bilgisayar ve elektronik sektörü - Risk Yönetimi ve Kontrol Genel

T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
BİLGİSAYAR VE ELEKTRONİK
SEKTÖRÜ
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
RİSK YÖNETİMİ VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
EKONOMİK ANALİZ VE DEĞERLENDİRME DAİRESİ
31.12.2013 ANKARA
1
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ ........................................................................................................................................................ 3
BİLGİSAYAR VE ELEKTRONİK SEKTÖRÜ KÜRESEL TİCARETİ.................................................................... 13
BİLGİSAYAR VE ELEKTRONİK SEKTÖRÜ TÜRKİYE TİCARETİ .................................................................... 20
2
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
GİRİŞ
Bu bölümde kullanılan dış ticaret verileri ISIC Rev 4, üretim ve istihdam verileri NACE Rev 2
sınıflandırmasına dahildir. İkili NACE Rev 2 kodları, ikili ISIC Rev 4 doları ile birebir uyumlu
iken, dörtlü NACE Rev 2 kodları toplanmak suretiyle dörtlü ISIC Rev 4 kodlarına
ulaşılmaktadır.
Bilgisayar ve Elektronik sektörü ISIC Rev 4 sınıflandırmasına göre 26 no’lu koddan
oluşmaktadır.
ISIC Rev 4 sınıflandırmasına göre Bilgisayar ve Elektronik sektörü aşağıdaki gibidir:
26 BİLGİSAYARLARIN, ELEKTRONİK VE OPTİK ÜRÜNLERİN İMALATI
Bu bölüm, bilgisayarların, bilgisayar çevre birimlerinin, iletişim teçhizatının ve benzer
elektronik ürünler ile bu tür ürünlerin parçalarının imalatını kapsamaktadır. Bu bölümdeki
üretim süreci, entegre devrelerin tasarımı, kullanımı ve ileri derecede özel küçültme
teknolojileriyle tanımlanmaktadır.
Bu bölüm ayrıca, tüketici elektroniklerinin, ölçme, test etme, idare ve kontrol teçhizatının, ışın,
elektromedikal ve elektroterapötik cihazların, optik aletlerin ve teçhizatların imalatı ile
manyetik ve optik medyanın imalatını kapsamaktadır.
2610 Elektronik bileşenlerin ve devre kartlarının imalatı
Bu sınıf, elektronik uygulamalar için yarı iletkenlerin ve diğer bileşenlerin imalatını
kapsamaktadır.Bu sınıf aşağıdakileri kapsamaktadır;
-elektronik kondansatörlerin imalatı,
- elektronik dirençlerin imalatı,
- mikro işlemcilerin imalatı,
- elektron tüpleri imalatı,
- elektronik konnektörlerin imalatı,
- çıplak baskılı devre kartları imalatı,
- entegre devre imalatı (analog, dijital veya hibrit),
- diyotlar, transistörler ve ilgili devre cihazlarının imalatı,
-elektronik bileşen tipli indüktörlerin imalatı (Örneğin; jikleler, bobinler, transformatörler),
- elektronik kristallerin ve kristal takımların imalatı,
- elektronik uygulamalar için solenoidlerin, anahtarların ve güç dönüştürücülerin imalatı,
3
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
- yarı iletken, tamamlanmış veya yarı tamamlanmış küplerin veya yonga plakaların imalatı,
- ara yüz kartları imalatı (Örneğin; ses, görüntü (video), denetleyiciler, ağ (network), modem
kartı)
- elektronik gösterge bileşenlerinin imalatı (plazma, polimer, LCD),
- ışık yayan diyotların (LED) imalatı,
Ayrıca bu sınıf aşağıdakileri de kapsamaktadır;
- yazıcı kabloları, monitör kabloları, USB kabloları, bağlayıcılar vb. imalatı.
Kapsam dışı olanlar;
- akıllı kartların basımı, bkz. 1811,
- bilgisayar ve televizyon ekranlarının imalatı, bkz. 2620, 2640,
- harici modem imalatı, bkz. 2630,
- X-ray tüpleri ve benzer ışın cihazlarının imalatı, bkz. 2660,
- optik teçhizat ve aletlerinin imalatı, bkz. 2670,
- elektrikli uygulamalar için benzer cihazların imalatı, bkz. bölüm 27,
- floresan balastları imalatı, bkz. 2710,
- elektrikli röle imalatı, bkz. 2710,
- elektrik kablolama gereçleri imalatı, bkz. 2733,
- tamamlanmış teçhizat imalatı, başka bir yerde sınıflandırılmaktadır.
2620 Bilgisayar ve bilgisayar çevre birimleri imalatı
Bu sınıf, elektronik bilgisayarların, örneğin ana bilgisayarların, masa üstü bilgisayarlarının,
dizüstü bilgisayarların, bilgisayar sunucularının ve bellek cihazları, girdi/çıktı cihazları
(yazıcılar, monitörler, klavyeler) gibi bilgisayar çevre donanımlarının imalatını ve/veya
montajını kapsamaktadır. Bilgisayarlar, analog, dijital, ya da hibrit olabilir. Dijital
bilgisayarlar, en yaygın tipi, aşağıdakilerin tamamını gerçekleştiren cihazlardır: (1) çalışan
program ya da programları ve programın uygulanması için gerekli olan verileri barındıran;
(2) kullanıcıların ihtiyaçlarına, gereksinimlerine uygun olarak serbestçe programlanabilen;
(3) kullanıcılar tarafından belirlenen aritmetik hesaplamaları yapan ve (4) insan müdahalesi
olmaksızın, işlem devam ederken mantıksal bir karar ile uygulamayı modifiye etmek için bu
bilgisayarı gerekli kılan bir süreç programını çalıştıran aletlerdir. Analog bilgisayarlar,
matematiksel modelleri uygulama kapasitesine sahiptirler ve en azından analog kontrol ve
programlama elemanlarından oluşurlar.
4
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Bu sınıf aşağıdakileri kapsamaktadır;
- masaüstü bilgisayarları imalatı,
- dizüstü bilgisayarları imalatı,
- ana bilgisayarların imalatı,
- cep veya avuç içi bilgisayarları imalatı (Örneğin; PDA),
- manyetik disk sürücüler, harici sürücüler ve diğer bellek depolama cihazları imalatı,
- optik disk sürücülerin (Örneğin; CD-RW, CD-ROM, DVD-ROM, DVD-RW) imalatı,
- yazıcı imalatı,
- monitör imalatı,
- klavye imalatı,
- her çeşitte fare (mouse), joystik ve iztopu aksesuarları imalatı,
- tesis edilmiş bilgisayar terminalleri (depoları) imalatı,
- bilgisayar sunucuları imalatı,
- barkotlu tarayıcılar dahil tarayıcı imalatı,
- akıllı kart okuyucuları imalatı,
- sanal gerçeklik sağlayan kasklar imalatı,
- bilgisayar projektörleri imalatı (video projektörleri).
Ayrıca bu sınıf aşağıdakileri de kapsamaktadır;
- mekanik olarak çalışmayan otomatik vezne makineleri (ATM`lerin), satış noktası
terminalleri (POS) gibi bilgisayar terminallerinin imalatı,
- çıktı alma, tarama, kopyalama, faks çekme gibi iki veya daha fazla işlevi olan çok fonksiyonlu
büro makinelerinin imalatı.
Kapsam dışı olanlar;
- kayıtlı medyanın çoğaltılması (bilgisayar medyası, ses, görüntü, vb.), bkz. 1820,
- bilgisayarlarda ve bilgisayar çevre birimlerinde kullanılan elektronik bileşenlerin ve
elektronik parçaların imalatı, bkz. 2610,
- dahili/harici bilgisayar modem kartlarının imalatı, bkz. 2610,
- arayüz kartlarının, modüllerin ve parçalarının imalatı, bkz. 2610,
5
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
- harici modem imalatı, bkz. 2630,
- dijital iletişim anahtarlarının, veri iletim teçhizatının (Örneğin; köprüler, yönelticiler, ağ
geçitleri) imalatı, bkz. 2630,
- CD çalarlar ve DVD çalarlar gibi tüketici elektronik cihazlarının imalatı, bkz. 2640,
- televizyon monitörlerinin ve ekranlarının imalatı, bkz. 2640,
- video oyun konsollarının imalatı, bkz. 2640,
- bilgisayarlar veya diğer cihazlarla kullanmak için boş optik ve manyetik medyanın (boş
kaset, CD, DVD vb.) imalatı, bkz. 2680.
2630 İletişim ekipmanlarının imalatı
Bu sınıf, elektronik olarak kablolar üzerinden veya radyo ve televizyon yayını ve kablosuz
iletişim donanımı gibi hava aracılığı ile sinyal taşımada kullanılan telefon ve veri iletişim
donanımlarının imalatını içermektedir.
Bu sınıf aşağıdakileri kapsamaktadır;
- Merkezi iletişim santral donanımları imalatı,
- kablosuz telefon imalatı,
- özel sayısal veya analog telefon santrallerinin imalatı,
- telesekreter imalatı da dahil telefon ve faks teçhizatlarının imalatı,
- ağ geçitleri, köprüleri ve yönlendiricileri gibi veri iletim donanımlarının imalatı,
- yayın alıcı ve verici anten imalatı,
- kablolu televizyon donanımlarının imalatı,
- çağrı cihazları imalatı,
- cep telefonları imalatı,
- mobil iletişim donanımları imalatı,
- radyo ve televizyon stüdyoları ve yayın teçhizatları imalatı (ticari televizyon kameraları
dahil),
- harici modemler, taşıyıcı ekipmanların imalatı,
- kontrol istasyonlarına sinyal gönderen hırsız ve yangın alarm sistemleri imalatı,
- radyo ve televizyon vericilerinin imalatı,
6
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
- kızıl ötesi (enfraruj) sinyal kullanan iletişim cihazlarının imalatı (Örneğin; uzaktan kumanda
cihazları).
Kapsam dışı olanlar;
-iletişim donanımlarında kullanılan elektronik parçalar ve montaj parçalarının imalatı (dahili
ve harici bilgisayar modem kartları dahil), bkz. 2610,
- dahili/harici bilgisayar modem kartlarının imalatı, bkz. 2610
- bilgisayarların ve bilgisayar çevre donanımlarının imalatı, bkz. 2620,
- tüketiciler için ses ve görüntü donanımı imalatı, bkz. 2640,
- elektronik sayı levhaları (skorbord) imalatı, bkz. 2790,
- trafik ışıklarının imalatı, bkz. 2790.
2640 Tüketici elektroniği ürünlerinin imalatı
Bu sınıf, ev eğlence sistemleri, motorlu taşıtlar, havaalanı, alışveriş merkezi vb. yerlerdeki
hoparlör sistemleri ve müzik aletleri ses yükselticileri için elektronik müzik ve görüntü
donanımlarının imalatını içermektedir. Bu sınıf aşağıdakileri kapsamaktadır;
- video kaset kayıt cihazları ve çoğaltma donanımları imalatı,
- televizyon imalatı,
- televizyon ekranları ve görüntü panelleri imalatı,
- ses kaydetme ve çoğaltma sistemleri imalatı,
- stereo teçhizatları imalatı,
- radyo imalatı,
- hoparlör sistemleri imalatı,
- ev tipi video kamera imalatı,
- parayla çalışan otomatik plakçalar imalatı,
- müzik enstrümanları ve havaalanı, alışveriş merkezi vb. yerlerdeki hoparlör sistemleri için
ses yükselticisi imalatı,
- mikrofon imalatı,
- CD ve DVD çalar imalatı,
- karaoke makineleri imalatı,
- kulaklıklar (Örneğin; radyo, stereo, bilgisayar) imalatı,
7
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
- video oyun konsolları imalatı.
Kapsam dışı olanlar;
- kayıtlı medyanın çoğaltılması (bilgisayar medyası, ses, video, vb), bkz. 1820,
- bilgisayar çevre donanımları ve bilgisayar monitörleri imalatı, bkz. 2620,
- telesekreter imalatı, bkz. 2630,
- çağrı cihazı imalatı, bkz. 2630,
- uzaktan kumanda aletleri (radyo ve kızılötesi (enfraruj) imalatı, bkz. 2630,
- çoğaltma teçhizatları, yayın alıcı ve verici antenler, ticari video kameraları gibi stüdyo yayın
teçhizatları imalatı, bkz. 2630,
- sabit (değiştirilemez) yazılımlı elektronik oyun imalatı, bkz. 3240.
2651 Ölçme, test ve seyrüsefer amaçlı alet ve cihazların imalatı
Bu sınıf, araştırma, tespit, seyrüsefer, kılavuzluk, havacılık ve denizcilik ile ilgili sistem ve
aletlerin imalatını içermektedir. Bunlar, ısıtma, iklimlendirme, soğutma gibi uygulamalar ve
cihazlar için otomatik kontrol ediciler ile düzenleyiciler; ısı derecesi, nem, basınç, vakum,
yanma, debi, seviye, kıvam, yoğunluk, asitlik, yoğunlaşma ve deviri ölçmek, göstermek, işaret
etmek, kaydetmek, iletmek ve kontrol etmek için kullanılan aletler ve cihazlar;
sayaçlar(Örneğin; kayıt etme) ve hesaplama cihazları; elektriğin ve elektrik sinyallerinin
özelliklerini ölçmek ve test etmek için kullanılan aletler; katı, sıvı, gaz, ya da bileşik
materyallerin numunelerinin kimyasal ya da fiziksel bileşimi ya da konsantrasyonlarının
laboratuvar analizinde kullanılan aletler ve sistemler; diğer ölçme ve test aletleri ile bunların
parçalarından oluşmaktadır. Elektrikli olmayan ölçme, test ve seyrüsefer cihazları da (basit
mekanik aletler hariç) burada kapsanmaktadır. Bu sınıf aşağıdakileri kapsamaktadır;
- hava taşıtı motoru ile ilgili aletlerin imalatı,
- otomotiv emisyonu test cihazlarının imalatı,
- meteoroloji aletlerinin imalatı,
- fiziksel özellikleri test etme ve inceleme cihazlarının imalatı,
- yalan makinesi imalatı,
- radyasyon belirleme ve izleme cihazlarının imalatı,
- arazi ölçme (kadastro çalışmaları ile ilgili aletler) aletlerinin imalatı,
- cam sıvı termometreleri ve çift metal tipli olanlarının imalatı (tıbbi olanlar hariç)
- nem ayarlayıcı cihazların imalatı,
8
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
- hidronik limit kontrol aletlerinin imalatı,
- alev ve ateş kontrol cihazlarının imalatı,
- spektrometrelerin imalatı,
- hava basıncı ile çalışan göstergelerin imalatı,
- tüketim sayaçlarının imalatı (Örneğin; su, gaz, elektrik),
- debi metreler (akış metreler) ve sayma aletleri imalatı,
- sayma makinelerinin imalatı,
- mayın dedektörlerinin, sinyal üreticilerin; metal detektörlerinin imalatı,
- denize atılan ve yapı itibariyle suda yüzen şamandıralara benzeyen deniz altından aldıkları
sesleri antenleri aracılığıyla radyo sinyalleri olarak suyun üzerindeki araçlara ileten cihazlar
(sonik şamandıralar) da dahil araştırma, belirleme, seyrüsefer, havacılık ve denizcilikle ilgili
aletlerin imalatı,
- radar cihazlarının imaları,
- Global Konumlandırma Sistemleri (GPS) cihazlarının imalatı,
- araç gereçler için çevresel ve otomatik kontrol aletlerinin imalatı,
- ölçüm ve kayıt cihazlarının imalatı (Örneğin; uçuş kayıt cihazı),
- hareket dedektörlerinin imalatı,
- radar imalatı,
- laboratuvar analiz cihazlarının imalatı (Örneğin; kan analiz cihazı),
- ölçme, test vb. için laboratuvar tipi tartıların, terazilerin, mikroorganizma geliştirmede
kullanılan aygıtların ve diğer çeşitli laboratuvar cihazlarının imalatı.
Kapsam dışı olanlar;
- telesekreter makinelerinin imalatı, bkz. 2630,
- ışınlama cihazlarının imalatı, bkz. 2660,
- optik ölçme ve kontrol etme cihazlarının ve aletlerinin (Örneğin; yangın kontrol teçhizatı,
fotoğrafik fotometre (ışık ölçüm cihazı), telemetreler) imalatı, bkz.2670,
- optik konumlandırma aletlerinin imalatı, bkz. 2670,
- dikte (steno vb.) makinelerinin imalatı, bkz. 2817,
9
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
- baskül (laboratuvar tartı aletleri hariç), su terazisi, şerit metre vb. aletlerin imalatı, bkz.
2819,
- tıbbi termometrelerin imalatı, bkz. 3250,
- sanayi işlem kontrol cihazlarının kurulumu, bkz. 3320,
2652 Kol saatlerinin, masa ve duvar saatlerinin ve benzerlerinin imalatı
Bu sınıf kol saatleri, masa saatleri ve duvar saatleri ile zaman mekanizmaları ile bunların
parçalarının imalatını kapsamaktadır.Bu sınıf aşağıdakileri kapsamaktadır;
- göstergeli panel saatleri de dahil her çeşit kol saati, masa saati ve duvar saatlerinin imalatı,
- değerli metal kasalar da dahil olmak üzere kol saati ve masa saati kasaları imalatı,
- zaman kaydetme donanımlarının ve zaman aralıklarını ölçmek, kaydetmek ve başka
şekillerde göstermek için kullanılan saat makineli veya senkron motorlu donanımların
imalatı, örneğin;
• parkmetreler,
• işçilerin geliş ve gidişlerini kaydeden saatler,
• zaman/tarih damgaları,
• süreç kronometreleri,
- saat makineli veya senkron motorlu zaman devre anahtarlarının ve diğer ayırıcıların imalatı;
• zaman kilitleri,
- masa, duvar ve kol saatleri için parçaların imalatı;
• her çeşit masa, duvar ve kol saatleri için makineler,
• zemberekler, kıymetli taşlar, saat kadranları, akrep ve yelkovanlar, taban levhaları, kordon
köprüsü ve diğer parçalar,
• her tür materyalden masa ve kol saatleri için kasalar ve muhafazalar.
Kapsam dışı olanlar;
- metal olmayan saat kayışlarının imalatı (tekstil, deri, plastik), bkz. 1512,
- değerli metallerden saat kayışlarının imalatı, bkz. 3211,
- değerli olmayan metallerden saat kayışı imalatı, bkz. 3212,
2660 Işınlama, elektro medikal ve elektro terapi ile ilgili cihazların imalatı
Bu sınıf aşağıdakileri kapsamaktadır;
10
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
- ışınlama cihazlarının ve tüplerinin imalatı (Örneğin; endüstriyel, tıbbi tanı, tıbbi tedavi,
araştırma, bilimsel);
- beta, gama, X-ışını veya diğer ışınlama cihazları,
- Bilgisayarlı tomografi (CT) tarayıcıları imalatı,
- PET tarayıcıları imalatı,
- manyetik rezonans görüntüleme (MRI) cihazlarının imalatı,
- tıbbi ultrason cihazlarının imalatı,
- elektrokardiyografi cihazlarının imalatı,
- elektro tıbbi endoskopik cihazların imalatı,
- tıbbi lazer cihazlarının imalatı,
- kalp atışını ayarlayan cihazların imalatı,
- işitme cihazlarının imalatı.
Ayrıca bu sınıf aşağıdakileri de kapsamaktadır;
- gıda ve sütün kalite ve güvenliği için kullanılan ışınlama cihazlarının imalatı,
Kapsam dışı olanlar;
- laboratuvar analiz cihazlarının imalatı (Örneğin; kan analiz cihazı), bkz.2651
- bronzlaşmada kullanılan cihazların imalatı, bkz. 2790.
2670 Optik aletlerin ve fotografik ekipmanların imalatı
Bu sınıf, dürbünler, mikroskoplar (elektron ve proton hariç), teleskoplar, prizmalar ve
lensler/mercekler (göz tedavisi ile ilgili olanlar hariç) gibi optik aletlerin ve lenslerin
imalatını; lenslerin/merceklerin (göz tedavisi ile ilgili olanlar hariç) kaplanmasını ve
parlatılmasını; lenslerin/merceklerin (göz tedavisi ile ilgili olanlar hariç) montajını ve fotoğraf
makineleri ve fotometreler (ışık ölçüm cihazı) gibi fotografik aletlerin imalatını
kapsamaktadır.Bu sınıf aşağıdakileri kapsamaktadır;
- optik aynaların imalatı,
- tüfeklerin optik görüş ekipmanların (optik tüfek dürbünleri dahil) imalatı,
- optik konumlandırma teçhizatının imalatı,
- optik büyütme aletleri imalatı,
- optik mekanistlerin hassas aletlerinin imalatı
- optik karşılaştıcıların imalatı,
- fotoğraf makinelerinin (filmli veya dijital) imalatı,
11
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
- sinema filmi ve slayt projektörlerinin imalatı (bilgisayar projektörleri hariç),
- tepegöz projektörlerin imalatı,
- optik ölçme ve kontrol etme cihazlarının ve aletlerinin (Örneğin; yangın kontrol teçhizatı,
fotoğrafik fotometre (ışık ölçüm cihazı), telemetreler) imalatı
- lens/merceklerin, optik mikroskopların, dürbünlerin ve teleskopların imalatı
- lazer tertibatlarının ve parçalarının imalatı
Kapsam dışı olanlar;
- bilgisayar projektörlerinin imalatı, bkz. 2620,
- ticari televizyon ve video kameralarının imalatı, bkz. 2630,
- ev tipi video kameraların imalatı, bkz. 2640,
- elektron ve proton mikroskoplarının imalatı, bkz.2651,
- lazer parçaları kullanan nihai teçhizatların imalatı, makinenin tipine göre imalat sınıfına
bakınız (Örneğin; medikal lazer teçhizatı için, bkz. 2660),
- fotokopi makinelerinin imalatı, bkz. 2817,
- göz tedavisi ile ilgili ürünlerin imalatı, bkz. 3250.
2680 Manyetik ve optik kaset, bant, CD, vb. ortamların imalatı
Bu sınıf, manyetik ve optik kayıt gereçlerinin imalatını kapsamaktadır.
Bu sınıf aşağıdakileri kapsamaktadır;
- boş manyetik ses ve görüntü bantlarının imalatı,
- boş manyetik ses ve görüntü kasetlerinin imalatı,
- boş disketlerin imalatı,
- boş optik disklerin (CD, DVD vb.) imalatı,
- taşınabilir belleklerin (flash disk, i-pod vb.) imalatı.
Kapsam dışı olanlar,
- kayıtlı medyanın (kayıtlı kaset, CD, DVD vb.) çoğaltılması (bilgisayar ortamı, ses, görüntü,
vb.), bkz. 1820.
12
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
BİLGİSAYAR VE ELEKTRONİK SEKTÖRÜ KÜRESEL TİCARETİ
Grafik 1: 2007-2011 Döneminde Dünya Bilgisayar ve Elektronik Ticareti (Milyar Dolar)
Kaynak: Dünya Bankası WITS Veri Tabanı
Grafik 1, 2007-2011 döneminde Bilgisayar ve Elektronik sektörüne ilişkin tüm dünyada
gerçekleştirilen ihracat ve ithalat verilerini göstermektedir. Grafiğe göre, Bilgisayar ve
Elektronik sektörünün ihracat ve ithalatının, küresel ticaretin krizden en fazla etkilendiği yıl
olan 2009 yılı dışında arttığı görülmektedir. Veriler, küresel Bilgisayar ve Elektronik
ticaretinin 2008 yılında bir önceki yıla göre arttığını ancak küresel krizin etkilerinin
hissedilmeye başlanmasıyla 2009 yılında 2007 yılındaki değerlerine kadar düştüğünü
göstermektedir.2010 yılına gelindiğinde ise sektör küresel ölçekte hızlı bir toparlanma
göstererek kriz öncesi değerlerini aşmış, 2011 yılında ise bir önceki yıla göre ihracatı %7,
ithalatı ise %8 artarak sırasıyla 2.141 ve 2.337 milyar dolara ulaşmıştır. Bu rakamlar dünya
mal ticaretinin yaklaşık %12’sine tekabül etmektedir.
13
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Tablo 1: Bilgisayar ve Elektronik Sektöründe 2007-2011 Döneminde Ortalama İhracatı
En Yüksek İlk 10 Ülkenin İhracat Değerleri (Milyon Dolar)
Ülke
2007
2008
Çin
388.465
429.650
A.B.D.
149.044
162.219
Güney Kore
117.292
116.529
Singapur
112.406
124.960
Japonya
123.909
123.953
Hong Kong
84.969
106.419
Tayvan
.
.
Almanya
117.166
114.366
Hollanda
79.675
74.770
Malezya
.
.
Türkiye
3.244
2.667
Diğer
363.312
465.124
TOPLAM
1.539.482
1.720.657
Kaynak: Dünya Bankası WITS Veri Tabanı
2009
387.410
130.595
105.957
99.213
95.676
82.211
82.810
88.139
62.957
61.348
2.248
388.658
1.587.222
2010
503.247
150.918
134.242
131.485
119.163
120.975
117.213
105.125
72.667
73.589
2.323
445.867
1.976.814
2011
559.224
165.819
132.846
130.210
118.722
160.168
127.885
117.624
77.064
73.310
2.513
475.604
2.140.989
(Not: Türkiye verisi GTB’den elde edilmiştir. Ortalama ihracat değerleri ilgili ülkenin verisinin bulunduğu
yıl sayısı dikkate alınarak hesaplanmaktadır.)
Tablo 1, küresel Bilgisayar ve Elektronik sektöründe 2007-2011 döneminde ortalama
ihracatı en yüksek ilk 10 ülkenin yıllara göre ihracat değerlerini göstermektedir. Tabloya göre,
ele alınan yılların tümünde Çin, Bilgisayar ve Elektronik sektöründe açık ara en fazla ihracat
yapan ülke olmuştur. Söz konusu ülke 2011 yılında 559 milyar dolarlık ihracatıyla küresel
Bilgisayar ve Elektronik ihracatının yaklaşık %26’sını gerçekleştirmiştir. Dolayısıyla Çin
küresel Bilgisayar ve Elektronik sektöründe tedarik bakımından en büyük oyuncudur. Bu
anlamda Çin’in Bilgisayar ve Elektronik sektörünü yönlendirme gücü olduğu söylenebilir.
2011 yılında Çin’i sırasıyla ABD (166 milyar dolar), Hong Kong(160 milyar dolar), Güney Kore
(133 milyar dolar), Singapur (130 milyar dolar), Tayvan(127 milyar dolar) ve Japonya (119
milyar dolar) izlemiştir. Türkiye 2,5 milyar dolarlık ihracatla toplam Bilgisayar ve
Elektronik ihracatından %0,1 pay alarak sıralamada 38. olmuştur. Tabloda yer alan 10 ülke,
2011 yılında küresel Bilgisayar ve Elektronik ihracatının %78’ini gerçekleştirilmiştir.
14
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Grafik 2: 2007-2011 Döneminde Dünya Bilgisayar ve Elektronik Sektöründe İhracatta
İlk 5 Ülke ve Türkiye (Milyon Dolar)
Kaynak: Dünya Banka WITS Veri Tabanı
(Not: Türkiye verisi GTB’den elde edilmiştir.)
Grafik 2, 2007-2011 döneminde küresel Bilgisayar ve Elektronik sektöründe toplam
ihracatı en yüksek ilk beş ülke ve Türkiye’nin ihracat değerlerini göstermektedir. Grafikte yer
alan ülkelerin Bilgisayar ve Elektronik sektörü ihracatının 2009 yılında krizden olumsuz
yönde etkilendiği görülmektedir. Türkiye’nin Bilgisayar ve Elektronik sektörü ihracatının
ise yıllar itibariyle kayda değer ölçüde değişkenlik göstermediği anlaşılmaktadır.
15
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Tablo 2: Bilgisayar ve Elektronik Sektöründe 2007-2011 Döneminde Ortalama İthalatı
En Yüksek İlk 10 Ülkenin İthalat Değerleri (Milyon Dolar)
Ülke
2007
2008
Çin
282.100
284.022
A.B.D.
296.057
293.708
Hong Kong
162.207
169.046
Almanya
114.844
116.083
Japonya
85.451
88.135
Singapur
84.698
94.312
Hollanda
72.899
71.313
İngiltere
74.426
69.522
Meksika
.
59.407
Güney Kore
57.287
60.497
Türkiye
10.845
10.410
Diğer
496.787
582.108
TOPLAM
1.737.601
1.898.563
Kaynak: Dünya Bankası WITS Veri Tabanı
2009
254.676
261.763
161.192
96.554
74.091
72.840
58.974
56.220
52.040
50.246
9.062
566.580
1.714.238
2010
362.427
317.475
206.193
119.127
97.416
95.316
71.246
62.509
66.299
63.051
10.751
707.873
2.179.683
2011
397.819
335.896
228.345
128.368
103.642
96.086
73.084
63.729
70.072
68.415
12.237
759.677
2.337.370
(Not: Türkiye verisi GTB’den elde edilmiştir. Ortalama ithalat değerleri ilgili ülkenin verisinin bulunduğu
yıl sayısı dikkate alınarak hesaplanmaktadır.)
Tablo 2, küresel Bilgisayar ve Elektronik sektöründe 2007-2011 döneminde ortalama ithalatı
en yüksek ilk 10 ülkenin yıllara göre ithalat değerlerini göstermektedir. İncelenen dönem
içerisinde Çin ve ABD’nin önemli bir farkla en fazla ithalat yapan ülkeler olduğu
görülmektedir. 2011 yılında Bilgisayar ve Elektronik sektöründe Çin toplam 398 milyar dolar
tutarında ithalat ile sektörün ithalatının yaklaşık %17’sini gerçekleştirmiştir. Çin’i sırasıyla
ABD(336 milyar dolar), Hong Kong (228 milyar dolar), Almanya (128 milyar dolar) ve Japonya
(104 milyar dolar) izlemiştir. Tabloda yer alan ilk 10 ülke, 2011 yılında küresel Bilgisayar ve
Elektronik ithalatının %66’sını gerçekleştirmiştir. Türkiye ise küresel Bilgisayar ve Elektronik
sektöründe 2011 yılında 12,2 milyar dolarlık ithalatla, toplam Bilgisayar ve Elektronik
ithalatından %1 pay almış ve sıralamada 30. olmuştur.
16
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Grafik 3: 2007-2011 Döneminde Dünya Bilgisayar ve Elektronik Sektöründe İthalatta
İlk 5 Ülke ve Türkiye (Milyon Dolar)
Kaynak: Dünya Bankası WITS Veri Tabanı, (Not: Türkiye verisi GTB’den elde edilmiştir.)
Grafik 3, 2007-2011 dönemi için Bilgisayar ve Elektronik sektöründe değer bakımından en
fazla ithalatı gerçekleştiren ilk beş ülke ve Türkiye’nin ithalat değerlerini göstermektedir.
Grafikte yer alan ülkelerin Bilgisayar ve Elektronik sektörü ithalatının 2009 yılında krizden
olumsuz yönde etkilendiği görülmektedir. Grafiğe göre Türkiye hariç 5 ülke, 2011 yılında
küresel Bilgisayar ve Elektronik sektörü ithalatının %51’ini gerçekleştirmiştir.
Grafik 2 ve 3 birlikte değerlendirildiğinde, ticaret hacmi bakımından en yoğun Bilgisayar ve
Elektronik ticaretinin Asya ülkelerinde gerçekleştiği görülmektedir. Bunun en büyük sebebi
Çin’in bu kıtada yer almasıdır.
17
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Grafik 4: 2007-2011 Döneminde Bilgisayar ve Elektronik Sektörü Ticaretinde Başta
Gelen Coğrafi Ülke Grupları (Milyar Dolar)
Kaynak: Dünya Bankası WITS Veri Tabanı. H:İhracat, T:İthalat
Grafik 4, 2007-2011 döneminde küresel Bilgisayar ve Elektronik sektörü ticaretinde en fazla
ithalat ve ihracat gerçekleştiren coğrafi ülke gruplarını göstermektedir. Buna göre 2011
yılında küresel Bilgisayar ve Elektronik ticaretinde 1.357 milyar dolar ile “Diğer Asya”
bölgesi en fazla ihracat yapan bölge olmuştur. Bölge 2011 yılında sektörün toplam ihracatının
%63’ünü tek başına gerçekleştirmiştir. Bu bölgeyi 467 milyar dolar ile AB-27, 181 milyar
dolar ile Kuzey Amerika ve 45 milyar dolar ile Diğer Avrupa (AB hariç) izlemiştir. Bilgisayar
ve Elektronik ihracatı coğrafi bölgeler olarak incelendiğinde en büyük tedarikçinin Diğer Asya
bölgesi olduğu görülmektedir. Bu durumun en büyük nedeni söz konusu bölgenin Bilgisayar
ve Elektronik ihracatında başta gelen ülkelerden olan Çin, Güney Kore, Singapur ve Japonya’yı
içermesidir. Ayrıca, Diğer Avrupa içinde sınıflandırılan Türkiye’nin 2011 yılında söz konusu
bölgenin ihracatının %6’sını yaptığı tespit edilmiştir.
Bilgisayar ve Elektronik ithalatına bakıldığında ise 2011 yılında en fazla ithalat
gerçekleştiren bölge 1.095 milyar dolar ile Diğer Asya olmuştur. Bölge tek başına sektörün
toplam ithalatının %47’sini gerçekleştirmiştir. Bu bölgeyi sırasıyla 573 milyar dolar ile AB-27,
381 milyar dolar ile Kuzey Amerika ve 74 milyar dolar ile Diğer Avrupa (AB hariç) izlemiştir.
Bilgisayar ve Elektronik ithalatı coğrafi bölgeler olarak incelendiğinde en büyük pazarın
18
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Diğer Asya bölgesi olduğu görülmektedir. Bu durumun en büyük nedeni söz konusu bölgenin
Bilgisayar ve Elektronik ithalatında başta gelen ülkelerden olan Çin, Hong Kong ve
Japonya’yı içermesidir.
Grafik 5: 2007-2011 Döneminde Ekonomik Ülke Gruplarına Göre Bilgisayar ve
Elektronik Dış Ticareti (Milyar Dolar)
Kaynak: Dünya Bankası WITS Veri Tabanı. H:İhracat, T:İthalat
Grafik 5, 2007-2011 döneminde ekonomik ülke gruplarına göre Bilgisayar ve Elektronik
sektörünün dış ticaret verilerini göstermektedir. Buna göre sektörün 2011 yılında ihracatının
1.147 milyar dolarlık kısmı, bir başka deyişle %54’ü yüksek gelir grubunda bulunan ülkeler
tarafından gerçekleştirilmiştir. Bu grubu 778 milyar dolar ile düşük ve orta gelir grubu
izlemiştir. Dolayısıyla, Bilgisayar ve Elektronik ticaretinin genel olarak yüksek düzeyde
sermaye malı ve teknoloji içeren ürünlerden oluştuğu söylenebilir. Diğer taraftan 2011 yılında
Bilgisayar ve Elektronik ithalatının 1.426 milyar dolarlık kısmı yüksek gelir grubuna ait
ülkeler tarafından gerçekleştirilirken, bu grubu 754 milyar dolar ile düşük ve orta gelir grubu
izlemiştir. Bu durum ise Bilgisayar ve Elektronik sektöründe talebin büyük ölçüde gelişmiş
ülkelerde gerçekleştiğinin bir göstergesidir.
19
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
BİLGİSAYAR VE ELEKTRONİK SEKTÖRÜ TÜRKİYE TİCARETİ
Grafik 6: 2007-2012 Bilgisayar ve Elektronik Sektörü Türkiye Üretimi, İhracatı,
İthalatı, Dış Ticaret Dengesi (Milyon Dolar)
Kaynak: GTB, TUİK. Raporun hazırlandığı dönemde 2012 yılına ait üretim verileri
olmadığından 2012 yılı önceki yılların basit ortalamasıdır. H:İhracat, T:İthalat
Bilgisayar ve Elektronik sektöründe 2007 yılında
 Üretim 1 milyar dolar,
 İhracat 3,2 milyar dolar,
 İthalat 10,8 milyar dolar,
 Dış ticaret dengesi -7,6 milyar dolar olarak gerçekleşmişken;
2009 yılında ise,
 Üretim 900 milyon dolara,
 İhracat 2,2 milyar dolara,
 İthalat 9 milyar dolara gerilemiş,
 Dış ticaret dengesi ise -6,8 milyar dolar olmuştur.
2011 yılında
 Üretim 1 milyar dolar,
 İhracat 2,5 milyar dolar,
 İthalatı 12,2 milyar dolar,
 Dış ticaret dengesi ise -9,7 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.
2012 yılında,
20
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi




Üretim (tahmini) 1 milyar dolar,
İhracat 3 milyar dolar,
İthalat 12,8 milyar dolar,
Dış ticaret dengesi -9,8 milyar dolar olmuştur.
Tablo 3: 2007-2012 Döneminde Ortalama 300 Milyon Dolar ve Üzerinde
İhracat/İthalat Yapılan Ülkeler (Milyon Dolar)
300
Milyo
n
Dolar
ve
Üzeri
Avrup
a
Birliği
27
Diğer
Asya
Kuzey
Ameri
ka
Almanya
Fransa
İngiltere
Macarist
an
Güney
Kore
Japonya
Tayvan
Çin
A.B.D.
İhracat_Ortala İthalat_Ortala İhracat_20 İthalat_20
ma
ma
12
12
471
832
592
901
247
365
258
384
575
229
548
213
24
602
47
350
5
570
2
1.021
2
2
7
385
346
3.976
1
3
7
336
515
5.177
31
581
35
598
1.529
3.306
3.023
12.800
300
Milyo
n
Hepsi
Diğer
1.307
3.131
Doları
n Altı
TOPLAM
2.671
11.018
Kaynak: Kaynak: GTB, TUİK. (Serbest Bölgeler ülkelere dahildir.)
(Not: Ortalama değerler ilgili ülke ile ithalat ve/veya ihracatın gerçekleştiği yıl sayısı dikkate alınarak
hesaplanmaktadır.)
Bilgisayar ve elektronik sektöründe 2007-2012 döneminde ortalama 300 milyon ve üzerinde
ticaret yapılan 9 ülke bulunmaktadır. 9 ülkenin 4’ü Avrupa Birliği, 3’ü Diğer Asya, 1’i ise Kuzey
Amerika grubu içinde yer almaktadır. 3.976 milyon dolar ile Çin önemli tutarda ithalat yapılan
ülke olup; Çin’i sırasıyla Almanya, Macaristan, Güney Kore takip etmektedir. Önemli tutarda
ihracat yapılan ülkelerin başında ise İngiltere, Almanya ve Fransa gelmektedir.
21
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Grafik 7: 2007-2012 Döneminde Ortalama 300 Milyon Dolar ve Üzerinde
İhracat/İthalat Yapılan Ülkeler (Milyon Dolar)
Kaynak: Kaynak: GTB, TUİK. (Serbest Bölgeler ülkelere dahildir.)
(Not: Ortalama değerler ilgili ülke ile ithalat ve/veya ihracatın gerçekleştiği yıl sayısı dikkate alınarak
hesaplanmaktadır.)
22
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Tablo 4: 2007-2012 Döneminde En Yüksek Bilgisayar ve Elektronik İthalatı Yapan 20
Ülke ve Türkiye’nin Bu Ülkelere İhracatı (Milyon Dolar)
Almanya
Fransa
Avrupa
Birliği 27
Hollanda
İngiltere
İspanya
İtalya
Avustralya
ve Yeni
Zelanda
Avustralya
Güney Kore
Hindistan
Hong Kong
Japonya
Diğer Asya
Malezya
Singapur
Tayland
Tayvan
Çin
Diğer
Avrupa (A.B
Hariç)
Kuzey
Amerika
Rusya
Federasyonu
A.B.D.
Kanada
Orta
Amerika ve
Karayipler
Meksika
2007
2008
H
555
505
T 114.844 116.083
H
251
246
T
56.090
58.156
H
153
80
T
72.899
71.313
H
826
604
T
74.426
69.522
H
248
238
T
33.522
37.522
H
128
101
T
35.629
36.435
H
2
0
2009
2010
2011
2012
375
353
446
592
96.554 119.127 128.368 114.995
216
236
275
258
49.226
56.439
59.366
55.856
52
58
60
76
58.974
71.246
73.084
69.503
464
473
535
548
56.220
62.509
63.729
65.281
245
228
95
153
22.405
25.102
23.601
28.430
186
135
153
141
31.998
45.124
43.223
38.482
2
4
3
1
T
19.932
20.263
21.273
23.864
27.648
22.596
H
4
7
6
6
2
2
T
57.287
60.497
50.246
63.051
68.415
59.899
H
5
4
6
4
5
8
T
.
.
22.871
25.313
30.894
26.360
H
2
5
6
7
21
22
T 162.207 169.046 161.192 206.193 228.345 185.396
H
2
2
1
2
3
1
T
85.451
88.135
74.091
97.416 103.642
89.747
H
1
1
0
0
0
1
T
.
.
40.616
53.785
53.240
49.214
H
1
4
1
2
4
3
T
84.698
94.312
72.840
95.316
96.086
88.650
H
1
5
1
1
0
1
T
26.454
27.062
23.659
30.479
32.379
28.007
H
2
2
2
2
3
3
T
.
.
41.670
57.443
60.480
53.198
H
5
10
8
7
6
7
T 282.100 284.022 254.676 362.427 397.819 316.209
H
37
36
13
19
32
46
T
21.784
26.866
15.863
23.649
27.308
23.094
H
26
29
32
33
29
35
T 296.057 293.708 261.763 317.475 335.896 300.980
H
3
2
1
2
2
1
T
37.992
39.555
33.074
40.340
44.715
39.135
H
0
1
1
0
1
1
T
.
59.407
52.040
66.299
70.072
Kaynak: Kaynak: GTB, TUİK,WITS. H: Türkiye İhracatı, T: İlgili Ülke İthalatı
(Not: Ülkelerin 2012 yılına ait ithalat değerleri henüz açıklanmadığından, 2012 yılı için verisi
bulunan son 5 yılın ortalama değeri esas alınmıştır.)
23
61.954
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Grafik 8: 2007-2012 Döneminde En Yüksek Bilgisayar ve Elektronik İthalatı Yapan 20
Ülke ve Türkiye’nin Bu Ülkelere İhracatı (Milyon Dolar)
Kaynak: Kaynak: GTB, TUİK, WITS.
(Çubuklar, 2007-2012 dönemindeki Ülkelerin Yıllık Ortalama İthalatını ve Türkiye'nin Bu Ülkelere
Yıllık Ortalama İhracatını göstermektedir.)
2007-2012 döneminde sektörün en önemli ithalatçıları sıra ile Çin (316 milyar dolar), ABD
(301 milyar dolar), Hong Kong (185 milyar dolar) ve Almanya (115 milyar dolar)’dır. 20072012 döneminde bilgisayar ve elektronik sektöründe en yüksek ithalatı, ortalama 316 milyar
dolar ile Çin yapmakta olup; Türkiye’nin söz konusu dönemde Çin’e ihracatı ise sadece 7
milyon dolar düzeyindedir. Türkiye’nin söz konusu dönemde en yüksek ihracatı 592 milyon
dolar ile Almanya’ya gerçekleştirilmiş olup; Türkiye, Almanya’nın ihtiyacının %0,5’ini
karşılamaktadır.
24
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Tablo 6: 2007-2012 Döneminde En Yüksek Bilgisayar ve Elektronik İhracatı Yapan 20
Ülke ve Türkiye’nin Bu Ülkelerden İthalatı (Milyon Dolar)
Almanya
Belçika
Fransa
Hollanda
Avrupa Birliği
27
İngiltere
İrlanda
İspanya
İsveç
İtalya
Macaristan
Polonya
Çek
Cumhuriyeti
18.040
Ukrayna
H
T
T
H
H
T
H
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
T
117.292
675
49
84.969
123.909
479
.
112.406
84
35.099
143
.
335
388.465
3.289
23.367
177
0
Brezilya
T
15
Hindistan
Hong Kong
Japonya
Malezya
Singapur
Tayland
Tayvan
Çin
Diğer Avrupa
Güney
Amerika
Kuzey
Amerika
İsviçre
Kanada
H
T
T
Meksika
H
A.B.D.
Orta Amrka ve
Karayipler
2007
2008
117.166 114.366
927
850
42
33
39.794
39.748
345
371
79.675
74.770
103
82
42.054
39.883
342
258
25.192
22.909
81
77
17.802
19.203
17.366
16.987
315
298
23.642
27.136
106
85
H
Güney Kore
Diğer Asya
H
T
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
H
T
H
T
22.423
2009
2010
2011
2012
88.139 105.125 117.624 108.484
668
750
895
901
22
24
26
21
31.700
35.749
39.546
37.307
303
339
450
384
62.957
72.667
77.064
73.427
55
79
127
111
34.330
36.350
37.645
38.052
173
202
188
213
16.803
13.047
13.141
18.219
38
42
77
40
14.878
18.869
21.294
18.409
13.690
15.608
18.341
16.398
224
267
351
279
23.702
27.025
27.275
25.756
103
217
194
384
17.755
21.497
27.250
21.393
116.529 105.957 134.242 132.846 121.373
493
351
421
460
1.021
23
15
64
116
100
106.419
82.211 120.975 160.168 110.949
123.953
95.676 119.163 118.722 116.284
496
314
324
365
336
.
61.348
73.589
73.310
69.416
124.960
99.213 131.485 130.210 119.655
70
62
79
84
102
35.398
31.911
39.204
38.313
35.985
143
110
146
153
152
.
82.810 117.213 127.885 109.302
269
254
346
357
515
429.650 387.410 503.247 559.224 453.599
3.489
3.298
3.915
4.689
5.177
27.439
22.225
26.988
34.624
26.929
212
146
184
225
190
0
0
0
1
1
8
5
9
10
6
149.044 162.219 130.595 150.918 165.819 151.719
584
598
557
563
585
598
43
40
32
37
43
38
.
61.813
53.520
65.656
65.577
Kaynak: GTB, TUİK, WITS. H: İlgili Ülke İhracatı, T: Türkiye İthalatı
(Not: Ülkelerin 2012 yılına ait ithalat değerleri henüz açıklanmadığından, 2012 yılı için verisi
bulunan son 5 yılın ortalama değeri esas alınmıştır.)
25
61.642
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Grafik 9: 2007-2012 Döneminde En Yüksek Bilgisayar ve Elektronik İhracatı Yapan 20
Ülke ve Türkiye’nin Bu Ülkelere İthalatı (Milyon Dolar)
Kaynak: Kaynak: GTB, TUİK.
(Çubuklar, 2007-2012 dönemindeki ülkelerin Yıllık Ortalama İhracatını ve Türkiye'nin Bu Ülkelerden
Yıllık Ortalama İthalatını göstermektedir.)
2007-2012 döneminde sektörün ihracatında Çin (453 milyar dolar), ABD (152 milyar dolar),
Güney Kore(121 milyar dolar), Singapur(120 milyar dolar) ve Japonya (116 milyar dolar)
önde gelen ülkelerdir.
Türkiye’nin 5,2 milyar dolar en fazla ithalat yaptığı ülke Çin olup; bu ithalat ile Çin’in
ihracatından %1,1’lik bir pay almaktadır.
152 milyar dolarlık ihracat yapan ABD’den Türkiye’nin gerçekleştirdiği ithalat 598 milyon
dolardır.
121 milyar dolarlık ihracat yapan Güney Kore’den Türkiye’nin yaptığı ithalat 1021 milyon
dolardır.
26
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
2007-2012 döneminde bilgisayar ve elektronik sektöründe ortalama 50 milyon doların
üzerinde dış ticaret yapan firma sayısı 45’dir.
Söz konusu dönemde en yüksek ihracatı yapan firma ortalama 1.571 milyon dolar ile Vestel
Dış Ticaret AŞ’dir. Bu firmayı 323 milyon dolar ile Arçelik Anonim Şirketi, 105 milyon dolar
ile Grundig Elektronik Anonim Şirketi takip etmektedir. 2007-2012 döneminde en yüksek
ithalatı yapan firma ortalama 576 milyon dolar ile Nokia Komünikasyon AŞ’dir. Bu firmayı
482 milyon dolar ile Hewlett-Packard Teknoloji AŞ takip etmiştir.
Tablo 7: Bilgisayar ve Elektronik Sektörü Dâhilde İşleme (Milyon Dolar)
DİR
İhracat
2007
2.552
2008
2.017
2009
1.749
2010
1.757
2011
1.885
2012
2.191
Kaynak: GTB
Yıl
Toplam İhracattaki
İhracat
Pay
3.244
79%
2.667
76%
2.248
78%
2.323
76%
2.513
75%
3.023
72%
DİR
İthalat
930
817
662
786
958
1.493
Toplam İthalattaki
İthalat
Pay
10.845
9%
10.410
8%
9.062
7%
10.751
7%
12.237
8%
12.800
12%
Tablo 7.A: Bilgisayar ve Elektronik Sektörü Dâhilde İşleme (ISIC Kod 4)(Milyon Dolar)
Elektronik bileşenlerin ve
devre kartlarının imalatı
Bilgisayar ve bilgisayar çevre
2620
birimleri imalatı
2610
2630 İletişim donanımlarının imalatı
2640
2651
2652
2660
2670
2680
Tüketici elektronik ürünlerinin
imalatı
Ölçme, test etme, yönlendirme
ve kontrol teçhizatı imalatı
Kol saatleri, masa ve duvar
saatlerinin imalatı
Işınlama, elektro medikal ve
elektro tedavi edici cihazların
imalatı
Optik aletlerin ve fotoğrafçılık
teçhizatlarının imalatı
Manyetik ve optik kaset, bant,
CD vb. medyanın imalatı
DİR İhracat
DİR İthalat
DİR İhracat
DİR İthalat
DİR İhracat
DİR İthalat
DİR İhracat
DİR İthalat
DİR İhracat
DİR İthalat
DİR İhracat
DİR İthalat
DİR İhracat
2007 2008 2009 2010 2011 2012
24
12
15
12
14
10
490
385
293
318
348
342
14
12
2
2
3
2
23
7
13
12
13
11
6
9
4
2
7
50
76
36
35
35
38
615
2.484 1.956 1.704 1.715 1.831 2.091
145
145
124
127
141
145
21
26
24
26
30
35
189
234
190
285
403
360
0
.
0
0
0
0
5
5
4
5
7
7
1
0
0
0
.
0
DİR İthalat
0
0
0
0
0
0
DİR İhracat
DİR İthalat
DİR İhracat
DİR İthalat
0
1
1
2
1
3
1
0
.
2
0
0
.
5
0
0
0
8
.
0
3
13
.
0
Kaynak: GTB
27
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Grafik 10: 2007-2012 Yılları Rejim Türüne Göre Bilgisayar ve Elektronik Sektörü
İhracatı (Milyon Dolar)
Kaynak: GTB
28
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Grafik 11: 2007-2012 Yılları Rejim Türüne Göre Bilgisayar ve Elektronik Sektörü
İthalatı (Milyon Dolar)
Kaynak: GTB
2007-2012 döneminde dâhilde işleme kapsamında ortalama



940 milyon dolarlık ithalat,
2 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirilmiş olup,
İthalatın yaklaşık %9’u, ihracatın ise %76’sı dâhilde işleme kapsamında yapılmıştır.
29
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Grafik 12: 2007-2012 Döneminde Bilgisayar ve Elektronik Sektörünün İstihdam
Endeksi
Kaynak: TÜİK
2007-2012 dönemi bilgisayar ve elektronik sektörü istihdamında, 2007 yılından itibaren
bir azalışın olduğu ancak 2010 yılından itibaren istihdamın sürekli artış gösterdiği
görülmektedir.
TUİK verilerine göre 2009 yılında bilgisayar ve elektronik sektöründe istihdam edilen kişi
sayısı 24.382’dir.
2009 yılındaki çalışan sayısı bilgisayar ve elektronik sektörü istihdam endeksine göre
önceki ve sonraki yıllara uyarlandığında çalışan sayısının,






2007 yılında 29.573
2008 yılında 26.852
2009 yılında 24.382
2010 yılında 24.943
2011 yılında 26.664
2012 yılında 28.797 olduğu tahmin edilmektedir.
30
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
NOT: BU RAPORDA YER ALAN DEĞERLENDİRMELER UZMAN GÖRÜŞÜ OLUP SADECE
BİLGİLENDİRME AMACIYLA HAZIRLANMIŞTIR. BU RAPORDA YER VERİLEN GÖRÜŞ VE
DEĞERLENDİRMELER, HİÇBİR ŞEKİLDE T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI’NIN KURUMSAL
GÖRÜŞ VE YAKLAŞIMINI YANSITMAMAKTADIR.
31