Bilgi İletişim Teknolojileri

Durmakta olan cismi hareket ettiren, hareket durumundaki cismi durduran, hızını veya yönünü
değiştiren ya da cisimlerin biçimini değiştiren etkiye kuvvet denir. “F” ile gösterilir. Vektörel
(yönlü) bir büyüklüktür.
Kuvvetin
elemanları:
Etki
noktası,
etki
doğrultusu,
etki
yönü
ve
büyüklük.
Kuvvetin etkileri:Kuvvetin; hareket ettirici, durdurucu ve yön değiştirici etkileri vardır.
Kuvveti nasıl ölçeriz?: Kuvvetin ölçülmesi için maddelerin esnekliğinden yararlanılır. Cisimlerin
esneklik özelliklerinden yararlanılarak yapılan araçlara dinamometre, el kantarı ya da yaylı
kantar adı verilir. Dinamometreler, kuvvet ölçmede kullanılır. Kuvvetin birimi Newton’ dur.
Kısaca “N” ile gösterilir.
Basit bir dinamometre nasıl yapılır? Dinamometre yapımı
Malzemeler:
Yay
,
üçayak
,
1
kg
lık
bir
ağırlık
,
karton
şerit
,
ip
Deneyin Yapılışı
Bir cismin ağırlığını veya cisme etkiyen kuvveti ölçmeye
yarayan alete “dinamometre” denir. Sarma yayın bir ucuna
kancalı bağlama parçasını geçirin. Yayın alt ucuna ise
hidrostatik terazinin özel kefesini asınız. Karton şeridi,
sarma yaya paralel olacak şekilde yerleştirin. Kefe boşken
gösterge olarak kullandığımız telin hizasını karton şerit
üzerinde işaretleyip sıfır yazınız. Kefeye 1 kg'lık kütleyi
koyunuz. Sarma yay dengeye geldiğinde göstergenin karton
şerit üzerinde gösterdiği hizayı işaretleyip 10 yazınız. Cetvel
yardımıyla O ile 10 arasını 10 eşit parçaya bölünüz.
Yaptığınız
basit
bir
dinamometredir.
Bununla ağırlığı 10 N'u geçmeyen cisimlerin ağırlıklarını
ölçebilirsiniz.
Dinamometreler
“Esnek
cisimlere
eşit
kuvvetler
uygulandığında, uzama miktarları da eşit olur” kuralından
yararlanılarak
yapılmıştır.
Dinamometreler, hangi konumda ölçüm yapılacaksa o
konuma göre ayarlanmalıdır.Kuvvet, kuvvetle dengelenir:Her etkiye karşılık eşit büyüklükte zıt
yönlü
bir
tepki
kuvveti
vardır.
Bir cisme etkiyen kuvvet, başka bir kuvvetle dengelenir. Yani her etki kuvvetine karşı bir tepki
kuvveti
oluşur.
Etki
ve
tepki
kuvveti
birbirini
dengeler.
Bileşke kuvvet birden fazla kuvvetin ortak etkisini tek başına yaratır:
Bir cisme uygulanan birden fazla kuvvetin yapmış olduğu etkiyi tek başına yapan kuvvete
bileşke kuvvet denir. Bileşke kuvvet “R” ile gösterilir. Bileşkeyi oluşturan kuvvetlerin her birine
de bileşen kuvvet denir. Bileşen kuvvet F1, F2, ........... ile gösterilir.
Aynı yönlü ve aynı doğrultulu iki kuvvetin bileşkesi:Doğrultuları ve yönleri aynı olan iki kuvvetin
bileşkesi, uygulanan kuvvetlerin toplamına eşittir. Bileşke kuvvet bu kuvvetle aynı yöndedir.
Dikkat:
*Bir kuvveti dengeleyen diğer kuvvetin bu kuvvete eşit büyüklükte; fakat zıt yönde olması
gerekir.