11. SINIF KONU ANLATIMI 53 DOLAŞIM SİSTEMİ 6 DOLAŞIM VE BAĞIŞIKLIK SİSTEMİ HASTALIKLARI DOLAŞIM VE BAĞIŞIKLIK SİSTEMİ HASTALIKLARI ✔ Dengesiz beslenme ✔ Hayvansal gıdaları fazla tüketme ✔ Karbonhidratları fazla tüketme ✔ Sigara ve alkol kulanımı ✔ Hava kirliliği ✔ Stres ✔ Hareket etmeme ✔ Diabet ✔ Obezite ✔ Yüksek tansiyon gibi durumlar dolaşım sisteminin sağlığını bozar. Kalp Krizi: Koroner damarların daralması, sertleşmesi ya da tıkanması sonucu kalp kasının beslenememesi sonucu oluşur. Bu durumun sonucunda kalp kası zayıflar ve kalp yetmezliğine neden olabilir. Damar Sertliği (Arteriosikleros): Damar duvarlarının esnekliğini kaybedip sertleşmesidir. Damar içinde yağlı ve kalsiyumlu plaklar oluşur. Bu plaklar damarın sertleşmesine ve kalbin zayıflamasına yol açar. Buna bağlı olarak kalp krizi, beyin kanaması, felç ve yüksek tansiyon olabilir. Hipertansiyon (Yüksek tansiyon): Atardamarların sertleşmesi ya da daralması sonucunda damar duvarına yapılan basıncın artmasıdır. Hipotansiyon (Düşük tansiyon): Atardamarların esnekliğini yitirmesi ve genişlemesi sonucunda damar duvarına yapılan basıncın azalmasıdır. Kangren: Sigara içinde bulunan nikotin, kanın damar içerisinde pıhtılaşmasına yol açar ve damarı tıkar. Tıkanan damar organı besleyemez ve kangren oluşur. Bu durumda o bölgenin kesilmesi gerekir. DOLAŞIM VE BAĞIŞIKLIK SİSTEMİ HASTALIKLARI Varis: Yaşlılık, hareketsizlik ve uzun süre ayakta kalma gibi nedenlerle toplardamarlar elastikliğini kaybeder ve içinde bulunan kapakçıklar bozulur. Kalbe doğru gitmesi gereken kan geriye kaçma yapar. Bu nedenle toplardamarlar şişer. Mavi renkli genişlemiş damar görüntüsüne varis denir. Kan uyuşmazlığı: Annenin Rh negatif, fetüsün Rh pozitif olduğu durumda fetüs tarafından oluşturulan Rh antijenleri anne kanına geçer. Anne kanında RH antijenine karşı Rh antikoru üretilir. Antikorlar fetüse geçerek fetüsün alyuvarlarını parçalamaya başlar. Bu durum fetüste kansızlık ve kalp yetmezliğine neden olabilir. Alyuvarların parçalanmasıyla bilirubinin açığa çıkar. Bu madde fetüste sarılık oluşturur. Kan uyuşmazlığı ölü ya da sakat doğumlara da yol açabilir. İlk gebelikte oluşan antikorlar fetüse zarar verecek düzeye ulaşmayabilir. İkinci ve daha sonraki gebelikte ise antikorlar yeterli düzeye ulaştığında fetüse zarar verir. Bu durumdan korunmak için gebelikte aşı olunması gerekmektedir. Frengi (Sifilis): Bakterilerin sebep olduğu, kan yolu ile bulaşan bir hastalıktır. Vücuda girdikten sonra kan ve lenf sistemine karışır. Deride şankr denilen yara oluşturur. Ardından lenf düğümlerinin şişmesine yol açar. Anneden bebeğe plasenta aracılığıyla geçebilir. DOLAŞIM VE BAĞIŞIKLIK SİSTEMİ HASTALIKLARI Hepatit B: Hepatit B adı verilen virüsün neden olduğu karaciğerin iltihaplanmasına yol açan bir kan hastalığıdır. Anneden bebeğe plasenta aracılığıyla geçebilir. Karaciğer yetmezliği ya da karaciğer kanseri gibi ciddi sorunlara yol açabilir. Kırım-Kongo kanamalı ateşi: Virüs hastalığıdır. Virüs taşıyan kenelerin ısırmasıyla kişiye bulaşır. Bağışıklık sisteminin antikor üretmesine engel olan ölümcül bir hastalıktır. AIDS: HIV virüsü hastalığıdır. Kan ve cinsel yolla bulaşır. Kişinin bağışıklık hücrelerini etkisiz hale getirerek diğer mikroorganizmalara karşı savunmasız hale getirir. Bağışıklık sistemini destekleyen ilaçlarla kişi hayatına devam edebilir. Domuz Gribi: H1N1 tipi virüs ile insana bulaşır. Solunum yolu ile bulaşır. Normal grip gibi belirti gösterir. Ayrıca kusma, ishal, nefes almakta zorluk ve bilinç bulanıklığı görülebilir. Kuş Gribi: Virüs hastalığıdır. Virüsü taşıyan hayvanın yenmesi, dışkısına dokunulması ile kişiye bulaşır. Lenf sistemini etkisiz hale getirerek ölümle sonuçlanır.