AraĢtırma Problemi Nedir? Nasıl belirlenir?

Araştırma Konusu
AraĢtırma Problemi Nedir?
-AraĢtırma konusu araĢtırma yapılması düĢünülen
alandaki bir konudur.
Nasıl belirlenir?
(Konu, Problem, AraĢtırma Sorusu, Hipotez)
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Araştırma Konusu Nasıl Belirlenir? - 1
•AraĢtırmacının ilgi alanı
•Sevdiğiniz bir konu mu / konu hakkında bilgimiz var mı?
•AraĢtırma için sahip olduğunuz süre
•Süreniz 2 hafta mı 2 yıl mı?
•AraĢtırma raporunun uzunluğu (tez/makale/bildiri)
•Rapor 200 kelime mi 200 sayfa mı?
•Konuyla ilgili kaynakların bulunabilirliği
•Kaynaklar yandaki kütüphanede mi Çin’de mi?
Araştırma Konusu Nasıl Belirlenir? - 2
•AraĢtırma kaynağı
•Ne kadar kaynak gerekli? Bizde var mı?
•Deneklerin veya malzemelerin ulaĢılabilirliği
•Deneklere ya da malzemelere ulaĢılabilir mi?
•Etik kaygılar
•Toplayacağımız veri etik çerçevede mi?
•DanıĢman etkisi
•DanıĢman konuya hakim mi? Ġlgili mi?
•Ön araĢtırma sonuçları
•AraĢtırmanın yöntemiyle ilgili özellikler
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Araştırma Konusu Nasıl Belirlenir? - 3
Yukarıdaki kriterleride düĢünerek en çok
ilgilendiğiniz konuları içeren bir liste hazırlayınız.
Listenizi:
-DanıĢmanınızla
-ArkadaĢlarınızla
-Ailenizle
-Ya da sizi bu konuda yönlendirebilecek kiĢilerle tartıĢınız.
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Araştırma Problemi Nasıl Belirlenir? - 1
-SeçmiĢ olduğunuz konuda sizi rahatsız eden ve
aynı zamanda çözüm getirebileceğinize inandığınız
problemleri belirleyin.
-Okumalarınız sırasında, sizi meraklandıran
problemleri bulmaya ve listelemeye çalıĢın.
-Bu süreçte mutlaka bir ARAġTIRMA GÜNLÜĞÜ
tutun.
- Listenizden danıĢmanınızın da onayladığı bir
konuyu seçip, bu konu ile ilgili okumalar yapınız.
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
1
Araştırma Problemi Nasıl Belirlenir? - 2
Araştırma Problemi Nasıl Belirlenir? - 3
-AraĢtırılabileceğinize inandığınız problemleri
-TartıĢmada kendinize ve diğer kiĢilere:
• sorularınızı yanıtlamak için hangi verilere
gereksinim duyacağınızı,
• bu verilere nasıl ulaĢacağınızı,
• baĢka veri kaynaklarına gereksinim duyup
duymayacağınızı sorun.
-DanıĢmanınızla
-ArkadaĢlarınızla
-Ailenizle
-Ya da sizi bu konuda yönlendirebilecek kiĢilerle
tartıĢınız.
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Araştırma Problemi Nasıl Belirlenir? - 4
Araştırma Problemi Nasıl Belirlenir? - 5
-Problem
-Bu konuda daha önce yapılmıĢ çalıĢmalar olup
olmadığı birincil ve ikincil kaynaklar taranarak
öğrenilmelidir.
-araĢtırma için çok geniĢ olabilir
-araĢtırma için çok sınırlı/dar olabilir
-çok teknik olabilir
- Ġlgi ve merakınıza göre kendinizin belirlediği bir
problem olmalıdır.
-çok sıradan olabilir
- Özgün olmalıdır
-tartıĢmalı olabilir.
- Saptanabilir, test edilebilir, ölçülebilir olmalıdır
- ARAġTIRMA PROBLEMĠ (Main research question)
- ARAġTIRMANIN AMACI
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Araştırma Problemi Nasıl Belirlenir - 6
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Araştırmanın Amacı Nasıl Belirlenir?
Bu çalıĢmanın amacı Türkiye’deki eğitim fakültelerinin, biliĢim teknolojileri ile ilgili kaynaklarını, fakültelerde bu teknolojilerden nasıl yararlanıldığını ve
öğretimde nasıl kullanıldığını araĢtırmaktır.
KONUYU DARALT
PROBLEMĠ NET OLARAK BELĠRLE
The purpose of this study is to reveal which main
barriers are commonly encountered and which
enablers are potentially the most useful for
contemporary ICTs integration in pre-service
teacher education programs, specifically in Turkey.
ARAġTIRMANIN AMACINI YAZ
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
2
Araştırma Probleminden
Araştırma Sorularına Geçiş
Araştırma Sorusu Nasıl Belirlenir?
(Bu amaç ve alt amaçlar
olarak da ele alınabilir)
 Problem cümlesi alt
problemlere göre
geneldir. Alt problemler
(AraĢtırma Soruları) ise
genel problemin alt
alanları ile sınırlıdır.
 Alt problemler
(AraĢtırma Soruları) iki
Ģekilde ifade edilebilir:
1. Soru cümlesi olarak
2. Denence (Hipotez)
olarak.
ÖRNEK:
Problem: Türkiye’deki
okullaĢma oranının
bugünkü düzeyi nedir?
Alt problemler:
1. OkullaĢma oranının
cinsiyete göre dağılımı
nedir?
2. OkullaĢma oranının
yerleĢim merkezlerine göre
dağılımı nedir?
3. OkullaĢma oranının
bölgelere göre dağılımı
nedir?
4. YaĢa göre dağılımı nedir?
Problem Cümlesi
•Odak
•İçerik
•Önem
•Sonuç ve tartışma için
bir yapı
Araştırma Soruları
Soru Türü
Betimleme
gerektiren
sorular
İlişkileri arayan
sorular
Farkı arayan
soruları
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
➔
Mantığı
➔
Örnek Desen
➔
“nedir?”
➔
Tarama,
Betimsel
“x ile y
ilişkilimidir?”
➔ “x ile y tahmin
edilebilir mi?”
➔
“… arasında
fark var mıdır?”
➔
Deneysel,
Ex-post facto
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Değişken?
Nicel
Yapı/
Özellik
 DeğiĢken, bir durumdan diğerine farklılık
gösteren özelliktir.
 Problem yazılırken değiĢkenlerin belirlenmesi
önemlidir.
İlişkisel
➔
Nitel
Sürekli
Değişken
Değer
Süreksiz
Değiştirilebilen
NedenSonuç
Bağımlı
Seçilmiş
Bağımsız
Düzenleyici
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Yapı/Özelliklerine Göre Değişkenler
 DeğiĢkenler, özelliklerine göre nicel ve nitel
olarak sınıflandırılabilirler.
 Eğer değiĢkenin özelliği, düzeyleri sayı ve miktar
olarak açıklanabiliyorsa buna nicel değiĢken
 Eğer değiĢkenin özelliği, düzeyleri
sınıflandırılıyorsa buna nitel değiĢken denir.
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Dışsal
Aldıkları Değere Göre Değişkenler
 DeğiĢkenler aldıkları değerlere göre sürekli veya
süreksiz olarak sınıflandırılır.
 Süreksiz değiĢkenler, iki ölçüm arasında
sadece sınırlı sayıda değer alırken
 Sürekli değiĢkenler, sonsuz sayıda değer
alabilirler.
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
3
Neden-Sonuç İlişkisine Göre Değişkenler
 DeğiĢkenler neden sonuç iliĢkisi içinde bulunuyorsa
bu durumda bağımlı ve bağımsız değiĢken olarak
sınıflandırılır.
 Bağımsız değiĢken, bir veya iki değiĢken üzerinde
etkisi incelenen, olası neden olan değiĢkendir.
 Müdahaleyi yansıtan öğretim yöntemi gibi değiĢkenler,
değiĢtirilebilen ya da manipüle edilmiĢ bağımsız
değiĢkenlerdir.
 Düzeyleri değiĢtirilmeyen, var olan durumu yansıtan
değiĢkenler ise seçilmiĢ bağımsız değiĢkenlerdir.
Bağımsız Değişkenler
 Düzenleyici değiĢken, bağımlı değiĢken ve
bağımsız değiĢken arasındaki iliĢkiyi
düzenleyen veya etkileyen değiĢkendir.
 Kontrol değiĢkenleri, bağımsız değiĢken gibi
bağımlı değiĢkeni etkileyebileceği
düĢünülerek kontrol altına alınan
değiĢkenlerdir.
 Bağımlı değiĢken ise bağımsız değiĢkenin etkisi ile
değiĢen, olası sonuç değiĢkendir. Bireyler ya da
gruplar arası farklarına bakılan değiĢkendir.
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
İyi Bir Araştırma Probleminde …
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
İyi Araştırma Sorusunun Özellikleri
Problem:
– Evren
– DeğiĢkenler
– Problem mantığı
içermelidir.
1. AraĢtırma sorusu yapılabilir (uygulanabilir,
makul / feasible) olmalıdır (zaman açısından,
kaynak vb.)
Örnek:
3. AraĢtırma sorusu önemli (anlamlı, değerli,
significant) olmalıdır.
Üç değiĢik x, y, z programlarına devam eden
(bağımsız değiĢkenler) yetenekli ve üstün zekalı
öğrencilerin (evren) yaratıcılıkları (bağımlı
değiĢken) arasında bir fark var mıdır?
2. AraĢtırma sorusu açık (anlaĢılır, clear) olmalıdır
(herkes aynı Ģeyi anlamalıdır)
4. AraĢtırma sorusu etik (ahlaki) olmalıdır
(Fraenkel & Wallen, 1990)
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Araştırılamaz / Araştırılabilir Sorular
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Örnek Araştırma Soruları - 1
1. BiliĢim teknolojilerinin eğitim fakültelerindeki
öğretim ortamı ile bütünleĢtirilmesi sürecinde
karĢılaĢılan zorluklar ve bunlara iliĢkin muhtemel
çözüm önerileri nelerdir?
2. Eğitim fakültelerinin biliĢim teknolojileri ile ilgili
fiziksel ve insan gücü yeterlilikleri nedir?
3. What are the main barriers faced while
integrating ICTs in pre-service teacher education
programs according to deans, teacher educators,
and prospective teachers?
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
4
Araştırma Sorusu Örnekleri - 2
Son padiĢahlar daha güçlü olsalardı Türkiye
bugün ne durumda olurdu?

19. Yüzyılda Türkiye’de yabancı okulların
geliĢmesi/kurulması


Kansere neden olan etmenler nelerdir?

AÜ kampüsündeki salyangozların ekolojisi

KüreselleĢme Türkiye’yi Etkiler mi?
Uluslar Arası Kahve Fiyatlarıyla Uganda’daki
YaĢam Standartları Arasında Bir ĠliĢki Var Mıdır?

Hipotez Nasıl Belirlenir? - 2
Ġstatistiki anlamda hipotez, bir veya daha fazla
anakütle hakkında ileri sürülen ve doğru yahut
yanlıĢ olması mümkün olan iddia veya ifadedir.
Evrenin tümü üzerinde çalıĢıldığında hipotez testi
uygulanmaz. Eğer evrenden örneklem alınarak
çalıĢılıyorsa, bir hipotez testi uygulanır (Kartal,
2006).
Hipotez Testi, hipotezin örneklemden elde edilen
verilere bağlı olarak belirli bir hata payı ile
doğrulanmasına/yanlıĢlanmasına denir.
Örn: Nebati margarin yağ
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Hipotez Nasıl Belirlenir? - 2
Hipotez Nasıl Belirlenir? - 2
Hipotez testi hipotezin doğru/yanlıĢlığından %100
emin olmak için değil belli ölçüde hatayı ihtiva
edecek Ģekilde yapılır.
Alternatif hipotez (Alternative Hypothesis; H1 veya
Ha), ortalamalarda ve dağılımda bir fark olduğunu
savunur.
Anlamlılık testi (manidarlık testi), istatistiksel
hipotezin
(H0)
yanlıĢlanıp
yanlıĢlanmadığını
anlamak için uygulanır.
Alternatif hipotez, bizim evrendeki ortalamalarda
ve dağılımda bir fark olduğu Ģüphe ve gözlemimize
dayanır (AraĢtırmacılar ispatlamak istedikleri iddiayı daima
Sıfır hipotezi (H0), ortalamalar ve dağılımlar
arasında bir farkın veya iliĢkinin olmadığını
savunur.
Sıfır hipotezinin reddedilmesi durumunda kabul
edilecek olan hipoteze “Alternatif Hipotez” denir.
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
alternatif hipotez Ģeklinde takdim ederler).
Hipotez testinde, evrenden alınacak sonsuz
tesadüfi örneklemin bir normal dağılım eğrisinin
altında (ana ortalamanın etrafında) toplanacağı kabul
edilir.
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Normal Dağılım (The Normal Distribution)
İyi Hipotezin Özellikleri
Seçtiğiniz örneklemin, normal dağılım eğrisinin sağ ve
solundaki red bölgelerinde olup olmadığına bakılır.
Sıfır hipotezinin reddedilme ölçütüne (Rejection Criteria)
alpha () değeri denir.
Ġki tip hata yapma riski vardır. (1) H0 gerçekte doğru
olduğunda, onun yanlıĢlıkla reddedilme ihtimalidir (p
(type I error) = ). Önem seviyesi denir.
(2) Gerçekte yanlıĢ olan H0 kabul edilmesi durumudur (p
(type II error) = β).
O bölgelerin dıĢında (kenarlarda) yer alıyorsa,
farklılıklar tesadüfi (by chance) olabilir. Yoksa fark artık
tesadüfi değildir (rasgele örneklem hatası değildir).
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
5
İyi Hipotezin Özellikleri
İyi Hipotezin Özellikleri
AraĢtırmalarda yanlıĢ bir iddiada bulunmamak ve sıfır
hipotezini korumak için anlamlılık (önem) seviyesini
küçük tutarız. Eğitim bilimlerinde alfa değeri genellikle
0.05 olarak alınır. Sağlık bilimlerinde 0.01, sosyal
bilimlerde 0.10 olarak alınabilir.
Örnek: Bir ilacın zehirleme tesiri yapmadığı iddia
edilmektedir.
H0 = Ġlacın zehirleme tesiri vardır.
1. Tip Hata: Ġlacın zehirleme tesiri var iken H0
reddedildi. Yani ilacın zehirleme tesiri olmadığına
karar verildi.
Sonuç: Ġlacın zehirleme tesiri yok diye hastaya verildi
ve hasta zehirlendi.
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Hipotez Testinin Safhaları
1. Sıfır ve alternatif hipotezlerin teĢkili
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
İyi Hipotezin Özellikleri
1. Mantıksal ve akla uygun olmalı
2. 2. Kavramca açık ve anlaĢılır olmalı
2. Test istatistiğinin hesaplanması
3. 3. Belli bir probleme yeterli bir cevap niteliği taĢımalı
3. Karar modelinin kurulması
4. 4. Yakından iliĢkili olgular arasında bağıntı kurmalı
5. 5. Pratik bir gereksinimden doğmalı ve yararlı olmalı
4. Karar verme
6. 6. Red de edilebilecek biçimde kurulmalı
7. 7. Gerçeklenebilir olmalı
8. 8. Varsayımın olgusal veya gözlenebilir (ampirik) içeriği
bulunmalı
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Pratik tavsiyeler - 1
ÇalıĢmanızda ilerledikçe
kapsamını daraltın.
sorularınızın sayısını ve
9. 9. Hipotezler geniĢ zamanlı cümleler olmalıdır. Çünkü hipotez
test edilmek istenen genel bir yargı olup, geçmiĢe, içinde
bulunduğumuz ana ya da geleceğe özgü değildir. Sigara içme
akciğer kanserine sebep olur, zeki öğrenciler daha çabuk
öğrenir.
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Pratik tavsiyeler - 2
-Sorularınıza yanıt bulabilmek için hangi araĢtırma yöntemlerini kullanacağınızı
net olarak belirleyip bunları tablolar, diyagramlar ve Ģekillerle gösteriniz.
DanıĢmanınıza, her
aĢamada bilgi verin ve güçlük
çektiğinizde baĢvurun.
Konunuzu ve
sorularınızı bir çok defa
değiĢtirmeye hazırlıklı olun
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
6
KAYNAKLAR
BaĢ, T. (2003). Bilimsel
www.kaliteofisi.com
bir
araĢtırma
ödevi
nasıl
hazırlanır?.
Büyüköztürk, ġ., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, ġ. ve Demirel, F.
(2008). Bilimsel araĢtırma yöntemleri. Ankara: Pegem Yayınları.
Ergün,
M.
().
Bilimsel
araĢtırma
www.egitim.aku.edu.tr/HipotezTesti.ppt
yöntemleri:
Hipotez
testi.
Fraenkel, J.R. & Wallen, N.E. (1990). How to design and evaluate research
in education. McGraw-Hill Publishing Company.
Kartal, M. (2006). Bilimsel araĢtırmalarda hipotez testleri, parametrik ve
nonparametrik teknikler. Ankara:Nobel Yayın Dağıtım.
Bu sunum; yukarıdaki sunu ve kaynaklardan yararlanılarak hazırlanmıĢtır.
Emek sahiplerine teĢekkür ederiz…
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
7