FENTANİL İLE SERATONERJİK İLAÇLARIN BİRLİKTE UYGULANMASI DURUMUNDA ARTAN SEROTONİN SENDROMU RİSKİ Sayın Doktor, Bu mektup, serotonerjik ilaçlar ile fentanilin birlikte kullanımında serotonin sendromunun ortaya çıkabileceği konusunda sizi bilgilendirmek üzere Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Risk Yönetimi Dairesi tarafından hazırlanmıştır. Özet Fentanil içeren ürünler serotonerjik ilaçlarla birlikte uygulandığında serotonin sendromu vakalarının yaşandığı bildirilmiştir. Serotonin sendromu potansiyel olarak yaşamı tehdit eden bir durumdur. Eğer serotonin sendromundan şüpheleniliyorsa fentanil tedavisine son verilmelidir. Güvenlilik Sorunu Hakkında Ayrıntılı Bilgiler Serotonerjik ilaçların, fentanil içeren ürünler ile birlikte kullanıldığında serotonin sendromuna sebep olma olasılığına dair mevcut kanıtlar incelenmiştir. Bu incelemenin sonuçlarına göre, fentanil içeren ürünlerin kısa ürün bilgilerinde diğer serotonerjik ilaçlarla birlikte kullanıldığında serotonin sendromuna sebep olma potansiyeli olduğuna ilişkin bir uyarıya yer vermek amacıyla güncelleme yapılacaktır: Fentanil, serotonerjik nörotransmitter sistemlerini etkileyen ilaçlarla birlikte kullanıldığında, önlem alınması tavsiye olunur. Potansiyel olarak yaşamı tehdit eden serotonin sendromu, aşağıdaki maddeler ile birlikte kullanıldığında oluşabilir; o Selektif Serotonin Geri Alım İnhibitörleri (SSRI’lar) gibi serotonerjik ilaçlar o Serotonin Norepinefrin Geri Alım İnhibitörleri (SNRI’lar). o Serotonin metabolizmasına zarar veren ilaçlar (Monoamin Oksidaz [MAO] İnhibitörleri dâhil) Serotonin sendromu, ilacın tavsiye edilen dozu dâhilinde ortaya çıkabilir. Serotonin sendromu aşağıdaki belirtilerden bir ya da daha fazlasını içerebilir: mental durum değişiklikleri (örn.; gerginlik/endişe, halüsinasyon, koma) otonom instabilite (örn.; taşikardi, düzensiz tansiyon, hipertermi) nöromüsküler anomaliler (örn.; hiperrefleksi, koordinasyonda bozukluk, rijidite) gastrointestinal semptomlar (örn.; bulantı, kusma, diyare) Eğer serotonin sendromundan şüpheleniliyorsa, fentanil ile tedaviye son verilmelidir. Serotonin sendromu genellikle merkezi sinir sistemi reseptörleri ve periferik sinir sistemi reseptörlerinin aşırı serotonerjik agonizmi sonucunda izlenen, mental durum değişiklikleri, otonom hiperaktivite ve nöromüsküler anomaliler klinik üçlüsü olarak tanımlanır. Semptomlar genellikle ilaca maruz kaldıktan sonra dakikalar içerisinde hızlıca gelişebilir. Serotonin sendromu bulunan hastaların yaklaşık %60’ında semptomlar ilk ilaç kullanımını, aşırı dozu veya doz değişikliğini müteakip 6 saat içerisinde gelişebilir. (Referans: Boyer EW, Shannon M. The Serotonin Syndrome, N Engl J Med. 2005; 352:11121120) Fentanil içeren ürünlerin serotonin sendromu ile ilgili olduğu bilinen diğer ilaçlarla birlikte kullanıldığında, serotonin sendromu vakalarının yaşandığı bildirilmiştir. Serotonin sendromu gelişiminde fentanilin rolü, farmakolojik kanıt bulunmadığından belirsizdir. Bazı hayvan çalışmaları fentanilin serotonerjik özelliğinin olduğunu göstermektedir. Serotonin sendromu, fentanil tek başına kullanıldığında oluşan bir advers ilaç reaksiyonu değildir. Serotonin sendrom vakaları; serotonerjik ilaçlar ile fentanil içeren bir ürün birlikte kullanıldığında meydana gelmektedir. Raporlama gerekliliği Fentenil içeren ürünleri reçete ederken yukarıda belirtilen güvenlilik uyarılarına dikkat edilmesini ve bu ürünlerin kullanımı sırasında advers etki oluşması durumunda ilgili firma yetkililerini ve/veya T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Türkiye Farmakovijilans Merkezi’ni (TÜFAM) (e-posta: tufam@titck.gov.tr; faks: 0312 218 35 99; tel: 0312 218 33 00) bilgilendirmenizi hatırlatırız. Saygılarımızla, T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Risk Yönetimi Dairesi Farmakovijilans Risk Yönetimi Birimi