değerlendiirildiğinde AB
BD ekonomisin
nin 1970’li yılların başındaan y
kadar devam eden
n stagflasyon süreci gibi bir sürece girme g
olasılığğını da göz ardı etmemeek 1980’li yıllara gerekmekktedir. Böyle bir durum ise ülkeyi çok ç
daha zorr bir durumaa itmekte vee politika çıkkmazına sebeep olabilmekktedir. Çünkü enflasyon ve işsizlik oranı ile mücadele etmekte uygu
ulamaya konu
ulacak politikaalar birbirleriyyle çelişmekttedir. Birine iyyi gelen politiika diğer prob
blemin daha d
da kötüleşmeesine yol açab
bilecektir. Bu o
olasılık ise AB
BD ekonomissinin aslında hala çok kırılgan olduğun
nu ve ekonom
miye dair beelirsizliklerin vve endişelerin
n bulunduğun
nu yansıtmaktadır. 08.2010
06.2007
04.2004
03.2001
01.1998
11.1994
09.1991
08.1988
06.1985
Bü
üyüme (y‐y, %, saağ eks.)
04.1982
02.1979
12.1975
11.1972
09.1969
07.1966
05.1963
03.1960
Enflasyon (y‐‐y, %)
2 2‐ Büyümenin işaret ettiği olumlu performansla güvenli liman alımlarının azalması: ABD ekonomisinde yaşanan olumlu gelişmeler ve likidite artışı ABD Hazine tahvillerine gelen güvenli liman 4.5
1600
S&P 500 (Sağ eks.)
alımlarını azaltarak, yatırımcıları hisse senedi piyasalarına 4
1400
yöneltmiştir. Bu durum da ABD hazine tahvillerine gelen 3.5
1200
satışlarla getiri oranlarındaki ve hisse senedi 3
1000
piyasalarındaki yükselişleri açıklamaktadır. 10 Yıllık ABD 2.5
800
Hazine tahvil getirilerinin 2010 yılında dibi gördüğü Ekim ayının ilk haftası baz alınarak piyasaların 2010 yıl sonunu 2
600
nasıl sonlandırdıkları incelendiğinde, ABD Hazine tahvil getirilerinin gelen satışlarla yaklaşık %40 yükseldiği söz konusu bu dönemde, hisse senedi piyasalarından S&P 500 Kaynak: Bloomberg
Endeksi’nin yaklaşık %8, altın fiyatlarının %5 ve petrol fiyatlarının ise %10 yükseliş yaşadığı dikkati çekmektedir. Hisse senedi piyasalarındaki yükselişi risk algılamasının azalmasına bağlamak mümkün görünürken, altın fiyatlarındaki artış hem ABD dolarının değer kaybetmesine hem de artan enflasyon endişelerine bağlanabilir. Petrol fiyatlarındaki yükselişi ise global ekonomik toparlanmaya ilişkin olumlu beklentilerle açıklamak mümkün görünmektedir. 12.2010
09.2010
06.2010
03.2010
12.2009
09.2009
06.2009
03.2009
12.2008
09.2008
06.2008
03.2008
12.2007
ABD 10 Yıllık Tahvil Getirisi (%)
3‐ Vergi indirimleri gibi alınan çeşitli tedbirler nedeniyle mali dengelerin daha da bozulacağına ve bütçe açığının artacağına ilişkin endişeler: ABD’de Cumhuriyetçi liderler ile Bush döneminde uygulanmaya başlanan ve 31 Aralık’ta süresi dolan vergi indirimlerinin 2 yıl daha uzatılmasını öngören tasarının yasalaşmasıyla birlikte önümüzdeki dönemde ABD bütçe açığının daha da artacağı beklentisi ABD’de tahvil getirilerinin yukarı yönlü hareket etmesine neden olan bir diğer önemli etken olarak karşımıza çıkmaktadır. Ayrıca vergi indirimlerinin toplumun tüm kesimleri için uzatılması yönünde varılan anlaşmanın ülkenin çıkarı açısından en iyi olduğunun belirtilmesi ile bazı yatırımcıların risk primlerini artırarak başka varlıklara yönelmesi de ABD’de tahvil getirilerinin sert bir biçimde yükselmesinde vergi indirimleri yönünde alınan kararın başka bir yansıması olmuştur. ABD’de bütçe harcamaları artarken düşük büyüme performansı ve yüksek işsizlik oranı ekonominin hala kırılgan olduğunu göstermekle birlikte; ekonomiyi desteklemek için gündeme getirilen vergi indirimleri sonucunda önümüzdeki dönemde bütçe gelirlerinin azalması da söz konusu olabilecektir. Böyle bir durumda ise bütçe gelirleri azalırken, bütçe giderlerinin artması kamunun borçlanma ihtiyacını artırırken, artan kamu borçlanma gereği ABD tahvil getirileri üzerinde yukarı yönlü baskı oluşturabilecektir. Ayrıca kamunun borçlanma gereğinin artmasının dışlama etkisi yoluyla (crowding out) reel GSYİH’yı olumsuz etkilemesi de söz konusu olabilecekken, ABD Kongre Bütçe Ofisi de (CBO) ABD’de yüksek borç stokunun ekonomiye yapacağı dışlama etkisinin GSYİH’yı 2020 yılına kadar giderek artan bir şekilde olumsuz etkileyeceğini belirtmiştir. Vergi Gelirleri/GSYİH
Bütçe Giderleri/GSYİH (sağ eksen)
Kasım 10
Ocak 08
Haziran 09
Temmuz 06
Şubat 05
Eylül 03
17
Nisan 02
6
Kasım 00
19
Haziran 99
7
Ocak 98
21
Ağustos 96
8
Mart 95
23
Ekim 93
9
Aralık 90
25
Mayıs 92
10
Bütçe giderleri/GSYİH oranının yaşanan krizin etkisiyle 2007 yılından itibaren, hükümetin daralan ekonomiye destek olmak amacıyla harcamalarını artırması sonucu sert bir biçimde yükseldiği görülürken, Bush döneminde getirilen vergi teşvikleri uygulamasının ardından vergi gelirlerinin sert bir biçimde azaldığı ve buna bağlı olarak da vergi gelirleri/GSYİH oranının %6.4 ile tarihi düşük seviyelere gerilediği görülmektedir. Krizin ardından bütçe giderleri ile vergi gelirleri arsındaki farkın gittikçe arttığı da dikkat çekmektedir. Karşılaşılan bu tablo mali dengelerdeki bozulmaya ilişkin endişelerin artmasına neden olmaktadır. Kaynak: Bloomberg
3 Diğer yandan, kredi derecelendirme kuruluşları da ABD’nin kamu maliyesi göstergelerinin hiç parlak olmadığını her fırsatta dile getirmektedir. Grafikten de görüldüğü gibi ABD’de 2009 ‐2
‐1.3
‐1.5
‐2.5
yılında sert bir biçimde %10.3’e yükselen bütçe açığı/GSYİH ‐4
oranının 2010 ve 2011 yılında sırasıyla %8.9 ve %8.15 ‐6
‐4.8
‐8
seviyelerinde gerçekleşmesi beklenirken, bu seviyelerin hala ‐8.15
‐10
kriz öncesi seviyelerin üzerinde olduğu dikkat çekmektedir. Bu ‐8.9
‐10.3
‐12
durumda ABD’de hükümetin vergi indirimlerinin ekonomik 2005 2006 2007 2008 2009 2010* 2011*
büyümeyi destekleyeceği beklentilerinin aksine; vergi paketinin Kaynak: Bloomberg
kamu maliyesine getirdiği yükün, vergi indirimleriyle *: Tahmin
sağlanması muhtemel ekonomik büyümeden daha ağır olabileceği ihtimali de olasılıklar dahilinde bulunurken, ABD’nin 2011 yılında bütçe açığı hedefini tutturma konusunda sıkıntıya düşmesi de söz konusu olabilecektir. Bütçe Dengesi/GSYİH (%)
0
4‐ Fed’in toplam 2 trilyon $ civarında bir tahvil alımı yapacağı beklentilerine karşın açıklanan rakamın 600 milyar dolar olması ve programın 600 milyar dolarla sınırlı kalacağı beklentisi: 2010 yılında ABD verilerinin karışık bir görünüm çizmesine ek olarak konut sektörünün ve istihdam piyasasının zayıf seyri piyasalarda Fed’in toplamda 2 trilyon dolar civarında bir tahvil alımı yapacağı beklentilerini artırırken, bu beklenti Ekim ayında tahvil getiri oranlarının da 2010 yılının dibini görmesinde etkili olmuştur. Ancak sonraki aylarda açıklanan verilerin toparlanma yönünde işaretler vermeye başlaması sonucu piyasalarda Fed’in alım yapacağı tutara ilişkin beklentiler düşmeye başlamıştır. Nitekim Fed de Kasım ayının başlarında tahvil alımı yapacağı miktarı 600 milyar dolar olarak açıklarken, programın 600 milyar dolarla sınırlı kalacağı beklentisi tahvil piyasalarına gelen satışların da bir diğer önemli nedeni olmuştur. Sonuç: Sonuç olarak ABD’nin ikinci tahvil alımı programının uygulamaya koyulmasının ardından amaçlananın aksine faizlerde yukarı yönlü bir hareket görülmüştür. Bu hareketin önümüzdeki dönemde de devam edip etmeyeceği pek çok açıdan önemli görünmektedir. Piyasa beklentilerine bakıldığında, genel kanı ekonomik toparlanmanın başladığı yönündedir. ABD açısından, işsizlik oranının hala yüksek seviyelerde seyredeceği ancak kişisel gelir, tüketim ve ücretlerde yavaş da olsa bir artış olacağı beklenmektedir. Ayrıca vergi indirimlerinin ekonominin canlanmasına katkı sağlayacağı, bunun sonucunda ekonomik büyümenin 2011 yılında artış göstereceği düşünülmektedir. ABD’deki toparlanma beklentilerinin yanı sıra Çin’de de sanayi üretiminin yeniden artmaya başlaması bu ülkeye dair zaten olumlu olan beklentileri arttırmıştır. Euro Bölgesi borç krizine dair endişeler ve 2011’de başka Euro Bölgesi ülkelerinin de yardım paketlerine ihtiyaçları olacağına dair beklentiler devam etse de, Almanya güçlü konumunu sürdürmekte ve Euro Bölgesi’ne dair endişeleri bir miktar da olsa hafifletmektedir. Ayrıca gelişmekte olan ülkelere dair yükselen beklentiler 2011 yılında da devam edecektir. Bu beklentiler ışığında yatırımcıların güvenli liman olarak görülen yatırım araçlarından çıkarak riskli varlıklara yönelmesi ile FED’in planladığının aksine ABD uzun vadeli tahvillerine gelen satışların devam etmesi ve getirilerdeki artışın sürmesi beklenmektedir. Ancak piyasadaki genel kanı, tahvil getirilerinin 2011’in ilk yarısında bir miktar gevşeyeceği ve ardından 2011’in ortalarından itibaren yeniden %3.50 seviyelerine kadar yükseleceği yönündedir. FED’in tahvil alım programını 2011 yılının ilk yarısında sonlandırmasıyla beraber piyasaya toplamda 600 milyar dolarlık bir para enjekte edilmiş olacaktır. Bu paranın ABD’de hem enflasyon beklentilerini arttırmasıyla hem de global ekonomik toparlanmanın devam edeceği beklentisiyle faizlerdeki yukarı yönlü hareketin devam etmesi beklenmektedir. Ancak faizlerdeki yukarı yönlü hareketlerin hem hanehalkının hem de şirketler kesiminin borçlanma maliyetlerini artırarak tahvil alım programının ekonomiye yapması beklenen olumlu etkiyi sınırlaması da söz konusu olabilecektir. Böyle bir durumda ise ABD tahvil faizlerinin yönünü yeniden aşağı çevirmesi ihtimaller dahilinde bulunmaktadır. 4 Açıklanacak Veriler (10‐17 Ocak 2011) 10.01.2011 12.01.2011 Ekonomi Gündemi Fransa Sanayi Üretimi (Kasım, a/a) Japonya Tatil ABD Haftalık Mortgage Verileri Önceki Beklenti
‐%0.8 %1
‐‐ ‐‐
472.1 ‐‐
150 mlyr ‐85 mlyr
%6.9 %6.0
‐%5.0 %3.6
‐2.5 mlyr ‐‐
%2.9 %3.5
‐1.4 ‐‐
Cari Denge (Kasım) 1436.2 mlyr 962.6 mlyr
Dış Ticaret Dengesi (Kasım) ‐38.71 mlyr ‐40.5 mlyr
Haftalık İşsizlik Başvuruları 409 bin 402 bin
Bütçe Dengesi (Aralık) Euro Bölgesi Sanayi Üretimi (Kasım, y/y) Almanya Büyüme Oranı (2010) Fransa Cari Denge (Kasım) İtalya Sanayi Üretimi (Kasım, y/y) Japonya Öncül Göstergeler Endeksi (Kasım) 13.01.2011 ABD Euro Bölgesi ECB Toplantısı ve Faiz Kararı (Ocak) %1.0 %1.0
Almanya ÜFE (Aralık, y/y) %7.8 %8.4
Fransa TÜFE (Aralık, y/y) %1.8 %1.9
İngiltere Sanayi Üretimi (Kasım, y/y) %3.3 %3.4
BoE Toplantısı ve Faiz Kararı (Ocak) %0.5 %0.5
Japonya Makine Siparişleri (Kasım, y/y) %7.0 %17.4
ABD TÜFE (Aralık, a/a) %0.1 %0.4
Perakende Satışlar (Aralık, a/a) %0.8 %0.8
Sanayi Üretimi (Aralık, a/a) %0.4 %0.5
%75.2 %75.6
5.2 mlyr 2.8 mlyr
TÜFE (Aralık, a/a) %0.1 %0.6
%0.1 %1.2
‐2.008 mlyr ‐‐
14.01.2011 Euro Bölgesi Kapasite Kullanım Oranı (Aralık) Dış Ticaret Dengesi (Kasım) Almanya TÜFE (Aralık, a/a) İtalya Dış Ticaret Dengesi (Kasım) 5 ABD EKONOMİK GÖSTERGELERİ EKONOMİK AKTİVİTE GÖSTERGELERİ ABD Büyüme ABD Büyüme Beklentisi
10
3,5
8
3
6
2,5
4
2
2
0
1,5
‐2
1
‐4
06.2010
06.2009
06.2008
06.2007
06.2006
06.2005
06.2004
06.2003
06.2002
06.2001
06.2000
06.1999
06.1998
06.1997
06.1996
06.1995
06.1994
06.1993
06.1992
0
06.1991
0,5
‐8
06.1990
‐6
2010‐4Ç
2011‐1Ç
2011‐2Ç
2011‐3Ç
2011‐4Ç
ABD Büyüme Beklentisi (%, ç/ç)
ISM İmalat ve Büyüme
ISM Hizmetler ve Büyüme
65
8
60
6
4
55
6
4
2
50
0
45
8
60
55
2
50
65
0
‐2
45
‐4
40
35
‐6
35
‐6
30
‐8
30
‐8
ISM İmalat Endeksi
‐2
GSYİH (%, ç/ç, Sağ Eksen)
ISM Hizmetler Endeksi
10.2010
12.2009
02.2009
04.2008
06.2007
08.2006
10.2005
12.2004
02.2004
04.2003
‐4
06.2002
12.2010
06.2010
12.2009
06.2009
12.2008
06.2008
12.2007
06.2007
12.2006
06.2006
12.2005
06.2005
12.2004
06.2004
12.2003
06.2003
12.2002
06.2002
40
GSYİH (%, ç/ç, sağ eksen)
Öncül Göstergeler Endeksi
‐30
‐40
Philly FED İmalat Endeksi
09.2010
04.2010
11.2009
06.2009
01.2009
08.2008
03.2008
10.2007
05.2007
07.2006
02.2006
09.2005
04.2005
12.2006
Empire State İmalat Endeksi
04.2006
‐50
Öncül Göstergeler Endeksi (6 aylık % Değ.)
12.2010
‐20
05.2010
10.2009
0
‐10
03.2009
10
08.2008
20
01.2008
6
5
4
3
2
1
0
‐1
‐2
‐3
‐4
30
06.2007
40
11.2006
Bölgesel Aktivite Endeksleri
ENFLASYON GÖSTERGELERİ ÜFE %)
ÜFE (yıllık ‐
TÜFE ve Çekirdek Enflasyon
3,5
3
2,5
6
5
5
4,5
4
4
3
3,5
2
2
3
1,5
1
2,5
2
0
1
1,5
‐1
Çekirdek Enflasyon (Gıda ve Enerji Dışı) (%, y/y)
4,5
160
7
4
140
6
3,5
120
5
20
‐1
0
‐2
11.2006
09.2010
02.2010
0
07.2010
12.2010
0
0,5
05.2010
40
10.2009
1
1
07.2009
12.2009
2
03.2009
60
1,5
3
08.2008
80
2
4
01.2008
100
2,5
06.2007
3
12.2008
05.2009
Gıda Enflasyonu
Petrol ve Petrol Ürünleri Enflasyonu
05.2008
10.2008
ÜFE (yıllık ‐ %)
TÜFE (%, y/y)
10.2007
03.2008
08.2007
01.2007
11.2005
06.2006
0
07.2010
12.2009
05.2009
10.2008
03.2008
08.2007
0,5
01.2007
1
‐3
06.2006
‐2
0
11.2005
0,5
Gıda Fiyatları (%, y/y)
Benzin Fiyatları (Dolar)
Ham Petrol Fiyatları (Dolar, Sağ Eksen)
Michigan Enflasyon Beklentisi
Piyasa Enflasyon Beklentisi
2
3,1
1,5
2,8
1
0
2,7
0
2,6
‐0,5
Michigan 5 yıllık Enf. Endeksi (Sağ Eksen)
11.2010
04.2010
09.2009
02.2009
07.2008
12.2007
05.2007
10.2006
2,5
Michigan 1 yıllık Enf. Endeksi
1
0,5
‐1
5 Yıllık Başabaş (Breakeven) Enflasyon Beklentisi
11.2010
2,9
2
04.2010
3
09.2009
3
3,2
02.2009
4
07.2008
3,3
12.2007
5
3
2,5
05.2007
3,4
10.2006
3,5
6
DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ ABD Menkul Kıymetlerine Net Yabancı Yatırımı
ABD Dış Ticaret Dengesi
200
0
‐10
150
‐20
100
‐30
‐40
50
‐50
‐60
0
‐70
‐50
‐80
‐90
Dış Ticaret Dengesi
Dış Ticaret Dengesi (Petrol Hariç)
10.2010
05.2010
12.2009
07.2009
02.2009
09.2008
04.2008
11.2007
06.2007
01.2007
08.2006
11.2010
04.2010
09.2009
02.2009
07.2008
12.2007
05.2007
10.2006
‐100
ABD Net Menkul Kıymet Yatırımı (Milyar $)
TÜKETİM GÖSTERGELERİ Perakende Satışlar
Haftalık Perakende Satış Verileri
10
6
5
5
4
3
0
2
‐5
1
‐10
‐1
0
‐2
11.2010
08.2010
05.2010
02.2010
11.2009
08.2009
05.2009
11.2008
02.2009
‐3
12.2010
05.2010
10.2009
03.2009
08.2008
01.2008
06.2007
11.2006
‐15
Perakende Satışlar (%, y/y)
ICSC Mağaza Zinciri Satışları (%, y/y)
Perakende Satışlar (Oto Hariç, %, y/y)
Perakende Satışlar (Gaz Hariç, %, y/y)
Michigan Tüketici Güven Endeksi
Tüketim Harcamaları
5
100
95
90
85
80
75
70
65
60
55
50
4
3
2
1
0
‐1
‐2
Michigan Ünv. Tüketici Güven Endeksi
Reel Tüketim Harcamaları (%, y/y)
04.2010
06.2009
08.2008
10.2007
12.2006
02.2006
04.2005
06.2004
08.2003
10.2002
12.2001
12.2010
07.2010
02.2010
09.2009
04.2009
11.2008
06.2008
01.2008
08.2007
03.2007
10.2006
‐3
KONUT PİYASASI GÖSTERGELERİ Yeni Konut Arzı
Yeni Konut Arzı (mlyn adet)
Konut Satışları
115
7
13
110
6,5
12
105
6
11
100
5,5
10
5
9
90
4,5
8
85
4
80
3,5
75
3
70
2,5
7
6
5
4
Bekleyen Konut Satışları Endeksi
12.2010
07.2010
02.2010
09.2009
04.2009
11.2008
06.2008
01.2008
08.2007
03.2007
3
10.2006
08.2010
02.2010
08.2009
02.2009
08.2008
02.2008
08.2007
02.2007
08.2006
95
Yeni Konut Arzı (mlyn adet)
İkinci El Konut Satışları (Milyon, Sağ Eksen)
İpotekli Konut Kredisi Faizleri
Konut Fiyatları
Case Shiller Konut Fiyat Endeksi
20
7
15
7,5
6,5
10
7
6
5
0
6,5
5,5
‐5
6
5
‐10
‐15
5,5
4,5
‐20
10.2010
04.2010
10.2009
04.2009
10.2008
04.2008
10.2007
10.2006
12.2009
05.2009
10.2008
03.2008
08.2007
01.2007
06.2006
11.2005
07.2010
Mortgage Faiz (Sabit Faizli)
Case Shiller Konut Fiyat Endeksi
5
04.2007
4
‐25
Mortgage Faiz (Değişken Faizli, Sağ Eksen)
İŞGÜCÜ PİYASASI GÖSTERGELERİ Tarim Disi Istihdam
Issizlik Basvurulari
700
500
650
300
600
100
550
500
‐100
450
‐300
400
‐500
350
300
‐700
250
‐900
03.2008 08.2008 01.2009 06.2009 11.2009 04.2010 09.2010
08.2006 03.2007 10.2007 05.2008 12.2008 07.2009 02.2010 09.2010
Haftalik Issizlik Basvurulari (Bin)
Tarim Disi Istihdam Aylik Degisim (Bin Kisi)
Haftalik Issizlik Basvurulari (4 Haf. H.O.)
Ortalama Saatlik Ücret
Issizlik Orani
4,5
11
10
4
9
8
3,5
7
3
6
5
2,5
4
2
3
08.2006
04.2007
12.2007
08.2008
04.2009
12.2009
10.2006 05.2007 12.2007 07.2008 02.2009 09.2009 04.2010 11.2010
08.2010
Ortalama Saatlik Ücret (%, y/y)
Issizlik Orani (%)
EURO BÖLGESİ AKTİVİTE GÖSTERGELERİ Büyüme (Çeyreklik)
Büyüme Tahminleri
%
3
4
2
3,5
3
1
2,5
0
2
‐1
1,5
‐2
1
‐3
0,5
0
12.10
09.10
06.10
03.10
12.09
09.09
06.09
03.09
12.08
09.08
06.08
03.08
12.07
09.07
06.07
03.07
12.06
09.06
‐4
2010‐4Ç
2011‐1Ç
Euro Bölgesi
Euro Bölgesi(ç/ç)
Almanya(ç/ç)
2011‐2Ç
Almanya
2011‐3Ç
İngiltere
Fransa(ç/ç)
Sanayi Üretimi ve Güven Endeksi
Hizmetler PMI
10
10
65
5
60
0
55
5
0
‐5
‐10
‐5
‐15
50
‐20
‐10
‐25
‐30
45
‐15
40
‐35
‐20
‐40
35
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
2003
Euro Bölgesi Sanayi Güveni (2 ay ileri)
Sanayi Üretim Endeksi (% ‐ 3ay Ort/3 ay Ort, sağ eksen)
İmalat Sanayi PMI
65
60
55
50
45
40
35
30
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
Euro Bölgesi
İngiltere
Almanya
Fransa
2010
2004
2005
2006
2007
2008
2009
Euro Bölgesi İngiltere Fransa
Almanya 2010
DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ Dış Ticaret Dengesi
İthalat‐İhracat
20
2
1
30
15
0
20
10
‐1
10
‐2
5
‐3
0
‐4
‐10
0
‐5
‐5
‐6
‐20
‐7
‐30
‐10
2002
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Fransa Dış Ticaret Dengesi (milyar euro,sol eksen)
Euro Bölgesi İthalat (%‐y/y)
Euro Bölgesi Dış Ticaret Dengesi (milyar euro)
Euro Bölgesi İhracat (%‐y/y,Sağ Eksen)
Almanya Dış Ticaret Dengesi (milyar euro)
ENFLASYON GÖSTERGELERİ TÜFE ve Çekirdek Enflasyonu
4,5
3
ÜFE ve Çekirdek Enflasyonu
10
3,5
2,5
3
8
2,5
6
2,5
2
4
1,5
2
2
1,5
0
0,5
1
‐0,5
‐1,5
1,5
‐2
1
‐4
‐6
0,5
0,5
‐8
‐10
0
Euro Bölgesi TÜFE (% ‐ y/y)
Çekirdek Enflasyon (% ‐ y/y, sağ eksen)
Euro Bölgesi ÜFE (y/y)
Çekirdek Enflasyon (y/y, Sağ Eksen)
Ülkeler Bazında TÜFE
6
5
4
3
2
1
0
‐1
İspanya TÜFE(y/y)
İtalya TÜFE(y/y)
Almanya TÜFE(y/y)
Fransa TÜFE(y/y)
01.01.2011
01.08.2010
01.03.2010
01.10.2009
01.05.2009
01.12.2008
01.07.2008
01.02.2008
01.09.2007
01.04.2007
01.11.2006
01.06.2006
01.01.2006
01.08.2005
01.03.2005
01.10.2004
01.05.2004
01.12.2003
01.07.2003
‐2
İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ İşsizlik Oranı
İstihdam ve PMI
65
2,5
10,5
2
10
60
1,5
9,5
1
9
0,5
8,5
‐0,5
8
‐1
45
‐1,5
40
55
50
0
7,5
‐2
7
‐2,5
35
2006
2008
2009
2010
Bileşik PMI (sol eksen)
Euro Bölgesi İstihdam (% ‐ y/y)
İşsizlik Oranı (%)
TÜKETİM GÖSTERGELERİ Özel Tüketim
2
1,5
1
0,5
0
Krediler
12
20
10
15
8
10
6
5
4
‐0,5
‐1
‐1,5
‐2
2
0
2010Ç2
2010Ç1
2009Ç4
2009Ç3
2009Ç2
2009Ç1
2008Ç4
2008Ç3
2008Ç2
2008Ç1
2007Ç4
2007Ç3
2007Ç2
2007Ç1
2006Ç4
2006Ç3
2006Ç2
‐2,5
Euro Bölgesi Özel Tüketim Almanya Özel Tüketim
Fransa Özel Tüketim
0
‐5
‐2
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Reel Sektör Kredileri (% ‐ y/y)
Hanehalkı Kredileri (% ‐ y/y, Sağ Eksen)
Perakende Satışlar ve Özel Tüketim
Tüketici Kredileri
2
10
1,5
8
1
0,5
6
0
‐0,5
4
‐1
2
‐1,5
‐2
05Ç1
05Ç2
05Ç3
05Ç4
06Ç1
06Ç2
06Ç3
06Ç4
07Ç1
07Ç2
07Ç3
07Ç4
08Ç1
08Ç2
08Ç3
08Ç4
09Ç1
09Ç2
09Ç3
09Ç4
10Ç1
10Ç2
10Ç3
0
‐2
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Tüketici Kredileri ( % ‐ y/y)
2009
2010
Euro Bölgesi Perakende Satışlar (% ‐ ç/ç)
Özel Tüketim (% ‐ ç/ç)
Perakende Satışlar
Tüketici Güven Endeksi ve Özel Tüketim
5
2,5
0
2
‐5
1,5
4
3
2
1
0
Tüketici Güveni
Özel Tüketim (% ‐ y/y, Sağ Eksen) Euro Bölgesi Perakende Satışları (%, ç/ç)
Almanya Perakende Satışları (%, ç/ç)
Fransa Perakende Satışları (%, ç/ç)
2010Ç2
2010
2010Ç1
2008
2009Ç4
2006
2009Ç3
2004
2009Ç2
2002
2009Ç1
2000
2008Ç4
1998
2008Ç3
1996
2008Ç2
‐1,5
1994
2008Ç1
‐40
2007Ç4
‐4
2007Ç3
‐35
2007Ç2
‐3
‐1
2007Ç1
‐30
2006Ç4
‐2
‐0,5
2006Ç3
0
‐25
2006Ç2
‐1
2006Ç1
0,5
‐20
2005Ç4
‐15
2005Ç3
1
2005Ç2
‐10
LİKİDİTE GÖSTERGELERİ ABD Kısa Vadeli Faiz Oranları
LIBOR ve OIS Spreadleri
400
bps
7
350
%
6
300
5
250
4
200
150
3
100
2
50
1
0
USD Spread
GBP Spread
FED Faiz Oranı
3 ay USD Libor
Euro Spread
AUD Spread
3 ay Haz. Bon. Getirisi
3 ay ABCP Getirisi
27.12.2010
27.08.2010
27.04.2010
27.12.2009
27.08.2009
27.04.2009
27.12.2008
27.08.2008
27.04.2008
27.12.2007
27.08.2007
27.12.2010
27.08.2010
27.04.2010
27.12.2009
27.08.2009
27.04.2009
27.12.2008
27.08.2008
27.04.2008
27.12.2007
27.08.2007
27.04.2007
27.04.2007
0
‐50
3 ay USD OIS
İngiltere Kısa Vadeli Faiz Oranları
Euro Bölgesi Kısa Vadeli Faiz Oranları
6
%
%
8
7
5
6
4
5
4
3
3
2
2
1
1
3 ay Euro Libor
3 ay Göst. Haz. Bon. Getirisi
3 ay Euro OIS
BoE Faiz Oranı
3 ay Göst. Haz. Bon. Getirisi
3 ay GBP Libor
3 ay GBP OIS
08.10.2010
08.06.2010
08.02.2010
08.10.2009
08.06.2009
08.02.2009
08.10.2008
08.06.2008
08.02.2008
08.10.2007
04.01.2011
04.09.2010
04.05.2010
04.01.2010
04.09.2009
04.05.2009
04.01.2009
04.09.2008
04.05.2008
04.01.2008
04.09.2007
04.05.2007
ECB Faiz Oranı
08.06.2007
0
0
Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr
0312‐455 70 87 Serkan Özcan Baş Ekonomist serkan.ozcan@vakifbank.com.tr Cem Eroğlu Kıdemli Ekonomist cem.eroglu@vakifbank.com.tr
Nazan Kılıç Ekonomist nazan.kilic@vakifbank.com.tr
Bilge Özalp Türkarslan Ekonomist bilge.ozalpturkarslan@vakifbank.com.tr
0312‐455 84 88 Zeynep Burcu Çevik Ekonomist zeynepburcu.cevik@vakifbank.com.tr
0312‐455 84 93 Seda Meyveci Ekonomist seda.meyveci@vakifbank.com.tr
Emine Özgü Özen Araştırmacı emineozgu.ozen@vakifbank.com.tr 0312‐455 84 87 Selin Düz Araştırmacı selin.duz@vakifbank.com.tr 0312‐455 84 93 Naime Doğan Araştırmacı naime.dogan@vakifbank.com.tr 0312‐455 84 86 Fatma Özlem Kanbur Araştırmacı fatmaozlem.kanbur@vakifbank.com.tr
Elif Artman Araştırmacı elif.artman@vakifbank.com.tr 0312‐455 84 90 Senem Güder Araştırmacı senem.guder@vakifbank.com.tr
0312‐455 84 76 Halide Pelin Kaptan Araştırmacı halidepelin.kaptan@vakifbank.com.tr
0312‐455 84 80 0312‐455 84 89 0312‐455 84 85 0312‐455 84 82 0312‐455 84 83 Bu rapor Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan sağlanan bilgiler kullanılarak hazırlanmıştır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu bilgi ve verilerin doğruluğu hakkında herhangi bir garanti vermemekte ve bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan dolayı sorumluluk kabul etmemektedir. Bu rapor sadece bilgi vermek amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir konuda yatırım önerisi olarak yorumlanmamalıdır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu raporda yer alan bilgilerde daha önceden bilgilendirme yapmaksızın kısmen veya tamamen değişiklik yapma hakkına sahiptir. Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar