kog 2

Beyne Genel Bakış
Beyne Genel Bakış
•
•
•
•
•
En karmaşık organ
Bedenimizin her organını kontrol eder
kalp atımı, nefes alma, yemek yeme, uyku,
cinsellik
algı (görme, duyma vb), emosyon (duygu), bellek,
dikkat, akıl yürütme, karar verme
kişilik, hayal kurma
bağışıklık sistemini, hormon salınımını, ilaçlara
verilen tepkiler
Bu kompleks yapının
büyüklüğü ne kadardır?
1200-1500 gr —> Toplam
vücut ağırlığının %2’si
Beyin-Beden oranı zekayı mı yansıtır ?
Beyne Genel Bakış
Fakat enerjinin %20’sini
harcar !
Erken gelişim
dönemlerinde %50 enerji
kullanımı
Ve asla dinlenmez !
Hiç bir şey yapıyorken
beyin aktif midir?
Beynin hacmi evrimsel süreç içinde artmıştır
Neokorteks genişlemesi
Kıvrımlaşma (girus ve sulkuslar) artması
Beyne Genel Bakış
•
Beyindeki hücreler hem elektriksel hem de
kimyasal sinyallerle iletilir.
•
Uyaranlar elektriksel mesajlara dönüştürülür, bu
mesajlar sinir hücresi boyunca ilerler, aktaracağı
bilgi diğer sinir hücresine kimyasal haberciler ile
iletilir.
https://www.youtube.com/watch?v=90cj4NX87Yk
Beyne Genel Bakış
•
Sinir sisteminin gelişimi genetik olarak belirlenmiştir
Beyne Genel Bakış
•
Yaşam sinir sistemini değiştirir.
•
Plastisite
Beyin Hemisferleri
Serebral korteksin sol tarafı sağ vücut yarısını kontrol eder ve aynı zamanda konuşmadan sorumludur
Sağ hemisfer ise sol tarafı kontrol eder ve algı ile uzamsal ilişkilerden sorumludur.
•
Sol elinizi oynatmak için sağ
motor korteksinizin
aktiflenmesi gerekir.
•
Sol elinize batan bir iğne sağ
beyin yarısında temsil edilir.
•
Sağ hemisferi hasarlanan
biri ?
Sağ beyinli insanlar?
Sol beyinli insanlar?
Corpus Callosum
Corpus Callosum, iki hemisphere birbirine bağlar.
En büyük sinir lifi demetidir.
Hemisferler arası bilgi akışını sağlar.
Split Brain
https://www.youtube.com/watch?v=ZMLzP1VCANo
Kadın- Erkek Beyni
•
Erkek beyni %9 büyüktür.
Serebral Korteks
Hareket planlaması
Konuşmanın koordine
edilmesi
karar verme
kişilik
Dokunma
Görsel işlevler
Nerde?
Görsel işlemleme
İşitme
Bellek
Tanıma, ne??
Emosyon
Savaş - Kaç
Bellek
Serebellum
Denge
Hareketin Kontrolü
Beyin Sapı
Nefes alma- kalp atımı
Uyanıklık- Uyku
Savaş- Kaç Tepkisi
http://www.neuroanatomy.ca/flex_labs/CNSintro/story.html
Peki Beynimiz Nasıl Çalışır?
•
İki işlemleme —> Yavaş ve Hızlı
Peki Beynimiz Nasıl Çalışır?
1.
2.
3.
4.
5.
Uyaranı alınır (duyum)
Uyaranın özelliklerini işleriz
Tehdit var —> kaç emri
Tehdit yoksa uzun yol: Özellikleri bağlam ile birleştiririz
Eylem planı —> Planlama - Karar verme - Bellek, vb
1. Uyaran Alınır
Duyular
•
5 duyu
•
reseptörleri ve
uyaranları ?
Işık (Göz)
Mekanik (Kulak)
Isı (Sıcaklık)
Kimyasal (Ağrı)
vb
Uyaranlar Beyinde Nasıl
Temsil Edilir?
ELEKTRİKSEL SİNYALLER
•
Nöron: 86 milyon
•
Girdi alır —> dendrit
•
Çıktı verir —> akson (her bir nöronda 1 adet)
•
Farklı çeşit nöronlar
Uyaran elektriksel sinyale çevrilir
Nöronlar sinyali taşır
Diğer nöronu kimyasal olarak uyarır.
Aksiyon Potansiyeli
1. Hücre dinlenim durumundadır. Sodyum ve potasyum kanalı
kapalıdır
2. Uyarı gelince depolarizasyon başlar. Sodyum kanalı açılır.
Hücre içine artı yük girer
3. Depolarizasyon sona erince sodyum kanalı kapanır, K kanalı
açılır
4. Potasyum kanalı kapanır. Hücre eski konumuna gelir
https://www.youtube.com/watch?v=SdUUP2pMmQ4
Nörotransmitterler
Nörotransmitterler
Dopaminerjik sistemin aşırı etkinlik kazanması
Şizofreni
Dopaminerjik sistemin etkinliğinin azalması
Parkinson hastalığı
Serotoninerjik etkinliğin azalması
Major depresyon
Kolinerjik sistemde aktivasyon azalması
Alzheimer tipi demans
2. Uyaranın Özelliklerini
İşleriz
•
Şekil, renk ve hareket —> diş, büyüklük, koşma
•
Kategorize etme —> Yırtıcı hayvan
3. Kısa Yol
•
Hayatta kalma
•
Donup kalma, kaçma, savaşma
Peki Beynimiz Nasıl Çalışır?
1.
2.
3.
4.
Uyaranı alınır (duyum)
Uyaranın özelliklerini işleriz
Tehdit yok uzun yol: Özellikleri bağlam ile birleştiririz
Eylem planı —> Planlama - Karar verme - Bellek, vb
4.Özellikleri Bağlamla
Birleştirme
•
Kognitif işlevler devreye girer
•
Önceki bilgilerimizle, anılarımızla, beklentilerimizle
özellikleri şekillendirerek algımızı oluştururuz.
Pordesgra cian osé habl ares pañol
Por desgracia no sé hablar español
Bağla msayesin deharfl erfarklı diz ilse bi lebizo nu kuyabili riz.
5. Eylemi Planlama
Kognitif işlevlerle eylem planlanır:
•
hareket —> kas ve eklemlere emir
•
konuşma —> içeğirin hazırlanması, kaslara emir
•
Bellek izi oluşturma —> kayıt, saklama
•
Eski bellek izinden geri çağırma
•
Emosyon oluşturma
•
??
Emir elektriksel sinyale çevrilir
Nöronlar sinyali taşır
Diğer nöronu kimyasal olarak uyarır.
https://www.youtube.com/watch?v=JiTz2i4VHFw