avrupa birliğinde dijital ortamda fikri mülkiyet haklarının

AVRUPA BĐRLĐĞĐ’NDE DĐJĐTAL ORTAMDA FĐKRĐ MÜLKĐYET HAKLARININ
UYGULANMASI TARTIŞILIYOR
Avrupa Parlamentosu (AP) Fransız Üyesi Marielle Gallo
tarafından,
iç
pazarda
fikri
mülkiyet
haklarının
uygulanmasının güçlendirilmesine ilişkin olarak hazırlanan
rapor, 1 Haziran 2010 tarihinde AP Yasal Đşler Komitesi’nde
kabul edildi. Telif hakları ile korunan içeriğin korsan olarak
kullanılmasının, çevrimiçi hareketlerin gelişmesinin önündeki
en büyük engel olduğunun belirtildiği raporda, fikri mülkiyet
ihlallerinin önüne geçilmesi amacıyla Komisyon tarafından
yeni bir öneri hazırlanması çağrısı yapılıyor.
Raporda öne çıkan en önemli noktalarda biri “korsanlık” teriminin yerine “fikri mülkiyet
ihlalleri”nin kullanılması. Bunun, Komite’deki farklı bakış açıları arasında bir uzlaşı
bulunması için yapıldığı ifade ediliyor. Öte yandan, söz konusu ihlallere cezai yaptırımlar
uygulanması konusunda ilgili AB düzenlemelerinin (2004/48/AT sayılı Direktif)
uygulanmasındaki aksaklıkların giderilmesinin gerektiği vurgulanıyor. Bahse konu olan
sorunun giderilmemesi halinde AB’de çevrimiçi hareketlerin yasal gelişiminin yavaşlayacağı
ve dijital iç pazarın başarıya ulaşamayacağı belirtiliyor. Parlamento’da tartışılan diğer bir
önemli husus ise, internete yapılan yükleme (upload) ve internet üzerinden yapılan indirme
(download) işlemlerinde fikri mülkiyet haklarını ihlal eden kişilerin cezalandırılmasına ilişkin
gelişmeler. Her ne kadar, raporda cezalara dair bir hüküm yer almasa da, yukarıda bahsedilen
noktalar nedeniyle, Fransa’da büyük tartışmalara neden olan HADOPI yasası ile
karşılaştırmalar yapılıyor.1 Marielle Gallo, raporun amacının gençleri hapislere göndermek
olmadığını belirtirken, telif hakları ihlallerinin denkler arası müzik ve film paylaşımına (peerto-peer sharing) indirgenmesinin de doğru olmadığını ifade etti. Bilindiği üzere, dijital
ortamda telif haklarının korunmasına ilişkin temel iki farklı bakış açısı bulunuyor. Bir grup
eserlerin ve eser sahiplerinin fikri mülkiyet haklarıyla korunmasını savunurken diğer bir grup
da, internet üzerinden indirme yapılabilen platformlarda denkler arası paylaşımın serbest
olması gerektiğini belirtiyor. AP’deki gruplara bakıldığında, Liberal ve Muhafazakâr
kesimlerin ilk gruba, Sosyalist ve Yeşillerin ise serbest bırakılmasını savunan gruba yakın
oldukları görülüyor.
Sosyalist Parti Grubu ve Yeşiller tarafından yapılan bazı değişiklik önerileri ise Komite’de
reddedildi. Bu öneriler; ticari amaç gütmeyen içerik paylaşımının dikkate alınmasına ve
Komisyon’un dijital içeriğin özel paylaşımına ilişkin ekonomik boyutları ortaya koymasına
odaklanıyordu. Bu bağlamda, Sosyalist parlamenterler Françosie Castex ve Bernhard Rapkay,
söz konusu girişimin, vatandaşların veya sanatçıların değil, üreticilerin ve dağıtıcıların
çıkarlarını koruduğunu ifade ettiler.
Uluslararası Ticaret Odası tarafından yapılan son çalışma, AB çapında internet korsanlığının
önlenmemesi halinde 2015 yılı itibariyle yaklaşık 1,2 milyon kişinin işsiz kalabileceğini
ortaya koyuyor. Arbor Networks ise, denkler arası paylaşımın eskisi kadar yoğun bir işlem
olmadığını (2007’de yüzde 40 olan oran 2009’da yüzde 18’e düşmüş), artık indirmenin daha
yaygın kullanıldığını ifade ediyor.
1
HADOPI (Haute Autorité pour la Diffusion des Œuvres et la Protection des Droits sur Internet) Yasası,
Fransa’da uzun süre tartışılmıştır. Söz konusu yasa, internet üzerinden yapılan fikri mülkiyet ihlallerinin
cezalandırılmasına ilişkin hükümler içermektedir. 13 Mayıs 2009’da Senato tarafından onaylanan Yasa’da
öngörülen cezalandırma sistemi, Fransız Anayasa Mahkemesi tarafından 10 Temmuz 2009’da uygun
bulunmamış ve Anayasa Mahkemesi’nin ön incelemesini zorunlu kılan Yasa’nın yeni bir versiyonu 22 Ekim
2009’da kabul edilmişti.