Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Çorum Adli Tıp Şube Müdürlüğü’ne 2006-2007 Yıllarında Başvuran Cinsel İstismar Mağduru Çocuk Olgularının Değerlendirilmesi The Evaluatıon of The Chıldren Confronted With Sexual Abuse at Çorum Chaırmanshıp of The Councıl of Forensıc Medıcıne in The Period of 2006-2007 Erdal Özer* , Celal BÜTÜN**, Fatma YÜCEL BEYAZTAŞ**, Aynur ENGİN*** ÖZET Çocuk istismarı; tıbbi, hukuki, sosyal yönleri olan önemli bir halk sağlığı sorunudur. Yetişkinin doyumu için çocuğun cinsel obje olarak kullanılması ve temas içermeyen cinsel dokunmadan tecavüze kadar geniş bir yelpazeyi tanımlayan eylem, cinsel istismar olarak tanımlanmaktadır. Son yıllarda dünyada çocuk istismarı konusu; gerek tıbbi, gerekse toplumsal açıdan giderek önem kazanmaya başlamıştır. Bu çalışmada; çocuk istismarı tipleri içerisinde saptanması en zor olan ve çoğunlukla gizli kalan, kısa ve uzun dönemli etkileri açısından önemini koruyan cinsel yönden çocuk istismarı konusuna dikkat çekmesi ve cinsel suç mağduru çocuklarda suçla ilişkili adli ve psikiyatrik özelliklerin ortaya konması amaçlandı. Adli Tıp Kurumu Çorum Adli Tıp Şube Müdürlüğüne 01.02.2006 tarihinden 30.06.2007 tarihine kadar başvuran 18 yaşın altındaki 11 cinsel istismar olgusu değerlendirildi. Olguların ikisi (% 18,18) erkek, diğerleri (% 81,82) kızdır. Cezaevinde fiili livata sanığı olarak tutuklu bir erkek dışında diğerleri öğrencidir. Olay mekanına göre incelendiğinde üçü (% 27,27) açık arazide, üçü (% 27,27) işyerinde, ikisi (% 18,18) sanığın evinde, biri (% 9,05) cezaevinde gerçekleşmiştir. Bir mağdur da zeka geriliği tespit edilmiştir. Çocuk istismarının tanınması ve önlenmesi için uygun düzenlemeler yapılması ve disiplinler arası işbirliği çok önemlidir. Sağlık personelinin sorumluluklarını yeniden gözden geçirmelerinin çocuk istismarını önleme konusunda katkısı olacağı kesindir. Anahtar kelimeler: Çocuk, cinsel saldırı, cinsel istismar, adli tıp. SUMMARY The child abuse is an important public health problem with many medical, legal and social aspects. Wide spectrum of activities contact and non-contact relationship between a child and an adult ranging from rape to physically non-touching is defined as sexual child abuse if it is used for the adult's or other individuals' sexual stimulus and excitation. Child abuse has an increasing significance by medical and social point of view in the world in the recent years. In this study, it was aimed to determine of legal and psychiatry features connected with crime of sexual abuse victim children and to take attention to “sexually child abuse” being difficult pppdiagnosed among child abuse forms, generally becoming secret, being important as short and long effects. Between the years 2006 and 2007, in 17 months period, 11 sexually abused under 18 victims were evaluated at the Forensic Medicine Council Çorum Chairmanship. Two (% 18,18) of the cases were male, the others (% 81,82) were female. All victims were student except one in prison, he was perpetrator of any other sexual assault. In three (% 27,27) of the cases, the crime scenes were outdoor; in three (% 27,27) of the cases, the crime scenes were office; in two (% 18,18) of the cases, the crime scenes were perpetrator’s home; one (% 9,05 ) of the cases, the crime scene was prison. One of the victims was mentally retardate. For diagnose and preventing of the child abuse, the suitable arrangements and inter disciplinary cooperation are very important. The medical health professionals must look over responsibilities to help preventing of child abuse. Keywords: Child, sexual assault, sexual abuse, forensic medicine. C.Ü. Tıp Fakültesi Dergisi 29 (2): 51-55, 2007 * Uz .Dr., Adli Tıp Kurumu Başkanlığı Çorum Adli Tıp Şube Müdürlüğü, Çorum. ** Yrd.Doç.Dr., Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp AD 58140, Sivas. *** Yrd.Doç.Dr., Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD 58140, Sivas 51 PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com Çorum Adli Tıp Şube Müdürlüğü’ne 2006-2007 Yıllarında Başvuran Cinsel İstismar Mağduru Çocuk Olgularının Değerlendirilmesi Boşanma, şiddet, alkol ve madde kullanımı, cinsel GİRİŞ sorunlar, sosyal izolasyon, baskın ve koşulsuz söz Çocuk Hakları Sözleşmesinin 1. tutma isteyen ana baba modeli, rol çatışması gibi maddesine göre, ulusal yasalarca daha genç yaşta özellikler görülmektedir (11). Cinsel istismara reşit sayılma hariç, on sekiz yaşın altındaki her uğramış çocuğun muayenesinde, rahat bir ortam insan çocuk sayılmaktadır (1). sağlanmalı, uygun bir dil ve teknik geliştirilmeli, yeterli Çocuk istismarı, 0-18 yaş grubundaki kurulmalıdır. çocuğun kendisine bakmakla yükümlü kişi veya ayrılmalı Öyküde ve çocuk ile kendiliğinden ilişki yanıtlara olanak sağlamak için can alıcı sorular doğrudan kişiler tarafından zarar verici olan, kaza dışı ve olarak önlenebilir bir davranışa maruz kalmasıdır. Çocuk sorulmamalı, yönlendirici sorulardan kaçınılmalıdır. Cinsel istismara uğradığı iddia istismarı; fiziksel istismar, cinsel istismar, duygusal edilen istismar ve ihmal olarak dört temel grupta çocuğun hekime başvurduktan sonra alınacak bilgi son derece önemlidir. Yapılacak incelenmektedir (2,3). görüşme ön yargıdan uzak olmalı ve yönlendirici Fiziksel istismar olmamalıdır. Yetersiz bilgi yasal karar verilmesini Çocuğun kaza dışı fiziksel açıdan zarar bir görmesi ve bedensel bütünlüğünün bozulmasıdır küçük çocuk ya da gencin anne, baba ya da kişi çocuğun korunmasını Duygusal istismar tarafından Duygusal istismar, çocuk ve gençlerin sağlığına zarar verecek biçimde fiziksel hasara kendilerini etkileyen tutum ve davranışlara maruz uğraması ya da yaralanma riski taşımasıdır (4,5,6). kalarak veya gereksinimleri olan ilgi, sevgi ve Cinsel istismar bakımdan Psikososyal başka deyişle kişinin zarar görmesine yol açacaktır (12). kolay olan istismar tipidir (2). On sekiz yaşından sorumlu başka engellerken yönlendirici bir görüşme ise suçsuz bir (2,3). En yaygın rastlanılan ve belirlenmesi en bakımından zaman gelişimini mahrum bırakılarak, toplumsal ve tamamlamamış bilimsel standartlara göre ruhsal yönden hasara çocuğun bir yetişkin tarafından cinsel uyarılma için uğratılmaları durumudur. Tanımlanması en zor kullanılmasıdır. Tecavüz, ensest, çocuk pornografi, ancak en sık rastlanılan istismar türüdür. Tek teşhircilik, cinselliği başına veya diğer istismar türleri ile birlikte pornografik film kışkırtan seyrettirme, konuşmalar, cinsel organları bulunabilir (12). İhmal okşama, oral sekse kadar değişen eylemler cinsel istismar spektrumu içindedir (2,3,7,8). Çocuğa bakmakla yükümlü kişinin bu Cinsel istismar, çocuk istismarı tipleri yükümlülüğünü yerine getirmemesi, beslenme, içerisinde saptanması en zor olanıdır. Cinsel giyim, tıbbi, sosyal ve duygusal gereksinimler ya istismarın yaygınlığı konusunda bildirilen oranlar da yaşam koşulları için gerekli ilgiyi göstermeme büyük gibi, çocuğu fiziksel ya da duygusal yönden ihmal farklılıklar istismarın her göstermektedir (9). sosyoekonomik Cinsel etmesi şeklinde tanımlanmaktadır (2,12). düzeyde görülebileceği bildirilmiştir (10). Bu çalışmada; cinsel suç mağduru olan çocukların mağduriyetlerini azaltmak ve gidermek, Cinsel istismarın sık görüldüğü ailelerde genel olarak şu patolojiler suça neden olan faktörleri irdelemek, suçluların bulunmaktadır. tespiti, mağduriyetin ortaya konması ve gerekli 52 PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com Özer ve ark. 9,09) cezaevinde cereyan ettiği, birinde ( rehabilitasyon için davranış modelleri ve gerekli % 9,09) olay mekanının belirtilmediği tespit önerilerin sunulması amaçlandı. edilmiştir (Şekil 2). Sekiz (% 72,72) olgu yaz aylarında, ikisi GEREÇ ve YÖNTEM (% Adli Tıp Kurumu Çorum Adli Tıp Şube 18,18) hiçbirine cinsel istismar mağduru olan 18 yaşın altındaki 11 yeri, olay çalışmada; tarihi,ile kış Beşinin tetkiki (% yaptırılamadığı 45,45) Çorum il geldiği görüldü. Dört olgunun (% 36,36) daha önce muayene düzenlenmiş adli raporu mevcut olup, bunlardan arasındaki süre, adli rapor, psikiyatrik muayene birinde cinsel istismarın fiziki bulgusu olduğu; diğer bulguları ve cinsel saldırı muayene bulguları, yedi (% 63,63) olgunun da daha önce düzenlenmiş sanıkların cinsiyetleri ve mağdura olan yakınlıkları adli raporu olmadığı saptandı. araştırıldı. Mağdurların birinde (% 9,09) zeka geriliği Elde edilen sonuçlar Excel 2003 programı kullanılarak de merkezinden, altısının (% 54,54) da ilçelerinden mağdurların yaş, cinsiyet, meslek, eğitim, olay olay laboratuvar belirlendi. olgunun adli raporları ve savcılık müzekkere evrakı mekanı, 9,09) muayene için Şube Müdürlüğü’ne gönderildiği ve düzenlenen 1.290 adli rapor incelendi. Bunlardan Bu (% Bütün olguların olaydan 72 saat sonra tarihine kadarki 17 aylık bir zaman diliminde alındı. biri mevsiminde gerçekleşmiştir. Müdürlüğü’nde 01.02.2006 tarihinden 30.06.2007 değerlendirmeye ilkbahar, frekans dağılımı olup; himen muayenesi yapılan dokuz (% 81,81) yönünden kızdan sadece birinde (% 9,09) “eski yırtık” olarak değerlendirildi. tanımlanan fiziki bulguya rastlanmıştır. Bütün olgulara anal muayene yapılmış olup; fissür BULGULAR mevcut olan dört (% 36,36) olgunun birisinin erkek Adli Tıp Kurumu Çorum Adli Tıp Şube Müdürlüğü’nde olduğu tespit edilmiştir. 01.02.2006–30.06.2007 Mağdurla yakınlığı bilinmeyen bir sanık tarihlerinde düzenlenen 1.290 adli rapordan 11’inin dışında; ikisinin (% 18,18) akraba, sekizinin (% (% 0,85) nedeni cinsel çocuk istismarıdır. 72,72) Bu çalışmada değerlendirmeye alınan 18 yaşın altındaki cinsel istismar tanıdık olduğu belirlendi. Ayrıca sanıkların cinsiyeti tüm olgularda erkek olarak mağdurlarının tespit edildi. yaşlara göre incelenmesinde; beşinin (% 45.45) 15 TARTIŞMA yaşında, ikisinin (% 18,18) 16 yaşında olup birer Bu çalışmada Adli Tıp Kurumu Çorum olgunun 7, 8 ,11 ve 14 yaşlarında olduğu saptandı Adli Tıp Şube Müdürlüğü’nde düzenlenen 1.290 (Şekil 1). adli raporun % 0,85’i cinsel çocuk istismarıdır. Olguların ikisi (% 18,18) erkek, diğerleri Finkelhor’un yaptığı bir çalışmada çocukluk cinsel (n= 9) kız olup; cezaevinde tutuklu olan biri dışında istismarının görülme sıklığı % 0,6–3,2’dir (13). Bu diğerleri ilköğretim okulunda okuyan öğrencilerdir. Olay de mekanına göre çalışmada da bu orana uygun sonuç ortaya incelendiğinde çıkmıştır. olguların üçünün (% 27,27) açık arazide, üçünün Olguların % 63,63’ünün 15 ve 16 yaşlarda (% 27,37) işyerinde, ikisinin (% 18,18) sanığın olduğu belirlendi. Bu durum çalışmada evinde, birinin (% 9,09) araç içinde, birinin (% 53 PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com Çorum Adli Tıp Şube Müdürlüğü’ne 2006-2007 Yıllarında Başvuran Cinsel İstismar Mağduru Çocuk Olgularının Değerlendirilmesi değerlendirilen olgu sayısı az olmakla birlikte, Bu çalışmada mağdurla yakınlığı bilinmeyen bir yaşın ilerledikçe cinsel istismar olgularının da sanık arttığını göstermektedir. olması dışında tüm sanıkların benzer tanıdık–akraba çalışmalarla uygunluk Cezaevinde cinsel istismara uğrayan 15 göstermektedir (17,18). Bu da toplumsal değer yaşındaki bir olgunun, cinsel istismar sanığı olarak yargılarımız ile bu konuda rol alan ekonomik, tutuklu olması da olayın sosyal ve kriminolojik eğitim ve sosyal etmenlerin yeniden ele alınması açıdan ne kadar düşündürücü ve eğitime muhtaç ve konuyla ilgili çalışmalara önem verilmesi bir yanı olduğunu sergilemektedir. Cinsel istismar gerektiğini ortaya koymaktadır. öyküsü olan çocukların daha fazla cinsel saldırıda bulunduğu çalışmalarda bildirilmekle Özellikle çocuk cinsel istismar mağdurları birlikte bedensel ve ruhsal açıdan çok fazla (14,15,16); çalışmamızda da olduğu gibi cinsel etkilendiklerinden cinsel saldırı tanı ve tedavi saldırı mağduru da olabilmektedirler. merkezleri gibi multidisipliner bir ekip tarafından Bu çalışmada cinsel istismar olgularının muayene edilmesi ve izlenmesi çok önemlidir olay mekanları açık arazi, işyeri, sanığın evi, araç (19,20,21). Mağdurların travmatik hasarı gebelik, içi, cezaevi olarak görüldü. Olay mekanındaki cinsel yolla bulaşan hastalıklar gibi durumların çeşitlilik giderilmesi, cinsel saldırı olaylarının her yerde olabileceğini akla getirmektedir. suçun kanıtlanması ve suçlunun tespitine yönelik çalışmalar yapan organizasyonlar Olguların büyük çoğunluğunun (% 90,91) adaletin sağlanması için yararlı olacaktır. Bedensel yaz ve ilkbahar aylarında gerçekleşmiş olması bu ve ruhsal yönden saldırıya uğramış olmasına mevsimlerde genel suç olaylarının sayısındaki rağmen çocuk mağdurlar toplumsal değer yargıları artışa bağlı olabileceği düşünüldü. ve toplum tarafından kendine biçilen rol nedeniyle Olguların tümü cinsel saldırı kendisi veya başkaları mağdurlarında yapılacak laboratuar tetkikleri için suçlanmaktadır (22). önem arz eden bir süreç olan 72 saatten sonra Bu olgularda tarafından oluşan haksızca zararın vakit muayeneye getirildiği için hiçbirinde laboratuar kaybetmeden saptanması, suçun ve suçlunun inceleme suç belirlenmesine yönelik delillerin toplanması için mağdurları için hak kaybına yol açacaktır. Ayrıca organize kuruluşlar ülkemizde henüz tam olarak cinsel oluşturulamadığından yapılamamış saldırı olgularının olması, cinsel muayene için geç çocuk, karakol karakol, başvurmasının, akut fiziki bulgularının bir kısmının hastane hastane dolaştırılmakta ve psikolojik tespit edilemeden kaybolmasına yol açacağı da yapıları daha da bozulmaktadır. Bu duruma göz önüne alınırsa mağduriyet daha da fazla saldırganın suçlu bulunamayabileceği endişesi de olacaktır. eklenince, olguların çoğu gün ışığına çıkamamakta Bir (% 9,09) mağdurda zeka geriliği tespit veya mahkemeye geç ulaşmaktadır. Konuşulması, edildi. Suç sayılan cinsel davranışlara maruz kalan duyulması ayıp sayılan tabu niteliğinde olan olgularda zeka geriliği, akıl hastalığı veya bedensel cinselliğin hastalık olması saldırgan açısından cinsel saldırıyı eğitiminin verilmesi ve multidisipliner organize tartışılabilmesi, okullarda cinsellik kolaylaştırıcı bir rol oynamakta ve mağdurun kuruluşların kurulması ile cinsel saldırı olgularının kendini ifade etmede, sorunlu davranışı tanımada sayısında ve mağduriyetlerin görülmesinde azalma zorluk yaşanmasına ve cinsel istismara açık hale olacaktır. gelebilmesine etken olabilmektedir (17). 54 PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com Özer ve ark. psychosocial sexual profiles. Child Abuse Negl Sonuç olarak bu çalışmada; 17 aylık bir süreçte 2003;27:509-24. cinsel istismara uğrayan 11 olgu değerlendirilmiş; 11. mağdurların çoğunlukla kız ve öğrenci olduğu, olay mekanı yönünden değişkenlik olduğu, ed. Child abuse and adolescent psychiatry. A cinsel comprehensive texbook. 2 nd ed. Baltimore, istismarın en çok yaz aylarında gerçekleştiği, cinsel istismarla ilgili adli ve Green A. Child abuse and incest. In: Lewis M, MA: William & W ilkins, 1996; 1041-8. laboratuvar 12. Runyan D, Corrine W, Ikeda R, et al. Child incelemelerinde yetersizlik bulunduğu, sanıkların abuse and neglect by parents and other sıklıkla erkek cinsiyetinde ve mağdurla akraba caregivers. In: World report on violence and veya tanıdık olduğu belirlenmiştir. health. Krug EG, Dahlberg LL, Mercy JA.(eds). World Health Organization, Geneva, 2002;5786. KAYNAKLAR 1. 13. B.M. Çocuk Haklarına Dair Sözleşme-Unicef Finkelhor D. The international epidemiology of child Türkiye Temsilciliği Yayını-Ankara 1995. sexual abuse. Child Abuse Negl 1994;17:67-70. 2. Polat O. Klinik Adli Tıp. Seçkin Yayıncılık 1. 14. Tıraşçı Y, Gören S. Çocuk İstismarı ve İhmali. 15. Polat O. Çocuk İstismarı. Adli Tıp Der yayınevi 16. Topbaş M. İnsanlığın Büyük Bir Ayıbı:Çocuk baskı Ankara 2004; 85-131. 3. Dicle Tıp Dergisi. 2007;34(1):70-74 Hancı İH. Adli Tıp ve Adli Bilimler. Seçkin yayıncılık 1. baskı Ankara 2002; 263-84 4. yayın no: 290, İstanbul, 2000; 207-231. Taner Y, Gökler B. Çocuk istismarı ve ihmali: psikiyatrik yönleri. Hacettepe Tıp Dergisi İstismarı. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2004;35:82-6. 5. 2004;3(4). Kaplan S. Pyhysical abuse and neglect. In: 17. Lewis M, ed. Child and adolescent psyciatry. A ŞG, Öç Yıldız Ö, Memik Çakın N, Biçer Ü. comprehensive textbook. 2nd ed. Baltimore, Cinsel MA: Williams&Wilkings, 1996;1033-41. 6. Kaplan S, Pelcovitz D, Labruna V. Child and Psychopathology, I. sexual Cilt. In: 19. abuse, Aust NZ. Topbaş M. İnsanlıgın büyük bir ayıbı: Çocuk DP, Camerci GD(eds), Textbook of Adolescent Medicine. PA: WB Saunders Co, Philadelphia, Gorey KM, Leslie DR. The prevalence of child 1992; 104: 1003-9. sexual abuse: integrative reiew adjustment for 21. potential response and measurement biases. 22. Walrath C, ybarra M, Holden EW, et al. Children with reported histories of sexuel multiple perspectives Mezey GC. Rape-victimological and psychiatric aspects. Br J Hospital Med 1985;28: 152-8. Child Abuse Neglect 1997; 21: 391-8. abuse:utilizing Pynos RS, Nader K. Posttraumatic stress disorder. In: Mc Anarney ER, Kreipe RE, Orr 3: 76-80. 10. Polat O, İnanıcı MA, Aksoy ME. Adli Tıp Ders 1997:340-60. 20. istismarı. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2004; 9. İzmirli M, Sur H, Polat N. Çocuğa karşı dayak Kitabı (1. Baskı). Alemdar Ofset, İstanbul Psychiatry. 2000(1);34:85-91. 8. Bildirilen Ocak-Şubat-Mart 2000;3(1):37-49. Child Adolescent Psychiatry 1999;38:1214- 22. Child Kaldığı olgusu ve çocuk istismarı. Çocuk Forumu, and emotional abuse and neglect. J Am Acad B. Maruz Adli Tıp Bülteni. 2006;11(2):53-58. 18. review of the past 10 years. Part 1: Physical Nurcombe İstismara Olguların Ruhsal Değerlendirme Sonuçları. adolescent abuse and neglect research: a 7. Karakaya I, Coşkun A, Ağaoğlu B, Şişmanlar Mann EM. Self reported stresses of adolescent rape victims. J Adolesc Health Care 1981;2:29- Yazışma Adresi: to Yrd.Doç.Dr. Fatma YÜCEL BEYAZTAŞ Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp AD 58140, Sivas 0346-2580041/2580042 fyucel@cumhuriyet.edu.tr understand clinical and 55 PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com