İş Etüdü 02-ISET090407A09- 1 A09 Çalışma Ekolojisi Yrd. Doç. Dr. –Ing. Halil İbrahim KORUCA Arş. Gör. Erdal AYDEMİR S.D.Ü. Mühendislik Mimarlık Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü 32260 Isparta Tel: 0 246 211 1233 – 1291 Faks: 0 246 237 0759 E-Posta: koruca@mmf.sdu.edu.tr eaydemir@mmf.sdu.edu.tr SDÜ MMF Endüstri Mühendisliği Bölümü RWTH-Aachen 02-ISET090407A09- 2 Bir çelik üretim fabrikasında bir makine güçlü harmonik ses çıkarmaktadır. Operatör (işçi) de makinenin yanında çalışmaktadır. Çalışanın kulağına gelen ortalama ağırlıklandırılmış ses basıncı seviyesi La bir üçüncü oktav bandı ölçülmüştür ve Şekil 1 de gösterilmiştir. Bu etkiden korunmak için makine muhafaza altına alınmıştır. (kafeslenmiştir). Üreticinin gürültü kontrol kafesi bir-üç oktav bandındaki referans eğrisi olarak Şekil 2’de gösterilmiştir Soru I 02-ISET090407A09- 3 Alıştırma A: Kafesleştirmeden önce toplam frekans aralığında ort.-ağırlıklı ses basıncı seviyesine Laönce karar verelim. Böylece ölçülmüş bir-üç oktav seviyesinde 60 dBden az olanlar ihmal edilmiş olur. Yandaki eşitliği kullanarak ort.-ağırlıklı ses basıncının değerine karar verebiliriz. Alıştırma B: Kafesleştirmeden sonra toplam frekans aralığında ort.-ağırlıklı ses basıncı seviyesine Lasonra karar verelim. Ölçülen üç oktav seviyesinde 60 dBden az olanlar tekrar ihmal edilmez Alıştırma C: Gürültü koruma ölçütlerinde ses basıncı seviyesinde neyin azalması beklenir? Soru II 02-ISET090407A09- 4 Bir iş yerinde gürültü seviyesi 40 dBdir. Günde iki kez tren yüzünden sessizlik bozulup gürültü seviyesi 90 dB çıkmaktadır.(Trenin geçişi yaklaşık 1 dk dır.) Alıştırma Bir çalışma günü (8 saat) için gürültü seviyesi Lar değerini aşağıdaki eşitliği kullanarak belirleyiniz. Soru III Bir işletmede Bay B, çalışma alanı üzerinde pres hattında çalışmaktadır. Şekil 1’de pres makinasının çalışma frekansları altındaki gürültü seviyesi verilmiştir. Şekil 2’de DIN 61672 düzenlemesine göre gürültü oranı eğrisi verilmiştir. 02-ISET090407A09- 5 Soru III 02-ISET090407A09- 6 Alıştırma A: Pres makinası için ort.-ağırlıklandırılmış ses basınç seviyesini belirleyiniz. Alıştırma B: Bay B işyerinde tek başına çalışması süreci boyunca ort.-ağırlıklandırılmış ses basınç seviyesi 97 dB(A) olarak ölçülmüştür. Bay B günde 8 saat ve saatte yaklaşık 600 iş parçası işlemektedir. Her operasyon 1/2 sn sürmektedir. Geri kalan zamanda gürültü seviyesi 65 dB(A)’dır. Buna göre ort.-ağırlıklandırılmış gürültü oranı seviyesini verilen eşitlik ise hesaplayınız. Alıştırma C: Elde edilen gürültü oranı seviyesi için Bay B, kişisel kulak koruyucusu kullanmak zorunda mı veya değil mi? Açıklayınız.