KLP uygulamalarında Kardiyoloji ve Psikiyatri Uz.Dr. Ayşegül Ermiş

KLP uygulamalarında
Kardiyoloji ve Psikiyatri
Uz.Dr. Ayşegül Ermiş
Bakırköy Prof.Dr.Mazhar Osman
Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları E.A.H.
Kardiyoloji ve Psikiyatrik hastalıklar
Sunum Akışı
1. Koroner arter hastalığı, ani ölüm ve ventriküler aritmileri etkileyen
psikojenik etmenler nelerdir?
2. Kişilik ve başa çıkma tarzımızın kardiyolojik hastalıklarla ilişkisi
nedir?
3. Kalp hastalıklarında sık görülen psikiyatrik belirtiler/bozukluklar
nelerdir?
4. Bedensel belirti bozukluğu mu? Kalp Hastalığı mı? Ayırıcı tanı için
ipuçları nelerdir?
5. Kalp sağlığımız için ruh sağlığımızı koruyalım! Neler yapabiliriz?
Kalbine girmek, kalbine göre, kalbini çalmak, kalp kırmak,
altın yürekli, mangal yürekli olmak, yüreğine oturmak, yüreğini
tüketmek, yüreği ağzına gelmek, yüreği sıkışmak, yüreği kan
ağlamak, yüreği hop etmek, yüreği kabarmak…
• Eski Çin ve Uzakdoğu (MÖ 3000-2000); kalp ruhsal gücün merkezi
• Eski Mısır (MÖ 2500-1000); kalp ruh ve vicdanın merkezi
• Sümer-Babil (MÖ 2100-2000); Kalbin duygularla ilişkilendirildiği ilk
yazılı belgeler
• Ebers Tıp Papirüsü (MÖ 1550); dolaşım sistemi, kalbin kanı dağıtan
merkez olduğu bilgilerini içeriyor.
• Kalp ve damar hastalıkları tüm ölüm nedenleri arasında ilk sırada
yer almakta, özellikle iskemik kalp hastalıkları ve serebrovasküler
hastalıklar ilk iki ölüm nedenini oluşturmaktadır.
• Kalp ve damar hastalıklarının küresel ölçekte uzun bir süre daha bir
numaralı ölüm sebebi olmaya devam edeceği tahmin edilmektedir.
Türkiye Kalp ve Damar Hastalıkları
Önleme ve Kontrol Programı Eylem Planı (2015-2020)
Psiko-kardiyoloji
• Kardiyovasküler hastalıklar ve psikiyatri arasında ilişkiler çift
yönlüdür.
• Psikososyal faktörler kalbi otonom sinir sistemi, nöroendokrin
mekanizmalarla doğrudan, hem de sigara, hipertansiyon ve lipid
metabolizması gibi risk faktörlerini şiddetlendirerek dolaylı olarak
etkiler.
• Kardiyovasküler sistem değişimleri de mental durumu etkiler.
• Kardiyak aktivite bilinçli farkındalık
semptomlar olarak deneyimlenebilir.
düzeyini
ulaşabilir
ve
1-KAH, ani ölüm ve ventriküler aritmileri
etkileyen psikojenik etmenler nelerdir?
Koroner arter hastalığı (KAH) gelişimini etkileyen
psikolojik ve davranışsal faktörler
(Dorian, Taylor, 1984)
• Duygulanım Durumları
Depresyon
Anksiyete
Akut ruhsal stres
• Sosyokültürel faktörler
aşırı iş yükü
Diğer mesleki faktörler
Yaşam stresi
• Kişilerarası faktörler
Sosyal destek yokluğu
• Çevresel uyaranlara fizyolojik
aşırı tepkisellik
Kardiyovasküler tepkisellik
• Kişilik ve başa çıkma tarzları
Tip A davranış
(düşmanlık, öfkeyi bastırma, aşırı
kontrol eğilimi)
Stoudemire A
Depresyon
• KAH için bağımsız bir risk faktörü (İkinci MI, anjiyoplasti ve bypass
cerrahisi için güçlü bir belirteç olduğu gösterilmiştir Luann R, 2003)
• Prospektif epidemiyolojik çalışmalarda (genel popülasyon ve ruhsal
hastalığı olmayan) depresyon varlığında MI ve KVS hast.’a bağlı ölüm
1.5-2 kat daha fazla (diğer risk faktörleri dışlandığında).
• Mevcut KAH olanlarda, depresyon; MI, anstabil anjina, ölüm riskini
2 kat arttırmakta.
• MI hast.da depresif semptom ya da major depresyon varlığında
6-18 aylık takiplerde göreli ölüm riski 3.5-6.6 kat artmakta.
• Depresyon yaşam kalitesini ejeksiyon fraksiyonundaki azalmadan,
egzersizin tetiklediği MI’dan daha fazla etkiliyor .
Depresyon-KAH Mekanizma
• Anormal nöroendokrin ve otonom işlevler
• Trombosit işlev bozukluğu
• Sigara içmek
• Anksiyete-KA
•
Fobik ve karışık anksiyete semptomları ani kardiyak ölüm riskini arttırıyor, anksiyete
semptomları şiddetli ise ani kardiyak ölüm riski 3 kat artmakta.
•
Panik bozukluğu olan kişiler, psikiyatrik olarak sağlıklı kişilerle karşılaştırıldığında,
hipertansiyon ve MI için daha fazla risk altında olduğu saptanmış (Friedman,2000).
•
Kalp semptomu olan panik bozukluk hastalarında, olmayanlara göre daha fazla
kalp hast. tespit edilmiş. Kalp hastalarında da daha fazla panik bozukluk bildirilmiş
(Özkan S).
• Akut ruhsal stres- Ani ölüm
Akut emosyonel stres kalp durmasına bağlı ölümleri %20-40↑.
Gevşeme egzersizleri ile ruhsal stres sırasında otonom etkinlikte
değişiklik sağlanması, tedavide kullanılabilirliğini düşündürmekte.
MI başlangıcında %30-38 oranında emosyonel olay varlığı
bildirilmiştir.
Ruhsal Stres ve Miyokard İskemisi
(Kamarc ve Jennings, 1991)
Arka Plandaki
Faktörler
•Ateroskleroz
•MI varlığı
Hazırlayan Süreçler
•Koroner
vazokons.
iskemi
•Platelet
Tromboz veya
Agregasyonu
Akut MI
•Plak
•Yırtılma
Tetikleyen
Olaylar
Ölümcül Aritmiler
• Ventriküler
taşikardi
•Bradiaritmiler
Otonom Sinir Sistemi Aktivitesi
PSİKOLOJİK ETKİLER
Ani Kardiak
ÖLÜM
• Kardiyovasküler tepkisellik-KAH
Davranışsal zorlanmalar ile
sempatik sinir sistemi aktivasyonu
hemodinamik mekanizmaların (hipertansiyon, artmış türbülans)
nöroendokrin mekanizmaların
Standart bir stres etkenine aşırı tepkiselliği olan maymunlarda,
tepkiselliği düşük olanlara göre 2 kat ↑ ateroskleroz geliştiği
bildirilmiş (Krantz ve Manuck 1984, Manuck 1989, Niaura 1992) .
Sosyokültürel Etkenler ve Kişilerarası Etkenler
• Aşırı iş yükü, meslekte inisiyatif kullanamama, ilerleme olanağının
bulunmaması, işyerinde sosyal desteğin düşük olması,
• Yaşam stresinin yüksek, aile-arkadaş desteğinin düşük olması KAH
riskini artırmakta ve prognozu kötüleştirmekte.
2- Kişilik ve başa çıkma tarzımızın kardiyolojik
hastalıklarla ilişkisi nedir?
Tip A Kişilik
• KAH’nın muhtemel davranışsal temeli, 1970’lerde ‘’A tipi‘’ veya
‘’koroner eğilimli‘’ davranış kalıbı olarak adlandırdıklarını anlatan
Friedman ve Rosenman'ın öncü çalışmaları tarafından ortaya atıldı.
Tip A Kişilik Özellikleri
Friedman ve Rosenman
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Düşmanlık
Zaman darlığı duygusu
Sabırsızlık
Saldırganlık
Hırs
Rekabetçilik
Aşırı yüksek performans standartları
belirleme
Kendini zorlayıcı davranış
Konuşma ve motor özellikleri
Aşırı hızlı beden hareketleri
Gergin yüz ve beden kasları
Patlayıcı konuşma biçimi
Elleri ya da dişleri sıkma
• A Tipi davranış, kimi öncülleri çocuklukta gözlenen alışılmış davranış
durumu olarak tanımlanmakta. Yaşam stresiyle eş anlamlı değil, aynı
zamanda yaşam stresine bir yanıt oluşturmaz.
• A tipi davranış, bir dizi psikolojik özellik ile bunları kışkırtan ve tam
ifade etmelerini teşvik eden spesifik uyaran durumları arasındaki
etkileşimin spesifik tezahürü (Rekabete bağlı değer sistemi için
fırsatlar ve ödüller sunan sosyal ortam, doymuş yağ ve kaloriden
zengin bir diyet, tütün).
• A tipi davranış örüntüsünün MI ve KAH için bir risk faktörü olduğu
yaygın kabulü ile birlikte bu ilişkiyi desteklemeyen çalışmalar da
mevcut (Eaker 1992, Orth-Gomer, Unden 1990, Shekelle 1983)]
• KAH geliştikten sonra ani kardiyak ölüm riskini arttırıp, morbid olay
riskini arttırmadığını gösteren kanıtlar mevcut (Stoudemire A.).
• A tipi davranışın tüm özelliklerinin koroner risk artımı ile bağlantısı
bulunamamış, özellikle ifade edilmeyen hostilite ve kızgınlık en
önemli alt bileşen olarak saptanmış.
• Kızgınlık ve hostilite
– malign aritmileri tetikleyerek, mortaliteyi arttırabilir.
– sigara ve alkol kullanımı ile ilişkili olup, KAH risk davranışlarını arttırmakta
(Almada 1991).
– inflamasyon süreçlerine etkiyerek KAH’nın başlangıcı ve gelişiminde etkili
olabilmekte (Şahin ve ark.’dan;Smith, Glazer, Ruiz ve Gallo, 2004; SzegedyMaszak, 2003; Winslow, 2003).
• A tipi kişilik özelliklerine sahip kişiler etkisiz başa çıkma yöntemlerini
kullanmakta (Şahin ve ark. 2011).
• Tip A davranış paternine yönelik grup terapilerinin enfarktın
yinelemesini ve ölüm oranını azalttığı, A tipi davranışa yönelik tedavi
ile, EKG’de sessiz iskemi oranının azaldığı saptanmıştır.
Personality Type A/Type B
(Jenkins, Zyzanski & Rosenman, 1971)
1. When you are faced with an unfamiliar problem, what do you usually
do?
• Address the problem immediately
• Think about what to do and then take action
• Sit back and let things work out for themselves
2. Compared with other students, how quickly do you usually complete
your class assignments?
• I am usually finished before everyone else
• I finish faster than most of my classmates
• I finish right on time
• I frequently turn in assignments late
3.
•
•
•
•
Has anyone ever told you that you talk too much?
Yes, often
A couple of times
Once
No, never
4.
•
•
•
During normal conversation, how quickly do you speak?
Faster than most people
At an average pace
Slower than most people
5. How often do you finish other people's sentences because they speak too
slowly?
• Frequently
• Sometimes
• Almost never
6. Have you ever been waiting at the doctor's office 30 minutes past your
appointment time, and have several chores to do when you get home. What
do you do?
• Read a magazine
• Keep checking your watch
• Get impatient and somewhat angry
• Complain to the nurse
7.
•
•
•
•
How often are you late for appointments?
Most of the time
Sometimes
Rarely
Never
8.
•
•
•
When you are playing a game, how important is it for you to win?
Very important
Sometimes important
Not important at all
9.
•
•
•
•
How would your classmates and friends rate you?
Always hardworking and serious
Sometimes hardworking and serious
Rarely hardworking and serious
Carefree
10. How would your parents (or previous guardians) rate you?
• Always helpful
• Mostly helpful
• Sometimes helpful
• Never helpful
11. How would your closest friends rate your general activity level?
• Too slow - never gets anything done
• Slow - but gets things done
• Average - reasonable busy
• Too active - should slow down
12. How often do you worry about future events?
• Constantly
• Frequently
• Sometimes
• Never
13. When you have free time, what would you prefer to do?
• Sleep
• Watch TV
• Go Shopping
• Catch up on work or household chores
14. Looking back now, how would you rate your behavior as a child?
• I was a problem child
• I was difficult to discipline
• I was an ordinary child
• I was a little angel
15. You have a large amount of homework to do, but your closest friends are
having a party. What do you do?
• Join the party
• Do some homework and then join the party
• Finish all of your homework and miss the party
16. Do you keep a daily schedule or calendar of your plans?
• No, never
• Sometimes
• Yes, always
17. When you are in a group situation (like completing a group
project), how do you usually act?
• I rarely participate
• I act as a team player
• I take charge
18. How far in advance would you study for a major test?
• Two weeks ahead or more
• About one week before the test
• A day or two beforehand
• I usually don't study
19. What is an ordinary day in your life like?
• Full of problems
• Full of fun
• A mixture of problems and fun
• There are never enough things to keep me busy
20. How many days per week do you engage in physical exercise?
• Four or more
• Two or three
• One
Range of scores 35 - 380
High Scores are Type A
Low Scores are Type B
3. Kalp hastalıklarında sık görülen psikiyatrik
belirtiler/bozukluklar nelerdir?
Miyokard Enfarktüsü (MI) – Ego Enfarktüsü (Cassem NH, Hackett TP,1979)
– Hastane öncesi dönem,
Akut MI geçiren hasta için en önemli sorun ‘’yadsıma’’ nedeniyle
hastaneye başvurusunun gecikmesi, ağır komplikasyona maruz
kalma, ölümlere neden olabilmektedir.
Miyokard Enfarktüsü
– Hastanede yatış dönemi:
Koroner Yoğun Bakım
Temel sorun
‘’Anksiyete ’’.
belirsizlik,
ilk
24sa.de
ortaya
çıkan
tablo
Ani ölüm korkusu,
Kalp operasyonu, yeni bir MI geçirme riski, ağrı hastanın temel
korkularıdır.
Miyokard Enfarktüsü
• YB’dan klinik ortama geçen hasta, kendini aynı güvenli ortamda
hissetmeyebilir ve anksiyete yeniden yükselebilir.
• Klinik ileri incelemeler, hastanın kalbi ile ilgili en nesnel bilgilere
ulaşmasını sağlar. Koroner cerrahiye adaylık durumunda anksiyete
yeniden artar.
Miyokard Enfarktüsü
• Bir çalışmada (Strik ve ark.) subakut dönemde hastaların, yaklaşık
%50’sinde depresif belirti, %20’sinde MD saptanmış.
• Aynı çalışmada; komplikasyon gelişmiş olması, BZ kullanımı, sigarayı
bırakamamış olma ve geçmişte depresyon öyküsü bulunması Post
MI dönemde depresyonun predispozanları arasında sayılmakta
(Aydemir Ö).
•
•
•
•
– Hastane sonrası dönem:
Bu dönemde en sık psikiyatrik tablo depresyondur. Halsizlik, cinsel
işlevler açısından kısıtlılık-yetersizlik duyguları, sıkıntı, uyku
döngüsünde bozulma olabilir.
Hasta kontrollerini ihmal edebilir. Tedavi protokolüne (ilaç, diyet,
egzersiz) uyumda sorun, alkol, sigara tüketimi gibi kendine zarar
verici davranışlar olabilir.
MI sonrası ev yaşantısı,
– Hasta eşinde; eşini kaybetme korkusu, suçluluk, itham altında
olma ya da hastayı gereken önlemleri almamakla suçlama
olabilir.
– Aile içi rol degişiklikleri yaşanabilir (Aydemir Ö).
MI ya da kalp cerrahisi sonrası PTSB gelişebilir.
Recommendations
1. Screening for depression using a standardized depression symptom
checklist at regular intervals
2. Treatment measures for coronary disease, such as diet, beta-blocker, or
aspirin use
3. Selective serotonin reuptake inhibitors (SSRIs) for treatment of
depression in post-myocardial infarction (MI)
4. Psychotherapy
Deliryum
• Deliryum; ciddi psikiyatrik bozukluktur.
• Akut MI, KKY, kalp operasyonları(Post-Kardiyotomi Deliryumu)
• Yaşlı, madde kullanım bozukluğu, kardiyak komplikasyon, beyin
hasarı, genel durum bozukluğu riski arttırır.
• Etiyoloji; MSS’de etki yapan ilaçlar (antikolinerjik), hipoksi,
hipotansiyon, KKY, serebral emboli, alkol-madde-sedatif ilaç
yoksunluğu.
• Deliryum hastalığın seyrini kötüleştirir, ölüm riski yaratır.
Konjestif Kalp Yetmezliği
• Konjestif Kalp Yetmezligi (KKY)
• SSS’nin kronik aktivasyonu→ nörohormonal aktivasyon→ ventrikül
yapı değişikliği (kontraktilitede azalma)→ kalp yeterli kan
pompalayamaz → kognitif bozukluklar ortaya çıkabilir.
• Uyum boz., depresyon, anksiyete (YAB) en sık görülen psik. kliniktir.
– Halsizlik → Depresyon, YAB
– Nefes darlığı → Somatoform boz., panik boz.
• Anksiyete-depresyon → kalp atım hızı artar, kan basıncı yükselir →
miyokard iskemisi artar → kalp yetmezliği ağırlaşır
• KKY şiddetlendikçe depresyon ve anksiyete de şiddetlenir
Konjestif Kalp Yetmezliği
• Dispne ve ortopne (uykuya mani olur) paniği andırabilir,
• Kendilik değerinde azalma, umutsuzluk, suicid fikri, afektif hast.’ın
kognitif öğelerine KKY’de rastlanmaz.
• Bir çalışmada (Jiang W, 2001), yeti yitimine bağlı MDB yaygınlığı
%13.9 olarak bildirilmiş (Aydemir Ö).
Kardiyak Cerrahi
• Stent, pacemaker uygulamaları, bypass, transplantasyon gibi invaziv
işlemler,
• Kişilik boz., madde kullanımı, etkisiz başetme becerileri ve düşük
sosyal destek, postop tedavi uyum azlığı rejeksiyon episodları ve
mortalite ile ilişkili bulunmuş.
Kalp Hastalıklarında CİB
• Cinsel ilgi ve aktivitenin azalması
• Erektil disfonksiyon ve ejakülasyon sorunları görülebilir.
• Kalp hastalıkları ve MI zarar görme ve yaralanma korkularına neden
olarak, kaçınma davranışlarına yol açabilir.
• MI geçiren hastalara öneriler:
– Yemekten 3 saat sonra cinsel aktivitenin getireceği risk çok azalır.
– Alkollü iken ve sıcak ortamlarda cinsel etkinlikte bulunmayın, en uygun zaman
iyi dinlenilmiş bir gecenin sabahıdır.
– Emosyonel gerginlik veren durumlar ve kısıtlı zamanlarda cinsel etkinlikte
bulunmayın.
– Düzenli ve uygun egzersizler, cinsel etkinliğin getirebileceği riski çok azaltırlar.
(Şahin D, Ertekin E)
Hipertansiyon
• Akut ruhsal stres kan basıncını geçici arttırır (Beyaz önlük
hipertansiyonu)
• Fenichel, esansiyel hipertansiyonu saldırganlık ile ilişkili bulmuş.
Fazlaca saldırganlık gerektiren bir dünyada yaşamak gerektiğini
öğrenmiş bireyler ile ilişkilendirmiş.
Konjenital Kalp Hastalığı
• Az sayıda çalışma bulunmakta.
• KKH olan çocuklarda yapılan çalışmalarda; hafif kognitif boz.,
anksiyetede artma, vücud imajı ile artmış uğraş, özgüvende azalma
bildirilmiş.
4- Bedensel belirti bozukluğu mu?
Kalp Hastalığı mı? Ayırıcı tanı için ipuçları
nelerdir?
• 1871'de Da Costa Amerikan İç Savaşı sırasında askerlerde gördüğü
palpitasyon, göğüs ağrısı, fenalaşma ve bayılma ile seyreden "irritabl
Kalp Sendromu’’nu tanımlamış,
• William Osler da göğüs ağrısı, dispne, palpitasyon ve sinirlilik
yakınmaları olan bir kızda "Kalp Nevrozu" terimini kullanmış
(Bradley, 1987)
• Lewis I. Dünya Savaşında askerlerde gördüğü aynı tabloya "Asker
Kalbi’’, benzer tablodaki kadınlardakine ise "Efor Sendromu” adını
vermiştir.
• Göğüs ağrısı ile acil başvuruların %50’de extrakardiyak sebepler
mevcut.
• Göğüs ağrısı yakınması ile başvuranların %10-30’da kardiak
kateterizasyon normal sınırlarda tespit edilmiştir.
• Süreklilik gösteren göğüs ağrısı, sık acil başvuruları, tekrarlanan kalp
kateterizasyonları bildirilmiştir. (Güleç M, Hocaoğlu Ç, 2007).
• İnatçı göğüs ağrısı olup, fiziksel kısıtlılık ve işlevsellikte düşüşe neden
olur.
• Beitman,1992, göğüs ağrısı ile başvuran ve anjiyografisi normal olan
hastaların %15-60'ında psikiyatrik bozukluk, başka çalışmada
vakaların en az 1/3’de PB olduğu bildirilmiştir.
• Bu hastaların önemli bölümünde PB, Major Depresyon, Fobik Boz.,
hipokondriazis, somatizasyon boz., YAB saptanmıştır (Özkan S).
• Kemp(1973), ‘’Kardiyak sendrom X’’; tipik iskemik göğüs ağrısı,
egzersiz testine iskemik elektrokardiyografik değişiklikler ve
anjiyografik olarak normal koroner arterleri olan hastalar. Göğüs
kafesinden kaynaklanan ağrılar, özefagus bozukluklarına bağlı ağrılar
ve kalple ilgili psikosomatik bulgular çoğu kez anjina pektorisi taklit
eder.
• Somatoform boz. (hipokondri, kardiyak nöroz, psikojen ağrı boz.,
konversiyon) ayırıcı tanıda güçlük.
• Her ikisi birarada olabilir (MVP-Panik boz.)
• PB ve MVP‘u çarpıntı, göğüs ağrısı, dispne gibi benzer belirtileri,
genel nüfusta görülme oranları (yaklaşık %5) aynıdır (Roth,1988).
• PB'ta yüksek oranda MVP bildiren araştırmacılar (Liberthson, 1987; Kantor,
1980; Dagcr, 1986) MVP ile PB’un ayni etiyolojiyi paylaştıklarını, strese
artmış katekolamin yanıtı, NA aktivitenin kişide panik tablosuna yol açtığını
bildirmiştir.
• PB’ta MVP birlikteliğinin normal Popülasyondan farklı olmadığını, bildiren
çalışmalar da yayınlanmıştır (Kathol, 1980; Hartman, 1982; Shcar, 1984).
Nasıl ayırırız?
Sempatikovagal nöbetler daha çok genç yaşta ve korku ön planda
Ağrı, ağrıya bağlı ölüm korkuları MI da ön plandadır
PB’da, aritmi nöbetleri daha stereotipiktir
PB 5-10 da, aritmi nöbetleri ise birkaç saniye ile günlere yayılan yelpazede değişkenlik
gösterir
Panik ataklar büyük ölçüde nesne ve psikososyal durumlar ile ilgilidir
Psikomotor retardasyon kalp hastalığında ve depresyonda da olabilir.
Ruhsal çökkünlük, ilgi kaybı, anhedoni, suçluluk, yetersizlik, suicid düşünceleri,
düşünce akışında yavaşlama, düşünce akış ve içeriğine ait belirti ve bulgular depresyon
lehinedir.
Kalp hastalığı ile açıklanmayan fizyolojik ve emosyonel belirtilerin psişik olabileceği
dikkate alınmalıdır (Özkan S).
5- Kalp sağlığımız için ruh sağlığımızı koruyalım!
Neler yapabiliriz?
•KAH’nın değiştirilebilir risk faktörleri ile ilgili önlemler
•Kardiyak rehabilitasyon programları ("Kapsamlı risk faktörü müdahalesi"), tıbbi
değerlendirme, denetimli egzersiz, kardiyak risk faktörü modifikasyonu, eğitim ve
danışmanlık içeren kapsamlı, uzun vadeli hizmetlerdir.
•Kalp hastalığının fizyolojik ve psikolojik etkilerini sınırlar, ani ölüm veya yeniden
enfarkt riskini azaltır, kardiyak semptomları kontrol altına alır, aterosklerotik süreci
stabilize eder veya tersine çevirir ve psikososyal ve mesleki durumları iyileştirir.
•Kardiyak rehabilitasyon, perkütan koroner girişim ve koroner arter baypas greft
cerrahisinden sonra risk faktörlerini, egzersiz kapasitesini ve sağkalımı
iyileştirir/geliştirir.
•Sekonder koruma (önlem) programları; hiperkolesterolemi, hipertansiyon, sigara
•Birleşik Devletler'de sağlık sigortaları, bu programları ödeme kapsamına almış
durumda
Fiziksel aktivite
Yetersiz fiziksel aktivite KAH gelişimi için bağımsız bir risk faktörü
Çok sayıda gözlemsel çalışma hem erkekler hem de kadınlarda, düzenli egzersiz ve
fiziksel fitness (formda olmanın) koroner olay ve koroner ölüm riskinde azalma ile
ilişkili olduğunu göstermiştir.
Fiziksel hareketsizlik koroner olaylar riskinde en az 2 kat artış ile ilişkili
Egzersiz ile depresif belirtilerin ve mortalitenin azaldığı gösterilmiş (Milani RV, 2007)
Egzersiz bazlı kardiyak rehabilitasyonun sigara, kan basıncı, vücut ağırlığı ve lipid
profili gibi kardiyovasküler risk faktörleri üzerinde olumlu etkileri var.
Sigara
•
•
Sigara bırakmak KAH mortalitesi ve reenfarkt riskini azaltıyor.
Depresyon ve sigara arasında yakın ilişki mevcut. Sigara kullananlarda Major
depresyon öyküsü daha fazla.
Kalp Hastalarında Psikososyal Müdahaleler
•
•
•
•
Psiko-eğitim seansları (riskli davranış ve uyum konuları)
Kardiyak odaklı kısa bireysel terapi (psikiyatrik boz. olan hastalara, risk, stres
düzeyini azaltmaya odaklı)
Kognitif Davranışçı Terapi (KDT) yöntemlerin uygulandığı bireysel terapi; (anksiyete,
depresyon, zor yaşam olayları uyumuna yönelik)
Grup çalışmaları
Kognitif Davranışçı Terapi (KDT)
• Öz-yönetim tekniklerini içeriren, alternatif davranış becerilerini tanıtır
• Anksiyete belirtileri ve altında yatan nedenleri hakkında bilgilendirme
• Hastaların olumsuz negatif düşüncelerin tanımlanmasına yardım edilmesi
• Negatif otomatik düşüncelerle mantığa uygun düşüncelerin yer değiştirilmesi
• Gevşeme tekniklerinin öğretilmesi
• Etkili iletişim tekniklerinin öğretilmesi
• Stresli durumlarla baş etmek için sistematik duyarsızlaştırma tekniklerinin
öğretilmesi
• Aktiviteleri zamanlama ve atılganlık tekniklerinin öğretilmesi
• Düşünceler ve duygu durum arasındaki ilişkinin açıklanması
• Negatif düşüncelerin durdurulması (Kocaman N, 2016)
•
•
•
Sorun çözme Terapisi (sorunu değerlendirme, tanımlama, soruna yönelimin
araştırılması, hedef, çözüm seçenekleri belirlenmesi vs.)
Stres Yönetim Programları (uygunsuz duygusal reaksiyonların oluşturduğu stresi
azaltmaya yönelik)
Farkındalık temelli gevşeme terapisi (stres yönetim programları içinde yer
almakta)
İlginiz için teşekkür ederim