BD MAYIS 2017 En Eski Yerküre, Anadolu'da Yapıldı Yazan: ZEYNEP ABURAS D ünyanın küre biçiminde olduğu, MÖ 3. yüzyılda Yunan gökbilimciler tarafından ortaya konulmuş, ilk küre biçimindeki dünya maketinin yapılması da yine aşağı yukarı aynı döneme rastlamıştı. Bilinen ilk dünya küresi Anadolu topraklarında, Bergama’da yapılmıştı. MÖ 2. yüzyılda yaşayan ve Bergama Kütüphanesi’nde yöneticilik de yapan Malluslu Crates’in dünyanın küre biçimindeki ilk maketini yaptığı biliniyor. Adana’daki Mallus Antik Kenti’nde doğan Malluslu Crates, yaşamının bir bölümünü Tarsus’ta geçirdikten sonra, Bergama’da yaşamış, dönemin önde gelen dilbilimcilerinden biriydi. Alman coğrafyacı Martin Behaim’ın “Erdapfel” adını verdiği dünya küresi ise, “günümüze ulaşabilen” en eski dünya küresi olma özelliğini taşıyor. Behaim’ın, Kolomb Amerika’ya ulaşmadan çok kısa bir süre önce, 1492’de yaptığı bu dünya küresi, Amerika, Avustralya ve Antartika kıtalarını içermemektedir. • 104 Martin Behaim’ın “Erdapfel” adını verdiği dünya küresi. (flickr/Jeff Nyveen) Malluslu Crates’in dünya küresi (Kaynak: Terrestrial and celestial globes, Edward Luther Stevenson, syf 7)