Alternatif Akımda Güç 5.10. 201 ALIŞTIRMALAR Soru 5.1 : 100V, 50Hz’lik bir alternatif gerilim kaynağına bağlı olan elektrik sobası 5A akım çekmektedir. Buna göre elektrik sobasının direncini, gücünü ve 5 saatte harcadığı enerjiyi bulunuz. (Cevap : R = 20, P = 500W, W=2.5kWh) Soru 5.2 : Direnci R=20 olan bir elektrikli ısıtıcı u(t)=200sin300t şeklindeki alternatif gerilim kaynağına bağlıdır. Buna göre ısıtıcının (a) Aktif gücünü, (b) t1=20ms’deki ani (anlık) güç değerini, (c) Ani gücün frekansını bulunuz. (Cevap : P=1000W, p(t1)156W, f 95.5Hz) Soru 5.3 : Kapasitesi C=50F olan bir kondansatör 50Hz’lik bir alternatif gerilim kaynağına bağlandığında 4A akım çekmektedir. Buna göre elemana ait (a) Aktif, reaktif ve görünür gücü, (b) Kondansatörde depo edilen enerjinin max. değerini bulunuz. (Cevap : (a) P=0, QC 1018VAr, S 1018VA, (b) Wm 3.2 J) Soru 5.4 : Endüktansı L=250 mH olan bir bobin 200V, 50Hz’lik bir alternatif gerilim kaynağına bağlıdır. Buna göre elemana ait (a) Aktif, reaktif ve görünür gücü, (b) Bobinde depo edilen enerjinin max. değerini bulunuz. (Cevap : P=0, QL 510VAr, S 510VA, Wm 1.6 J) Soru 5.5 : 220V, 50Hz’lik bir şebekeye bağlı olan 1000W’lık tek fazlı bir elektrik motoru 10A akım çekmektedir. Motora ait diğer güç bileşenlerini ve güç katsayısını bulunuz. (Cevap : QL 1960VAr, S = 2200VA, cos = 0.45(end.)) Soru 5.6 : Seri bağlı iki elemanlı bir devreye ait aktif güç 500W ve güç katsayısı cos=0.45 (geri)’dir. Devreye uygulanan gerilim u(t)=200sin(500t – 20) ise elemanları belirleyiniz. (Cevap : R 8, L 32mH) Soru 5.7 : U 200 50 V değerli bir alternatif gerilim kaynağından cos=0.75 (ileri) ile 1200VA güç çeken devre empedansını belirleyiniz. (Cevap : Z 25 22i ) Soru 5.8 : Şekil 5.46’daki devrede, her bir elemanın gücünü ve devrenin güç katsayısını bulunuz. (Cevap : P = 320W, QL = 320VAr QC = 80VAr, cos = 0.8 (end.)) R = 40 u(t) L = 100mH + C 250F ~ 200sin400t Şekil 5.46 Soru 5.9 : Şekil 5.47.a’daki paralel devrede, Z1 5 60 ve Z 2 470 şeklindedir. Buna göre; (a) Toplam güç değerlerini ve güç katsayısını bulunuz, (b) Güç üçgenini elde ediniz. (Cevap : (a) PT 1855W, QT 620VAr, S 1956VA, cos 0.95 (end.), (b) Şekil 5.47.b ve c) Alternatif Akımda Güç 202 Im Im Q1 U P2 + Z1 ~ Z2 P1 PT Re Re 10030 QT Q2 S (a) (b) (c) Şekil 5.47 Im Soru 5.10 : Bir devreye ait toplam akım ve gerilime ilişkin fazör diyagram Şekil 5.48’de verilmiştir. Buna göre devreye ait güç bileşenlerini ve güç katsayısını bulunuz. (Cevap : S 500 866 i VA, cos=0.5 (kap.)) Re 60 30 U 200V I 5A Şekil 5.48 Soru 5.11 : Bir elektrik sistemine bağlı olan yüklere ilişkin bazı bilgiler aşağıda verilmiştir. Buna göre sisteme ait toplam güç bileşenlerini ve güç katsayısını bulunuz. (Cevap : PT =1500W, QT 1340VAr, S 2011VA, cos 0.75 (kap.)) 1. yük : 200W, cos1 = 0.8 (geri) 2. yük : 800VA, cos2 = 0.5 (ileri) 3. yük : 1000VA, 800VAr (kap.) 4 yük : 300W, (elk. ısıtıcı) Soru 5.12 : Şekil 5.49’daki devrede, cosmetre 0.5 (kap.), ampermetere 4A değerlerini gösterdiğine göre; (a) Eleman değerlerini (b) Devrenin aktif gücünü bulunuz. (Cevap : (a) R = 27.5, C 67F, (b) P = 440W) A 220V Cosφ R + ~ C 50Hz Şekil 5.49 Alternatif Akımda Güç 203 Soru 5.13 : Şekil 5.50’deki devrede Wattmete 500W, cosmetre 0.89 (kap.) değerlerini göstermektedir. Buna göre, bilinmeyen Z empedansını bulunuz. (Cevap : Z 6 8i ) U R 10 + ~ Cosφ W 10020 Z Şekil 5.50 Soru 5.14 : Şekil 5.51’deki devrede, (a) Her bir elemana ait güç değerlerini, (b) Toplam güç bileşenlerini, (c) Devrenin güç katsayısını bulunuz. (Cevap : (a) P1 456W, P2 896W, QL1 570VAr, QL2 597VAr, QC 310VAr, (b) S 1352 857 i VA, (c) cos 0.84 (end.)) XL2 = 4 R2 = 6 XL1 = 5 R1 = 4 XC = 25 U 15020 + ~ Şekil 5.51 Soru 5.15 : Şekil 5.52’deki devrede, (a) Her bir elemana ait güç değerlerini, (b) Toplam güç bileşenlerini, (c) Devrenin güç katsayısını bulunuz. (Cevap : (a) P1 200W, P2 420W, QC1 227VAr, QC2 525VAr, QL 380VAr, (b) S 620 372 i VA, (c) cos 0.85 (kap.)) XC2 = 5 + XL 10 R1 3 XC1 = 6 ~ u(t) 100sin(wt+30) R2 = 4 Şekil 5.52 Soru 5.16 : Şekil 5.53’deki paralel devrede, XL=8’luk reaktansa ait güç değeri 128VAr’dir. Tüm devrenin reaktif gücü 400VAr ve güç katsayısı 0.8 (ileri) ise Z empedansını belirleyiniz. (Cevap : Z 2.9 3.25i ) Alternatif Akımda Güç 204 + U R2 6 R1 3 ~ Z XL 8 XC 4 Şekil 5.53 R1 = 2 Soru 5.17 : Şekil 5.54’deki devreye ait toplam güç S 330 570 i VA ve kaynak gerilimi u(t)=100sin(100t + 40) şeklinde ise, R2 ve L2 elemanlarını belirleyiniz. R2 + u(t) ~ (Cevap : R2 5, L2 40mH ) L2 XC 3 XL1 = 10 Şekil 5.54 Soru 5.18 : Şekil 5.55’deki devrede, (a) Her bir elemana ait güç değerlerini, (b) Her bir kaynağa ilişkin kompleks güçleri, (c) Toplam güç bileşenlerini bulunuz. (Cevap : (a) P1 1098W, P2 734W, QL 746 VAr, QC1 18 VAr, QC2 980 VAr, (b) S1 856.5 41 VA , S 2 1223.514.6 VA, (c) PT 1832W, QT 252VAr (kap.)) R1= 10 XL= 15 XC1= 5 + + u1(t) ~ XC2 20 100sin(wt+30) R2= 5 Şekil 5.55 ~ u2(t) 200sin(wt-60)