KUVVETİ ÖLÇELİM 22.7.2017 KUVVET KAVRAMI, ÖZELLİKLERİ VE ÖLÇÜLMESİ Duran bir cismi hareket ettiren, hareket eden bir cismi durduran veya yavaşlatan, hareketin yönünü değiştiren, cisimler üzerinde şekil değişikliği yapabilen etkiye kuvvet denir. 22.7.2017 22.7.2017 KUVVETİ TANIYALIM VE ÖLÇELİM • Kuvveti göremeyiz ancak etkileri ile tanıyabiliriz. • Kuvvetin cisimler üzerindeki etkilerini hatırlayalım. 22.7.2017 Kuvvetin ETKİLERİ • 1-Onları döndürebilir (Kapıya uygulanan kuvvet kapıyı menteşesi etrafında döndürür) • 2-Duran cismi harekete geçirir (Yerde duran miskete vurulduğunda harekete geçer) • 3-Hareketli cismi durdurabilir (Yerde yuvarlanan topu tutarak onu durdurabiliriz) • 4-Cisimlerin şeklini değiştirebilir (Kibrit çöpüne kuvvet uygulanırsa kırılır, Yaya kuvvet uygulandığında uzar) • 5-Cisimlerin süratini artırabilir ve azaltabilir • 6-Cisimlerin yönlerini değiştirebilir. 22.7.2017 • Hareketsiz cisimler kendiliğinden hareket edemezler. Ancak dışarıdan bir kuvvet uygulandığında hareket edebilirler. 22.7.2017 Duran Cisimleri ; 1. İterek; 22.7.2017 2. 22.7.2017 Çekerek 3. Kaldırarak. • Hareket ettiririz. 22.7.2017 İtilen Cisimler • İttiğimiz yöne doğru ; 22.7.2017 Çekilen Cisimler • Çektiğimiz 22.7.2017 yöne doğru ; Kaldırılan Cisimler • Yukarıya doğru 22.7.2017 hareket ederler. KUVVET ÇEŞİTLERİ 22.7.2017 22.7.2017 • Bir cisme ters yönlerden, eşit kuvvet uygulandığında cisim hareketsiz kalır. 22.7.2017 Duran cisimleri hareket ettirmek için kuvvet uygulamak gerekir. 22.7.2017 22.7.2017 • Kuvvetin büyüklüğü şekil değiştirme etkisinden yararlanarak ölçülür. 22.7.2017 • KUVVET ÖLÇEN ARAÇLARA DİNAMOMETRE DENİR 22.7.2017 DİNAMOMETRE • Kuvvet, dinamometre ile ölçülür. • Esnek yaydaki uzama miktarı, dinamometreye asılan cismin ağırlık kuvveti ile doğru orantılıdır. Dolayısıyla yaydaki uzama, kuvvetin büyüklüğünün bir ölçüsü olarak alınabilir. • Örneğin 10 N ağırlıklı cisim asıldığında yay 1 mm uzuyorsa, 50 N ağırlıklı cisim asıldığında yay 5 mm uzayacaktır. 22.7.2017 22.7.2017 2. Kuvveti Nasıl Ölçeriz? 22.7.2017 2 22.7.2017 3 22.7.2017 Kuvvetin etkileri; F= 20N Kuvvetin yavaşlatıcı etkisi vardır. F = 20N F= 45N Kuvvetin hızlandırıcı etkisi vardır. F = 20N Kamyonun hareket etmesini istemiyorsanız, kuvvet nasıl etki etmelidir? 22.7.2017 Soru1 A cismine etki eden iki kuvvetten biri batı yönünde 12N, diğeri ise doğu yönünde 24N dur. A cismi hangi yönde ve kaç N büyüklüğünde ki bir net kuvvet ile hareket eder? 12N 22.7.2017 24N Soru2 İki öğrenci bir kitap dolabının yerini değiştirmek istiyorlar. Bu öğrencilerden biri dolabı 50N luk bir kuvvet ile iterken, diğeri de 43N luk bir kuvvetle çekmektedir. Dolaba etki eden kuvvetlerin yönünü göstererek net kuvvetin büyüklüğünü hesaplayınız. 22.7.2017 Soru3 Aşağıdaki cisimlerden hangisi dengelenmiş kuvvetler etkisindedir? 10N 5N 15N 20N 20N 30N 22.7.2017 5N 40N Soru4 İple bağlanmış bir cisim 4 öğrenci tarafından aşağıdaki kuvvetler eşliğinde çekilmektedir. Cisim hangi yönde hareket eder? Net kuvvet kaç N dur? F1= 40N F3= 90N F2= 70N F4= 40N 22.7.2017 22.7.2017 ÖRNEK ÖRNEK K Cismine uygulanan kuvvet için bu özellikler; UYGULAMA NOKTASI : K DOĞRULTUSU : DÜŞEY YÖNÜ : KUZEY BÜYÜKLÜĞÜ : 20 N 22.7.2017 22.7.2017 22.7.2017 • BİRCİSME BİRDEN FAZLA KUVVET UYGULANIRSA NE OLUR? 22.7.2017 BİLEŞKE KUVVET İki veya daha fazla kuvvetin yaptığı etkiyi tek başına yapabilen kuvvete bileşke kuvvet denir. Bileşke R ile gösterilir. Kuvvetlere de 22.7.2017 A- Doğrultuları ve Yönleri Aynı Kuvvetlerin Bileşkelerinin Bulunması F1 R F2 F1 F2 R=BİLEŞKE VEKTÖRÜR 22.7.2017 R=F1+F2 Doğrultuları Aynı, Yönleri Zıt Kuvvetlerin Bileşkelerinin Bulunması 2F F 2F R 2F>F CİSİM 2F yönünde hareket eder R=2F-F=F dir. 22.7.2017 F 22.7.2017 22.7.2017 KÜTLE ve AĞIRLIK • • • • 22.7.2017 KÜTLE, bir cismin sahip olduğu değişmeyen madde miktarıdır. m ( mass ) harfi ile gösterilir. Birimi gr, kg ve ton olabilir. Eşit kollu terazi ile ölçülür. Baskül, kantar, hassas terazi kütle ölçümünde kullanılır. • • • • • AĞIRLIK ise bir kuvvettir. G harfi ile gösterilir. Bir kuvvet çeşidi olduğu için birimi newtondur. Ve elbette dinamometre ile ölçülür. Ancak, ağırlıktan bahsedebilmek için kütlesi olan bir cisme ve yerçekimine ihtiyaç vardır. • Yerçekimi ölçümün yapıldığı yere göre değişebilmektedir. ŞİMDİ HEP BERABER BİR GÖZLEM YAPALIM….. O ZAMAN, DÜNYAMIZIN YERÇEKİM İVMESİ KAÇTIR? 22.7.2017 N/kg 22.7.2017 Elimdeki balonlarla birlikte kütlem, 15 kg mış. O zaman sevgili Garfield, Dünyadaki ağırlığın 15x10 = 150N olmalı. 22.7.2017 Kütle ile ağırlığı karşılaştıralım… KÜTLE • Değişmeyen madde miktarıdır. • m harfi ile gösterilir. AĞIRLIK • Bir cisme etki eden yerçekimi kuvvetidir. • Eşit kollu terazi ile ölçülür. • G harfi ile gösterilir. • Birimi gr, kg veya ton olabilir. • Dinamometre ile ölçülür. • Birimi Newton (N) dur. • Kitabın ağırlığı ise; • Kitabın kütlesi 500 gr = 0,5 Kg dır. 22.7.2017 0,5 x 10 = 5N dur. 22.7.2017 22.7.2017 22.7.2017 22.7.2017