T.C. SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI Sanayi Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü KIL İPLİĞİ VE TELA ÜRETİM TESİSİ SANAYİ PROFİLİ HAZIRLAYAN Oğuz KÜÇÜKYAVUZ Kimya Mühendisi ANKARA 1994 1- YATIRIMIN KONUSU Yatırımın konusu; konfeksiyon yan sanayinin girdilerinden birini teşkil eden telanın üretimi. 2- AMAÇ Kıl ipliği ve tela üretimi ile ilgili yatırım yapmak isteyen müteşebbislerin asgari düzeyde bilgi sahibi olmalarını sağlamaktadır. 3- KAPSAM Kıl ipliği ve tela üretimi ile ilgili en genel bilgileri kapsamaktadır. Profil yatırımla ilgili fizibilite etüdünün özetini içermektedir. 4- YATIRIM KONUSUNUN PLAN VE PROGRAMDAKİ YERİ 6. Beş Yıllık Kalkınma Planında iç talep ve ihracatta beklenen gelişmeleri karşılayabilmek için dokuma ve giyim sanayi toplam üretiminin % 9.6 artması öngörülmektedir. 5- UYGULANAN TEŞVİK TEDBİRLERİ 29.01.1993 tarih ve 93/4000 sayılı Bakanlar Kurulu ve ek’inde yer alan “Yatırımların, Döviz Kazandırıcı Hizmetlerin ve İşletmelerin Teşviki ve Yönlendirilmesine Ait Esaslar” ve Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığının konuya ilişkin 93/2 No.lu Tebliğinde Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığınca Teşvik Belgesine bağlanabilecek yatırım projelerinin toplam sabit yatırım tutarları belirtilmiştir. Buna göre; Kalkınmada Öncelikli Yörelerde bu tutar 1 Milyar, diğer yörelerde ise 5 Milyar TL.dir. Bu projelerdeki özkaynak oranları ise şöyledir: 1- Kalkınmada I. Derecede Öncelikli Yörelerde 2- Kalkınmada II. Derecede Öncelikli Yörelerde 3- Normal Yörelerde 4- Gelişmiş Yörelerde : %30 : %40 : %50 : %60 Teşvik Belgeli yatırımlara uygulanan teşvik tedbirleri de şunlardır: 1- İthal Hakkı 2- Yatırım İndirimi (3946 Sayılı Kanun’a istinaden yatırım indiriminden istifade edilebilmesi için toplam sabit yatırım tutarının; ticari ve sınai yatırımlarda en az 3 Milyar TL. zirai yatırımlarda ise en az 500 Milyon olması gerekmektedir.) 3- Teşvik Kredileri 4- Vergi, Resim, Harç İstisnası 5- Yatırım Finansman Fonundan Yararlanma 6- Bina, İnşaat Harcı İstisnası 7- Katma Değer Vergisi Ertelemesi 2 8- Teşvik Primi 9- SSK Primi-Konut Edindirme Yardımı-Tasarrufu Teşvik Kesintisi İadesi 10- Enerji Teşviki 11- İlave İstihdam Teşviki 12- Fon Kaynaklı Kredi (Tekstil sektörü özel önem taşıyan sektör grubuna girdiğinden bu krediden yararlandırılmaktadır.) NOT: Yukarıdaki bilgiler 1994 yılı içindir. Teşvik uygulama esasları her yıl Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından yenilenmektedir. 6- HAMMADDE VE MAMUL ÖZELLİKLERİ Hammadde olarak keçi kılı ve suni elyaf kullanılmaktadır. Kıl ipliği; tiftik ve suni elyafın belirli oranlarda kullanılması suretiyle hazırlanmaktadır. Genellikle % 65 oranında tiftik (keçi kılı), %35 oranında suni elyaf kullanılmaktadır. Çeşitli işlemlerden sonra hazırlanan iplikler, özel dokuma tezgahlarında dokunmak suretiyle tela haline getirilmektedir. Telanın dış çözgüsü, pamuk ipliğinden yapılmaktadır. Tela, elbise yapımında kullanılmaktadır. Dokuma ve giyim sanayinin önemli bir girdisidir. 7- İMALAT KAPASİTESİ Tesiste yılda 300 gün ve 2 vardiya çalışılmak suretiyle 200 ton/yıl kıl ipliği ve tela üretilecektir. 8- İSTİHDAM Yöneticiler Kalifiye İşçi Düz İşçi TOPLAM : 3 : 16 : 26 -------------------: 45 Kişi 9- PAZAR DURUMU Türkiye’de, tekstil sektöründeki gelişmeler ve özellikle ihracata yönelik potansiyel dikkate alınırsa tela üretiminin desteklenmesinde yarar görülmektedir. Türkiye’de tela ithalatının ihracatından fazla olduğu tesbit edilmiştir. Tablo -1 Ayrıca, üretim ve satış miktarlarıda aşağıda verilmiştir. Tablo – 2 3 TABLO-1-PLASTİK EMDİRİLMİŞ, SIVANMIŞ, KAPLANMIŞ MENSUCAT (YAPIŞKAN TELA TÜRLERİ) İTHALAT YIL 1990 1991 1992 BİRİMİ Kg Kg Kg MİKTARI 2.490.870 2.026.388 2.067.868 Kg Kg Kg 1.433.666 598.552 1.266.992 (10 aylık) İHRACAT 1990 1991 1992 (10 aylık) KAYNAK : Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı (BİM) TABLO 2 – TELANIN ÜRETİM VE SATIŞ MİKTARLARI YIL İŞYERİ SAYISI 1990 1991 1992 (9 aylık) * D: Ö: 3 D:Ö:3 D:Ö:3 BİRİMİ ÜRETİM MİKTARI (m) SATIŞ MİKTARI (m) Metre 41.154.257 41.395.041 Metre 36.082.460 36.197.444 Metre 27.986.362 29.152.253 KAYNAK : Devlet İstatistik enstitüsü (BİM) * Devlet * Özel Ayrıca 6. Beş Yıllık Kalkınma Planında; İç talepte ve ihracatta bulunan gelişmeleri karşılayabilmek için dokuma ve giyim sanayi toplam üretiminin yılda ortalama yüzde 9.6 artması öngörüldüğü, belirtilmektedir. 10- YATIRIMIN TERMİN PLANI Yatırım, Teşvik Belgesinin alınmasını müteakip maddi şartların uygun olması halinde 12 ay içinde üretime geçebilecektir. 4 11- ÇEVRE SORUNLARI Tesis, kayda değer bir çevre kirliliği yaratmaz. 12- ÜRETİM TEKNOLOJİSİ Kıl ipliği üretimde çeşitli yörelerden toplanmış olan keçi kılları, önce balyalar halinde harman-hallaç ünitesine alınmakta ve burada içindeki yabancı maddelerden ve tozlardan arındırılarak yıkanıp kurutulmaktadır. Kıl ipliğinin bünyesine girecek tiftik ve suni elyafın taraklara verilecek şekilde ve birbirleri üzerine katlar halinde verilmesi ile harmanlama işlemi tamamlanmaktadır. Tarak ünitesinde; içinde toz, kısa elyaf, çöp vb. yabancı maddelerden temizlenen elyaf taranmak suretiyle ve pasajlardan geçirilerek fitil haline getirilir. Böylece elyaf tel tel açılır, temizlenir ve paralel hale getirilmiş olur. Tarak makinelerinden gelen fitilleri (şeritleri) duble ederek düzgünleştirmek, şerit adedi kadar çekim vererek elyaf’ı inceltmek ve daha paralel hale getirmek suretiyle istenilen kalınlıkta şerit (fitil) elde etmek için inceltme ve vargel makinası kullanılmaktadır. Bu makinadan işlem gördükten sonra çıkan şeritler vargel makinalarında eğirme ve çekim işlemine tabi tutulmaktadır. Sabit vergel, belirli kalınlıktaki elyaf fitilleri ve iplik büküldükten sonra eğirme masuraları üzerine sarılmaktadır. Büküm işlemi sonunda istenilen numarada iplik elde edilmiş olur. Tela yapımında kullanılmak üzere bu şekilde hazırlanan iplikler, bu maksatla yapılmış özel dokuma tezgahlarında dokunmak suretiyle tela haline getirilir ve piyasaya sunulur. 13- YATIRIMIN TEKNİK ÖMRÜ Yatırımın teknik ömrü 12 yıl olarak hesaplanmıştır. 5 14- İŞ AKIŞ ŞEMASI Karışık Kıl Ayırma 4 Yıkama Suni Elyaf Harmanlama Taraklama Pasaj İnceltme Eğirme Bobin Sarma Bükme İplik Dokuma Tela 6 Tiftik 15- MAKİNE VE TEÇHİZAT LİSTESİ Öngörülen üretim kapasitesi için gerekli olan makine-donanım listesi aşağıda verilmiştir. Makine-Donanım bedellerinin tesbitinde 1994 Ekim ayı yurtiçi fiyatlar esas alınmıştır. (Ortalama döviz kuru 1 $ = 35.000 TL. olarak kabul edilmiştir. CİNSİ Hallaç Makinası Tarak Makinası Pasaj Makinası İnceltme Makinası Vargel (250 iğ) İplik Bükme Makinası Dokuma Tezgahı TOPLAM FİYATI (1000 TL.) 234.500 1.400.000 472.500 472.500 934.500 472.500 700.000 4.686.500 562.500 5.249.000 ADET 1 1 4 1 4 1 8 KDV (%12) GENEL TOPLAM Yukarıda belirtilen makine-donanımın tümü yurtiçinden temin edilebilir. Başlıca imalatçı-satıcı firmalar şunlardır: Cihan Makine - İstanbul, Özgül Tekstil - İstanbul, Sırmatel-İstanbul ve Dokaksam A.Ş. İstanbul 16- TOPLAM YATIRIM TUTARI TABLOSU HARCAMANIN CİNSİ 1. Etüd ve Proje işleri gideri 2. Arsa bedeli ve düzenleme (2000m2) 3. İnşaat işleri gideri 4. Ulaştırma yatırımları gideri 5. Makine ve teçhizat gideri 6. Yardımcı işletmeler gideri 7. Taşıt araçları gideri 8. Montaj gideri 9. Genel giderler 10. Beklenmeyen giderler (% 5) 11. Sabit yatırım tutarı 12. İşletme sermayesi 13. Toplam yatırım tutarı 7 TOPLAM TUTARI (1000 TL.) 250.000 1.000.000 3.073.000 150.000 5.249.000 1.250.000 1.250.000 262.000 200.000 634.000 13.318.000 1.800.000 15.118.000 17. PROJENİN FİNANSMANI Teşvik belgesi olacak projelerde özkaynak oranı; Kalkınmada 1. Derecede Öncelikli Yörelerde % 30, II. Derecede Öncelikli Yörelerde % 40, Normal Yörelerde % 50, Gelişmiş Yörelerde %60’dır. Bu proje özkaynak oranı % 50 olarak kabul edilmiş, geri kalan finansman ihtiyacı ise çeşitli kaynaklardan kredi olarak temin edileceği öngörülmüştür. 18- YILLIK GELİR-GİDER TABLOSU Yıllık İşletme Gelirleri Yıllık İşletme Giderleri Brüt Kar Vergi ve Kesintiler Net Kar 21.000.000 14.967.000 6.033.000 1.960.725 4.072.275 19. YATIRIMIN ÖN DEĞERLENDİRMESİ a) Yatırımın Karlılığı Net Kar Toplam Yatırım Tutarı = 4.072.275.000 16.118.000.000 = 4.072.275.000 7.559.000.000 = % 26,94 % 27 b) Sermaye Karlılığı Net Kar Sermaye (%50) = % 53.87 % 54 c) Yatırımın Geri Dönüş Süresi Toplam Yatırım Tutarı Toplam Yatırım Tutarı = = 15.118.000.000 = 4.072.275.000+1.089.412.000 15.118.000.000 5.161.687.000 = 2.93 = 3 yıl 20. KURULUŞ YERİ Tesisin kuruluş yeri seçiminde; hammadde temin imkanları, Pazar durumu, enerji temin imkanları gibi hususlar dikkate alınmalıdır. 8 21. KAYNAKLAR Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı Devlet İstatistik Enstitüsü Başkanlığı Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı 9