Türk Eriflflkinlerinde Kalp Hastal›¤› ve Risk Faktörleri (Tekharf Çal

‹.Ü. Cerrahpafla T›p Fakültesi Sürekli T›p E¤itimi Etkinlikleri
KARD‹YOLOJ‹ GÜNDEM‹
Sempozyum Dizisi No: 64 • Nisan 2008; s. 11-14
Türk Eriflkinlerinde Kalp Hastal›¤› ve Risk Faktörleri
(Tekharf Çal›flmas›)
Prof. Dr. ‹brahim Kelefl
Risk Faktörlerinin Türkiye’de Görülme S›kl›¤›
Türkiye’de koroner arter hastal›¤›na yol açan risk faktörlerinin tespit edilmesi 1990 y›l›nda bafllayan ve halen sürmekte olan TEKHARF çal›flmas› ile ortaya konmufltur. 18. y›l›na girdi¤imiz TEKHARF çal›flmas› Prof. Dr. Altan
Onat’›n önderli¤inde Sa¤l›k Bakanl›¤›’n›n lojistik deste¤i ile Türkiye’nin 7 bölgesinde 43 ilde 59 yerleflim biriminde (32 kentsel, 27 k›rsal ) 20 yafl ve üzerinde yerleflim birimi bafl›na ortalama 62 birey düflecek flekilde toplam 3689 (erkek 1853, kad›n 1836) kifli taranm›flt›r ( fiekil 1).
fie kil 1. Örnek popülasyonun tarand›¤› toplam 59 yerleflim biriminin
Türkiye’nin 7 bölgesine da¤›l›m›.
11
• ‹brahim Kelefl
Daha sonra takip çal›flmalar›nda ölüm ve kay›plar› k›smen gidermek amac›yla 2002 y›l›nda 1022 kiflilik yeni kohort ilave edilmifltir. Örneklem Türkiye’nin sosyo-ekonomik durumu ve nüfusu dikkate al›narak oluflturulmufltur.
Tarama esnas›nda her bireyin kiflisel bilgileri d›fl›nda anemnezi, aile öyküsü,
gelir durumu ve özgeçmifli irdelendikten sonra fizik muayenesi yap›lm›fl, kilosu, boyu, bel ve kalça geniflli¤i ölçülmüfl, iki kez tansiyon ölçümü de yap›ld›ktan sonra her seferinde geniflletilerek art›r›lan risk faktörlerini (kan flekeri,
total kolesterol, HDL kolesterol, apo A-I, fibrinojen, ürik asit, CRP vs.) belirlemek için kan örnekleri al›nm›flt›r.
• 1990 Kesitlemesine tarama (20 yafl üstü 3687 kifli)
• 1995 Bel/kalça oranlar›n›n saptanmas›
• 1997 HDL-kolesterol, Apo A-I, Apo B ve fibrinojen
• 2000 Tüm co¤rafi bölgelerde takip tarama
• 2000 Apo C-III, C-reaktif protein
• 2001-02 Tüm co¤rafi bölgelerde takip tarama
• 2001 Plazma insülin ölçümleri
• 2003-04 Tüm co¤rafi bölgelerde takip tarama
• 2003 Ürik asid, GGT, fosfolipidler, kompleman C3 lipoprotein (a) ve
devam…
Ülkemizde yaklafl›k 2.8 milyon koroner kalp hastas›n›n bulundu¤u ve y›lda
170 bin vatandafl›m›z›n koroner kalp hastal›¤›ndan öldü¤ü tahmin edilmektedir. Her y›l 250 bin yeni kalp hastal›¤› olgusuna rastlanmas› beklenmektedir.
TEKHARF verilerine göre baz› risk faktörlerinin ve metabolik sendromun
Türkiye’de görülme s›kl›¤› flöyledir:
• Sigara erkek cinsiyette 10.4 milyon, kad›n cinsiyette 3.9 milyon kiflide
• Hipertansiyon 11 milyon kiflide (6 milyon kad›n, 5 milyon erkek)
• Hiperkolesterolemi (total kolesterol >200 mg/dL); 9 milyon kiflide
12
Türk Eriflkinlerinde Kalp Hastal›¤› ve Risk Faktörleri (Tekharf Çal›flmas›) •
• Diyabet hastal›¤› 1.5 milyon kiflide
• fiiflmanl›k kad›nlar›n %30’unda, erkeklerin %14’ünde saptanm›flt›r.
• Türk halk›n›n kalp sa¤l›¤› için en önemli tek bilgi üretimi metabolik
sendrom (MS) ile ilgilidir. Her 8 Türk yetiflkininden üçünde bulunan
MS’da, HDL-kolesterol düflüklü¤ü ile hipertansiyon ve kad›nlarda abdominal fliflmanl›k varl›¤› kurald›r.
• KKH’na yakalanan yurttafllar›m›z›n ço¤unlu¤unun alt›nda yatan MS,
yafltan ba¤›ms›z olarak %71 boyutunda ek bir koroner risk katmaktad›r. MS’da yüksek risk düzeyi, 50 yafl› aflk›n olma ve kad›nlarda total/HDL kolesterol oran›n›n 5’i aflmas› kriterlerini kullanmak suretiyle
öngörülebilir. MS tan›s› kapsam›na girmemekle birlikte, insülin direnci ve yüksek kalp-damar hastal›k riski tafl›yan yetiflkinimizin say›s› ayr›ca 5 milyon olarak tahmin edilmektedir.
• MS prevalanslar› 1990 ve 2000 y›llar›nda karfl›laflt›r›ld›: Ortalama yafl
benzer olup 48.2’e karfl›n 49.1 idi. Prevalans 1990 y›l›nda %24.4 iken 10
fiekil 2 . Metabolik sendromun Türk ve Amerikan yetiflkinlerinde yafl gruplar›na göre da¤›l›m›. Erkeklerimizde plato 40-49 yafl grubunda eriflilirken, kad›nlarda s›kl›k giderek yükselip 60-69yafl grubunda doru¤a ulafl›yor.
13
• ‹brahim Kelefl
y›l sonra %36.2’ye yükselmiflti. Art›fl her iki cinsiyette ve tüm yafl gruplar›nda belirgindi.
• 2000 y›l› örnekleminde KKH tan›s› konmufl 242 bireyin %3’ünde
(129’unda) MS tan›s› da kondu. Koroner hastalar içinde MS kökenliler
erkeklerde %42 kad›nlarda %66 pay al›yordu. (fiekil:2)
KAYNAK
2005 y›l›nda Pfizer taraf›ndan bast›r›lan TEKHARF verilerini içeren Türk Eriflkinlerinde Kalp Sa¤l›¤› isimli kitapç›ktan al›nt›lar yap›lm›flt›r.
14