Fitoterapi ve Ağız Sağlığı

İNTEGRATİF TIP DERGİSİ
TURKISH JOURNAL OF INTEGRATIVE MEDICINE
ORİJİNAL ÖZET METİN / ORIGINAL ABSTRACT
Filiz Okumuş1
1
İstanbul Medipol Üniversitesi, SBYO Ebelik Bölümü
GEBELİK VE DOĞUM İLE İLGİLİ İNTEGRATİF SAĞLIK YAKLAŞIMLARI
HİPNOZLA DOĞUM, DOĞUM ORTAMLARI: İYİ KLİNİK UYGULAMA ÖRNEKLERİ
Okumuş F. Gebelik ve doğum ile ilgili integratif sağlık yaklaşımları: hipnozla doğum, doğum ortamları: iyi
klinik uygulama örnekleri. Integr Tıp Derg. 2015;3(2):60-63.
Giriş
Gebelik ve doğum kadın hayatının normal fizyolojik bir dönemidir. Buna rağmen kadınlar,
gebelik döneminde yeni karşılaşılan duruma fizyolojik ve psikolojik uyum sağlama sürecinde
onların, yaşam kalitelerini olumsuz etkileyen bir takım durumlarla karşı karşıya kalabilirler.
Bu durumlar, günlük yaşamı etkileyen küçük sorunlardan anne ve bebeğin sağlık durumunu
etkileyebilecek daha büyük sorunlara kadar geniş bir yelpazede yer almaktadır. Doğum
esnasında ise bilinmeyene duyulan korku, hipotalamusu etkileyerek doğumun süresinin
uzamasına ve ağrının daha çok yaşanmasına neden olmakta ve bu da medikal müdahaleleri
beraberinde getirmektedir. Özellikle doğumların günümüzde gerek kadınların gerekse
doğum alanında çalışan sağlık profesyonellerinin nazarında normalden uzaklaşmış olması
müdahaleli doğum ve sezaryen oranlarının da artmasını beraberinde getirmiştir. İntegratif
sağlık yaklaşımların gebelik ve doğumda kullanılması normalliği desteklemesi açısından
önemlidir.
Gebelik ve doğumda integratif sağlık yaklaşımları Amerika, Büyük Britanya, Almanya ve
Avustralya’da obstetri kliniklerinde büyük oranda kullanılmaktadır. Ancak onkoloji ile
karşılaştırıldığında obstetri kliniklerinde integratif sağlık yaklaşımlarının kullanımı ihmal
edilmiştir. Tüm dünyada özellikle kadınlar, integratif sağlık yaklaşımlarını, en çok kullanan
kesimdir. Kadınların gebelik döneminde bu sağlık yaklaşımlarını kullanmalarının sebebi,
konvansiyonel tıbba güvensizlikten değil, bu tedavilerin farmakolojik ilaçlara göre bebek için
daha güvenli olduğuna inanmaları, bu tedavilerin holistik potansiyeli olması ve gebelik
deneyimlerini kontrol altına almak istemeleridir. Kadınlar, normalliği desteklemek ve medikal
müdahaleleri azaltmak için integratif sağlık yaklaşımlarını kullanmaktadırlar. Özellikle
kadınlara hizmet veren bir meslek grubu olan ebeler; doktorlar ve hemşirelerle
karşılaştırıldığında integratif sağlık yaklaşımlarını en sık kullanan profesyonellerdir.
Günümüzde en büyük sorun, kadınların kullandıkları integratif sağlık yaklaşımlarını genellikle
kendi kendilerine reçete etmeleri ve bir hekime, ebeye ya da hemşireye danışmamalarıdır.
Ne yazık ki ülkemizde bu alanda çalışan sağlık profesyonellerinin eğitimlerinde integratif
sağlık yaklaşımlarına yer verilmediği için onlar da kadınların bu tür sorularını yanıtlamak için
yetersiz kalmaktadırlar. Gebelik ve doğum ile ilgili literatürde yer alan ve üzerinde çalışılmış
sağlık yaklaşımları gebelik ve doğum için ayrı ayrı ele alınmıştır;
Gebelik ve doğum ile ilgili integratif sağlık yaklaşımları: hipnozla doğum,
doğum ortamları: iyi klinik uygulama örnekleri
Okumuş F.
Integr Tıp Derg. 2015;3(2):60-63.
Gebelik ile İlgili İntegratif Sağlık Yaklaşımları
Gebelikte integratif sağlık yaklaşımlarının kullanımı çoğu zaman bir endikasyon varlığına
bağlıdır. Gebeler, gerek bir ebeye danışarak gerekse kendi kendilerine şu durumlarda
integratif sağlık yaklaşımlarına başvurmaktadır;

Bulantı ve kusma

Lumbal ve pelvik ağrılar (siyatik)

Üriner sistem enfeksiyonu

Vajinal veya mantar enfeksiyonu

Ayak bileği ödemi

Dispne, uykusuzluk ve yorgunluk

Anemi

Perineal rahatsızlıklar
Literatürde gebelikte kullanılan integratif sağlık yaklaşımları konusunda çok az veri
bulunmaktadır. İntegratif sağlık yaklaşımlarının güvenilirliği ve etkiliği konusunda literatür
kanıtları yetersiz olmasına rağmen dünya çapında kullanımı son 20 yılda artış göstermiştir.
Tüm dünyada gebelikte en çok kullanılan integratif sağlık yaklaşımları şunlardır;
Doğal Ürünler; bitkisel tedaviler, vitamin ve mineral takviyeleri, probiyotikler, aromaterapi.
Zihin-Beden Uygulamaları; yoga/meditasyon, dua, gevşeme teknikleri (nefes egzersizleri,
imajinasyon ve progresif gevşeme), dokunma terapisi, hipnoterapi, postural terapi,
kayropraksi ve osteopatik manipulasyon, masaj, akupunktur/ akupressur, refleksoloji,
antroposofik terapi (müzik, sanat ve dans terapisi) ve hipnoz.
Diğer Tamamlayıcı Tedavi Yaklaşımları; geleneksel Çin tıbbı, naturopati ve homeopati.
Bu uygulamalardan bazıları sertifikalı ebeler tarafından gebelere tavsiye şeklinde
kullanılmaktadır. Kimi uygulamalar için ise gebeleri osteopat, kayropraktör, manuel terapist,
akupunkturist, antroposofik terapist, homeopat, naturopat, paranormal practitioner, masaj
terapisti, aromaterapist, herbalistlere sevketmektedirler.
Coğrafik değişiklikler göstermesine rağmen gebelik sırasında en çok kullanılan bitkisel
tedaviler; zencefil, kızılcık, ahududu yaprağı, Alman papatyası, ekinezya, kediotu,
aslankuyruğu, selamotu, kırmızı yaban mersini, uva ursi, yabangülü, nane, karnıyarık otu
tohumu, biberiye, sarı kantaron, melisa ve sarmısaktır. Bu bitkiler grip/ nezle, bulantı
/kusma, sıvı retansiyonu (ödem), idrar yolları enfeksiyonu, diş ağrısı, mide problemleri,
sindirim problemleri, sırt ağrısı, solunum yolları enfeksiyonları, doğuma hazırlık için
kullanılmaktadır. Bitkiler; likit, powder, kapsül, tablet, merhem formunda bulunmaktadır.
Bazıları ihtiyaç olduğunda hazırlanmakta, bazıları da paketlenmiş olarak bulunmkatadır.
Bitkisel ürünler sadece hastalığı iyileştirmek için değil, aynı zamanda sağlığı koruma veya
destek olarak da kullanılmaktadır.
61
Gebelik ve doğum ile ilgili integratif sağlık yaklaşımları: hipnozla doğum,
doğum ortamları: iyi klinik uygulama örnekleri
Okumuş F.
Integr Tıp Derg. 2015;3(2):60-63.
Doğum ile İlgili İntegratif Sağlık Yaklaşımları
Çağımızda toplumun yüksek stres seviyesi ve kapitalist sistemin yarattığı korku toplumu,
kadınları derinden etkilemekte ve bu durum onların doğumlarında olumsuz sonuçlara neden
olabilmektedir. Gebeliğin teknolojik bir takım yöntemlerle takip edilmesi neticesinde ortaya
çıkan tahminler, dünyaya gelecek bebeğin sağlığı konusunda endişeleri de beraberinde
getirmektedir. Ayrıca yine evlerimizde teknolojinin getirdiği sedanter yaşam, doğumları
olumsuz yönde etkilemektedir. Tüm bunlar, sezaryen oranlarımızı arttırmıştır. Doğum ile ilgili
integratif sağlık yaklaşımlarının amacı gebeyi normal doğuma hazırlamaktır. Doğum ile ilgili
olarak integratif sağlık yaklaşımlarının en çok kullanıldığı durumlar;

Makat prezantasyon

Perineal travmadan korunmak,

Postterm gebelik

Doğum ağrısı

Doğum indüksiyonu ve augmentasyonu
Normal doğum bakımında ebenin katılımı tüm integraitf sağlık yaklaşımlarının merkezinde
yer alır. Bu nedenle doğumun integratif sağlık yaklaşımları kullanılarak yönetiminde ebelerin
bu yaklaşımlar hakkında bilgi ve eğitimlerinin önemi oldukça açıktır. Doğum indüksiyonu
olarak ahududu yaprağı, hint yağı, akupunktur ve homeopati sıklıkla kullanılan yöntemler
arasındadır. Ayrıca meme başı stimülasyonu ve cinsel ilişki doğumun başlatılması için ebeler
tarafından en çok önerilen yöntemlerdir. Aromaterapi kullanılarak perine doğuma
hazırlanmakta, makat prezantasyonun sefalik versiyonu için özel akupunktur noktalarına
moxa uygulanmaktadır. Doğum ağrısını azaltmak için akupunktur/ akupressur, masaj, steril
su enjeksiyonu, hidroterapi, hipnoz ve gevşeme teknikleri en çok kullanılan yöntemler
arasındadır.
Tüm bu uygulamalar yanında dünyada, normal doğumu destekleyen kurumsallaşmış bazı
yapılar da bulunmaktadır. Bunlar;
Lamaze Yöntemi: Psikoprofilaksi olarak bilinir. Bu yöntem, 1951 yılında Fransız obstetrisyen
Fernand Lamaze tarafından uygulamaya başlanmış, Lamaze International 1960 yılında
kurulmuştur. Lamaze’a göre ağrı şartlanmış bir tepkidir. Bu bağlamda, kadınlar da doğum
öncesi dönemde ağrı çekmemeye şartlanabilirler. Lamaze, başta nefes tekniklerini
kullanırken daha sonra başka bazı yöntemleri de uygulamalarına entegre etmiştir.
Aktif Doğum: Janet Balaskas, 1982 yılında Active Birth Centre’ı kurmuştur. Aktif doğum, dik
pozisyonda olmayı ve annenin içgüdüsel hareketlerine izin vermeyi savunur. Doğumda
annenin özgür hareket etmesini ve doğumun kendiliğinden gerçekleşmesini öngörür. Aktif
doğumda diğer felsefelerden farklı olarak; doğumda kadının pozisyonu, salgılanan doğal
hormonların doğuma etkisi ve gebelikte ve doğumda yoganın önemini vurgular.
62
Gebelik ve doğum ile ilgili integratif sağlık yaklaşımları: hipnozla doğum,
doğum ortamları: iyi klinik uygulama örnekleri
Okumuş F.
Integr Tıp Derg. 2015;3(2):60-63.
Suda Doğum: Barbara Harper, 1988 yılında kurduğu Waterbirth International ile suda
doğumu tüm dünyaya tanıtmıştır. Doğum esnasında suyun gevşetici, rahatlatıcı ve
sakinleştirici etkisinden faydalanılmaktadır. Su, beden ağırlığının daha az hissedilmesini ve
kan dolaşımı ve kontraksiyonların etkin olmasını sağlamaktadır. Ayrıca gebenin anksiyetesini
azaltmakta, endorfin üretimini artırmakta ve perinenin elastikiyetini sağlayarak bebeğin
geçişini kolaylaştırmaktadır.
Hipnozla Doğum: Doğumda hipnoz kullanımını 1989 yılında Marie Mongan HypnoBirthing
adı altında tanımlamıştır. HypnoBirthing, bir doğum yöntemi olması yanında bir doğuma
hazırlık felsefesidir. Kadına gebelik sırasında otohipnoz ve kontraksiyonları nefesle karşılama
öğretilir. Doğumda kullanılan kelimelerin kadınların neokorteksini uyardığından hareketle
doğum görevlilerinin kullandıkları kelimeleri özenle seçmeleri öğütlenir.
Sonuç
Gebelik ve doğumda integratif sağlık yaklaşımlarının kullanımı, gebeliğin ve doğumun doğal
sürecini desteklemeyi ve gebenin kararlarına saygılı olmayı gerektirir. Gebelik, kadın
hayatının doğal bir süreci ve doğum, kadın bedeninin doğal ve fizyolojik bir eylemidir.
Doğumda doğallığı desteklemek için integratif sağlık yaklaşımlarının kullanımı artmış
sezaryen oranları ve müdahaleli doğumların azaltılmasının bir yolu olabilir.
63