DERGiSi

DIYANET iSLERI BASKANLIGI
DERGiSi
1
1
DİNİ, İLMİ, EDEBİ, MESLEKI AYLlK DERGi
Cilt : XII
Sayı
: 5
EYLÜL-EKİM
"(O sayılı günler) Ramazan ayıdır ki,
Kur'an onda (ki Kadir gecesinde levh-i
mahfuzdan dünya semasına) indirilmiştir.
(O Kur'an ki) insanlara (mahz-ı) hidayettir, doğru yolun ve Hak ile Batılı ayırd
eden hükümlerin nice açık delilleridir.
Öyleyse içinizden kim, o aya erişirse (hazır olur, müsafir olmazsa) onu (orucunu)
tutsun, kim de hasta olur, yahut bir sefer
üzerinde bulunursa o halde, başka günlerde, oruç tutamadığı günler sayısınca (orucunu kazaa etsin). Allah size kolaylık
diler, size güçlük istemez.»
( Bakare SOresi/ 185)
İmtiyaz Sahibi ve Yazı İ şlerini
Fiilen İdare Eden Sorumlu Müdür
M. SAİM YEPREM
Diyanet İşleri Başkanlı~ı
Derleme ve Yayın Müdürii
Emel
Matbaacılık
Sanayi Ltd.
Şti. c
Ankara
islam Hukukunda Nikah1 Hararn K1hnanlar
( Muharremat )
Yücel AKIN
İnsanların
ve Cinlerin Haliki olan, bütün canlıların Raziki bulunan; beşeriyete zaman zaman peygamberler gönderen; lCıtfederek, kerem ederek,
doğru ve eğri yolu gösteren; Rahim ve Kerim olan Allah'ıma hamd ü senilları­
mı . arzeder ona sığınır ve ancak ondan yardım dilerim.
Veda hutbesinde, yüzbini aşkın müslümana «Ey insanlar: Kadm.lann
gözetmenizi ve bu hususta Allah'tan korkmamzı tavsiye ederim.
Siz kadınlan tanrı emaneti olarak aldınız; Onlann namuslarını ve iffctlerini Allah adına söz vererek helal edindiniz. Sizin kadınlar üzerinde hakkınız,
onlann da sizin üzerinizde haklan vardır.) Diye hitap eden kainatın
efendisi Hakk dostunun ta kendisi, iyilerin müjdecisi olarak gönderilen,
pek güzel ahlakı ile, pırıl, pırıl yaşayışı ile mü'minlere güzel bir numune-i
imtisal olan Peygamberimiz ( s.a.s.) Efendimize Aline ve Ashabına sonsuz
salat ve selamlarımı arzedip
dünyada izlerinden, ahirette şefaatlerinden
ve komşuluklanndan ayırmamasını Cenab-ı Hak'tan niyaz ederim.
haklarını
imtihan yeri olan şu hissi alcınde bilinen veya bilinmeyen görünen veya görünmeyen, iç ve dış düşmanlada mücadelede galip gelerek hissi alemin oltasına takılmamak, hakiki hayatın panltıları ve zevkleriyle yaşayıp
itikat, amel ve ahlak imtihanlarında ehliyet ve iktidarlığını isbat edip dünyada da ahiretde de selamet ve kurtuluşa ulaşmak ne güzel saadet ve bahtiyarlıktır.
Alimlerimizden Merhum İzmirli İsmail Hakkı Diyor ki : Bir millet erile terakki eder fakat bu terakkiyi kadın tamamlar. Gelişmenin 'esas
unsuru erkek, tamamlayıcısı ise kadındır. Erkeksiz terakki yoktur, kadınsız
terakki eksiktir. Kadının olgunluğu ile millet olgun olur, düşmesi ile de
millet çöker. Erkeğin libası kadın, kadının libası erkektir. İslam dini kadını faziletli kılmış haklarını vermiş ve vazifelerini tayin etmiştir.)
keği
Dünyaya geliş ve gidişini kuru bir tesadüfe bağlayan, mes'uliyet duygusundan sıyrılmış kendini şehvet sellerine kaptırıp, haram ve günah deryasına bırakarak, ömür sermayesini israf etmek, rezalet peşinde bitirmek;
yaratılışımızın esas gayesi olmayıp tam zıddıdır. Allah (C.C.) insanı yer
yüzünün halifesi ve hakimi yapmak için yarattı. İnsanın bu mertebeye ulaş­
ması için Hazreti Peygamber (s.a.s.)e Kur'an-ı Kerimi indirdi. O da bunları
bütün insanlara vaz etti onları uyardı ve doğru yola davet etti. Şu halde
ahiretteki ebedi nimetleri, saadetleri bırakıp Cenab-ı Hak'ın azabını, ıkabını
296
YÜCEL AKIN
unutup behimi arzuların, hayvanİ zevklerin ilgası ile nefsin esaretine girip,
haram helru demeden, enine boyuna düşünıneden günahlara dalınamak vr
çok dikkatli hareket etmek lazımdır.
«Ruha dön ve Onun metalibini
Çünkü sen cisim ile
değil
olgunlaştır.
ruh ile
insansın.»
Maalesef bazı gençlerimiz hiç durmadan kadın kız peşinde koşarak hela! haram tanımadan 'zina yapmak, metres tutmak, içki ve kumar oyuamakla ömürlerini israf ediyor, böylece de yapmadıklan rezalet, irtikap etmedikleri kötülük kalmıyor. Bir takım kimseler de evindeki temiz nikahlı
helalini bırakarak fuhuş ardına düşüyor, elindeki varını yoğunu çoluğunun
çocuğunun rızkını bu kötü ve uğursuz yolda harcıyor, sonunda hem ailesi
ve hemde kendi sefalet içinde kalıyor. Bu gün bu şekilde ızdırap içinde
kıvranan binlerce aile vardır. Yine bu ahlaksızlığın ve sefaletin yüzünden
cinayetler işleyerek zındanlarda sürünen, milletin ve memleketin başına
dert olan bir takım sefihler de eksik değildir. Bu saydığımız ahlaksızlıklar
yüzünden aileler arasına giren geçimsizlikten ocaklar sönmüş nice çocuklar yetim kalmış ve binlerce aile ızdırap içinde kalmıştır. Daha bunlar gibi
hesaba gelmeyen topluma zararlı bir çok olaylar vukua gelmektedir. Bu,
ferdi ve toplumsal derderimizin başı; hayvani duygular ve şehvani his ve
arzuların tatmini için yapılan taşkınlıklardır.
Bu ne şaşkınlık ve bu ne azgınlık! Bütün bunların sebebi imanın zayıf­
lığı ve yokluğu dini terbiyenin noksanlığıdır. Cenab-ı Hak bizleri bu gibi ahlaksızlıklardan muhafaza buyursun. Amin ...
İslamiyet kadın ile erkekten her birinin ötekine karşı kuvvetli bir temayü! duyduğunu kabul ve beyan eder. Bu durum yaratılış icabı ve temiz bir
neslin devamını sağlıyan bir olaydır. Dünyanın nizamı, cemiyetin safiyetin\'
ve devamını muhafaza etmesi evlenmek, aile yuvası kurmakla mümkündür.
Evlenmek erkek ve kadının nikaııia birleşmesi aile hayatı yaşaması demektir. Bu fıtri bir ihtiyaç ve insani bir vazifedir. Normal olan insanların bundan kaçınması, uzak kalması düşünülemez. Tenhada nafile ibadet etmekten
evlenip meşru olarak çoluk çocuğunun nzkıyle uğraşmak daha evladır. ·Nitekim İmam-ı A'zam efendimizin kavli de budur. Evlenmenin fazileti hakkında Kur'an-ı Mübinin bir çok yerinde bu husus yer almaktadır. !şte birkaç ayet meali :
«Ey Mü'minler! sizden bekarlan evlendirin. Eğer fakir iseler
( evlenmelerl sayesinde) fazlu keremi ile zengin yapar» ( 1)
nız
Allalı onları
«Yetim kızlar hakkında (adaleti yerine getiremiyeceğinizden) korkarsahelal olan kadınlardan ikişer, üçer, dörder nikah ediniz.» (2)
<<Allah sizin için kendilerinizden çiftler yaptı. Size çiftlerinizden oğuUar
ve torunlar verdi ve sizi güzel güzel nimetlerden nzıklandırdı. Şimdi onlar
batıla inanıyorlar da AHalı'ın ninıetine nankörlük mü ediyorlar?>> (3)
(1) en-Nur Sfıresi, ayet 32.
(2) en-Nisa Suresi, ayet 3.
(3) en-Nahl Sfıresi, ayet 72.
297
İSLAM HUKÜKUNDA NİKAHI HARAM KILINANLAR
«And olsun ki biz .senden önce de peygamberler
zevceler ve evlatlar verlıiişizdir.>> (4)
göndermişiz
onlara da
Nikaha ( evlenıneye çare) bulamayarilar, Allah kendilerini fazlu kereminden zengin kılıncaya kadar (zinaya karşı) iffetlerini korusun. (5)
HADiSLER:
«Kişi
evlenmekle dininin
Allah'tan korksun.» ( 6)
yarısı tamamlanmış
olur.
Diğer yarısı
için de
«Size dininden ve huyundan mennıun olduğunuz bir kimse kız istemeye gelince onu evlendiriııiz. Eğer yapmazsanız yer yiizünde fitne ve büyük
fesat zuhur eder.» (7)
..:Şerlileriniz bekarlarınızdır.
seııin
70 rekat
namazından
Evlinin iki rekat
hayırlıdır.» (8)
namazı
evli olmayan ldm-
«Evleniniz, çoğabnız. Zira· ben kıyamet gününde diğer ümmetiere karşı
sizin çokluğunuzla iftihar ederim.» (9)
«İbn-i Kesirin. tefsirinde zikrettiğiııe göre Mücahit der Id : Aralannda
Osman b. Masum ve Abdullah b. Amr'm bulunduğu bir topluluk kadmlardan uzaklaşarak yalııız ibadetle uğraşmayı arzu etmişlerdi bunun iizerine
El-Maide 87 nci ayet nazil oldu. (Ey iıııan edenler! Allah'ın size heliii ettiği
temiz şeyleri haram kılmayın, hududu aşmayın doğrusu Allah aşın gidenleri
sevmez.)
<<Buhari ve başkalarının rivayetlerinde bir gurup sahabi Hz. Peygamberin evine giderek hammlanndan onun ibadetlerini sordular. Cevap verildiği
zaman Peygamberin ibadetini az görerek (Allah onun günahını affetsin, O
nere de biz neredeyiz) diyerek birincisi devam etti:
-Ben aralıksız bütün sene oruç tutanm. İkincisi dedi:
- Ben de her gece kalkar dalına yatmamak üzere ibadet ederim. Üçüncüsü;:
- Ben kadmlardan uzaklaşır, hiç evlenmem, dedi. Hz. Peygamber (s.a.s.)
bunu haber alınca onlara hatalanın açıklayarak buyurdu ki: Allah'ı en iyi
bileniniz ve Ondan en çok korkanınız benim. Fakat ben hem kalkar, hem
yatarım, hem oruç tutar hem yerim, hem de kadınlada evlenirim. Benim
sünnetimden uzaklaşan benden değildir» (10).
İslam'da
muharremat adı verilir. <<Muharremat tef'il babından ismi meful
meleri ve evlenmeleri haram olan kadınları da beyan buyurur. İşte bu hususa
i.slamda muharremat adı verilir. «Muharremat tef'il babından ismi meful
(4) er-Rad Silresi, ayet 38.
en-Nur Sıiresi, ayet 33.
Mişkat El-Mesabih Cilt: 2 Sh. 161
(7) et-Taç Cilt : 2 Sh. 284.
(8) Aynü El-İlim Şerhi Sh. 217.
(9) Aynı Eser
(10) Sahilı-i Buhari Cilt : 4 Sh: 133 Hadis No: 1311
(5)
(6)
298
YÜCEL·AKIN
müennes sigası üzere cemidir. Nisa suresi 22 nci ayeti kerimesi ile o babta varid ehadis•i şerifedir.» (ll)
Muharremat bahsi Kur'anı Kerimde El-Bakara 221, En-Nisa 22, 23, 24 ncü
ayetlerinde geçmektedir. Ayrıca Hadis-i Şeriflerle de bu husus açıkca beyan
buyrulmuştur. Müslümanların bu hususu iyi bilmeleri lazımdır. Hele evlenme ve evlendirme işi ile meşgul olacak kimseler için bu hususları bilmek
farzdır.
Haram
olmasının
sebepleri
şunlardır
:
1 - Neseb sebebiyle haram olanlar,
2 - Hısımlık sebebiyle haram olanlar,
3 - Süt sebebiyle haram olanlar,
4 - Bazı şartlar muvacehesinde dörde kadar
ile evlenememesi
evli kimsenin beşinci
5 - Başkasının nikhlılhısı bulunan yahuht kocasından yeni boşanmış
veya kocası yeni ölmüş olup iddet beklemekte olan kadınla evlenilemez.
6 - Birbirine mahrem olan kadınları bir nikahta toplamak haramdır.
7 - Müslüman olmayan ve kitaplılardan (Yahudi, Hıristiyan) da bulunmayan kadınlarla da evlenilemez,
8 - Kati bir surette boşanmış olan kadınla boşayan erkek tekrar evlenemezler. Bütün bu hususları yeri ve sırası geldiğinde açıklamaya çalışa­
cağız.
Cenab-ı
Hak Kuran-ı Mübininde bu mevzuda bize şöyle emrediyor: «Ey
Ümmeti Muhammed, kadınlardan babalarınızın nikab ettiği kadını nikab etmeyiniz. Cahiliyet devrinde gelen nikah başka. Çünkü bu nikab çirkin ve mebguzdur. Bu biçim nikab kötü yol oldu.» (12)
«Ey Ümmeti Muhammed, analannız (nikahı) size haram kılındı. Kızları.
kız kardeşleriniz, halalarınız, teyzeleriniz, oğlan kardeşlterinin kızlan,
kızkardeşlerinizin kızlan - nikalılan» da haram
kılındı.
Sizi emdiren süt
Analarımz ve sütten kız kardeşleriniz, kanlannızın anneleri, kendilerine dahll olduğunuz şu kadınlarınızdan evlerinizde bulunan şu övey kızlarınız·
nikahlan da haram kılındı. Annelerine dahil olmadığınız üvey kızfunnızı al·
makta üzerinize günah yoktur. Sulbünüzden gelen oğııllannızm hanımla.
nnı almak ta. (Haram kılındı) Ve iki kız kardeşi bir arada cem etmeniz de.
(Haram kılındı) Geçmişte olan cem etmek başka. Çünkü Allah yarlıiayıcı
ve esirgeyici olmaktadır.» (13)
nız,
Sebeb-i Nüzül :
Ayeti celile babasının karısı Kebise binti Ma'ni'i Tezevvuc eden Hasan
B. Ebi Kays, Babasının karısını alan Esved b, Half, Babasının kansı Melike
b. Haarice ile evlenen Mansur b. Mazim ve bunların benzerleri hakkında
nazil olmuştur Rivayet olunduğuna göre Ensarın Ululanndan olan Ebu
(ll) el-Haç
farekat
(12) en-Nisa
(13) en-Nisa
Mehmet Zihni, Ni'met
bahsi.
Suresi Ayet 22
23. ayet
El-İslam
üçüncü
kısım
Sh: 20 Munakehat ve
miı·
299
İSLAM HUKÜKUNDA NiKAHI HARAM KILINANLAR
Kays vefat edince oğlu Kays babasının karısını lutbalamış, kadın oğulluğu
Kaysa «Sen kavminin iyilerindensin ben seni oğul ittihaz ettim. Allah'ın
Resulune gider ondan emir alırım.» demiş ve Resillullaha giderek durumu
anlatmış bunun üzerine Teala ve Tekaddes Hz. leri bu ayet-i kerimeyi inzal buyurmuştur.
«Birde
atalannızın
rısı) olmuş
bulunan
meyiniz. Atamzın el
Bir kimsenin
yani baba ve dedelerinizin menkuhası (nikillılı ka~
olanlardan biç birini nikah etsürdüğü kadına el sünneyiniz,»
kadınlan ölmüş gitmiş
anasını nikahlaması
ne kadar çirkin ve kötü bir fiil ise
da o kadar çirkin ve o kadar nefret verici bir fiildir.
ne vicdan ne insanlık ne de din kafiyen kabul etmez.
analığını nikalılaması
Bunu ne
akıl
Hazin tefsiri nikaiu makten doğan çocuklar meyanında Eş-As b. Kays
ve Ebu Muayd b. Ebi Anır b Ümeyyeyi kaydetmektedir. İnsanlık şiarına
yakışmayan bu çirkin fiil Allahın maktini 1ras eder. Makt şiddetli buğz ve
adavet demektir. Bir kimse ki Allahın şiddetli azab ve adavetine hedef olmuştur, bundan daha zavallı ve daha bedbaht kimse olamaz böyle bir kimse
dünya ve ahirette büsran ve rezaletten kurtulamaz.
İmam-ı
Bagavi senedi lle Berra b. Azib'den rivayet ediliyor. Berra:
«Beraberinde bir sancak old:uğu halde Dayım bana uğradı. Ona nereye
gidiyorswı diye sordum. Dayım: Allahın Resulu (s.a.s.) Beni Babasının .kasını tezevvüç eden bir adama gönderdi onun başını getireceğim cevabını
verdi.» demiştir. ( 14)
Bu hadisi şerifte mü'minler ıçın ibret dersi ,vardır..Zira ayet-i. celilenin
nüzulundan sonra cahiliyeden kalma adet üzere babalannın karıları ile evlenmek isteyenler ve evlenenler ayeti kerimenin hükmünü .tanımamış olacaklardır ki Allahın Resulü (s.a.s.) bunların öldürülmelerini emretmiş olur.
Ne yazık ki cehalet yüzünden gün geçtikçe iman zayıflıyor, İslami hükümlere kıyınet verilmiyor. Bu yüzden de her türlü kötü fiillerin işlendiği görülüyor ve duyuluyor. Bu yolu cahiliye hakkından bile beğenmeyenler olmuş­
tur. Bu fiil o kadar çirkindir ki Allah C.C. bunu bwıdan sonraki ayette ge•
lecek olan muharremattan ayırmışta önemine binaen onlardan önce ve ayn
bir ayeti celile ile beyan buyurmuştur.
Cenab-ı Hak Hazretleri bu ayeti celileyi · beyan ettikten ve bundan sonraki ayete de nikahıD. en çirkini babalarının karılarının nikahını nehyettik~
ten sonra nikalıları haram olan diğer kadın sınıflarını beyan ·etmek üzere
buyuruyor ki.
«Ey mü'minler, size
şwüann nikahı
haram
kılındı.>>
(15)
Cenab-ı
Allah C.C. İslam topluluğunu kötü adetlerden korumak toplu~
temelini sağlam esaslar üzerine kurmak bwıun için de topluluğun
esası olan .· aileyi en kavi ve en iyi esasa bağlamak ve ailenin başlıca iki
rüknü olan karı ve kocanın her türlü şek ve şüpheden ari temiz bir bağ
(nikah) ile bağlanmalannı temin hususundabu ayeti celileyi inzal buyurdu.
luğun
(14) Sahilı-i Bu bari Muhtasarı Müellifi Zeyniddin Ahmet Zebidi. Müt: K. MirasC :. II, sh: 306
(15) en-Nisa süresi ll.yet 23
3DO
YÜCEL AKIN
Bu hari İbni Abbas'dan rivayet ediyor. İbni Abbas (Nesebten 7 ve Sı­
7 haram kılındı) dedi. Ve bu ayet·i celileyi sonuna kadar okudu.
hırden
1 - Ümmühat kelimesi Ana anlamına gelen Ümm kelimesinin çoğulu­
dur. Analar anlamınadır. Aslı ümmatdır. Tekit için (ma) ziyade kılınmıştır.
Ana ve baba cihetlerinden bütün nineler buna mülhaktır. "Analannızın
( nikaln) size haram kılındı,»
Kızlannızın
2-
nikahlan da size haram
kılındı.
Bint kelimesi
doğum
itibarıyla nesebi erkeğe ulaşan her kadındır. Öyle olunca kişinin oğlunun
kızları
kızının kızları,
ve
daha
aşağısıda
bint kelmesinin
anlamına
dahildir.
3 - Ellavaat keUmesi (uht) kelimesinin çoğuludur. Uht aslında insana
ortak olan her kadına denir. Ana bababir kız kardeşler, baba bir kızkardeş·
ler ve ana bir kız kardeşler bu kelimenin anlamına dahildir.
<<Fahr-i Razi'nin beyanı vechile valide ve keriminin nikahı Hazreti Adem
bizim şeriatımıza gelinceye kadar haramdır. Hiç bir şeriatta
meşru kılınmamıştır. Ama hemşirenin nikahı insanın tekessürü zamretine
binaen Adeın Aleyhisselam şeriatında caiz olduğu mervidir.» (1)
şeriatından
4 - Ammat kelimesi dilimizde ki Arnınet kelimesinin çoğuludur. Halalar demektir. Arnınet babaya ortak olan her kadındır. Her yönden babanın kız kardeşlerine hala denildiği gibi ne kadar yükselirse yükselsin dede·
lerin kız kardeşleride buna dahildir.
5 - HıUat kelimesi (haale) kelimesinin çoğuludur. Teyzeleriniz demek·
tir. Anadan olan her kadındır. Anaların ve ninelerin kardeşleride bu kelimenin anlamı dahilindedir. «Teyzeleriniz de size haram Iulındı.>>
6 - Oğlan kardeşlerin kızlı:m, torunları ve her ne kadaraşağı inse dahi
bu ayetin anlamında dahildir. Bunlarda size haram Inlındı.
7 tin
Kızkardeşin kızlan
torunlan ve her ne kadar aşağı iniise bu ayedahilindedir. Bunlarda size haram kılındı. Benat kelimesi doğum
oğlan ve kız kardeşe dayanan her kadındır.
anlamı
itibarıyla
Yukarda zikredilen yedi sınıf kadın kitabın emri ile neseb yönünden
mürnin erkeklere haram olan kadmlardır. Bu kadınlarla evlenmenin ha··
ram oluş hikmeti de apaçıktır :
a - Mütekamil insanın fıtratı, annesine, kız kardeşine veya kızına karcinsi yakınlığı reddeder. Hatta hayvanlardan bir çokları da buna yaklaş,
maz. İnsanın hala ve teyzesine karşı düşüncesi tıpkı annesine olan düşün·
cesi gibidir. Amca ve dayı da baba makamındadır.
şı
b -
Eğer İslam
bu kati yasaklama hükümlerini koymamış olsaydı;
ve bir arada yalnız bulundukları için erkeklerle bun
çok büyük tehlikeler çıkabilirdi.
sık sık görüştükleri
lar
arasında
c - Birbirlerine bu kadar yakın olan erkekler ve kadınlar arasında
hürmet ve yakınlık, sevgi ve şefkat gibi nazik bağlar vardır. Bu durumda
insanlar arasındaki sevgi ve yakınlık çemberinin genişlemesi ve sıhnyet
(16} Hülasat-el Beyan
ıfi
Tefsiri'l-Kur'an M. Vehbi CÜd : .2, Sh: 872
301
İSLAM HUKUKUNDA NİKAHI HARAM KILINANLAR
----------
yolu ile yeni
nelmesidir.
bağların kurulması
için en iyisi sevgi hissinin
yabancı:lnra
yö-
d - Bu gibi yakınlar arasındaki evlilikten meydana gelecek nesil çok
zaman ?ayıf olmaktadır. Hele bir insanda vücut aksaklıkları veya akli zafiyet bulunursa evlilik neticesinde bu durum yeni doğacak olan nesle de yerleşecektir.
e - Kadın bazen kocasının karşısında kendisini koruyacak müdafaa
edecek birisine muhtaç olur. Hele evlilik münasebetleri aksi yönden çalı­
şır bowlurda kendisini ınüdafaa edecek kimse rakibi olarak karşısına çı·
karsa durumu herhalde iyi olmaz.
ıı
!
1
ı
1
i
1
J
ı
1ı
.'ii
ı
ı
16
8 - «Sizi emzirmiş olan analanruz yani süt analannız ve nineleriniz
de size haram kılındı.» Müslümanın küçük iken kendisini emziren kadınla
evlenmesi haramdır. Çünkü o kendisini emzirmekle annesi hükmüne geçmiş
onun sütü ile et ve kemiği gelişmiş, kuvvet bulmuş ve her ikisi arasında
anne- çocuk şefkat bağları meydana gelmiştir.
Emzirmenin tesirli olabilmesi için
bazı şartlar
vardır
:
Emmenin sabit olması : Diğer hükümlerde olduğu gibi emdiren
kadının itiraf etmesi yahut kadının çocuğu emdirdiğine dair iki erkek veya iki kadınla bir erkek şahidin şehadet etmesi lazımdır.
a -
b - Kadının sütünü emen çocuğun iki yaşını geçmemesi yani süt emmenin küçük yaşta olması lazımdır. Ebu Hanife Hazretleri emme müddetinin iki sene olduğuna kail olmuştur. İmaını Muhammed ile İmam-ı Ebu
Yusuf ndaın müddetinin iki sene olduğunu kabul etmişlerdir. Fetva da bu
kavl üzerinedir.
c - Süt emmenin doyurucu beş defadan az olmaması lazımdır. Doyurucu emme çocuğun doyması neticesinde emmeyi kendi kendine bırakmasın··
dan anlaşılır. Emmenin sayısı hususunda bir çok görüşler vardır. «İmam-ı
Şafii ınemeyi beş kere sorma (emme) ile sabit olur der. Cumhuru ulema
rıdamn (emmenin) az veya çoğunun haram olduğunu zahib olmuştur. Ebu
Hanife de Cumhurun kavli üzerindedir.»
9 - «Süt kardeşleriniz de size haram kılındı.» Bu süt kardeşler ister
erkekle beraber emmiş olsunlar. isterse erkekten evvel veya sonra emmiş
bulunsunlar aynıdır. Bir hadisi şerifte (Nesepten haram olanlar gibi emiş­
rnek sureti ile aynı derecede akraba olanlar da haramdır.) Buyurulmaktadır. Yani emişme dolayısı ile yakın olanlar tıpkı nesep dolayısı ile yakın
olanlar gibidir. Mesela: Nesepten teyze, hala, erkek ve kız kardeşlerin kız­
ları nasıl haram ise emişrnek sureti ile meydana ·gelen aynı derecedeki akrabalar da haraındır. Bu mevzudaki Hadisi Şerifler:
(Abdullah bir Abbas (R.A.) dan şöyle dediği rivayet olunmuştur. Bir kere
Nebi (s.a.s.) ye (Hazreti Ali tarafından: Ya Rasülaellah Hamzam.n kızını
niçin tezevvüç etmezsin, denilıniştir. Resül-ü Ekrem (s.a.s.) Hamzanın kızı
süt kardeşimin kızıdır, buyurdu.) (17)
Müslimin Hz. AJ!i'den bir rivayetinde göre m~arünileyh derld: Ben bir Irere
(17)
302
Sahilı-i Buhari Muhtasarı Müellif, Zeynüddin Ahmed Zebidi Müter: K. Miras C :
11. Sh: 308 Hadi, No: 1796
YÜCEL AKIN
Ya Resulallah izdivaç şerefini Kureyşe tahsis eder de Beni Haşiıni niçin
mahrum edersin? diye sorduğuın da Resulu Ekrem (s.a.s.): Sizin içinizde
kim var dedi. Ben de Hamza'nın kızı, dedim. Restllü Ekrem ( s.a.s.) Hamza'nın kızı süt kardeşimin kızıdır. buyurdu. Hz. Hamza Peygamberin (s.a.s.)
hem amcası idi, hemde süt kardeşi. Ebu lehebin azadiısı Süveybe kadın
evvela Hamza'yı sonra Resuluilahı enızirmişti. Hz. Hamza Peygamberinıiz
(s.a.s.) den iki yaş büyüktü. Hz. Ali (R.A.) Resulu Ekrem (s.a.s.) le Hamza
bin Abdulmuttalib arasında böyle bir süt kardeşliğinin bulunduğunu bilmediği için Hamzanın kızıyla evlenınesini teklif etmişti.
Başka bir hadis: (Aişe radıyallahü anlıadan rivayete göre Aişe (bir kere)
Hafsa'nın odası önünde izin isteyen bir erkek sesi işitmişti. Aişe (Radıyal­
lahü anha) der ki: Ya ResUlallah şu adam evinize girmek için izin diliyor.
Bunun üzerine Nebi (s.a.s.) Sanınınki o, Hafsa'nın süt amcası filan kimsedir, buyurdu. Aişe (A. Anha) derki: Süt arncam filan hayatta olsaydı, be·
nim yanıma girebilecekmiydi? Resufallah: Evet girebilirdi, çünkü süt veladet
ve nesebin haram kıldığı her şeyi haram kılar, buyurdu.
1O - «Kanlannızın annelerinin nikalılan da size haram kılındı.» Yani
bir erkeğe aldığı karının, neseben ve rıza'an (süt ile intisab olunan) anneleri
ile bu kadınların anne ve baba tarafından nikahlarıda haram kılındı. <<Sahabenin çoğunun, bütün tabiinin ve ülamanın mezhebi: Bir kadınla evlenen
kimseye nikahın yapılmasıyle kadının annesinin nikahı ona haram olur.
Erkek kadına dahil olsun veya olmasın sahabeden bir cemat da kadının annesinin damada haram olması damadın kızıma girmesi ile olur. demişler­
dir. Fetva Cumhurun mezhebi olan önceki kavl üzerindedir ki amel de
onunladır.» (18)
(18)
Esbab·ı
Nüzfıl,
H. Tahsin
Emiroğlu
C. 3 Sh: 61
303