sayfa 54 - Ayrıntı Dergisi
advertisement
ÖZET: Operatör Doktor Özcan Rahat: “Toplumdaki kişilerin %80′inin yaşamları boyunca en az bir kez bel ağrısı yakınmaları olduğu ifade edilmektedir. Eğilerek çalışan, ağır kaldıran, uzun süre oturan düşme vurma çarpma gibi travmalar maruz kalanlarda daha sık gözlenir. Hastanemizde bel ve boyun fıtığında uygulanan Mikrocerrahi metoduyla hastalar ameliyat olduktan altı-yedi saat sonra ayağa kalkıp yürümekte ve bir gece hastanede yattıktan sonra evlerine gidebilmektedir. Hastaların ameliyat sonrası yaşamına özen göstermesi ve ameliyat sonrası önerilere tam anlamıyla uyması gerekir. Bu önlemlerden bazıları: İlk 2 haftalık sürede merdiven çıkmanız gerekli ise basamakları birer birer, her basamakta bir ayağınızın yanına diğerini getirerek çıkınız. Oturarak yemeğinizi yiyebilirsiniz. Yemek yemek için oturduğunuzda sırt desteğinizin olmasına ve olanaklı ise sandalyede oturarak yemek yemeye özen gösteriniz. Sandalye veya koltuğa oturmak için kendinizi düşüyormuş gibi bırakmayınız. Yataktan kalkarken önce tam yan dönünüz, daha sonra ellerinizle yandan destek alarak oturur pozisyona geçiniz ve öyle kalkınız. Tuvalet için kesinlikle alafranga tuvalet kullanınız. Ayakkabınızı oturarak giymeye özen gösteriniz. Çok yüksek topuklu veya topuksuz ayakkabılar giymeyiniz. Yüksekten bir şey alırken uygun bir yüksekliğe çıkarak almaya çalışınız. Uzun süreli aynı pozisyonda oturmayınız. En azından her saat başı kalkıp 5 dakika süreyle geziniz. Kilo almamaya, fazla kilonuz varsa vermeye çalışınız. Ameliyat sonrası bedensel temas sporlarından kaçınınız. Yürüyüş olanaklı ise yüzme gibi sporlarını tercih ediniz. Ameliyat sonrası ilk 1 ay araba kullanmayınız. Sonrasında şehir içi kısa mesafelerde kullanabilirsiniz. Masa başı işte çalışanlar bel destekli ortopedik özelliği olan sandalye kullanmalı ve her saat başı 5 dakika kalkıp dolaşarak, sonrasında tekrar oturmalıdır.” ABSTRACT: Surgeon Özcan Rahat: “It is stated that 80 per cent of the individuals in public have spinal ache complaints at least once in their lives. The individuals who bend and work, heave, sit for a long time and who are exposed to traumas like falling, hitting, crashing are often observed as patients. Patients can stand up and walk 6 to 7 hours after the operation; they can discharge after one night through the neck and spinal hernia micro operation method applied in our hospital. Patients should care for their lives after the operation and they should act upon advice. Some of these preventions are If walking upstairs is required in two weeks then you should step on the stairs one by one and you should step with your both feet on the stair. You may have your meal while sitting. While having your meal, sit on a back supported chair if possible. Do not sit on a chair or armchair like falling down. When getting up firstly turn on your side then supporting with your hands, take sitting position and stand up. You should use a European style toilet. You should put on your shoes while sitting. You should not have high heeled or flat shoes. While picking something from upper platforms, use a latter. You should not sit for a long time at the same position. You should tour at least five minutes per hour. You should not put on weights and if you are overweight you should diet. You should avoid corporal touch sports after the operation and prefer sports like walking and swimming if possible. You should not drive for a month after the operation. Then you may drive to short distances. Office workers should sit on orthopedic waist supported chairs and should walk 5minutes per hour and sit again. BEL VE BOYUN AĞRISI Beyin Sinir ve Omurilik Cerrahisi Uzmanı Opr. Dr. Özcan RAHAT Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı/ 54 Bel ağrısı hekime başvuru nedenleri arasında ikinci sırayı almaktadır; çünkü pek çok toplumda kişilerin %80inin yaşamları boyunca en az bir kez bel ağrısı yakınmaları olduğu ifade edilmektedir. Bu aynı zamanda yaşam kalitesinin bozulduğu, beraberinde psikolojik sorunların ortaya çıktığı, iş gücü kaybına neden olan, teşhis ve tedavisinin maliyet yükü getirdiği bir durumdur. Eğilerek çalışan, ağır kaldıran, uzun süre oturan düşme vurma çarpma gibi travmalar maruz kalanlarda daha sık gözlenir. Bel ve boyun ağrısının birçok sebebi var bunlardan biri de omurganın yıpranması sonucu oluşan hastalıklardan biri olan bel ve boyun fıtıklarıdır. Hastada kas güçsüzlüğü uyuşma yanma ve karıncalanmanın varlığı bize sinir baskısının başladığını düşündürür tanı araçlarının özellikle MR’ın yaygınlaşması ile kolayca bel ya da boyun fıtığı tespit edilir. Bel ve boyun fıtıklarının %90’ ı ameliyatsız iyileşebilir. Kas gücü kaybı, idrar kaçırması cerrahi dışı tedaviye yanıt vermeyen hastalar ameliyat gerektiren %10’luk kısmı oluşturur ve bu hastaların en kısa sürede ameliyat olmaları gerekmektedir. Mikrocerrahi Yöntemi Hastanemizde bel ve boyun fıtığında uygulanan Mikrocerrahi metoduyla hastalar ameliyat olduktan altı-yedi saat sonra ayağa kalkıp yürümekte ve bir gece hastanede yattıktan sonra evlerine gidebilmektedir. Bu metot sayesinde sadece iki üç santimetrelik bir kesi yapılmakta ve ameliyat sonrası cilt yüzeyine dikiş konmamaktadır. Ameliyatın gelişmiş mikroskoplar altında yapılması ameliyat bölgesindeki sinirlerin 25 veya 40 büyütmeyle görülmesini, böylece sinirlere hasar verme riskini sıfıra indirmeyi sağlamaktadır. Bu metotla bel ve boyun fıtığı ameliyatları korkulu rüya olmaktan çıkmış hastalar ameliyat oldukları ertesi gün taburcu olabilmekte, bir hafta içinde de normal yaşantılarına dönebilmektedirler. Ayrıca bel fıtığında spinal anestezi yöntemi ile hasta uyutulmadan narkoz almadan konforlu bir ameliyat olabilmektedir. Bel Ve Boyun Fıtıklarında Lazer Tedavisi (Radyofrekans, Nucleoplasty, IDET) Halk arasında Lazer olarak bilinen yöntem artık geliştirilmiş ve daha kontrollü ısıveren radyofrekans yöntemi sıklıkla kullanılmaya başlanmıştır. Hastaya huzur vermeyen, sürekli rahatsızlık veren, ilaç ve fizik tedaviden fayda görmeyen, açık cerrahi ile fizik tedavi arasında kalan hastalarda uygulanmaktadır. Bel ve boyun fıtıklarında, ameliyatsız tedavi yöntemleri ( Örneğin Laser ) yıllardan beri uygulanmaktadır. Ameliyatsız bel ve boyun fıtığı tedavi yöntemlerinde Amerika gibi gelişmiş ülkelerde en son geliştirilip etkinliği FDA tarafından onaylanıp uygulanan yöntem RF – Nucleoplasty tekniğidir. Bu yöntem Radyofrekans teknolojisi kullanılarak gerçekleştirilen, rizikosu ve komplikasyonları minimal olan bir tekniktir. Nucleoplasty uygulanacak olan hastanın hastaneye yatması söz konusu olmayıp uygulama bir cerrahi merkez veya hastanede gerçekleştirilmekte ve hasta aynı gün evine dönebilmektedir. Radyofrekans – Nucleoplasty – İDET (İntra Diskal Elektro Thermokoagülasyon) Nedir Nasıl Uygulanır; Hastaya sakinleştirici ilaç yapıldıktan sonra ( Narkoz verilip uyutulması söz konusu değildir ) uyanık vaziyette, yatar durumda, bölgesel olarak uyuşturularak bir kanülle (röntgen kontrolü altında), hasta olan diskin bulunduğu omurlar arasına girilir. RF ( Radyofrekans ) enerjisi verilerek hasta fıtığı oluşturan dokuların buharlaştırılarak büzülmesi sağlanır. Böylece fıtığı oluşturan dokular büzülüp küçüldüğünden; bacak veya kollara giden giden sinir kökü üzerindeki baskı kalkar ve ağrı da ortadan kalkmış olur. Nükleoplasti uygulaması bel ve boyun fıtıklarına rahatlıkla uygulanabilen yaklaşık 30 dakika sürer, ancak hastanın hazırlanması ve birden fazla fıtıklaşma durumlarında 1 saate kadar uzayabilmektedir. IDET hangi durumlarda yapılır? 3 aydan uzun süren bel ağrıları 3 ay içerisinde fizik tedavi, ağrı kesici ilaçlar veya diğer cerrahi dışı yöntemlere rağmen geçmeyen bel ağrısı Etkilenmiş diskte cerrahi geçirilmemiş olması MRI’larda dejeneratif disk hastalığı gibi bulguların olması Diskografi veya diskogramın pozitif olması gerekmektedir. IDET uygulaması nasıl yapılır? Kliniğimizde IDET uygulamasını diğer intradiskal işlemler gibi günübirlik yatış şeklinde yapmaktayız. İşlem, ameliyat olmamakla beraber hijyen kurallarına uyulması gerektiğinden ameliyathane ortamında lokal anestezi altında yapılmaktadır. Yüz üstü posizyonda, hasta uyutulmadan, ancak lokal anestezi altında etkilenmiş olan diske veya hastalanmış-dejenere olmuş diske, skopi eşliğinde chiba iğnesi dediğimiz bir iğneyi disk mesafesine göndeririz. Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı/ 55 Bu aşamada hastanın disk mesafesine kontrast madde dediğimiz ilacı vererek diskografi veya diskogram yaparız. Bu aşamada provakasyon testi dediğimiz yani hastanın ilacın veriliş aşamasında bel ağrıları oluyorsa test pozitiftir ve de IDET yapılabilir. Bundan sonra chiba iğnesi içerinden IDET probu sokularak diskin annulusunu 85 derece santigrata kadar 5 dakika boyunca yakarız. Bu yakma işlemi ile annulus büzüşerek küçülecek, vede yanacaktır. Bu işlem aynı zamanda fizik tedavi doktorlarının yapmakta olduğu TENS uygulamasının daha etkili olduğu bir metodudur. TENS de ciltten probu tutarak ışınların derinde diski ısıtmasını sağlarız. Ancak bu metodda direkt olarak diskin içine girilerek ısıtma sağlanmaktadır. Uygulama sonrasında hastalar hastanede 2-3 saat kadar monitörize edilir, dolaştırılır, ağır kaldırmama, ters hareket yapmama vede 5 gün kadar istirahat etmeleri önerilerek evlerine gönderilir. IDET etkisi ne kadar devam eder? Hastalarda sıklıkla işlem sonrası 1-2 gün içinde iğne yerlerinde ağrı ve de bel ağrısı şikâyetleri artabilir, ama bu geçicidir. Bu şikâyetleri azaltmak amacıyla ağrı kesiciantiinflamatuar ilaçlar verilmektedir. IDET etkisi 4-6 hafta içerisinde başlamakta, 8-12 hafta sonrasında hastalara rehabilitasyon egzersizleri yaptırılmaktadır. IDET nasıl çalışmaktadır? IDET yapılacak hastanın seçimi tedavinin etkinliği açısından çok önemlidir. Kısacası her beli ağrıyan hastaya IDET yapılmayacağı gibi bel ağrısı olan hastaların çok iyi değerlendirilmesi tedavi uygulamaları açısından önemlidir.(faset sendromu vs.) Hastaların muhakkak bel ağrısından itibaren minimum 3 ay boyunca cerrahi dışında bir tedavi alması gerekmektedir (Fizik tedavi, ağrı kesiciler vesaire).IDET rapor edilen çok az komplikasyon dışında oldukça güvenilir bir yöntemdir. Hakkında yazılmış çok az yayın olmasına rağmen, bu konuda yapılmış en büyük çalışmada etkinliğinin ve de hasta iyileşmesinin %60-80 oranında işlem sonrası birkaç ay içinde gerçekleşmesidir. Hastanın ameliyat sonrası yaşamına özen göstermesi ve ameliyat sonrası önerilere tam anlamıyla uyması gerekir. Bunları kısaca özetleyecek olursak, •İlk 2 haftalık sürede merdiven çıkmanız gerekli ise basamakları birer birer, her basamakta bir ayağınızın yanına diğerini getirerek çıkınız. •Oturarak yemeğinizi yiyebilirsiniz. Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı/ 56 Yemek yemek için oturduğunuzda sırt desteğinizin olmasına ve olanaklı ise sandalyede oturarak yemek yemeye özen gösteriniz. •Sandalye veya koltuğa oturmak için kendinizi düşüyormuş gibi bırakmayınız. Yavaş ve kontrollü olarak oturma pozisyonuna geçiniz. Kalkarken dizlerinizden veya koltuk kenarlarındaki kolçaklardan destek alınız. •İlk günler belinizde bazen ağrı, yanma hissi ve batma gibi yakınmalar olabilir. Bu nedenle endişelenmeyiniz. Bu durumda yatağınızda yatarak dinlenme yolunu seçiniz. •Yatağınızın bel sağlığı için uygun bir yatak olmasına dikkat ediniz. Bundan sonraki yaşamınızda koltuk, kanepe gibi yerlerde yatmayınız. •Yataktan kalkarken önce tam yan dönünüz, daha sonra ellerinizle yandan destek alarak oturur pozisyona geçiniz ve öyle kalkınız. • Tuvalet için kesinlikle alafranga tuvalet kullanınız. •Ayakkabınızı oturarak giymeye özen gösteriniz. Çok yüksek topuklu veya topuksuz ayakkabılar giymeyiniz. Orta yükseklikte olan ayakkabılar daha uygun olacaktır. •Yüksekten bir şey alırken uygun bir yüksekliğe çıkarak almaya çalışınız. •Uzun süreli aynı pozisyonda oturmayınız. En azından her saat başı kalkıp 5 dakika süreyle geziniz. •10. günden itibaren dışarı çıkarak yürüyüşlere başlayınız (önce kısa mesafeler (10-15 dakika), 30. günden sonra daha uzun mesafeler (20-30 dakika)). •Masa başı iş yapıyorsanız 1 ay sonra işinize başlayabilirsiniz. Daha ağır iş koşullarında çalışanlar 45 gün sonra işlerine dönebilirler. •İlk 45 gün ağırlık taşımamaya, sonrasında ise her iki elinizde toplam 5 kilogramdan fazla ağırlık taşımamaya özen gösteriniz. Ağırlık kaldırırken çömelerek ve ağırlığı olabildiğince bedeninize yakın olarak kaldırınız. •Kilo almamaya, fazla kilonuz varsa vermeye çalışınız. •Ameliyat sonrası bedensel temas sporlarından kaçınınız. Yürüyüş olanaklı ise yüzme gibi sporlarını tercih ediniz. •Ameliyat sonrası ilk 1 ay araba kullanmayınız. Sonrasında şehir içi kısa mesafelerde kullanabilirsiniz. Aracı siz kullanıyorsanız uzun mesafe yolculuklar 45.günden sonra yapılabilir. Ancak her 1,5 saatte bir durarak 10 dakika ara verip, kısa yürüyüş yapınız. •Kısa mesafeli uçak yolculuklarını ilk 10 gün sonrası yapabilirsiniz. Daha uzun olan yolculuklar (okyanus aşırı) ilk 45 gün sonrasında yapılmalı ve uçakta her saat başı kalkarak dolaşılmalıdır. •Masa başı işte çalışanlar bel destekli ortopedik özelliği olan sandalye kullanmalı ve her saat başı 5 dakika kalkıp dolaşarak, sonrasında tekrar oturmalıdır. •Bel egzersizlerine genellikle 30.günden sonra başlanabilir. Ancak başlamak için yine de hekiminizin onayını almak uygun olacaktır. Başlangıçta hareketlerinizde ağrı olabilir. Fakat zaman içinde hareketleriniz ağrısız hale gelecektir. ANAHTAR KELİMELER: Op. Dr. Özcan Rahat, Özel Lider Hastanesi, bel ve boyun ağrısı, ameliyat, IDET, MR, MRI, lazer tedavisi, mikrocerrahi, diskografi, diskogram, prob, skobi, chiba.
