dış t caret şlemler dış t caret şlemler yönet m
advertisement
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ YÖNETİMİ [ Yeni Mevzuat ve Belgeler] dr. ferudun kaya (Abant İzzet Baysal Üniversitesi Öğretim Üyesi) Bu çalışma; İktisadi ve İdari Bilimler Fakülteleri, Deniz İşletmeciliği ve Yöneticiliği Yüksekokulları, Meslek Yüksekokulları müfredatlarına (MEB – YÖK Müfredatına) uyumlu ders kitabı, kitabı İhracat ve ithalat işlemleri ile ilişkili kurum ve kuruluşlar için ise kaynak kitap olarak hazır zırlanmıştır. Öğretim elemanları kitabın power point sunumlarını temin etmek için Beta Yayınlarına başvurabilirler. İstanbul, 2011 ii DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ YÖNETİMİ Yayın No : 2570 İşletme-Ekonomi Dizisi : 529 3. Baskı – Kasım 2011 – İSTANBUL ISBN 978 - 605 - 377 - 592 – 8 Copyright© Bu kitabın bu basısı için Türkiye’deki yayın hakları BETA Basım Yayım Dağıtım A.Ş.’ye aittir. Her hakkı saklıdır. Hiçbir bölümü ve paragrafı kısmen veya tamamen ya da özet halinde, fotokopi, faksimile veya başka herhangi bir şekilde çoğaltılamaz, dağıtılamaz. Normal ölçüyü aşan iktibaslar yapılamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur. Dizgi Baskı - Cilt : Ferudun Kaya : Express Basımevi Deposite İş Merkezi A6 Blok No: 309 İkitelli OSB Küçükçekmece/İstanbul (Sertifika No: 12046) ( 0212) 671 61 51 – 671 61 52 Kapak Tasarım : Gülgonca Çarpık Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. Narlıbahçe Sok. Damga Binası No: 11 Cağaloğlu - İSTANBUL Tel : (0-212) 511 54 32 - 519 01 77 Fax: (0-212) 513 87 05 - 511 36 50 www.betayayincilik.com İÇİNDEKİLER iii SUNUŞ Az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler için, küreselleşen dünyanın gelişmişlik yarışında geri kalmamak, rekabet gücü elde edebilmek ve yeni teknolojiler geliştirmek için yeni sanayileşme stratejilerine ve politikalarına, yeni teknolojilere ve bilgi birikimine gereksinim bulunmaktadır. Türkiye, sanayileşmiş ülkelerin ekonomik gelişmişlik seviyelerine ulaşmak adına çeşitli ekonomik politikalar uygulanmakta, küreselleşen dünyada var olan kaynaklarını etkin şekilde değerlendirerek, dünyadaki stratejik konumunu güçlendirmeye çalışmaktadır. Güçlü olan ve rakipleri ile fiyat, maliyet, kalite, müşteri memnuniyeti, pazarlama ve dağıtım gibi birçok faktör açısından rekabet edebilenler bu yarışta başarılı olacaktır. Ancak rekabetin kendine özgü özelliği gereği, sadece belirli bir dönemde ya da sektörde başarılı olmak kadar bunu belirlenen tüm sektörlerde uzun dönemde devam ettirebilmek de önemlidir. Dolayısıyla, Türkiye’nin sürdürülebilir ihracat artışını sağlayacak yapıya ulaşabilmesi için, ilgili kurum ve kuruluşların dış ticaret işlemleri ile uğraşan işletmelerin rekabet edebilme koşullarını iyileştirme çabalarını yoğunlaştırması kaçınılmazdır. İhracatçı, ihracat süreci içinde sözleşme aşamasından başlayarak, alıcının borçlandığı tutarı gösteren faturanın, akreditif mektubunun, kambiyo senedinin hazırlanması, malların nakliyesi esnasında malın yüklendiğini kanıtlayan konşimento, sigorta edildiğini gösteren sigorta belgesi, malın siparişe uygun olduğunu kanıtlayan koli listesi ve çeki listesinin hazırlanması, ülkemiz mevzuatı açısından gümrük beyannamesinin usulüne uygun şekilde doldurulması, alıcının ülkesinde geçerli ithalat rejimi açısından gerekli olan menşe şahadetnamesi, A.TR, EUR.1 dolaşım belgesi ve konsolosluk faturasının alınması gibi malların alıcıya teslimine kadar pek çok belgenin tam ve eksiksiz doldurulması ve onaylatılması işlerini yapacak kişi veya kişilerin istihdamı, işlerin planlanması, yürütülmesi ve kontrolünü belli bir sisteme bağlamak zorundadır. Aksi takdirde dış ticaret işlemlerindeki aksamalar umulmayan derecede büyük zararlara yol açacaktır. Çalışma içerisinde konuların teorik açıklamaları çok basit düzeye indirgenmekle birlikte, anlaşılabilirliğini daha da kolaylaştırmak amacıyla bazı teorik bilgiler, değişik tablo, şekil, belge ya da bilgi notu halinde verilen ek bilgilerle görselleştirilmeye çalışılmıştır. Bu çalışmada olabildiğince konuların özüne inilerek, ilgili mevzuat ve yönetmeliklere atıf yapılmak suretiyle okuyuculara sözü edilen kaynaklara ulaşma yolları ortaya konulmaya çalışılmıştır. “... Bilim adamları bütün edindikleri bilgiyi başka kitaplara, başkalarının bu alandaki çalışmalarına ve tüm insanlığın bu alandaki birikimine borçlu olduklarını bilirler. Ortaya yeni bir şey atarlarken bile kendilerinden önce bu alanda çalışanların omuzlarına bastıklarının, sırtına çıktıklarının ve onların bu birikim tepeciği sayesinde uzak ufukları iv DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ YÖNETİMİ daha iyi seçebildiklerinin farkındadırlar. Bir yandan insanlığa yeni bir şey getirmenin sevincini duyarken, bir yandan da kendilerine omuz veren meslektaşlarının birikimine şükranlarını unutmazlar. Bunu da gerek önsözlerinde, gerek dipnotlarında belirtirler1 ”... Bu çalışmada, TCMB, Türk Eximbank, Dış Ticaret Müsteşarlığı (DTM), Gümrük Müsteşarlığı ve İGEME’nin web sitelerindeki bilgi kaynaklarından yararlanılmış olup, bizlere bu değerli kaynakları sunan kurumlara ve bu verilerin hazırlanmasında emeği geçen tüm ilgililere şükranlarımı sunarım. “Dış Ticaret İşlemleri Yönetimi” adını taşıyan bu eser, altı yıl süren bir araştırma ve çalışmanın neticesinde hazırlanmış olup, 2006 yılında yayımlanan “Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebe Uygulamaları” başlıklı kitaptan faydalanılmıştır. Okuyuculardan gelecek yapıcı eleştirilerin, öğrenme ve öğretme konusunda daha etkin yöntemlerin geliştirilmesinde daha kapsamlı eserler hazırlamamda önemli ölçüde destek vereceği inancındayım. İster öğreten, ister öğrenen ya da isterse sektör temsilcileri olsun, okuyuculardan gelecek her türlü öneri, eleştiri ya da katkı, eserin ilerleyen yıllardaki baskıları için rehber niteliğinde olacaktır. Bir eseri ortaya koymak sadece yazarın bireysel çabaları ile mümkün olamamaktadır. Karşılıklı iletişim, bilgi paylaşımı, sevgi ve hoşgörü bu eserin ortaya çıkmasında etkili olmuştur. Bu nedenle, konuların doğruluğunu ve anlaşılabilirliğini test etmede her zaman katkılarını gördüğüm öğrencilerime, sektör temsilcilerine ve bu çalışmadaki “Döviz Türev Ürünleri” bölümünü yazarak katkıda bulunan Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Turhan Korkmaz’a ve “Dış Ticaret Teorileri” başlıklı konuyu yazarak katkıda bulunan Kastamonu Üniversitesi Öğretim Üyesi Yard.Doç.Dr.Orhan Kandemir’e teşekkürü bir borç biliyorum. Ayrıca akademik yaşantımda desteklerini esirgemeyen saygıdeğer Hocam Prof. Dr. Funda Sivrikaya Serifoğlu’na ve Rektörüm Prof. Dr. Hayri Coşkun ayrıca teşekkür ediyorum. Kitabın basımını gerçekleştiren Beta Yayınlarının sahibi Sayın Seyhan Satar’a ve yöneticisi Erhan Sancı’ya teşekkür borçluyum. Son olarak, bu eserin hazırlanması sırasında hoşgörü gösteren kızlarıma ve değerli eşim Aysun’a, sevgilerimi sunuyorum. Bu çalışma ile uluslararası mevzuat ve dış ticaret işlemlerinde kullanılan belgeler bağlamında insan kaynağı yetiştiren yükseköğretim kurumlarına ve dış ticaret alanında faaliyet gösteren tüm işletmelere bundan önce yapılan tüm çalışmalar gibi ışık tutulması hedeflenmiştir. Bu eserin Türkiye’nin dış ticaretine ivme kazandırması temennisiyle! kayaferudun@gmail.com. 1 dr. ferudun kaya Haldun Taner, “Eleştiriye Kulak Vermek, Devekuşuna Mektuplar”, Milliyet, 01 Mart 1981:2 İÇİNDEKİLER v İÇİNDEKİLER 1. BÖLÜM DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ GİRİŞ ---------------------------------------------------------------------------------------------------1.1. Dış Ticaret Tanımları -----------------------------------------------------------------------1.2. Dış Ticaret Politikasının Başlıca Amaçları -----------------------------------------------1.3. Türkiye Dış Ticaretinin Gelişim Süreci --------------------------------------------------1.4. Dış Ticaretin Türleri------------------------------------------------------------------------1.4.1. İthalat--------------------------------------------------------------------------------1.4.2. İhracat -------------------------------------------------------------------------------1.4.3.Transit Ticaret -----------------------------------------------------------------------1.5. Dış Ticarette Pazara Giriş Yöntemleri ---------------------------------------------------1.5.1. Dış Ticaret Sermaye Şirketleri ----------------------------------------------------1.5.1.1. Dış Ticaret Sermaye Şirketlerinin Gelişimi --------------------------------1.5.1.2. Dış Ticaret Sermaye Şirketi Olabilmenin Şartları ------------------------1.5.1.3. Dış Ticaret Sermaye Şirketi Statüsünün Geri Alınması ------------------1.5.1.4. Dış Ticaret Sermaye Şirketlerinin Avantajları ----------------------------1.6. Dış Ticaretin Yararları ---------------------------------------------------------------------1.7. Dış Ticaret Teorileri ------------------------------------------------------------------------- 3 6 8 11 22 22 22 23 24 27 27 27 27 28 29 30 1.7.1. Dış Ticaret ve Dış Ticaret Teorisi’nin İlgi Alanı ----------------------------------- 31 1.7.2. Klasik Dış Ticaret Teorileri ----------------------------------------------------------- 31 1.7.2.1. Mutlak Üstünlükler Teorisi -------------------------------------------------1.7.2.2. Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi ---------------------------------------1.7.2.3. Karşılıklı Talep Kanunu ve Teklif Eğrileri Yaklaşımı -------------------1.7.2.4. Neoklasik Katkılar------------------------------------------------------------ 32 33 34 35 1.7.3. Modern Dış Ticaret Teorileri ---------------------------------------------------------- 36 1.7.3.1. Faktör Donatımı (Heckscher-Ohlin) Teorisi ------------------------------- 37 1.7.3.2. Heckscher - Ohlin Teorisinden Çıkartılan Teoremler ve Leontief Paradoksu --------------------------------------------------------------------- 37 1.7.4. Yeni Dış Ticaret Teorileri ------------------------------------------------------------- 39 Örnek Olay: “Tatlı Yedirip Tatlı Konuşanların Satışları da Tatlı Olunca…” ------------ 42 vi DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ YÖNETİMİ 2. BÖLÜM İHRACAT İŞLEMLERİ 2. İHRACAT İŞLEMLERİ ------------------------------------------------------------------------- 47 2.1. İhracat Rejimi Kararı ------------------------------------------------------------------------ 49 2.1.1. İhracat Serbestîsi ve İhracatın Koordinasyonu -------------------------------------- 51 2.1.2. İhracat Bedeli Dövizlerin Yurda Getirilmesi ---------------------------------------- 51 2.2. İhracat Türleri -------------------------------------------------------------------------------2.2.1. Konsinye İhracat -----------------------------------------------------------------------2.2.2. Bedelsiz İhracat -----------------------------------------------------------------------2.2.3. Ticari Kiralama Yoluyla Yapılacak İhracat ----------------------------------------2.2.4. Transit Rejimi -------------------------------------------------------------------------2.2.5. Sınır Ticaret Merkezleri (STM) -----------------------------------------------------2.2.6. Ön İzne Bağlı İhracat -----------------------------------------------------------------2.2.7. Kayda Bağlı İhracat ------------------------------------------------------------------2.2.8. İthal Etimiş Malların İhracı ---------------------------------------------------------2.2.9. Serbest Bölgelere Yapılacak İhracat ------------------------------------------------- 51 52 52 54 54 56 56 56 57 57 2.2.9.1. Serbest Bölgelerin Kurulması ve İşletilmesindeki Temel Amaçlar -----2.2.9.2. Serbest Bölgelerin İşlevleri -------------------------------------------------2.2.9.3. Türkiye’de Bulunan Serbest Bölgeler --------------------------------------2.2.9.4. Serbest Bölgelerde Sağlanan Teşvik ve Avantajlar -----------------------2.2.9.5. Serbest Bölgelerde Faaliyet Ruhsatı Alabilmek İçin Başvuru İşlemleri 2.2.9.6. Sınır Ticaret Merkezleri (STM) --------------------------------------------2.3. İhracat Bedelinin Tahsil Şekilleri ---------------------------------------------------------2.4. İhracat Bedelinin Tahsil Süreleri ---------------------------------------------------------2.5. İhracat Bedelinin Tahsili -------------------------------------------------------------------2.6. İhracat Denetimleri ------------------------------------------------------------------------2.7. Geçici Depolama Yerlerine Getirilen Eşyaların Bekleme Süreleri ------------------2.8. İhracat Süreci -------------------------------------------------------------------------------- 58 58 58 59 61 63 63 64 64 66 66 67 Örnek Olay: “Deri El İşçiliği Ürünleri Teknoloji Ürünlerini İhracatta Bütünlüyor” ---- 68 3. BÖLÜM İTHALAT İŞLEMLERİ 3. İTHALAT İŞLEMLERİ ------------------------------------------------------------------------ 73 3. 1. İthalat Kavramı ------------------------------------------------------------------------------ 73 3.1.1. İthalatın İşleyiş Süreci ----------------------------------------------------------------- 75 3. 2. İthalat Rejimi Kararı ------------------------------------------------------------------------ 75 3. 3. İthalat Yönetmeliği ve İthalata İlişkin Tebliğler ---------------------------------------- 77 vii İÇİNDEKİLER 3.3.1. Komisyon Bedellerinin İthalat Bedelinden Mahsubu -----------------------------3.3.2. İthalat Hesabının Kapatılması--------------------------------------------------------3.3.3. İthalat İşlemlerinde Müeyyide Uygulamaları --------------------------------------3.3.4. İthalat Denetimleri -------------------------------------------------------------------3.3.5. Kesin İthalat Başvurularında İstenilen Belgeler ------------------------------------ 79 79 80 81 81 3. 4. İthal Mallarının Sınıflandırılması (Türleri)---------------------------------------------- 81 3.4.1. Bedelsiz İthalat ------------------------------------------------------------------------- 82 3.4.1.1. 3.4.1.2. 3.4.1.3. 3.4.1.4. 3.4.1.5. 3.4.1.6. Bedelsiz İthalat Hakkından Yararlanma Koşulları ---------------------Bedelsiz İthalatta Yetkili Gümrük İdareleri ----------------------------Bedelsiz İthalat Hakkından Yararlanamayacak Kimseler -------------Bedelsiz İthalata Müracaat Süreleri --------------------------------------Bedelsiz İthalat İzni Verilebilecek Kimseler ---------------------------Müracaatta Aranacak Belgeler ------------------------------------------- 82 84 84 84 84 85 3.4.1.6.1. Bedelsiz İthalat Başvurularında İbraz Edilecek Belgeler --- 85 3.4.1.6.2. Türkiye Gümrük Bölgesi Dışında Sürdürülen Ekonomik Bir Faaliyetin Türkiye Gümrük Bölgesine Naklinin Şartları ve Müracaatta Aranacak Belgeler -------------------------------- 85 3. 5. İthalatta Dikkat Edilecek Hususlar -------------------------------------------------3. 6. İthalatta İşlem Süreci -----------------------------------------------------------------3. 7. İthalatçı İşletmelerin Başlıca Finansman Yöntemleri ---------------------------- 86 86 88 Örnek Olay: “Kalitenizi Belirli Bir Standarda Ulaştırırsanız Müşteriler Sizi Bulacaktır” ------------- 89 4. BÖLÜM KAMBİYO İŞLEMLERİ MEVZUATI 4. KAMBİYO İŞLEMLERİ MEVZUATI -------------------------------------------------------- 93 4.1. Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar ------------------------ 94 4.1.1. Kambiyo İşlemlerinde Kullanılan Bazı Kavramlar ------------------------------ 94 4.1.2. Türk Parası, Döviz İle Kıymetli Maden, Taş ve Eşyalara İlişkin Hükümler --- 96 4.1.3. Sermaye Hareketleri ----------------------------------------------------------------- 99 4.1.4. Usul ve Müşterek Hükümler ------------------------------------------------------ 102 4.1.5. Görünmeyen İşlemler -------------------------------------------------------------- 104 4.1.5.1. Görünmeyen İşlemler Listesi------------------------------------------- 104 4.1.5.2. Merkez Bankası Şubelerince Yapılacak İşlemler -------------------- 108 4.2. İhracat Bedeli Dövizlerin Yurda Getirilmesi ----------------------------------------- 108 4.3. Dış Ticaret İşlemlerinde Kambiyo Yükümlülükleri -------------------------------- 108 4.4. Kambiyo İşlemlerinde Kullanılan Belgeler ------------------------------------------- 109 4.4.1. Döviz Alım Belgesi (DAB)-------------------------------------------------------4.4.2. Döviz Satım Belgesi (DSB) ------------------------------------------------------4.4.3. Türk Parası Transfer Bildirim Formu -------------------------------------------4.4.4. Kambiyo Senedi / (The Bill of Exchange) --------------------------------------- 109 110 111 111 Örnek Olay: “Gaziantep’ten Dünyaya Antep Fıstığı” ------------------------------------- 113 viii DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ YÖNETİMİ 5. BÖLÜM DIŞ TİCARETTE KULLANILAN ÖDEME ŞEKİLLERİ 5. DIŞ TİCARETTE KULLANILAN ÖDEME ŞEKİLLERİ ----------------------------5.1. Peşin Ödeme (Advance Payment/Prepayment) ---------------------------------------5.2. Mal Mukabili Ödeme (Açık Hesap/Open Account) ---------------------------------5.3. Kabul Kredili Ödeme (Acceptance Credit) -------------------------------------------5.4. Karşı-Ticaret (Counter-Trade) ---------------------------------------------------------5.5. Konsinye İhracat-Konsinyasyon (Consignations) -----------------------------------5.6. Mahsuben Ödeme -----------------------------------------------------------------------5.7. Vesaik Mukabili Ödeme/Poliçeli Satış (Documentary Collections/CAD) ---------5.8. Akreditif (Letter Of Credit-L/C) --------------------------------------------------------5.8.1. UCP 600 ---------------------------------------------------------------------------5.8.2. Akreditif İşleminin Özellikleri --------------------------------------------------5.8.3. Akreditif İşlemlerinin Aşamaları ------------------------------------------------5.8.4. Akreditif Türleri ------------------------------------------------------------------5.8.4.1. Cayılabilir (Kabilirücu) Akreditif / Revocable ---------------------5.8.4.2. Cayılamaz (Gayri Kabilirücu) Akreditif / Irrevocable ------------5.8.4.3. Teyitli Akreditif (Confirmed L/C) ----------------------------------5.8.4.4. Teyitsiz Akreditif (Unconfirmed L/C) ------------------------------5.8.4.5. Döner (Rotatif) Akreditif (Revolving Credit L/C) -----------------5.8.4.6. Peşin Ödemeli Akreditif (Kırmızı Şartlı Akreditif) Red Clause L/C) -------------------------------------------------------5.8.4.7. Yeşil Şartlı Akreditif (Gren Clause L/C) ----------------------------5.8.4.8. Karşılıklı Akreditif (Back-To-Back L/C) ---------------------------5.8.4.9. Devredilebilir Akreditif (Transferable L/C) ------------------------5.8.4.10. Garanti Akreditifi / Teminat Akreditifi (Stand-by Credits L/C) --5.8.4.11. Yetki Mektupları ------------------------------------------------------5.8.4.12. Vadeli Akreditif/Ödenmesi Ertelemeli (Deffered Payment L/C) -5.8.4.13. Akreditifin Başlıca Faydaları-----------------------------------------5.8.4.14. Akreditif İşlemlerinde Görülen Başlıca Sorunlar ------------------- 117 117 120 122 123 126 127 128 132 133 133 136 137 138 138 138 139 139 139 139 140 140 140 141 141 141 142 6. BÖLÜM DIŞ TİCARET İŞLEMLERİNDE SÖZLEŞMENİN ÖNEMİ 6. DIŞ TİCARET İŞLEMLERİNDE SÖZLEŞMENİN ÖNEMİ ----------------------------- 143 6.1. Dış Ticarette Uyuşmazlıkların Uluslararası Tahkim Yöntemiyle Çözümü--------- 144 6.2. Tahkim Çeşitleri ----------------------------------------------------------------------------- 145 6.2.1. Geçici (Ad Hoc) Tahkim ------------------------------------------------------------- 145 6.2.2. Kurumsal Tahkim --------------------------------------------------------------------- 145 6.2.2.1. Kurumsal Tahkimin Başlıca Görevleri ----------------------------------- 145 Örnek Olay: “Kaliteli Ve Uygun Fiyatlı Ürün, Müşterisini Yaratır...” ------------------ 146 İÇİNDEKİLER ix 7. BÖLÜM ULUSLARARASI TESLİM ŞEKİLLERİ VE KURALLAR: INCOTERMS 7. ULUSLARARASI TESLİM ŞEKİLLERİ VE KURALLAR: INCOTERMS ----------- 151 7. 1. Dış Ticaret İşlemlerinde Teslim Şekilleri -------------------------------------------- 153 7.1.1. 7.1.2. 7.1.3. 7.1.4. 7.1.5. 7.1.6. 7.1.7. 7.1.8. Ticari İşletmede Teslim / Ex Works (EXW) ----------------------------------Taşıyıcıya Teslim / Free CARRIER (FCA) -----------------------------------Gemi Doğrultusunda Teslim / Free Alongside Ship (FAS) -----------------Gemi Bordasında Teslim / Free on Board (FOB) -----------------------------Mal Bedeli veya Navlun / Cost and Freight (CFR) ---------------------------Mal Bedeli, Sigorta ve Navlun / Cost, Insurance and Freight (CIF) --------Taşıma Ücreti Ödenmiş Olarak Teslim / Carriage Paid To (CPT) ----------Taşıma Ücreti ve Sigorta Ödenmiş Olarak Teslim/ Carriage and Insurance Paid To (CIP) -----------------------------------------7.1.9. Sınırda Teslim/ Delivered At Frontier (DAF) ---------------------------------7.1.10. Gemide Teslim/ Delivered Ex Ship (DES) ------------------------------------7.1.11. Rıhtımda Teslim (Gümrük Vergi ve Harçları Ödenmiş Olarak)/ Delivered Ex Quay (Duty Paid) (DEQ) ----------------------------------------7.1.12. Gümrük Resmi Ödenmemiş Olarak Teslim/ Delivered Duty Unpaid (DDU) -------------------------------------------------7.1.13. Gümrük Resmi Ödenmiş Olarak Teslim / Delivered Duty Paid (DDP) ----- 154 154 155 156 157 157 158 159 159 160 161 162 163 Örnek Olay: “Durgunluğa Karşı Pazarı Çeşitlendirdiler...”------------------------------- 163 8. BÖLÜM GÜMRÜK REJİMLERİ 8. GÜMRÜK REJİMLERİ ------------------------------------------------------------------------ 171 8.1. İhracat Rejimi ----------------------------------------------------------------------------- 172 8.1.1. İhracat Sayılan Satış ve Teslimler ------------------------------------------------ 173 8.1.2. Vergi, Resim ve Harç İstisnası ---------------------------------------------------- 173 8.1.3. Gümrük Vergilerinin Hesaplanması ---------------------------------------------- 174 8.2. Dâhilde İşleme Rejimi -------------------------------------------------------------------- 175 8.2.1. Dâhilde İşleme İzin Belgesinin Esasları ----------------------------------------- 175 8.2.2. Dâhilde İşleme Rejimi ile İlişkili Kuruluşlar ------------------------------------- 177 8.2.3. Dâhilde İşleme İzin Belgesinin Alınması --------------------------------------- 177 8.2.4. Dâhilde İşleme İzin Belgelerinin Süresi ---------------------------------------- 177 8.2.5. Dâhilde İşleme İzin Belgelerinin Kapatılması --------------------------------- 178 8.2.6. Dâhilde İşleme İzin Belgesi Kapsamında Yurt İçi Alımlar -------------------- 178 8.3. Gümrük Antrepo Rejimi ----------------------------------------------------------------8.4. Gümrük Kontrolü Altında İşleme Rejimi --------------------------------------------8.5. Geçici İthalat Rejimi ---------------------------------------------------------------------8.6. Hariçte İşleme Rejimi--------------------------------------------------------------------- 179 184 185 188 x DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ YÖNETİMİ 8.7. Transit Rejimi ----------------------------------------------------------------------------- 191 8.8. Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi ---------------------------------------------------------- 193 9. BÖLÜM DEVLET YARDIMLARINI UYGULAYAN KAMU KURULUŞLARI VE DESTEK TÜRLERİ 9. DEVLET YARDIMLARINI UYGULAYAN KAMU KURULUŞLARI VE DESTEK TÜRLERİ ------------------------------------------------------------------------------ 199 9.1. Dış Ticaret Müsteşarlığı ........................................................................................ 200 9.2. İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi (İGEME) ....................................................... 201 9.2.1. İGEME Faaliyetleri ........................................................................................ 202 9.2.2. İGEME İl Temsilcilikleri ............................................................................... 203 9.3. İhracatçı Birlikleri................................................................................................. 204 9.3.1. Görevleri .......................................................................................................... 204 9.3.2. Örgüt Yapısı ..................................................................................................... 204 9.4. İktisadi Kalkınma Vakfı (İKV) ........................................................................... 205 9.5. Türk Patent Enstitüsü (TPE) ................................................................................ 209 9.5.1. Türk Patent Enstitüsü'nün Görevleri ................................................................ 211 9.6. Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV) ....................................................... 211 9.6.1. Finansman Kaynakları...................................................................................... 212 9.7. Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) ...................... 213 10. BÖLÜM DIŞ TİCARETTE DEVLET YARDIMLARI MEVZUATI 10. DIŞ TİCARETTE DEVLET YARDIMLARI MEVZUATI ----------------------------- 215 10.1. İhracata Yönelik Devlet Yardımları Kararının Amacı --------------------------- 216 10.2. İhracata Yönelik Devlet Yardımları Kapsamında Yer Alan Tanımlar -------- 216 10.3. Başlıca Devlet Yardımları ------------------------------------------------------------- 217 10.3.1. Uluslararası Nitelikteki Yurt İçi İhtisas Fuarlarının Desteklenmesi-------10.3.2. Çevre Maliyetlerinin Desteklenmesi -----------------------------------------10.3.3. Araştırma- Geliştirme (Ar-Ge) Yardımı -------------------------------------10.3.4. İstihdam Yardımı --------------------------------------------------------------10.3.5. Yurt Dışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi -------------------------------10.3.6. Yurt Dışında Ofis-Mağaza Açma, İşletme ve Marka Tanıtım Faaliyetlerinin Desteklenmesi ------------------------------------------------10.3.7. Yurt Dışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi Türk Ürünlerinin Yurtdışında Markalaşması, Türk Malı İmajının Yerleştirilmesi ve TURQUALITY®’nin Desteklenmesi ----------------------------------------10.3.8. Pazar Araştırması ve Pazarlama Desteği ------------------------------------10.3.9. Eğitim ve Danışmanlık Yardımı ----------------------------------------------- 218 218 219 221 222 223 225 227 227 İÇİNDEKİLER xi 11. BÖLÜM İHRACATÇI BİRLİKLERİ İLE İLİŞKİLERİ DÜZENLEME 11. 1. İhracatçı Birliklerine Üyelik İşlemleri ................................................................. 11.1. 1. İhracatçılar Birliğine Üyelik İşlemi ve Süreci ............................................. 11.1. 2. İhracatçılar Birliğine Üyelik İçin Gerekli Evraklar ..................................... 11.1.3. Gerçek ve Tüzel Kişi İşletmeler İçin Gerekli Evraklar ................................ 11. 2. İhracat İşlemlerinde Onay .................................................................................... 11.2. 1. İhracatçı Birliklerinin Gelirleri ve Nispi Aidat ............................................ 231 231 235 235 236 236 12. BÖLÜM DIŞ TİCARET İŞLEMLERİNDE VERGİ UYGULAMALARI 12. DIŞ TİCARET İŞLEMLERİNDE VERGİ UYGULAMALARI ------------------------ 237 12.1. Gümrük Vergileri ------------------------------------------------------------------------ 237 12.1.1. Eşyanın Gümrük Kıymeti ------------------------------------------------------ 239 12.1.2. İhtisas Gümrüğü ----------------------------------------------------------------- 240 12.2. Dış Ticaret İşlemlerinde KDV Uygulamaları --------------------------------------- 240 12.2.1. İthalatta Gümrük Vergileri------------------------------------------------------ 240 12.2.1.1. İthalat İşlemlerinde KDV Uygulaması ----------------------------- 241 12.2.2. İhracat İşlemlerinde KDV Uygulaması ---------------------------------------- 242 12.2.2.1. İhracat Teslimi ve Yurtdışındaki Müşteriler İçin Yapılan Hizmetler ------------------------------------------------------------- 243 12.2.2.2. KDV’nin İade İşlemleri --------------------------------------------- 244 12.2.2.3. İhracat İstisnasından Doğan KDV’nin İadesi İçin Aranılan Belgeler --------------------------------------------------------------- 247 12.2.3. Gümrük İdarelerince Alınan Katma Değer Vergisine İlişkin Hükümler --- 248 12.3. Anti Damping Vergisi ve Telafi Edici Vergi ---------------------------------------- 249 12.4. Dâhilde İşleme İzin Belgesi ------------------------------------------------------------- 249 12.5. Yolcu İşlemleri --------------------------------------------------------------------------- 251 12.5.1. Yolcuların Beraberinde Getirebilecekleri ya da Götürebilecekleri Para ve/veya Ziynet Eşya Miktarı --------------------------------------------12.5.2. Posta Yoluyla Gelen Eşya Muafiyeti -----------------------------------------12.5.3. Hediyelik Eşya Muafiyeti ------------------------------------------------------12.5.4. Vergileri Ödenmek Suretiyle Posta Yoluyla veya Yolcu Beraberinde Eşya Getirilmesi ----------------------------------------------------------------12.5.5. Zati Eşya Muafiyeti -------------------------------------------------------------- 251 252 252 253 254 xii DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ YÖNETİMİ 13. Bölüm DIŞ TİCARET İŞLEMLERİNDE KULLANILAN BELGELER 13. DIŞ TİCARET İŞLEMLERİNDE KULLANILAN BELGELER ................................. 260 13. 1. Gümrük Beyannamesi....................................................................................................... 262 13. 2. Dolaşım Belgeleri (Movement Certificate) ...................................................................... 267 13.2.1. A.TR Dolaşım Belgesi............................................................................................ 267 13.2.2. EUR.1 Dolaşım Sertifikası ..................................................................................... 269 13. 3. Navlun Faturası................................................................................................................. 271 13. 4. Menşe Şahadetnamesi (Certificate of Origin) ................................................................... 272 13. 5. Sağlık Sertifikası (Veteriner Hekim Sertifikası) ............................................................... 276 13. 6. Bitki Sağlık Sertifikası ...................................................................................................... 277 13. 7. Ticari Fatura ..................................................................................................................... 280 13. 8. Koli (Ambalaj) veya Çeki Listesi (Packing and Weight List)........................................... 281 13. 9. Sigorta Belgesi.................................................................................................................. 283 13. 10. Manifesto ........................................................................................................................ 284 13. 11. Ekspertiz/Analiz Raporu ................................................................................................. 284 13. 12. Gümrük Müşavirlik Faturası ........................................................................................... 285 13. 13. Helal Belgesi................................................................................................................... 285 13. 14. ATA Karnesi................................................................................................................... 285 13.15. Konşimento (Taşıma Belgeleri) / Bill Of Lading............................................................. 286 13.15. 1. Deniz Konşimentosu….......................................................................................... 284 13.15. 2. Özellikli Konşimentolar ....................................................................................... 287 13.15. 3. Diğer Taşıma Belgeleri ......................................................................................... 290 13. 16. Tır Karnesi (Tır Carnet) .................................................................................................. 291 13. 17. Kambiyo Senedi (The Bill of Exchange) ........................................................................ 292 13. 18. Uygunluk Belgesi ........................................................................................................... 293 13. 19. Ön Statü Belgesi ............................................................................................................. 293 13. 20. Serbest Bölge İşleme Formu ........................................................................................... 293 13. 21. Türk Limanları Yat Kayıt Belgesi .................................................................................. 293 13. 22. İşlenmiş Tarım Ürünleri Beyan Formu/Analiz Sonuç Raporu ........................................ 293 13. 23. İthal Eşyasına Ait Kıymet Bildirim Formu ..................................................................... 293 13. 24. CITES Belgesi ................................................................................................................ 293 Özet ............................................................................................................................................ 294 Örnek Olay “İŞİN SIRRI: İHRACAT ULUSLARARASI PAZARLAMADIR”. ......... .. 295 İÇİNDEKİLER xiii 14. BÖLÜM DIŞ TİCARETİN BAŞLICA FİNANSMAN YÖNTEMLERİ 14. DIŞ TİCARETİN BAŞLICA FİNANSMAN YÖNTEMLERİ--------------------------- 301 14.1. Türk Eximbank Kredileri --------------------------------------------------------------- 304 14.1.1. Kısa Vadeli Krediler--------------------------------------------------------------- 305 14.1.2. Orta ve Uzun Vadeli Krediler ---------------------------------------------------- 305 14.1.2.1. Orta ve Uzun Vadeli İhracatta Sevkiyat Öncesi Finansman--------- 305 14.1.2.2. Orta ve Uzun Vadeli İhracatta Sevkiyat Sonrası Finansman -------- 306 14.1.2.3. Ülke Kredi / Garanti Programları -------------------------------------- 307 14.2. Ticari Bankalardan Sağlanan İhracat Kredileri ------------------------------------- 307 14.3. Prefinansman Kredileri ------------------------------------------------------------------ 307 14.3.1. Prefinansman Kredisinin Temini ------------------------------------------------14.3.2. Prefinansman Kredisinin Kullanımı --------------------------------------------14.3.3. Prefinansman Kredilerinin Vadesi ---------------------------------------------14.3.4. Prefinansman Kredilerinin Devri ------------------------------------------------ 308 309 309 310 14.3.4.1. Aktarım ------------------------------------------------------------------- 310 14.3.5. Prefinansman Kredilerinin Ödenmesi (Kapatılması) -------------------------- 311 14.3.5.1. Prefinansmanın Mahsup Suretiyle Ödenmesi ------------------------- 311 14.3.5.1.1. İhracat Bedelleri İle Mahsup Edilmek Suretiyle Ödenmesi ------------------------------------------------------ 311 14.3.5.1.2. Döviz Kazandırıcı Hizmet Bedelleriyle Mahsup Edilmek Suretiyle Ödeme ------------------------------------ 313 14.3.5.1.3. Prefinansman Kredisinin İhracat, Belge Kapsamındaki İhracat Sayılan Satış ve Teslimler İle Döviz Kazandırıcı Faaliyetlere İlişkin Bedellerle Tasfiyesi ------ 313 14.4. Karşı Ticaret / (Counter-Trade) ------------------------------------------------------- 314 14.4.1. Karşı Ticaretin Çeşitleri ----------------------------------------------------------- 315 14.4.2. Karşı Ticaretin Faydaları ve Sakıncaları ----------------------------------------- 317 14.5. Teminat Mektupları ---------------------------------------------------------------------- 318 14.5.1. Teminat Mektubunun Tarafları ---------------------------------------------------14.5.2. Stand By L/C – Garanti Akreditifleri (Şarta Bağlı Teminat Mektubu) ------14.5.3. Teminat Mektubunun Tazmini ---------------------------------------------------14.5.4. Bankanın Sorumluluğunun Sona Ermesi ----------------------------------------14.5.5. Dış Ticarette Kullanılan Garanti (Teminat) Mektupları ------------------------ 321 322 322 323 323 14.5.5.1. Harici Garanti-------------------------------------------------------------- 324 14.5.5.2. Kontrgaranti (Counterguarantee) --------------------------------------- 325 14.6. Yurtdışı İhracat Kredi Kurumlarından Sağlanan Krediler – (ECA-Export Credit Agency) ------------------------------------------------------------ 326 14.6.1. Başlıca ECA Kuruluşları ----------------------------------------------------------- 328 14.6.2. GSM Kredisi ------------------------------------------------------------------------ 329 xiv DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ YÖNETİMİ 14.6.3. US Exim Kredisi -------------------------------------------------------------------- 329 14.6.4. Hermes Kredileri ------------------------------------------------------------------- 329 14.7. Finansal Kiralama (Leasing) ----------------------------------------------------------- 330 14.7.1. Leasing Nedir? ---------------------------------------------------------------------14.7.2. Tarafları ----------------------------------------------------------------------------14.7.3. Leasing Türleri ---------------------------------------------------------------------14.7.4. Leasing'e Konu Olabilecek Mallar -----------------------------------------------14.7.5. Leasing'in Avantajları ------------------------------------------------------------14.7.6. Mevzuat ve Değişiklikler ---------------------------------------------------------14.7.7. Leasing’in Yasal Ana Unsurları --------------------------------------------------- 331 332 333 333 334 338 339 14.8. Faktöring ----------------------------------------------------------------------------------- 344 14.8.1. Faktöring Şirketlerin Yapamayacakları İş ve İşlemler -------------------------14.8.2. Faktöring İşlemi Yapmaya Uygun Başlıca Sektörler---------------------------14.8.3. Faktöringin Maliyeti ---------------------------------------------------------------14.8.4. Faktöring İşleyişi ------------------------------------------------------------------14.8.5. Faktöringin Türleri ----------------------------------------------------------------- 347 348 348 348 349 14.8.5.1. Yurtiçi Faktöring ---------------------------------------------------------- 349 14.8.5.1.1. Yurtiçi Faktöring Yoluyla Sağlanacak Avantajlar -------- 350 14.8.5.2. Yurtdışı Faktöring --------------------------------------------------------- 350 14.8.5.2.1. İhracat Faktöring ---------------------------------------------- 351 14.8.5.2.1.1. İhracat Faktöring’i Türleri --------------------- 351 14.8.5.2.1.2. İhracat Faktöring’i Yoluyla Sağlanacak Avantajlar ---------------------------------------- 351 14.8.5.2.2. İthalat Faktöring ---------------------------------------------- 352 14.8.5.2.2.1. İthalat Faktöring’i Yoluyla Sağlanacak Avantajlar ----------------------------------------- 352 14.8.6. Faktöring - Bankacılık İlişkileri -------------------------------------------------- 353 14.9. Forfaiting----------------------------------------------------------------------------------- 353 14.9.1. Forfaiting İşleminin İşleyişi ------------------------------------------------------14.9.2. Forfaiting İşleminin Yürütülmesi ------------------------------------------------14.9.3. Forfaiting İşleminde Aranan Garantiler -----------------------------------------14.9.4. Forfaiting Finansmanında Riskler------------------------------------------------14.9.5. Forfaiting Finansmanının Taraflara Maliyeti -----------------------------------14.9.6. Forfaiting Finansmanının Taraflara Sağladığı Avantajlar ve Dezavantajlar -- 354 355 356 357 357 358 14.9.6.1. İhracatçıya Sağladığı Avantajlar ve Dezavantajlar --------------------14.9.6.2. İthalatçıya Sağladığı Avantajlar ve Dezavantajlar --------------------14.9.6.3. Forfaiter’e Sağladığı Avantajlar ve Dezavantajlar --------------------14.9.6.4. Garantör’e Sağladığı Avantajlar ve Dezavantajlar --------------------- 358 359 359 359 14.9.7. Türkiye'de Forfaiting Uygulaması------------------------------------------------- 359 14.10. IBAN (International Bank Account Number) ---------------------------------------- 360 14.10.1. IBAN’ın Hesap Sahiplerine Sağladığı Kolaylıklar --------------------------14.10.2. IBAN Kullanımı ----------------------------------------------------------------14.10.3. IBAN Standardı (IBAN Nasıl Oluşturulur?) ---------------------------------14.10.4. IBAN’ın Elektronik Ortamda ve Kâğıt Ortamındaki Gösterilişi ------------ 360 361 361 362 İÇİNDEKİLER xv 15. BÖLÜM DIŞ TİCARET İŞLEMLERİNDE DÖVİZ TÜREV ÜRÜNLERİ 15. DIŞ TİCARET İŞLEMLERİNDE DÖVİZ TÜREV ÜRÜNLERİ ----------------------- 365 15.1. Türev Ürünler ------------------------------------------------------------------------------ 365 15.1.1. Forward (Alivre) Sözleşmeler ------------------------------------------------------ 367 15.1.1.1. Forward İşlem Çeşitleri --------------------------------------------------- 368 15.1.1.2. Forward Sözleşmelerinin Riski ------------------------------------------ 369 15.1.1.3. Forward Faiz Oranı Anlaşmaları (Forward Rate Agreements-FRAs) 370 15.1.2. Futures (Vadeli İşlem) Piyasalar --------------------------------------------------- 372 15.1.2.1. Futures Sözleşmelerinin Özellikleri ------------------------------------15.1.2.2. Futures İşlemlerde Teminat (Marjin) Kullanma-----------------------15.1.2.3. Dövize Dayalı Futures İşlemleri ----------------------------------------15.1.2.4. Eurodollar Piyasasında Futures İşlemleri ------------------------------15.1.2.5. Günlük İşlemlerin Kapatılması ------------------------------------------ 372 373 375 376 376 15.1.3. Opsiyon Piyasaları ------------------------------------------------------------------- 376 15.1.3.1. Alım ve Satım Opsiyonları ----------------------------------------------- 377 15.1.3.1.1. Alım Opsiyonları---------------------------------------------15.1.3.1.2. Satma Opsiyonu ----------------------------------------------15.1.3.2. Opsiyonların Kullanım Alanları ----------------------------------------15.1.3.3. Konusuna Göre Opsiyon Türleri ----------------------------------------15.1.3.4. Döviz Opsiyonları --------------------------------------------------------15.1.3.5. Vadelerine Göre Opsiyon Türleri ---------------------------------------- 378 378 379 380 380 383 15.1.4. Swap Piyasaları ---------------------------------------------------------------------- 383 15.1.4.1. Swap Piyasaları ve Kullanım Alanları ---------------------------------- 386 15.1.4.2. Swap Sözleşme Türleri --------------------------------------------------- 387 15.1.4.2.1. Faiz Swapı ----------------------------------------------------- 387 15.1.4.2.2. Para Swapı ----------------------------------------------------- 390 15.1.4.2.3. Diferansiyel Swaplar ------------------------------------------ 393 15.1.4.3. Türkiye’de Swap Piyasası ------------------------------------------------ 393 15.2. Türkiye’de Türev Piyasalar ve VOB ---------------------------------------------------- 394 15.3. Döviz Kuru Riskinden Korunma Alternatifleri --------------------------------------- 395 BELGELER DIŞ TİCARET İŞLEMLERİNDE KULLANILAN BELGELER ---------------------------- 403 Belge 1 : Fatura (İthalat) ---------------------------------------------------------------------------- 404 Belge 2 : Fatura (İthalat ) ---------------------------------------------------------------------------- 405 Belge 3 : Fatura (İhracat) ---------------------------------------------------------------------------- 406 Belge 4 : Proforma Fatura (İhracat) ---------------------------------------------------------------- 407 Belge 5 : Proforma Fatura (İthalat) ----------------------------------------------------------------- 408 Belge 6 : Dolaşım Sertitifikası (EUR.1) ----------------------------------------------------------- 409 xvi DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ YÖNETİMİ Belge 7 : Dolaşım Sertitifikası (A.TR) ------------------------------------------------------------- 410 Belge 8 : Menşe Şahadetnamesi -------------------------------------------------------------------- 411 Belge 9 : Uluslararası Hamule Senedi / CMR ----------------------------------------------------- 412 Belge 10 : Çeki Listesi (İhraç Malı) ------------------------------------------------------------------ 413 Belge 11 : Koli Listesi (İthal Malı) ------------------------------------------------------------------- 414 Belge 12 : Gümrük Müşavirlik (Hizmet) Faturası -------------------------------------------------- 415 Belge 13 : Gümrük Müşavirlik (Hizmet) Faturası -------------------------------------------------- 416 Belge 14 : Dâhilde İşleme İzin Belgesi -------------------------------------------------------------- 417 Belge 15 : Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Kontrol Belgesi ----------------------------------------- 418 Belge 16 : TSE Kalite Sistem Belgesi ---------------------------------------------------------------- 419 Belge 17 : TSE İthal Malı Uygunluk Belgesi -------------------------------------------------------- 420 Belge 18 : Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Kontrol Belgesi ----------------------------------------- 421 Belge 19 : Ambar Servis ve Muayene Ücreti -------------------------------------------------------- 422 Belge 20 : İthal Eşyasına Ait Kıymet Bildirim Belgesi --------------------------------------------- 423 Belge 21 : Navlun Faturası ---------------------------------------------------------------------------- 424 Belge 22 : Navlun Faturası --------------------------------------------------------------------------- 425 Belge 23 : Kesin Teminat Mektubu ------------------------------------------------------------------ 426 Belge 24 : İthalat Bedeli Transfer Bildirim Formu-------------------------------------------------- 427 Belge 25 : Döviz Alım Belgesi------------------------------------------------------------------------ 428 Belge 26 : Döviz Satım Belgesi ----------------------------------------------------------------------- 429 Belge 27 : Döviz Alım Belgesi------------------------------------------------------------------------ 430 Belge 28 : Döviz Satım Belgesi ----------------------------------------------------------------------- 431 Belge 29 : Gümrük Beyannamesi --------------------------------------------------------------------- 432 Belge 30 : Gümrük Vergisi Tahsil Alındısı Dekontu ----------------------------------------------- 433 Belge 31 : Nakliyat Sigorta Poliçesi Örneği (1. sayfa) --------------------------------------------- 434 Belge 32 : Nakliyat Sigorta Poliçesi Örneği (2. sayfa) --------------------------------------------- 435 Belge 33 : Tercüme Faturası -------------------------------------------------------------------------- 436 Belge 34 : Ambar Servis ve Ardiye Bedeli Faturası ------------------------------------------------ 437 EKLER -------------------------------------------------------------------------------------- 439 1. Başlıca Ekonomik Göstergeler ---------------------------------------------------------- 441 2. Dış Ticaret Değerleri --------------------------------------------------------------------- 441 3. Kamu Finansmanı – Mali Sektör -------------------------------------------------------- 442 4. Uluslararası Standart Sanayi Sınıflamasına Göre Yıllık İhracat (BEC) ------------- 442 5. Uluslararası Standart Sanayi Sınıflamasına Göre Yıllık İthalat ---------------------- 442 6. Ödemeler Dengesi ------------------------------------------------------------------------ 443 7. Geniş Ekonomik Grupların Sınıflamasına (GEGS) Göre İhracat -------------------- 444 8. Fiat Faiz Hareketleri ---------------------------------------------------------------------- 444 9. Türkiye’nin Sosyal Göstergeleri--------------------------------------------------------- 445 10. Türkiye’nin 2001-2010 Yılları Arasında Ülkelere Göre İhracatı -------------------- 446 11. Türkiye’nin 2001-2010 Yılları Arasında Ülkelere Göre İthalat ---------------------- 447 12. Ülke Gruplarına Göre İthalat ------------------------------------------------------------ 449 13. Ülke Gruplarına Göre İhracat ------------------------------------------------------------ 450 14. Ülkeler İtibarı İle İzin Verilen Yabancı Sermaye -------------------------------------- 454 15. Bölgeler İtibarıyla Firma Sayısı ve İhracat Değeri---------------------------------------- 451 16. Bölgeler İtibarıyla Firma Sayısı ve İthalat Değeri ---------------------------------------- 452 17. İhraç Değeri Yüksek Maddeler ------------------------------------------------------------- 453 18. İthal Değeri Yüksek Maddeler -------------------------------------------------------------- 453 İÇİNDEKİLER xvii 19. İhracatımızda İlk 20 Fasıl -------------------------------------------------------------- 454 20. İthalatımızdaki İlk 20 Fasıl ------------------------------------------------------------- 455 21. Türkiye’den İhracı Yasak Mallar Listesi ----------------------------------------------- 443 22. Türkiye’den İhracı Ön İzne Bağlı Mallar Listesi -------------------------------------- 444 23. Sektörel Dış Ticaret Şirketleri Listesi --------------------------------------------------- 458 24. Standart Normal Olasılıklar Tablosu ------------------------------------------------------- 459 KAYNAKÇA ......................................................................................................... 461 xviii DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ YÖNETİMİ İÇİNDEKİLER xix KISALTMALAR AB: Avrupa Birliği BSMV: Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi C/H: Cari Hesap DAB: Bankalarca Düzenlenen Döviz Alım Belgesi DBT: Döviz Beyan Tutanağı DFİF: Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu DİİB: Dâhilde İşleme İzin Belgesi DSB: Bankalarca Düzenlenen Döviz Satım Belgesi DTH: Döviz Tevdiat Hesabı EXİMBANK: Türkiye İhracat Kredi Bankası AŞ GB: Gümrük Beyannamesi GKS: Genel Kredi Sözleşmesi KDV: Katma Değer Vergisi KGV: Kambiyo Gider Vergisi KKDF: Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu MÜSTEŞARLIK: Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı TCMB: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası TEBLİĞ: İhracat, İhracat Sayılan Satış ve Teslimler ile Döviz Kazandırıcı Hizmet ve Faaliyetlerde Vergi, Resim ve Harç İstisnası Hakkındaki Tebliğ TL: Türk Lirası TPKK: Türk Parasının Kıymetini Koruma Mevzuatı TPTB Türk Parası Transfer Belgesi USD: Amerikan Doları
