Türkiye’de Servikal Kanser Tarama Programları: “Dün, Bugün, Yarın” 3 Nisan 2014 Prof. Dr. Kunter YÜCE Hacettepe Üniversitesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı Jinekolojik Onkoloji Ünitesi BaĢkanı Türk Servikal Patolojiler ve Kolposkopi Derneği BaĢkanı Dünyada Kadınlarda En Sık Görülen Kanserler (1000’de Her yıl Görülen Yeni Kanser) Breast Colon/ Rectum 570 (472) Cervix uteri 529 (493) Lung 514 (386) Stomach 349 Corpus uteri 288 Liver 226 Ovary 225 Thyroid 163 Breast N-H lymphoma 156 Lung Oesophagus 156 Colon/Rect. Leukaemia 155 Cervix uteri Pancreas 133 Stomach Brain, Nerv. S 111 Liver Kidney 103 Melanoma of skin 96 Ovary Lip, oral cavity 93 Oesophagus Bladder 89 Pancreas Gallbladder 87 Leukaemia Multiple myeloma 48 N-H lymphoma Other pharynx 28 Brain, Nerv. S Hodgkin's disease 28 Corpus uteri Nasopharynx 27 Gallbladder Larynx 21 IARC, Globocan 2008 1384 (1151) Kanser Tipine Göre Ölen Kadın Sayısı (1000’de Her Yıl Görülen Ölüm) 458 427 288 275 (273) 274 218 140 131 128 114 82 78 74 67 Dünyada Kadınlarda En Sık Görülen Kanserler (1000’de Her yıl Görülen Yeni Kanser) Gelişmiş Breast 692 Colon/Rect Cervix Uteri Lung Stomach Corpus Utery Liver Ovary Thyroid N-H lymphoma Oesophagus Leukaemia Pancreas Brain, Nervous S. Kidney Melanoma of skin Lip, Oral cavity IARC, Globocan 2008 Gelişmekte Olan 691 232 338 453 77 242 102 142 40 100 74 85 18 62 81 40 68 82 29 272 247 145 186 125 89 71 138 93 52 71 35 15 64 % 85 15/100.000 Tahmini yaĢ standartize oranlar (dünya) 100.000 de GLOBOCAN 2008 Avrupa’da en sık kanserler: kadınlar insidans 7 mortalite 7 IARC, Globocan 2008 Avrupa’da Kanser insidansı ve Mortalitesi (Kadınlar, 15-44 yaş) Insidans Breast Mortalite 2. 29.9 Cervix uteri 11.1 Thyroid Melanoma of skin Breast Cervix uteri 2.4 Brain, nervous system1.4 7.0 Lung 1.3 6.7 4.7 Colorectum 1.2 Colorectum 3.7 Ovary 1.2 Hodgkin lymphoma 3.0 Stomach 1.2 Brain, nervous system 2.7 Leukaemia 1.1 Non-Hodgkin lymphoma 2.3 Melanoma of skin0.6 Lung 2.2 Non-Hodgkin lymphoma0.5 Ovary 0 2. 4.7 20 40 60 80 0 20 40 Annual age−specific rates per 100,000 women (15-44 yrs) IARC, Globocan 2008 60 80 Avrupa’da Servikal Kanser Insidansı 15 y üstü kadınlar 325 milyon Yeni Vaka/yıl: 54,323 Ölüm/yıl 25,102 : Romania Macedonia, TFYR Bulgaria Lithuania Serbia Republic of Moldova Hungary Slovakia Estonia Ukraine Czech Republic Slovenia Russian Federation Belarus Latvia Poland Portugal Montenegro Denmark Ireland Bosnia & Herzegovina Croatia Belgium Norway Austria Sweden United Kingdom France Albania Germany Italy Spain Luxembourg Iceland Netherlands Switzerland Greece Finland Malta 0 IARC, Globocan 2008 23.9 22.0 21.4 21.0 19.6 17.1 16.6 15.8 15.8 14.5 13.8 13.7 13.3 13.2 12.4 12.3 12.2 12.2 11.0 10.9 9.6 9.5 9.4 9.3 7.8 7.4 7.2 7.1 7.1 6.9 6.7 6.3 6.3 6.3 5.4 4.0 3.8 3.7 2.1 Türkiye 4.2 10 20 30 Age-standardized incidence rate per 100,000 and year Tarama Testi • Servikal Kanser Taramasında Avrupa Kalite Güvencesi Standartları 2.basım: (The Second Edition of the European Guidelines for Quality Assurance in Cervical Cancer Screening) servikal kanser taramasında hedeflenecek yaĢ grubu 30-60 veya 30-65 • Servikal kanser öncüleri için: Pap smear taraması (servikal sitoloji) – 20 yaĢından önce baĢlanmamalı – 30 yaĢından sonraya kalmamalı Sıvı bazlı sitoloji vs Konvansiyonel Pap Arbyn M, Obstet Gynecol, 2008 Üzerinde UzlaĢılan Politika: • Sitoloji temelli servikal kanser taraması, AB’nde bir halk sağlığı politikası olarak yaygın biçimde kabul görmüĢtür. • 15 üye ülkede toplum tabanlı programlar sürdürülmekte ya da kurulmaktadır. – – – – – – – – – – – – – – – Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Macaristan, Ġrlanda, Ġtalya, Hollanda, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovenya, Ġspanya, Ġsveç, Ġngiltere AB’nde Ülkelerin Program Uygulama Durumu: • Ülke çapında toplum tabanlı programlar uygulayan devletler: BirleĢik Krallık, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hollanda, Ġrlanda, Ġspanya, Ġsveç, Ġtalya, Macaristan, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovenya, (30-60 yaĢ arası kadınların % 22’si kapsanmıĢtır) • Ġrlanda ve Portekiz’de ülke çapında toplum tabanlı servikal tarama programları halihazırda planlanmaktadır (% 3 kapsanmıĢtır) • Ġtalya ve Polonya’da ülke çapında toplum tabanlı servikal tarama programları yeni hizmete sunulmaktadır (% 20 kapsanmıĢtır) • Romanya’da ülke çapında toplum tabanlı bir servikal tarama programının pilot çalıĢması ve planlaması halihazırda yapılmaktadır (% 3 kapsanmıĢtır) Ülke çapında toplum tabanlı olmayan programlar uygulayan devletler: Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Almanya, Yunanistan, Letonya, Litvanya, Lüksemburg (30-60 yaĢ arası kadınların % 41’i kapsanmıĢtır) TARAMANIN BAġLANGIÇ VE BĠTĠġ YAġLARI TARAMA SIKLIĞI Tarama Sıklığı - Ġnsidans DüĢüĢü ĠliĢkisi Tarama Sıklığı YaĢ Kümülatif insidans düĢüĢü (%) Smear Sayısı Yılda bir 3 Yılda bir 20-64 20-64 93 91 45 15 3 Yılda bir 3 Yılda bir 5 Yılda bir 25-64 35-64 20-64 90 78 84 13 10 9 5 Yılda bir 5 Yılda bir IARCbir 1986 10 Yılda 25-64 35-64 25-64 82 70 64 8 6 5 American Cancer Society: Ġlk cinsel iliĢkiye baĢlandıktan 3 yıl sonra baĢlanmalı (en geç 21 yaĢ) 30 yaĢa kadar konvansiyonel yöntemle yılda bir, sıvı bazlı sitolojiyle 2 yılda bir 30 yaĢ ve üzerinde 3 kez üstüste normal sonuç varsa tarama aralığı 2-3 yıla çıkarılabilir 70 yaĢ ve üzerinde 3 veya daha fazla normal sonucu olanlar ve son 10 yıl içinde anormal test sonucu olmayanlarda tarama sonlandırılabilir Serviks kanseri öyküsü olanlar ve/veya immün supresyonu olanlarda taramaya devam edilmelidir Benign nedenlerle histerektomi yapılanlarda tarama gerekmez CIN 2,3 öyküsü olanlar veya histerektomi öncesi CIN 2,3 olmadığı dökümante edilmemiĢ olanlarda 3 kez üstüste normal sonuç elde edilene kadar tarama sürdürülmelidir Smith RA et al, CA Cancer J Clin 2003 DSÖ Servikal Kanser Tarama Önerileri • 25 yaĢın altında taramayın • 65 yaĢın üzerinde taramayın • Yıllık tarama hiçbir yaĢta yapmayın • Kaynaklar elveriyorsa sitoloji yapın • 50 yaĢın üzerinde 5 yıllık interval uygun Arbyn, M. et. al. 2010. Europian Guidelines for Quality Assurance in Cervical Cancer Screening Annals of Oncol. 21:448-458 NCCN Tarama Programı 2012 Özet Populasyon Tarama yöntemi <21 y 21-29 y Tarama gerekmez Sadece Pap smear / 3 yıl 30-65 y HPV+Pap smear / 5 yıl (öncelikli) Sadece Pap smear / 3 yıl Bir önceki smear (-) ise tarama gerekmez Tarama gerekmez Aşılanmamışlarla aynı >65 y Histerektomi sonrası HPV aşısı sonrası Tarama BaĢlangıcı: Neden 21 yaĢ ? Daha önce başlandığında regrese olacak lezyonlar için overtreatment söz konusu olacaktır AB tarama sıklığı 1 yıllık ara 6 ülke Avusturya, Almanya, Yunanistan, Lüksemburg, Çek Cumh, Slovak Cumh 2 yılık ara 1 ülke Bulgaristan 3 yıllık ara 14 ülke 9 ülke tüm populasyon Belçika, Fransa, Macaristan, Ġtalya, Latvia, Litvanya, Polonya, Slovenya 5 ülke bazı yaĢ ve bölgelerde 5 yıllık ara Danimarka, Ġrlanda, Ġspanya, Ġsveç, Ġngiltere 5 yıllık ara 4 ülke Estonya, Finlandiya, Hollanda, Romanya AB taramada en düĢük yaĢ 20 yaĢtan önce 3 ülke Avusturya, Lüksemburg, Slovak Cumh 20 yaĢ 4 ülke Almanya, Yunanistan, Latvia, Slovenya 23 yaĢ 2 ülke Danimarka, Ġsveç 25 yaĢ 10 ülke Belçika, Çek Cumh, Fransa, Macaristan, Ġrlanda, Ġtalya, Polonya, Portekiz, Romanya, Ġngiltere 30 yaĢ 5 ülke Estonya,Finlandiya,Litvanya,Hollanda,Ġspanya AB taramada en ileri yaĢ 59 - 60 yaĢ 9 ülke Danimarka, Estonya, Finlandiya, Ġrlanda, Litvanya, Hollanda, Polonya, Ġspanya, Ġsveç 64 – 65 yaĢ 9 ülke Belçika, Bulgaristan, Fransa, Macaristan, Ġtalya, Portekiz,Romanya, Slovenya, Ġngiltere 69 – 70 yaĢ 2 ülke Çek Cumh, Latvia Üst limit yok 5 ülke Avusturya, Almanya, Yunanistan, Lüksemburg, Slovak Cumh TÜRKĠYE Nüfus Erkek Kadın 37.136.000 36.777.000 Toplam 73.914.000 5 en sık kanser Erkek Kadın Akciğer Mide Mesane Prostat Kolorektal Meme Kolorektal Mide Uterus Over Toplam Akciğer Meme Mide Kolorektal Mesane Türkiye’de servikal kanser Yeni tanı 2008 1443 Ölüm 556 /100.000 <9.3 <32,6 <16.1 <87,3 <26,2 Parkin DM, Lancet Oncology; Globocan 2002 İnsidans 4.2/100.000 Türkiye’de kanser insidans ve mortalitesi (tüm kadınlar) Incidence th 9 IARC, Globocan 2008 Mortality th 12 Türk Servikal Kanser ve Servikal Sitoloji AraĢtırma Grubu 2009 Anormal smear ASC-US ASC-H AGC LGSIL HGSIL Invaziv Kanser Total smear: 140,334 1.76 % 1.07 % 0.07 % 0.07 % 0.3 % 0.17 % 0.062 % 33 merkez HPV rolü Tüm kanserlerde % 5.2 sorumlu Servikal kanserde ~ % 100 sorumlu Prevalans bölgelere göre değişken: Normal sitolojili kadınlarda % 6.2 - 31.6 Parkin DM, Eur J Cancer 2001 Walboomers JM, J Pathol 1999 de Sanjose S, Lancet Infect Dis 2007 Türkiye’de HPV prevalans çalışmaları Yazar ve yıl Inal MM, Tuncer ZS, Özcelik B, Seckin S, Safi Z, Dursun P, Yüce K, 2007 2006 2003 1996 2002 2009 2012 HPV tesbit metodu Olgu Sayısı HC-II HC-II HC-I PCR PCR PCR PCR 1353 1032 230 134 60 403 891 HPV prevalans (%) Normal Anormal Overal sitoloji sitoloji 1.5 100.0 2.1 NA NA 4.0 NA NA 6.1 NA NA 2.2 NA NA 3.3 20.0 36.0 23.0 21.4 54.8 25.8 Türkiye’de yayınlanmış verilere göre HPV prevalansı HPV tesbit metodu Olgu sayısı HPV positif olgu sayısı HPV prevalans (%) HC 2615 84 3.2 PCR 1488 328 22.1 Overal 4103 412 10.0 Asian Pac J Cancer Prev. 2011;12(9):2397-400 Türkiye’de ilk genital siğil verisi n= 4,013,084 >30 yaĢ Sayı: 21.684 Prevalans: 154 / 100.000 (26 - 326) Rekürens Oranı: % 15 - % 37 Etken ve Kanser İlişkisi HPV ve Serviks kanseri İlişki Oranı Sigara içme ve AC kanseri HBV ve KC kanseri Alkol ve oral kanser ETS ve AC kanseri Risk Faktörü Prevalansı Bütün servikal kanser olguları herhangibir HPV persistansı ile ilişkilidir Dünyanın belli bölgelerinde HPV genotiplerinin bilinmesi hayati önem taşır Walboomers JM, J Pathol 1999 Cuzick J, Vaccine 2008 Koutsky LA, N Engl J Med 2002 Yüzde Türkiye Hacettepe 1993-2004 277 olgu HPV 39 % 1.7 HPV 68 % 0.9 HPV 51 % 0.9 HPV 35 % 0.9 HPV 59 % 0.4 64.7 9.9 9.9 3.1 2.2 0.9 Usubütün A,Alemany L,Küçükali T,Ayhan A,Yüce K et al. Int J Gynecol Pathol 2009;28:541 1945 George Nicolas Papanicolau Herbert Frederick Traut Servikal kanserde sitolojik tarama insidans ve hastalıktan ölümü azaltmakta çok etkilidir Servikal kanser önlenmesi Pap smear tarama 120 100 80 Brazil UK 60 40 20 0 0Bosch, 2006 5- 10- 15- 20- 25- 30- 35- 40- 45- 50- 55- 60- 65- 70- 75- 80- 85+ Organize sitolojik tarama Yüksek-orta gelirli ülkelerde yararlı - mantıklı DüĢük gelirli ülkelerde ? sorunlar: teknik insan kaynakları parasal “ Pap smear ile toplum bazlı tarama programı” Türkiye’de uygulanabilir mi ? Türkiye’de tarama sorunları Eğitim Aile ve kadınlar Smear alacak personel Patolog, Sitopatolog ve Sitoteknisyen Kolposkopist Sağlıklı kadınlara ulaĢma zorluğu Smear değerlendirme merkezleri kurulması Smear’lerin merkezlere ulaĢtırılması Yeterli sitopatolog Smear sonuçlarının değerlendirilmesi ve toplanması Uygun çağırı sistemi kurulması Pozitif sonuçlu kadınların takip ve tedavisi Hükümetin yaklaĢımı Fiyat • Genel sorunlar – Büyük ülke / Dağ köyleri – Kalabalık nüfus – Zor kış şartları – Çok değişik kültürel ve ekonomik yapı Ġnsan kaynakları – Aile hekimleri – Jinekolog – Patolog Türkiye, uzaydan Ġstanbul Nüfus: 74 milyon Kadınlar: 25-65 yaĢ: 30-65 yaĢ: 18 milyon 13 milyon Ankara Kabüllenme ? EĞĠTĠM VE ĠLETĠġĠM Toplum liderleri: Köy ağaları Ġmamlar Köy öğretmenleri Hedef Populasyon (30-65 yaĢ) 12.911.768 Genç eriĢkinler – Seksüel Aktif Orta Doğu verileri Yazar Ülke Grup Aras Gökergin Mohammed Simbar Adib Türkiye Türkiye Ġran Ġran Lübnan Kolej Kolej 15-18 yaĢ Kolej Ordu % + Seks Erkek Kadın % 61 % 18 % 37 % 28 % 16 % 0.6 % 50 - Türkiye’de ilk evlenme yaşı 25 20 17,7 17,9 18,2 19,0 19,5 20,0 15 10 5 0 1978 1983 1988 1993 1998 2003 Türk kadınlarında ilk evlenme yaşı düşük 20.0 Türkiye (ABD 25.0 ) 19.4 kırsal kesim 18.0 doğu bölgesi Erken evlilik = erken seks yaşı = aktif metaplazi anında HPV alınması The Hacettepe Institute of Population Studies. Demographic and Health Surveys 2003 Pixley E, J Reprod Med 1976 Türkiye’de adolesan gelinler 25 20 17,0 15,7 15 14,6 13,5 12,9 12,0 10 5 0 1978 1983 1988 1993 1998 2003 Adolesan gelinler ÇalıĢmada yaĢ % Sayı (000) 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 15-49 12.0 33.1 40.4 46.4 50.6 58.3 59.0 40.9 368 1073 1343 1426 1315 1319 1136 7980 Personel • Jinekolog –Üniversite –Sağlık Bakanlığı –Özel • Aile Hekimi • Ebe 4.366 404 2.104 1.858 843 13.034 PATOLOG SAYISI 1.140 patolog 22 sitopatolog 20-25 smear / gün 220 gün x 25= 5.500 smear / yıl 1.140 patolog x 5.550 = 6.270.000 smear / yıl populasyon: 13 milyon Sitolojik smear fiyat • Muayene • Smear • Patoloji Total : : : 40 TL= 5 TL= 10 TL= 55 TL 25-65 yaĢ 18 milyon x 55 TL= 30-65 yaĢ 13 milyon x 55 TL= Sağlık Bakanlığı bütçesi= 22.2 $ 2.7 $ 5.5 $ 30.4 $ 990 milyon TL 715 milyon TL 9 milyar TL Ulusal Kanser Kontrol Programı Türkiye 2009-2015 Kanser kayıt Önleme Tarama – Ücretsiz davetle Cancer Early Detection, Screening and Education Centers (KETEM) – Populasyon bazlı + Oportunistik Tedavi – Ücretsiz Palyatif Bakım Servikal Kanser Güncel Tarama Programı • Tarama Testi: Pap smear • Hedef YaĢ Grubu: 30-65 yaĢ • Tarama Ġntervali: 5 yıl • KETEM lerle populasyon bazlı tarama (ücretsiz) + Oportunistik tarama Kapsam Oranı % 20 Sitoloji Tabanlı Taramanın Sorunları CIN2+ lezyonlar için tek bir Pap-test’in sensitivitesi çok düĢüktür. Pap-test’in yanlıĢ negatiflik oranı çok yüksektir. Pap-test’in tekrarlanabilirliği düĢüktür. Pap-test servikal adenokarsinom tanısı koymada yetersizdir. CIN2+ lezyonlar için tek bir Paptest’in sensitivitesi çok düĢüktür • Tek bir Pap-test’in sensitivitesi %50-60’tır Nanda K, et al, systematic review, Ann Intern Med. 2000;132(10):810-819 • Sık tekrar edilmesi gerekir • 3 kez negatif sonuç alınmaksızın tarama aralığı 3 yıla çıkarılırsa servikal kanser risk, 3 kat artar. Kitchener HC, Castle PE, Cox JT. Chapter 7: Achievements and limitations of cervical cytology screening. Vaccine 2006;24:S63-70 Pap-test’in yanlıĢ negatiflik oranı çok yüksektir 2275 servikal kanser vakasının tarama öyküsü Tarama Öyküsü (%) Taranmadı Normal Sitoloji Anormal sitoloji & Yetersiz takip Ġtalyan Verisi₁ Kaiser Verisi₂ Ġsviçre Verisi₃ %62 %56 %64 %14 %32 %24 %24 %13 %7 n=262 n=833 n=1180 1 Amadori A, et al. Int J Gyn Can 1998, 8; 251-256 2 Leyden WA, et al. J Nat Can Ins 2005, 97; 675-683 3 Andrae B, et al. JNCI 2008, 100; 622-629 Pap-test’in tekrarlanabilirliği düĢüktür • Ġnter-observer ve inter-laboratuar variabilitesi yüksektir. • Bu variabilite klinik tutarlılığı azaltır. • Eğitim farkı arttıkça variabilite daha da belirginleĢir. • Bu durum özellikle taramanın yeni baĢlatılacağı yerler için önemli. Castle PE et al. ATHENA study. 2011 Lancet Oncol 12:880-90 Pap-test’in tekrarlanabilirliği düşüktür Oran (%) Lab A Lab B Lab C Lab D Normal 96,2 94,6 91,8 90,1 Anormal 3,8 5,2 8,1 9,9 ASC-US/LSIL 2,1 1,1 1,2 2,3 CIN2+ lezyonlar için Sitolojinin Sensitivitesi 42,0 Wright TC et al. Insights from ATHENA. 2013 51,0 60,5 73,0 Pap-test servikal adenokarsinom tanısı koymada yetersizdir • Sitoloji tabanlı etkin taramalara rağmen servikal adenokarsinom insidansı artmaktadır Ault KA et al. 2011 Int J Can. 128, 1344-1353 • AIS özellikle <40 yaş grubunda artmaktadır Saslow D et al. 2012 CA Can J Clin. 62(3):147-172 • SCC’lerin %70’i HPV16/18’e bağlıyken adenokarsinomların %85-90’ı bu tiplerle ilişkilidir. Katki HA et al. Lancet Oncol 2011;12:663-672 Pap-test servikal adenokarsinom tanısı koymada yetersizdir Sensitivite Histoloji (n) CIN3 (254) AIS (16) Adenoca ve Adenosq ca (1) SCC (3) Sitoloji HPV %52 %92 %63* %88 %100 %100 %100 %100 %%25 *%25 fark Castle PE et al. ATHENA study. 2011 Lancet Oncol 12:880-90 HPV ve Sitoloji Sensitivite ve Spesifisite Sensitivite Spesifisite Sitoloji % 53 % 97 HPV testi % 96 % 92 Niye HPV Testi • Negatif HPV testi sonrası CIN 2 + lezyon riski en az 5-6 yıl çok düĢüktür. • HPV-bazlı tarama, invaziv servikal kanseri önlemede sitolojiden daha etkindir. High-grade lezyonları daha erken tanır, ve daha uzun düĢük riskli bir peryot sağlar. Ama genç yaĢlarda uygun değildir. Yeni düĢünce • Tarama programına HPVDNA tesbit testlerini sokmak • Proflaktik HPV aĢılarına geçmek Sitolojiye Ek HPV ile Tarama (>30 y) Sitoloji Negatif Sitoloji ≥ASC-US HPV (-) HPV (+) Rutin Tarama Her İki Test Tekrarı >3 Yıl Aralarla @ 12 ay Her İki Test (-) Rutin Tarama @ 3 Yıl Aralarla Sitoloji (-) HPV (+) Kolposkopi Wright TC, Am J Obstet Gynecol, 2007 Sitoloji Anormal HPV (+/-) ASCCP Önerilerine Göre Yönet HPV-Bazlı Tarama Programı – önerilen algoritma Sitoloji ile birlikte 30-65 yaĢ arası kadınlar HPV DNA Test negatif positif Normal 5-7 yıl çağırı Sitoloji Normal veya Borderline HPV Testi & Sitoloji 6-12 ay anormal Kolposkopi Sitoloji-negatif Sitoloji > orta HPV-negatif Normal 5-yıl çağrı Kolposkopi HPV+ / Sitologji< orta HPV- / Sitoloji Borderline HPV Testi & Sitoloji 6 -12 ay In EUROGIN 2008 roadmap on cervical cancer prevention, Int J Cancer 2009 – Adapted from Cuzick J, Arbyn M, Sankaranarayanan R, Tsu V, Ronco G, Mayrand MH, Dillner J, Meijer CJ. Overview of human papillomavirus-based and other novel options for cervical cancer screening in developed and developing countries. Vaccine 2008;26(Suppl 10):K29–K41. HPV-Bazlı Primer Tarama Programı Faz III Tüm kapsama 3-4 milyon Kasım 2015 Yeni programın baĢlaması 2013 Faz IV Tüm KETEM’ler tam kapasite ulusal HPV tarama servisi Faz II kapsama 2+ milyon - Kasım2014) Faz I 1 milyon – 2013) 2013 2014 1 mill 2015 3 mill Birinci tarama turunun tamamlanması Kasım 2016 2016 2017 6 mill 9-10 mill HPV primer tarama testi ile taranacak kümülatif kadın sayısı 15 mill Yeni Türk Servikal Kanser Kontrol Stratejisi HPV PREKANSER 15 y. Geçerli strateji Gelecek 30 y KANSER 45 y 60 y Servikal sitoloji HPV aşı HPV DNA Test 1 HPV DNA Test 2 Tarama devam edecek !!! …… teşekkürler