Hasta Hikayesi - Değerlendirme

FİZYOTERAPİDE
ÖLÇME VE
DEĞERLENDİRME
ÖĞR.GÖR. CİHAN CİCİK
1
FİZYOTERAPİ NEDİR?
Fizyoterapi: Yaralanma, hastalık, travma ya da
yaşlılık gibi durumlarda azalan fonksiyonel
hareketleri geri kazandırmak için yapılan elektrik
akımı, sıcak-soğuk uygulamalar, egzersizler ya da
çeşitli dalgalarla hastaların tedavisine verilen
isimdir.
2
TARİHÇE
Fizyoterapinin geçmişi
Hipokrat zamanına kadar
gider.
Hasta olanlar masaj ile
manuel terapi yöntemleri
ya da hidroterapi ile yani
suyun tedavi edici
özellikleri kullanılarak
tedavi edilmeye çalışılırdı.
3
TARİHÇE
1813 yılında İsveç’te
kurulan Royal Central
Institute of Gymnastics
(RCIG), fizik tedavinin
yapıldığı bilinen ilk
kurumdur. Burada masaj,
manipulasyon ve
egzersiz yapılmaktaydı.
4
TARİHÇE
Türkiye’de ise 1961 yılında Hacettepe Üniversitesi'nde
Prof. Dr. İhsan Doğramacı tarafından Fizik Tedavi ve
Rehabilitasyon Yüksek Okulu'nun açılmasıyla mesleğin
Türkiye'de temelleri atılmıştır.
İlk aşamada masaj, traksiyon ve egzersizden ibaret olan
fizik tedavi tekniklerinin gün geçtikçe arttığı ve
fizyoterapistlere ve fizyoterapi teknikerlerine
hastanelerde, tıp merkezlerinde, ortopedi kliniklerinde ve
daha birçok alanda çalışabilme yetkisi kazandırmıştır.
5
KAVRAMLAR
Sağlık: Sadece hastalık ve sakatlığın olmaması değil,
fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden tam bir iyilik hali.
Hastalık: Organizmada birtakım değişikliklerin ortaya
çıkmasıyla sağlığın bozulması durumu.
Engellilik: Yaralanma ya da fiziksel veya zihinsel bir
rahatsızlık nedeniyle bazı hareketlerin, duyuların veya
işlevlerin kısıtlanması durumu. (Yeti yitimi)
6
DÖNEM PLANI
•
HASTA HİKAYESİ VE DEĞERLENDİRME
•
POSTÜR ANALİZİ
•
KAS-İSKELET SİSTEMİ (İNSPEKSİYON-PALPASYON)
•
ANTROPOMETRİK ÖLÇÜMLER
•
NORMAL EKLEM HAREKETLERİ
•
KAS KUVVET DEĞERLENDİRMELERİ
7
HİKAYE
1. Ana Şikayet ve Yakınma
8
•
Temel sorun
•
Yakınmanın şekli
•
Fonksiyon kaybı ?
HİKAYE
2. Semptomlar
•
Şikayetin başlangıç tarihi
•
Lokalizasyonu ve genişliği
•
Yakınmayı etkileyen faktörler ?
•
Geçmişteki tedavileri
•
Hastalığın seyri ve alevlenme
dönemleri
9
HİKAYE
3. Fonksiyonel Hikaye
•
Günlük yaşam aktiviteleri ?
•
Bağımsızlık düzeyi
4. Özgeçmiş - Soygeçmiş
10
HİKAYE
5. Vücut Sistemlerinin Gözden
Geçirilmesi
6. Sosyal Hikayesi
11
•
Kimlerle ve nerede yaşadığı
•
Alışkanlıklar ve bağımlılıklar
HİKAYE
7. Uğraşı Hikayesi
•
Meslek ve Hobiler
8. Psikolojik ve Psikiyatrik
Hikayesi
9. Kardiovasküler ve
Hastalığa Ait Risk Faktörleri
10. Aldığı İlaçlar
12
DEĞERLENDİRME
S: Subjektif Değerlendirme (Hikaye ve Gözlem)
O: Objektif Değerlendirme (Testler)
A: Analiz (Elde Edilen Bilgilerin Analizi)
P: Plan (Tedavi Programının Planlanması)
13
DEĞERLENDİRME
1. Nörolojik Değerlendirme
a. Mental Durum: Değerlendirmede hastanın yer, zaman,
kişi, hafıza, dikkat toplama, hesaplama, davranış, bilinç
düzeyi gibi kriterleri dikkate alınır.
b. Motor Sistem: Palpasyonla hassasiyet, sertlik, azalmış
veya artmış tonus ve nodüller.
14
DEĞERLENDİRME
c. Duyu Sistemi: Ağrı, sıcak, soğuk, dokunma duyusu,
vibrasyon, iki nokta ayrımı, anestezi(bütün duyuların
tamamen kaybolması), hipoestezi(duyuların azalması),
parestezi(iğnelenme, karıncalanma hissi), distezi(ağrı
hissi), hiperestezi(aşırı hassasiyet) değerlendirilir.
d. Refleksler
e. Görme, İşitme, Yutma ve Konuşma
f. Yürüme ve Ambulasyon
15
DEĞERLENDİRME
2. Kas-İskelet Sistemi, Yumuşak Doku ve Eklem
Değerlendirmesi
•
•
•
•
Gözlem-Palpasyon
Pasif ve Aktif Hareket Açıklığı
Kas Kuvvet Testi
Eklem Stabilitesi
16
DEĞERLENDİRME
3. Kardiyak ve Pulmoner Sistemin Değerlendirilmesi
•
•
•
Efor Testleri
Akciğer Fonksiyon Testleri
Göğüs Çevre Ölçümleri
4. Deri
5. Mesane ve Barsak Fonksiyonu
17
DEĞERLENDİRME
6. Ağrı
•
Değerlendirmesinde skalalar kullanılır.
7. Fonksiyonel Değerlendirme
8. Günlük Yaşam Aktivitelerinin Değerlendirilmesi
•
Bağımsızlık düzeyinin belirlenmesi: Yemek yeme, diş
bakımı, yatak-banyo-tuvalet transferleri, giyinme, araç
kullanımı, tekerlekli sandalye kullanımı
18
ANATOMİK POZİSYON,
EKSENLER VE
DÜZLEMLER
19
SAGİTTAL EKSEN
Önden arkaya doğru
horizontal uzanan bir
çizgidir. Eksen, frontal
düzlemdedir.
Frontal düzlem, sağdan
sola doğru vücut içinden
geçerek gövdeyi ön-arka
yarılara ayırır.
20
SAGİTTAL EKSEN
Sagittal eksen, frontal düzlemdeki hareketler:
1. Abduksiyon
2. Adduksiyon
3. Lateral fleksiyon
İki hareket bu eksen ve düzlemde yapılan hareketlerin
dışında kalır.
• Radial deviasyon: Başparmak tarafına doğru elin
abduksiyona gitmesidir.
• Ulnar deviasyon: Küçük parmak tarafına doğru elin
abduksiyona gitmesidir.
21
FRONTAL EKSEN
Frontal eksen, sağdan sola
doğru horizontal olarak
uzanan bir çizgidir. Eksen
sagittal düzlemdedir.
Sagittal düzlem, önden
arkaya doğru vücudun
ortasından geçerek gövdeyi
sağ ve sol yarılara ayırır.
22
FRONTAL EKSEN
Frontal eksen sagittal düzlemdeki hareketler:
1. Fleksiyon
2. Ekstansiyon
Ayaktaki İki hareket bu eksen ve düzlemde yapılan
hareketlerin dışında kalır.
• Dorsifleksiyon: Ayağın yukarı doğru çekilmesi
• Plantar fleksiyon: Ayağın aşağı doğru itilmesi
23
VERTİKAL-LONGİTUDİNAL
EKSEN
Yerçekimi çizgisine
paralel bir çizgidir.
Eksen horizontal
düzlemdedir.
Horizontal düzlem,
gövdeyi üst ve alt
parçalara böler.
24
VERTİKAL-LONGİTUDİNAL
EKSEN
Vertikal eksen horizontal düzlemdeki hareketler:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Horizontal abduksiyon
Horizontal adduksiyon
İnternal rotasyon
Eksternal rotasyon
Pronasyon
Supinasyon
25
TEŞEKKÜRLER
26