Yenidoğanın Resüsitasyonu
advertisement
Yenidoğanın Resüsitasyonu Doğum asfiksisi • Yılda 5 milyon neonatal ölüm • Yılda 1 milyon asfiksi ölümü (WHO 1995) Neonatal Resüsitasyon Programı Resüsitasyon gereksinimi • Resüsitasyon gereksinimi: %10 • İleri resüsitasyon gereksinimi: %1 • NORMAL: %90 Neonatal Resüsitasyon Programı Resüsitasyonun ABC’si • Airway Solunum yolunun açılması • Breathing Solunumun başlatılması • Circulation Dolaşımın sağlanması Neonatal Resüsitasyon Programı Bebeğin değerlendirilmesi Başlangıç basamakları Pozisyon, aspirasyon, kurulama Ventilasyon Kompresyon İlaç Neonatal Resüsitasyon Programı Doğumda baskılanmış dolaşım-solunumun nedenleri •İntrauterin asfiksi •Prematürite •Annenin aldığı ya da anneye verilen ilaçlar •Konjenital hastalık ya da malformasyonlar •İntrapartum hipoksi Neonatal Resüsitasyon Programı Asfiksi • İlerleyici hipoksi • CO2 birikimi • Asidoz Neonatal Resüsitasyon Programı Etkili resüsitasyon • Resüsitasyon gereksiniminin öngörülmesi • Yeterli hazırlık Neonatal Resüsitasyon Programı Minimum hazırlık • Radyant ısıtıcı • Tam takım resüsitasyon malzemesi • Yetişmiş iki eleman Neonatal Resüsitasyon Programı YENİDOĞAN RESUSİTASYONU İÇİN GEREKLİ ÇEVRE, EKİPMAN VE İLAÇLAR: • 1- SICAK (25-30’C), TEMİZ VE AYDINLIK ORTAM • 2- TEMİZ ÖRTÜLÜ, SICAK BİR RESUSİTASYON MASASI • 3- SICAK, KURU, YUMUŞAK ÖRTÜLER • 4-GÖBEĞİ KESMEK İÇİN STERİL BİR BİSTÜRİ • 5- TEMİZ ELDİVENLER veya EL ASEPSİSİ • 6- ASPİRASYON ARACI • 7- MASKE + AMBU • 8- STETOSKOP • 9- OKSİJEN KAYNAĞI YENİDOĞAN RESUSİTASYONU İÇİN GEREKLİ ÇEVRE, EKİPMAN VE İLAÇLAR: • • • • • • • 10-LARİNGOSKOP VE YEDEK BLADELER 11-ENDOTRAKEAL TÜPLER (2-4 mm) 12-UMBLİKAL VEN KATETERLERİ (5, 6F) 13-ASPİRASYON SONDALARI (8, 10F) 14- ENJEKTÖRLER, İĞNELER 15- FLASTER 16- İLAÇLAR: ADRENALİN (1/10 000) HACİM GENİŞLETİCİLER (SF) NaHCO3 NALOKSON Prematüre bebekler • Güç ventile edilirler • Isıtılmaları zordur • Enfeksiyona eğilimleri vardır • Beyin kanaması riski yüksektir Neonatal Resüsitasyon Programı Değerlendirme Girişim Karar Neonatal Resüsitasyon Programı Değerlendirilen belirtiler • Solunum • Kalp atım hızı • Renk Neonatal Resüsitasyon Programı Apgar skoru • Başlama kararı APGAR a göre verilmez. • Etkinliğin kontrolü Neonatal Resüsitasyon Programı Gecikmiş ya da etkisiz resüsitasyon • Beyin hasarı olasılığı artar • Resüsitasyon güçleşir Neonatal Resüsitasyon Programı APGAR SKORLAMASI BULGU 0 PUAN 1 PUAN 2 PUAN A=Appearance (Görünüm=renk) MAVİ VEYA SOLUK VÜCUT PEMBE, TAMAMEN EKSTREMİTELER PEMBE MAVİ P=Pulse (Kalp atımı) YOK <100 >100 G=Grimace (Refleks) YOK YÜZ BURUŞTURMA AĞLIYOR VEYA ÖKSÜRÜYOR A=Actıvıty ( Kas tonusu YOK EKSTREMİTE LERDE HAFİF FLEKSİYON AKTİF REFLEKS R=Respiration (Solunum) SOLUNUM YOK YAVAŞ VE DÜZENSİZ İYİ, AĞLIYOR Sonuç değerlendirilmesi: • **0-3 puan: çok düşük skor (şiddetli asfiksi), • **4-6 puan: düşük skor (orta şiddette asfiksi), • 7-10 puan :normal olarak kabul edilmektedir. Başarılı resüsitasyonun ilkeleri-1 Malzeme • Kullanıma hazır • Çalışır durumda Neonatal Resüsitasyon Programı Başarılı resüsitasyonun ilkeleri-2 Ekip • Her an hazır • Becerikli • Eşgüdümlü Neonatal Resüsitasyon Programı Başarılı resüsitasyonun ilkeleri-3 Uygulama • Bebeğin yanıtına uygun Neonatal Resüsitasyon Programı Resüsitasyonda Başlangıç Adımları Başlangıç basamakları • Bebeği ısıtın • Solunum yolunu açın •Pozisyon ver •Aspire et • Kurulayın • Solunumu başlatın • Bebeğin durumunu değerlendirin Neonatal Resüsitasyon Programı Bebeğin ısıtılması • Radyant ısıtıcı (önceden çalıştırılmalı) Neonatal Resüsitasyon Programı Banyo Neonatal Resüsitasyon Programı Solunum yolunun açılması •Pozisyon •Aspirasyon Neonatal Resüsitasyon Programı Hafif ekstansiyon Neonatal Resüsitasyon Programı Yanlış pozisyonlar Aşırı ekstansiyon Fleksiyon Neonatal Resüsitasyon Programı Omuz desteği Neonatal Resüsitasyon Programı Ağız burun aspirasyonu Neonatal Resüsitasyon Programı Amniyon sıvısında mekonyum Neonatal Resüsitasyon Programı Baş doğduğunda • Ağız, burun, posterior farinks aspirasyonu Neonatal Resüsitasyon Programı Mekonyumlu bebek canlı, aktif mi? Evet Hayır Başlangıç basamakları ET tüple trakea aspirasyonu Neonatal Resüsitasyon Programı Bebeğin değerlendirilmesi •Solunum çabası •Kalp atım hızı •Renk Neonatal Resüsitasyon Programı Neonatal Resüsitasyon Programı Pozitif basınçlı ventilasyon endikasyonları •Apne •Kalp atım hızı 100/dk altında Neonatal Resüsitasyon Programı Taktil uyaran Neonatal Resüsitasyon Programı Ayak tabanına şaplak, fiske Neonatal Resüsitasyon Programı Sırtın sıvazlanması Neonatal Resüsitasyon Programı Zararlı taktil uyaranlar Neonatal Resüsitasyon Programı Zararlı taktil uyaranlar Sırta vurulması Göğüs kafesinin sıkıştırılması Bacakların karna doğru itilmesi Anal sfinkter dilatasyonu Sıcak ya da soğuk kompres-banyo Yüze ya da vücuda soğuk oksijen Neonatal Resüsitasyon Programı En fazla 2 kere!!! Neonatal Resüsitasyon Programı Serbest akış oksijen Neonatal Resüsitasyon Programı Konsantrasyon: %100 Akış hızı: 5 L/dk Neonatal Resüsitasyon Programı Elle oksijen verilmesi Neonatal Resüsitasyon Programı Maskeyle oksijen verilmesi Neonatal Resüsitasyon Programı Ventilasyon Çalıştığınız yerde kullanılan malzeme •Anestezi balonu •Kendi şişen balon Neonatal Resüsitasyon Programı Kendi Şişen Resüsitasyon Balonu Neonatal Resüsitasyon Programı Kendi şişen balonun çalışması Neonatal Resüsitasyon Programı Kendi şişen balonun parçaları •Hava girişi •Gaz girişi •Hasta çıkışı •Kapak mekanizması Neonatal Resüsitasyon Programı % 100 oksijen Rezervuar Neonatal Resüsitasyon Programı Neonatal Resüsitasyon Programı Güvenlik önlemleri •Basınç boşaltma kapağı •Basınç ölçer Neonatal Resüsitasyon Programı Neonatal Resüsitasyon Programı Basınç ölçer Neonatal Resüsitasyon Programı Resüsitasyon maskeleri Neonatal Resüsitasyon Programı Yastıklı-yastıksız maskeler Neonatal Resüsitasyon Programı Değişik biçimde maskeler Neonatal Resüsitasyon Programı Maske, bebeğe uygun ölçüde olmalıdır Neonatal Resüsitasyon Programı Uygun boyutta maske Uygun boyutta olmayan maskeler Neonatal Resüsitasyon Programı Çok büyük: Gözlere hasar Çok küçük: Burnun kapanması Neonatal Resüsitasyon Programı Kendi şişen balonun kontrolü Neonatal Resüsitasyon Programı Ventilasyon endikasyonları •Apne •Bradikardi (100 atım/dk altı) •İnatçı siyanoz Neonatal Resüsitasyon Programı Prematür bebek Elektif olarak entübe edilebilir Neonatal Resüsitasyon Programı Diafragma hernisi Neonatal Resüsitasyon Programı Başlangıç basamakları •Radyant ısıtıcı •Pozisyon •Aspirasyon •Kurulama Neonatal Resüsitasyon Programı Bebeğin pozisyonu Neonatal Resüsitasyon Programı Ventilasyon yapanın pozisyonu Neonatal Resüsitasyon Programı Maskenin yerleştirilmesi Neonatal Resüsitasyon Programı Maskenin yerleştirilmesi Neonatal Resüsitasyon Programı Neonatal Resüsitasyon Programı Yeterli ventilasyonun göstergeleri •Göğüs hareketleri •Karın hareketleri ? •İki yanlı solunum sesleri Neonatal Resüsitasyon Programı Yetersiz göğüs hareketlerinin nedenleri •Maske yüze oturmamıştır •Solunum yolu kapalıdır •Basınç yetersizdir Neonatal Resüsitasyon Programı Maskeden hava kaçağı Neonatal Resüsitasyon Programı Yetersiz genişleme durumunda 1. Maskeyi yüze tekrar oturtun. 2. Başa yeniden pozisyon verin. 3. Sekresyonlar bakımından kontrol edineğer varsa aspire edin. 4. Bebeği ağzı hafif açıkken ventile edin. 5. Göğüs rahat bir biçimde hareket etmeye başlayana dek basıncı arttırın. Neonatal Resüsitasyon Programı Ventilasyon hızı: Dakikada 40-60 Neonatal Resüsitasyon Programı Ventilasyon basıncı (cm H2O) 15 - 20 (akciğerleri normal olan bebek) 30 - 40 (doğumdan sonraki ilk nefes) 20 - 40 (akciğerleri hasta olan bebekler) Neonatal Resüsitasyon Programı Kalp atım hızının belirlenmesi •15-30 sn ventilasyon •Kalp tepe atımı, umblikal ya da brakiyal pulsasyon •6 saniye Neonatal Resüsitasyon Programı Kalp hızı kararları 60/dk altında Kompresyon Ventilasyon 60-100/dk arasında 100/dk ve üzerinde Ventilasyon Spontan solunum varsa, ventilasyonu durdur Neonatal Resüsitasyon Programı Düzelme belirtileri •Artan kalp atım hızı •Spontan solunumun başlaması •Düzelen renk Neonatal Resüsitasyon Programı Kötüleşme durumunda •Ventilasyon yeterli mi? •%100 O2 kullanılabiliyor mu? •Gerekiyorsa: Göğüs kompresyonu, entübasyon, ilaçlar Neonatal Resüsitasyon Programı Orogastrik sonda Neonatal Resüsitasyon Programı Distansiyon, regürjitasyon Neonatal Resüsitasyon Programı Airway •Bilateral koanal atrezi •Pierre-Robin sendromu •Ağız açık ventilasyon Neonatal Resüsitasyon Programı Airway takılması Neonatal Resüsitasyon Programı Göğüs Kompresyonu Hipoksi Bradikardi Oksijenlenmenin azalması Organ hasarı Neonatal Resüsitasyon Programı Göğüs kompresyonu: Kalbin omurgayla sternum arasında sıkıştırılması Neonatal Resüsitasyon Programı Bradikardinin en önemli nedeni, hipoksidir. Neonatal Resüsitasyon Programı 30 saniye ventilasyon Göğüs kompresyonu Neonatal Resüsitasyon Programı Göğüs kompresyonuna başlama zamanı •60 atım/dk altında Neonatal Resüsitasyon Programı Göğüs kompresyonunu durdurma zamanı Kalp atım hızı 60 atım/dk ve üzeri Neonatal Resüsitasyon Programı %100 oksijenle 30 sn ventilasyon Neonatal Resüsitasyon Programı Kalp atım hızının belirlenmesi Neonatal Resüsitasyon Programı 60 atım/dakikanın altında Neonatal Resüsitasyon Programı Kalp atım hızı 60/dk altındaysa 60/dk ve üstündeyse Neonatal Resüsitasyon Programı Kompresyon teknikleri •Başparmak tekniği •İki parmak tekniği Neonatal Resüsitasyon Programı Başparmak tekniği •Her iki elin başparmağı •Diğer parmaklar sırta destek Neonatal Resüsitasyon Programı İki parmak tekniği •Bir elin orta parmağı ve işaret ya da yüzük parmakları •Diğer el sırta destek Neonatal Resüsitasyon Programı Ortak noktalar •Bebeğin pozisyonu Sırta sert bir destek Boyun hafif ekstansiyonda •Aynı bölgeye, sabit derinlik ve hızda Neonatal Resüsitasyon Programı Kompresyon bölgesi Neonatal Resüsitasyon Programı Başparmak tekniği Neonatal Resüsitasyon Programı Başparmak tekniğinin uygulanması Doğru Yanlış Neonatal Resüsitasyon Programı Başparmak tekniğinin avantajları: • Daha az yorucudur Başparmak tekniğinin dezavantajları: • Bebek büyükse ya da eller küçükse zor uygulanır •Göbek kordonunu kullanmak güçleşir Neonatal Resüsitasyon Programı İki parmak tekniği Neonatal Resüsitasyon Programı Doğru Yanlış Neonatal Resüsitasyon Programı İki parmak tekniğinde sırt desteği Neonatal Resüsitasyon Programı İki parmak tekniğinin avantajları: • Bebeği ya da ellerin büyüklüğünden etkilenmez •Göbek kordonu açık kalır İki parmak tekniğinin dezavantajları: • Yorucudur • Tırnaklar!!! Neonatal Resüsitasyon Programı Ekibin çalışma pozisyonu Neonatal Resüsitasyon Programı Önemli noktalar •Sabit basınç •Sabit hız •Parmakların göğüsten ayrılmaması Neonatal Resüsitasyon Programı Göğüs önarka çapının 1/3’ü Neonatal Resüsitasyon Programı Uygulama hızı 2 sn’de 3 kompresyon - 1 ventilasyon Neonatal Resüsitasyon Programı Parmaklar göğüsten ayrılırsa •Kompresyon alanını bulmak için zaman kaybı olur •Kompresyon derinliğinin kontrolü kaybolur •Yanlış alana kompresyon yapılma riski doğar Neonatal Resüsitasyon Programı Anatomi Neonatal Resüsitasyon Programı Olası komplikasyonlar •Kaburga kırıkları •Karaciğer laserasyonu •Pnömotoraks Neonatal Resüsitasyon Programı Ekip uyumu •Kompresyonu yapan yüksek sesle saymalı •Ventilasyon kompresyonla çakışmamalı Neonatal Resüsitasyon Programı Orogastrik sonda!!! Neonatal Resüsitasyon Programı Kalp atım hızı her 30 saniyede bir kontrol edilmelidir Neonatal Resüsitasyon Programı Kalp atım hızının saptanması •6 saniye süreyle sayılmalı •Ventilasyon durdurulmalı Neonatal Resüsitasyon Programı Kalp atım hızı 60/dk altında ise: DEVAM 60/dk ve üzerinde ise: DUR Neonatal Resüsitasyon Programı Kalp atım hızı 60/dk altında •Göğüs kompresyonuna devam •Kalp atım hızı kontrolü •İlaç tedavisi Neonatal Resüsitasyon Programı Kalp atım hızı 60/dk ve üzerinde •Göğüs kompresyonunu durdurun •Spontan solunum + kalp atımı 100/dk üzerinde olana dek ventilasyon Neonatal Resüsitasyon Programı Endotrakeal Entübasyon • • • • • -HAVA YOLU TEMİZLİĞİ: -POZİSYON VER SPONTAN SOLUNUM YOK VEYA -ASPİRE ET KTA< 100/ DK TAKTİL UYARI MASKE + AMBU İLE SOLUNUM DESTEĞİ (30 san.) • • KALP HIZI>100 KALP HIZI=60-100 • • • • EK OKSİJEN(?) SOLUNUMU DESTEKLE (30 san.) • KALP HIZI<60 SOLUNUM DESTEĞİ + KALP MASAJI ( 30 san.) ANNEYE VER İLERİ DESTEK Endotrakeal Entübasyon Endikasyonları • Trakeal aspirasyon gerekmesi(mekonyumla boyalı deprese bebek) • Hava kesesi ve maske ile uygulanan pozitif basınçlı ventilasyonun yetersiz kalması • Göğüs basısı uygulanması gereği • Endotrakeal ilaç uygulanması • Diyafragma hernisi • İLAÇ UYGULAMA YOLLARI: UMBLİKAL VEN, ENDOTRAKEAL, İNTRAOSSEÖZ (tibia) • ADRENALİN: (1/10 000) 0.1-0.3 ml/kg, YANIT ALINANA DEK DOZ YİNELENİR. UV, ET,İO • NaCO3: (0.5 mEq/ml) 1-2 mEq/kg, 2-3 DAKİKADA VERİLİR. (2 DOZ ADRENALİNE YANIT YOKSA) UV, İO • HACİM GENİŞLETİCİLER: AKUT FETAL KAN KAYBI, OKSİJENİZASYONDAN SONRA SOLUKLUĞUN DEVAM ETMESİ, FİLİFORM NABIZ VARSA: 10 ml/kg UV, İO • NALOKSON: DOLAŞIM YETERLİ AMA SPONTAN SOLUNUM EFORU YOKSA, ANNEYE TRAVAYDA 4 SAAT İÇİNDE OPİAT VERİLMİŞSE 100 mg/kg İM
