PROF. DR.SEDAT ÖZKA OF. DR.SEDAT ÖZKAN
advertisement
PROF. DR.SEDAT ÖZKAN İstanbul Üniversitesi İstanbul Tp Fakültesi Konsültasyon Liyezon Psikiyatrisi Bilim Dal Kurucusu ve Başkan Onkoloji Enstitüsü Psikoonkoloji Bilim Dal Başkan Konsültasyon­Liyezon Psikiyatrisi Liyezon Psikiyatrisi (KLP) (psikiyatrik tp) (genel hastane psikiyatrisi) klinik tpta, genel hastane içinde psikiyatri hizmetlerinin sunulmasdr. Tbbi tedavi ve bakm ile psikiyatrik tedavi bakm bütünler. l Sağlk, fiziksel ve ruhsal yönleri ile bir bütündür. l l Bedendeki değişiklikler beyni ve ruhu etkiler. l l Ruhsal durumdaki çatşmalar ve sarslmalar da l bedeni etkiler. l Sağlk hizmeti vermek, sağlğa, hastalğa, tan ve l tedaviye, bedensel, ruhsal, sosyal etkileşim ve bütünlük içerisinde yaklaşmak demektir. bütünlük içerisinde yaklaşmak demektir. l Ülkemizde temel sağlk hizmetleri ile ruh sağlğ hizmetlerinin entegre olmamş olmas, l Genel tpta psikiyatrik sorunlarn tannmamas ve l Hastanelerimizde tedavi gören on binlerce insanmza ruhsal tedavi ve bakmn verilmemesi en önemli sağlk sorunlarmzdandr. l Psikiyatrik Tp alannda eğitilmiş uzmanmz yoktur. Hekimlerimiz Psikiyatrik Tp alannda yoktur. Hekimlerimiz Psikiyatrik Tp alannda eğitim almamaktadr. l Primer sağlk hizmetlerine başvuranlarn %15’inde esas sorunun psikiyatrik olduğu belirtilmektedir. l Birincil ruhsal bozukluğu olan insanlarmzn (somatoform bozukluklar) büyük çoğunluğu psikiyatri dş kliniklere başvurmakta ve bu hastalarn erken tan ve psikiyatriye sevklerinde sorunlar yaşanmaktadr. l Bu hastalar sağlk sisteminde gereksiz ekonomik maliyetlere neden olmaktadrlar. maliyetlere neden olmaktadrlar. l Tbbi servislerde çalşan uzmanlar (eğer varsa) psikiyatri uzman ile işbirliğinin değerini bilmemektedirler. l Psikiyatrik yardm ve tedaviye ihtiyac olan kişilerin büyük çoğunluğu genel tptadr. l Psikiyatrik morbidite onkoloji, cerrahi, koroner yoğun bakm,organ nakli gibi ünitelerde özellikle yoğun bakm,organ nakli gibi ünitelerde özellikle çok yoğundur. l Hekimlik, teşhisleri tedavi etmenin çok ötesinde l ve öncesinde hastalğ olan kişiyi bütüncül olarak anlamak ve yardmc olmaktr. l Hekimlik uygulamas, tp ile psikiyatriyi, davranş l bilimleri ile biyolojik bilimleri bütünleyen bir anlayş kavramay ve klinik açdan insan varlğn, sağlğ ve hastalklar (biyopsikososyal) holistik bütünlüğü içinde ele almay ve çözümlemeyi gerekli klar. çözümlemeyi gerekli klar. PSİKOLOJİK Biyopsikososyal Bütünlük SOSYAL BİYOLOJİK Bütün > Biyolojik + Psikolojik + Sosyal Biyolojik + Psikolojik + Sosyal BİYOPSİKOSOSYAL SİSTEM YAKLAŞIMI Tp ile psikiyatrinin çakştğ ve bütünleştiği alanda, insan varlğna, sağlğa ve hastalklara (biyopsikososyal model) holistik bütünlüğü içinde yaklaşma felsefesi, ele alma ve çözümleme çabas, klinik uygulamas esastr. esastr. Biyo­psiko­sosyal modelde insan varlğ (Engel) sosyal modelde insan varlğ (Engel) Biyosfer Toplum Kültür Alt kültür Aile İlk insan İnsan deneyim İnsan deneyim­davranş Sinir sistemi Organlar Dokular Hücreler Atomlar Subatomik partiküller Şimdiki üBiyolojik Yaknmalar Fizik muayene bulgular Etkilenen organlar İlaçlar Hastalk üRuhsal Ana yaknmalar Ruhsal durum Hastalğa ve tedaviye ilişkin alg ve tutumlar üÇevre Yakn fiziksel ve insanlararas ortam Çevre destekleri Yakn Geçmiş üBiyolojik Biyolojik Yaş Yakn geçmişteki beden işlev değişiklikleri Travmalar, Operasyonlar, Hastalklar, İlaçlar üRuhsal Ruhsal Savunmalar Duygu, düşünce, davranşlar Kişilik değişiklikleri Yakn geçmişteki yaknmalar üÇevre Çevre Yakn geçmişteki fiziksel ve insanlararas ortam Yaşam değişimleri Aile durumu, İş ortam S.sist. ilişkin deneyim Öz­Soy Geçmiş üBiyolojik Kaltm Erken deneyimler Yapsal özellikler Yatknlklar Önceki hastalklar üRuhsal Gelişimsel faktörler Kişilik tipi Hastalğa ilişkin geçmiş deneyim ve tutumlar üÇevre Erken döneme ilişkin çevresel kültürel aile ortam Erken dönemdeki tepkiler Aile ve kültüre özgü hastalk davranş özellikleri l Tp ile psikiyatrinin kavramsal, klinik ve l araştrma alannda bütünleşmesinin bir ürünü olarak konsültasyon liyezon psikiyatrisi, 20. yüzyl dünya psikiyatrisindeki en önemli gelişmelerden psikiyatrisindeki en önemli gelişmelerden biridir. Konsültasyon­Liyezon Psikiyatrisi Liyezon Psikiyatrisi 1­Fiziksel hastalklar ve yaknmalar olanlarda Fiziksel hastalklar ve yaknmalar olanlarda psikiyatrik morbiditenin araştrlmas, tans, tedavisi, izlenmesi ve önlenmesi 2­Sağlk çalşanlarna, konsültasyon liyezon hizmeti Sağlk çalşanlarna, konsültasyon liyezon hizmeti sunulmas, psikiyatri dş klinik elemanlarna psikososyal tp eğitimi verilmesi. 3­Tbbi hastalarda ya da fiziksel yaknma ile dş Tbbi hastalarda ya da fiziksel yaknma ile dş kliniklere başvuran hastalarda araştrmalar kliniklere başvuran hastalarda araştrmalar yaplmas. Psikiyatri üst disiplini ve uzmanlk alan Konsültasyon Liyezon Psikiyatrisinin “temel işlevleri” temel işlevleri” l l l Psikiyatri dş kliniklerdeki hastalara ruh sağlğ hizmetlerinin sağlanmas (klinik) Psikiyatrik­psikososyal tp alannda eğitim psikososyal tp alannda eğitim (eğitim) Tbbi hastalarda psikiyatrik­ ­psikososyal araştrmalar yaplmas (araştrma) (araştrma) GENEL PSİKİYATRİDEN FARKLARI l Hasta populasyonu farkl l Ortam farkl l Tedavi ve bakm yöntemleri farkl l Profesyonel ilişki biçimi özgü l Eğitim psikiyatri dş elemanlara yöneliktir Eğitim psikiyatri dş elemanlara yöneliktir TARİHSEL GELİŞİM l Antik çağlarda hastalklar tanryla ya da şeytani l ruhla ilişkili l Hipokrat (MÖ 460 l Hipokrat (MÖ 460­ ­370) bedensel 370) bedensel­ 370) bedensel ­ruhsal ruhsal­ ­çevresel çevresel durum arasndaki dengesizliklerin hastalklara yol açar l 16. yüzyl bilimsel tp başlamş l l 19. yüzyl medikal model l l 20. yüzyl biyopsikososyal model l 20. yüzyl biyopsikososyal model TARİHSEL GELİŞİM l Psikoanalitik yaklaşmlar (tbbi hastalklarn l kökeninde psikodinamik çatşmalarn rolü) l 1920’de Cannon ve Wolf, psikofizyoloji l araştrmalar, homeostazis kavram l Genel hastanelerde psikiyatri servislerinin açlmas l l Psikosomatik tbbn gelişimi l l Dunbar, psikosomatik hastalklarda kişilik profilleri l l Alexander, özgül çatşmalar kuram l l Selye, genel adaptasyon sendromu kuram l Selye, genel adaptasyon sendromu kuram TARİHSEL GELİŞİM l l 1930, sistematik klinik çalşmalar 1935 ­1960 1935­ 1960 organizasyon dönemi KLP hizmetlerinin formasyonu, işlevsel modellerin geliştirilmesi, aktivitelerin değerlendirilmesi, eğitim faaliyetleri. Bu gelişmeler II. Dünya Savaş sonras hzlanmştr. Psikofarmakolojide ve psikoterapide ileri gelişmeler olmuştur. l l Edward G. Billings, Denver’da Colorada Hastanesinde Liyezon Psikiyatrisi Departman’n kurmuştur. kurmuştur. TARİHSEL GELİŞİM l 1960 l 1960­ ­1975 1975 kavramsal gelişim dönemi KLP servislerinin says hzla artmş, konsültasyon, liyezon modelleri geliştirilmiş, kriz kuram, tedavi modellerinin tbbi hastalklara dönük adaptasyonu, psikonefroloji gibi özelleşmiş alanlarda çalşmalar artmştr. 1970, editör DR Lipsitt, dergi “Psychiatry in Medicine” “Psychiatry in Medicine” TARİHSEL GELİŞİM 1975 ­1980 1975­ 1980 hzl gelişme ve kuramsallaşma KLP ekonomik destek görmüş, sağlk bakm hizmeti I. Basamağa odaklanmş, buradaki hekimlerin eğitiminde KLP hizmet etmiş. 1979, dergi General Hospital Psychiatry l l 1991, Amerikan Psikiyatri Birliği KLP ve Psikosomatik Tbb ayr bir uzmanlk olarak onaylad. 2003, Konsültayson Liyezon Psikiyatrisi Psikosomatik Tp resmi olarak üst uzmanlk kabul edildi. resmi olarak üst uzmanlk kabul edildi. TARİHSEL GELİŞİM l ÜLKEMİZDE l l 1970 l 1970­ ­1990, psikosomatik üniteler 1990, psikosomatik üniteler l 1989, İÜ İTF Psikiyatri AD, KLP Birimi l l İÜ Onkoloji Enstütüsü bünyesinde Psikoonkoloji BD l l 1994, İstanbul, Ankara, izmir, Trabzon, Adana l l 1997, İÜ İTF KLP Bilim Dal l l 2000, Ankara Üniversitesi, Ege Üniversitesi, l Dokuzeylül Üniversitesi Tp Fakülteleri Dokuzeylül Üniversitesi Tp Fakülteleri Bilim Dalmzn Hizmet ve Uygulama Alanlar l Klinik Hizmetler Konsültasyon,Liyezon,Poliklinik,Ayaktan tedavi Ünitesi l Eğitim Hizmeti Hasta ve hasta aileleri, tedavi ekibine yönelik, asistan eğitimi, diğer hastane yönelik, asistan eğitimi, diğer hastane çalşanlarna l Araştrma Konsültasyon l Genel hastanede yatarak tedavi gören hastalarn l hastalğnn tans, hastann ruhsal uyumu, davranş biçimi, tedavi ile ilgili yaşadğ güçlüklerde hastann değerlendirilmesi ve hastaya yatağ başnda psikiyatrik yardm hastaya yatağ başnda psikiyatrik yardm sunulmasdr. Konsültasyon Tipleri l Hasta merkezli l l Kriz merkezli l l Tedavi ekibi merkezli l l Geniş merkezli l l Acil (15 l Acil (15­ ­30 dakika) 30 dakika) l Ayn günde (3 l Ayn günde (3­ ­4 saat içinde) 4 saat içinde) l Rutin (bir gün içinde) l Rutin (bir gün içinde) Tedavi Plann Uygulamada Genel İlkeler Genel İlkeler Tbbi duruma ve servis ortamna uygun tedavi yöntemlerinin seçimi l Tbbi serviste uygun görülen biyolojik, kriz müdahale l yada davranş tedavi yöntemlerinin uygulanmas l Tedaviye uyum güçlüğü ve davranş sorunlarnn l başedilmesine yönelik gerekli servis düzenlemelerinin yaplmas l Konsültasyon l Konsültasyon­ ­liyezon psikiyatrisi biriminde ayaktan liyezon psikiyatrisi biriminde ayaktan izlenmesi yada tbbi­ izlenmesi yada tbbi ­psikiyatrik yatakl servise nakil psikiyatrik yatakl servise nakil endikasyonlarnn değerlendirilmesi l Tüm bu görüş ve düzenlemelerin konsültasyon talep l eden hekim, tedavi ekibi ve konsültan hekim arasnda yakn bilgilendirme ve işbirliği içinde yürürlüğe konmas. l l Konsültasyon ­ Konsültasyon ­ Liyezon Liyezon l Psikiyatrik liyezon, rutin konsültasyon ve görüş l bildirmenin ötesinde, psikosomatik, somatopsişik ve psikososyal boyutlar ile fiziksel hastalklarn tedavi ve bakmnda ortak hasta izlenmesini içerir. l Liyezon bağlamnda işbirliği fiziksel tedavi ile l psikiyatrik bakm ve tedavinin bütünleştirilmesine ve eğitime önemli katk sağlar. ve eğitime önemli katk sağlar. Liyezon l Bir klinik ile sürekli ve düzenli işbirliğini içerir. l l Rutin konsültasyon ve görüş bildirmenin l ötesinde, somatopsişik, psikosomatik, psikososyal boyutlar ile fiziksel hastalğ olan kişilerin tedavisinde, bakmnda ortak hasta izlenmesine olanak sağlayan liyezon işbirliğinin, psikopatolojinin erken tannmasnda, engellenmesinde potansiyel değeri vardr. l Fiziksel tedavi ve bakm ile ruhsal tedavi ve l bakmn eş zamanl, eş güdümlü sunumunu bakmn eş zamanl, eş güdümlü sunumunu sağlar. İTF KLP BD Liyezon Hizmetleri Liyezon Hizmetleri •Onkoloji Onkoloji •Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bel Okulu Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bel Okulu •Algoloji Algoloji •Hemodiyaliz Hemodiyaliz •Meme Cerrahisi Meme Cerrahisi •Kadn Doğum Kadn Doğum •Allerji Bilim Dal Allerji Bilim Dal •FTR Çene­Eklem Polikliniği Eklem Polikliniği Eğitim Hizmetleri Eğitim Hizmetleri •İki ylda bir kez KLP kongresi İki ylda bir kez KLP kongresi •İki ylda bir kez mezuniyet sonras eğitim İki ylda bir kez mezuniyet sonras eğitim •Anabilim Dal içinde eğitim toplantlar Anabilim Dal içinde eğitim toplantlar •Hastane içi sempozyumlar Hastane içi sempozyumlar, kurslar •Tp kongreleri içinde toplantlar Tp kongreleri içinde toplantlar •Diğer sağlk kurumlar içinde sempozyum ve Diğer sağlk kurumlar içinde sempozyum ve konferanslar •Topluma ve hastalara yönelik eğitim Topluma ve hastalara yönelik eğitim toplantlar HASTALIK disease illness l Her fiziksel hastalk bir krizdir l l Tbbi açdan l fizyopatolojik ­organik süreçleri içerir fizyopatolojik­ organik süreçleri içerir l Hasta için l biyopsikososyal, psikoseksüel, bir yaşam, kimlik ve varoluş krizidir. varoluş krizidir. TIBBİ HASTALIKLAR TIBBİ HASTALIKLAR ANATOMİK ­ FONKSİYONEL KAYIP FONKSİYONEL KAYIP ­ KRONİK HASTALIK bedensel boyut psikolojik boyut sosyal boyut mesleki boyut beden imaj ve cinsel boyut yaşam biçimi, günlük yaşam aktiviteleri ailede ve toplumda roller ailede ve toplumda roller­işlevler kişileraras ilişkiler Tbbi Hastalk ve Hospitalizasyon Stresi l Narsisistik bütünlüğe tehdit l l Temel işlevlerini, otonomisini, yeterliliğini l l Vücudu üzerindeki denetimini, işlevlerini, l bağmszlğn kaybedeceği korkusu l Ağr l Ağr­ ­ac çekme, ölüm korkusu ac çekme, ölüm korkusu l Sevgi, ilgi, onay, destek kaybetme korkusu l l Ayrlk kaygs, aileden uzak olma, sosyal kayplar l l Yabanc ortam ve kişiler korkusu l l Eski çatşma ve çözümlenmemiş sorunlar l Eski çatşma ve çözümlenmemiş sorunlar TIBBİ HASTALIK HASTALIKLAR LAR HASTANIN HASTANIN ØGünlük yaşam aktivitelerinin engellenmesine Günlük yaşam aktivitelerinin engellenmesine ØKimlik algılayışının değişmesine Kimlik algılayışının değişmesine ØÖz saygısının azalmasına ØBeden imajının bozulmasına ØBireyin bağımlılık düzeyinin ve endişelerinin artmasına Bireyin bağımlılık düzeyinin ve endişelerinin artmasına ØSosyal ilişkilerinin aksamasına Ø Bireysel baş etme kapasitesinin azalmasına Bireysel baş etme kapasitesinin azalmasına ØEn çok önem verdiği hedeflerinden vazgeçmesine En çok önem verdiği hedeflerinden vazgeçmesine Øİlerideki rollerini ve işini yerine getirememesine İlerideki rollerini ve işini yerine getirememesine ØAilenin ve toplumun maddi kayıplar yaşamasına yol açar Ailenin ve toplumun maddi kayıplar yaşamasına yol açar TIBBİ HASTALIKLAR AİLENİN Kişinin ailesi de hasta kadar bir çok problem yaşar. Aile üyelerinden birinin yaşadğ olumsuz durumlardan bütün fertler etkilenir. Ø Aile üyeleri problemi yaşayan kişinin sahip olduğu Ø duygulara benzer duygular içerisindedir. Ø Eğer duygularn anlamak için çaba sarf edilmezse ve Ø önemsenmezlerse daha da sinirli ve endişeli olacaklardr. Ø Ø Ø Ø Aşırı koruyucu ve aşırı kaygılı aile Aşırı hoşgörülü ve teslimiyetçi aile Mükemmelliyetçi ve denetleyici aile İlgisiz ve reddedici aile İlgisiz ve reddedici aile Her fiziksel hastalkta, hastalğa tepkileri değerlendirirken şu üç katman arasndaki etkileşim dikkate alnr: Fiziksel Patoloji İntrapsişik Yaşant Psikososyal Çevre HASTALIK DİNAMİKLERİ Biyolojik ü Kaltsal yapsal etkenler ü Temel fizyolojik süreçler ü Gerçek işlev kayb ü Etkilenen organ ü Hastalk niteliği ve şiddeti ü Hastann yaş, cinsiyeti ve yaşam evresi Psişik ü Hastalğn alglanş Hastalğn alglanş üKişilik yaps üSavunma mekanizmalar ü Stresle baş etme gücü ve biçimi ü Obje ilişkileri ü Yaşam dönemi, yaşam idealleri idealleri ü Daha önceki psikiyatrik ve psikososyal uyum Psikososyal ü Medeni durum ü Aile ilişkileri dinamiği ü Kişisel kültürel durumlar üDeğer yarglar ü Aile ve toplumdaki statüsü üAilenin ve toplumun tutumu ü Mesleki uyum ve işlevler Fiziksel Durum İle Ruhsal Durum Arasndaki Etkileşim Şekilleri l l Fiziksel ve ruhsal bozukluklarn rastlantsal birlikteliği olabilir. l l Ortak bir sebebe bağl fiziksel ve ruhsal bozukluğun gelişmesi. l l Fiziksel hastalğn veya tedavinin psikiyatrik komplikasyonlar. l l Psikiyatrik hastalğn fiziksel komplikasyonlar. l l Fiziksel hastalğn psikolojik sebepleri (psikosomatik bozukluklar) l l Primer psikiyatrik bir tablo olabilir (somatoform bozukluklar) Primer psikiyatrik bir tablo olabilir (somatoform bozukluklar) l Fiziksel hastalğn kendisi beyin işlevlerini l bozarak, ciddi ruhsal bozukluklara yol açabilir. l hastalğn alglanmas ve hastann yaşam l alanlarna etkisine bağl olarak da ciddi ruhsal bozukluklar (depresyon, anksiyete bozukluğu ...) gelişebilir. l Tedavide kullanlan ilaçlar, l l İleri tan ve tedavi yöntemlerinin (açk kalp l ameliyat, organ nakli, hemodiyaliz, katater uygulamalar, yoğun bakm vb....) psikiyatrik yan etkileri ve komplikasyonlar söz konusudur. etkileri ve komplikasyonlar söz konusudur. HASTALIĞA PSİKOSOSYAL TEPKİLER l l Hastalğa psikososyal tepkiler, hastann psikolojik bütünlüğünü korumak için açğa çkan tüm bilişsel, emosyonel ve davranşsal cevaplar içerir. l Hastalk, basit (doğal) skntdan, kayp­yas, narsistik Hastalk, basit (doğal) skntdan, kayp bütünlüğün tehdit edildiği duygulanmna dek tepkiler uyandrr. KAYIP tepkisi ile tepkisi ile GERÇEKÇİ KABULLENİŞ arasnda çeşitli evreler vardr. arasnda çeşitli evreler vardr. HASTALIK STRESİ Yaşam öyküsü/ deneyimleri Huy/alşkanlklar Kişilik tipi Baş etme biçimi Hastalğn anlam Savunma mekanizmalar Hastalğa psikolojik tepkiler Davranşsal tepkiler Affektif tepkiler Psikiyatri konsültasyonu Psikiyatri konsültasyonu TIBBİ HASTALIKLARA EŞLİK EDEN PSİKİYATRİK SENDROMLAR PSİKİYATRİK SENDROMLAR ò ØPsikososyal tepkiler Psikososyal tepkiler ØUyum güçlükleri Uyum güçlükleri Ø Organik beyin sendromlar (deliryum/demans) Organik beyin sendromlar (deliryum/demans) Ø Depresif bozukluklar Depresif bozukluklar Ø Anksiyete bozukluğu Anksiyete bozukluğu Ø Somatoform bozukluklar Somatoform bozukluklar Ø Kişilik bozukluklar Kişilik bozukluklar Ø Alkol ve madde kullanm bozukluğu Alkol ve madde kullanm bozukluğu Ø Psikotik reaksiyonlar Psikotik reaksiyonlar l l Çeşitli kliniklere başvuran hastalarn %20­ 20 ­50’sinde fiziksel 50’sinde fiziksel hastalk yannda, tedavi gerektirecek düzeyde psikiyatrik ve psikososyal rahatszlklarlar saptanmştr (Özkan 1993). l l Genel hastanedeki hastalarn %30­ 30 ­50’sinde her hangi bir 50’sinde her hangi bir psikiyatrik bozukluk olduğu (Mayou1986), l l Tüm ayaktan hastalarn %50’sinde, yatan hastalarn en az %30’unda fiziksel durumlaryla birlikte giden psikolojik reaksiyonlarn önemli olduğu saptanmştr (Luna­ reaksiyonlarn önemli olduğu saptanmştr (Luna ­Rainez 1989). Rainez 1989). l l Genel populasyonun %15’inde ruhsal bozukluk gösterilmişken, genel hastanedeki hastalarn %30­ 30 ­60’nn önemli psikolojik 60’nn önemli psikolojik fonksiyon bozukluğu olduğu ve bu bozukluklarn tbbi hastalğa ikincil olarak geliştiği bilinmektedir (Srain 1982). ikincil olarak geliştiği bilinmektedir (Srain 1982). Gelişen psikososyal sorunlar ve psikiyatrik bozukluklar; ­Hasta, aile ve hekim için yeni güçlüklere yol açar, Hasta, aile ve hekim için yeni güçlüklere yol açar, ­Hastann genel iyilik halini, Hastann genel iyilik halini, ­Uyumunu, Uyumunu, ­Yaşam kalitesini bozar, Yaşam kalitesini bozar, ­Hastalğn seyrini, Hastalğn seyrini, ­Tedaviye cevabn etkiler, Tedaviye cevabn etkiler, ­Hastalğn komplikasyonlarn arttrr, Hastalğn komplikasyonlarn arttrr, ­Morbiditeyi olumsuz yönde etkiler, Morbiditeyi olumsuz yönde etkiler, ­İş yükünü, tedavinin süresini ve masraflarn gereksiz İş yükünü, tedavinin süresini ve masraflarn gereksiz arttrr. arttrr. DEPRESİF BOZUKLUKLAR TIBBİ HASTALIĞI OLANLARDA GENEL POPULASYONDA l Ayaktan tedavi l l Türkiye’de depresif l görenlerde depresif bozukluk %12­ 12 ­36 36 l Yatarak tedavi l görenlerde depresif bozukluk %30­ 30 ­58 58 l Major depresyon l oran %10­ 10 ­14 14 bozukluk yaygnlğ %9­ 9 ­20 20 l Genel populasyonda l major depresyon oran %3.7­ 3.7 ­6.7 6.7 TIBBİ HASTALIK DEPRESYON l hastalğa, hastalğn niteliğine, şiddetine l l tedaviden kullanlan ilaçlara l l hastalğn ve etkilerinin hasta tarafndan l alglanşna l hastann baş etme biçimine l l çevre destek sistemlerine bağldr. l l Yani, hastalğn komplikasyonu, sebebi l olabilir,etkileşimsel ya da rastlantsal olabilir,etkileşimsel ya da rastlantsal olabilir. ANCAK YETERİNCE TANINMAMAKTADIR l Duygusal ya da bilişsel şikayetlerden çok l bedensel şikayetlerin ön plana alnmas l Kişiyi psikiyatrik tan ile stigmatize etmekten l kaçnma eğilimi l Hafif ya da belirsiz semptomatoloji l l Antidepresanlarn yan etkilerinden kaçnma l l Reaktif depresyonun patolojik olmadğn l düşünme l Doktorlarn psikiyatri konusunda yetersiz eğitim l Doktorlarn psikiyatri konusunda yetersiz eğitim almalar ORGANİK BEYİN SENDROMLARI ü Genel hastane psikiyatrisinde tbbi hastalklara eşlik eden depresyondan sonra 2. psikiyatrik morbidite delirium ve demans demans ü Genel Hastanede %18­ ­25 ü İTF Hastanesinde post­ ­op deliryum %34.4 ü Kardiyak cerrahi operasyonu operasyonu sonras %12­70 ü Kanser hastalarnda %15­80 deliryum 15 ü Yaşl hastalarda %40­45 45 ANKSİYETE BOZUKLUĞU ü Genel popülasyonda prevalans prevalans %4­7 ü Tbbi hastalğ olanlarda olanlarda yaygnlk %10­20 ü Konsültasyon istenen hastalarn hastalarn %5­18 ANKSİYETE BOZUKLUĞU ü Hastalğn anlam ve önemiyle önemiyle ilgili bilinçdş unsurlar, kişilik organizasyonu, sosyal sosyal destek sistemlerinin etkinliği hastalğn niteliği, niteliği, tedavi yöntemleri, servisin yaps anksiyete gelişiminde gelişiminde ve şiddetinde etkilidir. ü Tbbi servislerde anksiyetenin anksiyetenin önemli bir nedeni “hastalk ve tedavi tedavi hakknda bilgilendirme eksikliğidir.” SOMATOFORM BOZUKLUKLAR ü A.B.D’ de sağlk sistemine sistemine gereksiz maliyeti ylda 20 milyar dolardan fazla fazla ü Fonksiyonel somatik sendromun çeşitli tbbi ortamlarda yaygnlğ % %12­40 ü %13 histerik sendromlar (konversiyon, dissosiyatif durumlar ve ve Briqauet sendromu) ü Yapay bozukluk ve Munchausen Munchausen sendromu daha az saydadr. SOMATİZASYON Yorucu Hem hekim hem hasta için Yaygn Birinci basamakta %14 Birinci basamakta %14­19 Eşikalt belirtiler %26 Pahal Ortalama bir medikal hastann maliyetinden 9 kat fazla pahal 9 kat fazla pahal
