elsefeye Mitolojiden
advertisement
BD AĞUSTOS 2016 Mitolojiden elsefeye F Yazan: ECE SARAÇOĞLU Yıllar önce derginizde yayımladığınız “A. Schopenhauer” konulu yazımı gördüğümde duyduğum mutluluğu dün gibi hatırlıyorum. O zaman daha üniversite 1. sınıfta, başarılı bir felsefeci olabilme yolunda ilk adımlarımı atıyordum. Bu süreçte, hayata bakışımı şekillendiren, birçok filozof -düşünür, kitap, makale ve değerli hocalarım oldu. Üniversite hayatım boyunca beni donatan, saygıdeğer hocam Prof. Dr. Atilla Erdemli’yi ve geçen aylarda çıkan “Mitostan Felsefeye”(1) adlı kitabını tüm Bütün Dünya okurlarıyla tanıştırmak istedim. Yaşamımı olumlu yönde etkileyen hocamın kitabı, dilerim konuya ilgi duyan okurlarımız için de yararlı olur. “O lur da bir gün bu dünyada bir çocuğunuz olursa, daha küçücükken ona üç şeyi düşünmeden verin: Birincisi yüzme, ikincisi bale ve üçüncüsü de bir müzik aleti.” diye öğütlemişti felsefe bölümü hocam Prof. Dr. Atilla Erdemli. Yüzmenin amacı, ilk filozof Thales’in savunduğu evrenin ana maddesi (arkhe) ‘su’dur görü100 BD AĞUSTOS 2016 şünden de yola çıkarak; tesi Edebiyat Fakültesi çocuğa anne karnında su Felsefe Bölümünde içinde geçirdiği o süreyi akademisyen olarak göyeniden hatırlatmak ve rev yapan aynı zamanda hem bedenin hem de da 1983-2010 yıllarında ruhun ihtiyacı olan suyla Türkiye Dağcılık Fedetanıştırmaktır. rasyonu’nun İstanbul Balenin amacı, ağaç temsilciğini yürüten ve yaşken eğilir sözünden 1992-1996 yıllarında yola çıkarak, çocuğa TMOK Olimpik Akadaha küçük yaşlardan demi Başkanlığı yapan, Atilla Erdemli, itibaren disiplini, sorum- ‘Mitostan Felsefeye’ adlı felsefeyle olduğu kadar luluğu ve çalışkanlığı sporla da oldukça yakınyeni kitabı ile yıllardır öğretmektir. dan ilgilenen Atilla Ersüregelen mitoloji ve felsefe arasındaki ilişMüzik aletinin amacı demli’nin; yaşama, tarih, kiyi en ince ayrıntısına ise bambaşkadır. Çocuk varlık ve spor felsefesi kadar inceliyor onunla doğadaki sesleri alanlarında yayımlanmış okuyabilmenin yanısıra, müzik aleti çeşitli deneme ve makaleleri dışında ile kurduğu bağla paylaşmanın, yayımlanmış beş kitabı vardır. (1) üretmenin, dostluğun ve sevginin Atilla Erdemli’nin yeni kitabı değerini kavrar. ‘Mitostan Felsefeye’ adından da anlaşılacağı üzere, yıllardır süregelen ir insan yetiştirebilmenin püf mitoloji ve felsefe arasındaki ilişkinoktası, daha iyi anlatılayi en ince ayrıntısına kadar incelemazdı diye mek ve düşünce düşünüyorum. tarihi içerisindeki Bir kitapçıda, durumunu yeniden hayata bakışımı şetartışmayı amaçlakillendiren hocamın maktadır. Bu amaçgörüşlerini arkadala tarihin parçalara şımla paylaştığım ayrılmış, tarihsel sırada felsefe rafınolayları birbirinden da bir kitap gözüme rahatlıkla çekip koilişti: parabileceğimiz bir Mitostan Felsefeye. Yazan; alan olmadığı daha iyi anlaşılmaktaAtilla Erdemli. dır. Dolayısıyla şunu rahatlıkla söyHocam yıllardır gece gündüz lemek mümkündür: Mitoloji, felsefe üzerinde çalıştığı kitabını sonunda ve bilim bir arada evrilerek düşünce tamamlamış ve biz öğrencilerine tarihini meydana getirmişlerdir. sürpriz yapmıştı. Erdemli’nin kitabı, Antikçağ Uzun yıllar İstanbul Üniversimitolojisi üzerinden felsefenin B Mitoloji, felsefe ve bilim bir arada evrilerek düşünce tarihini meydana getirmişlerdir. 101 BD AĞUSTOS 2016 doğuşunu ve mitolojik alıntılardan yola çıkarak, tüm tarihsel süreci irdelemektedir. Bu konuların ışığında kitap, üç ana bölümle karşımıza çıkar. İlk bölümde ‘Çıplak Varlık’ başlığıyla varlığın kendisi ve bu varlığın bilgiye nasıl zorunlu olduğu araştırılmıştır. İkinci bölümde Mitolojinin bir düşünme modeli olarak felsefede nasıl göründüğü incelenmiştir. Üçüncü bölümde ise, İlkçağ Yunan filozoflarının temel felsefi tartışmalarına yer verilmiştir. Erdemli, tartıştığı tüm bu sorunlarla birlikte eserinde; Arkhe (evrenin ana maddesi), Nous (yaratıcı kuvvet, temel erek), Oluş ve Khaos gibi temel kavramları da harmanlayarak okuru bilgilendirmiştir. Bu incelemeleri yaparken Antikçağ filozofları ve daha yakın dönemlerden Descartes ve Kant gibi daha birçok düşünürün fikirlerine yer veren Erdemli, açıklayıcı örnek ve alıntılarla düşünsel dünyamızı aydınlatan bir okuma sağlamıştır. Genel olarak belirtmek gerekirse ‘Mitostan Felsefeye’ sadece felsefeyle ilgilenenlerin değil; içinde tarihin ve düşüncenin yer aldığı metinlere ilgi duyan herkesin keyifle okuyabileceği, okurken düşünce tarihini yeniden yorumlayıp anlamlandırabileceği önemli bir başvuru kaynağıdır. S özlerimi, Atilla Erdemli’nin eserindeki birkaç cümleyle bitirmek isterim: “İnsanlar bıkkınlıkla durup, kendilerini avutup oyalayacak ve zamanı sıkıntısız geçirecekleri kaçışlara girebilirler. Oysa bireye düşen beklemekten öte, bilgiye inançla bağlanıp, uğraşmaktır. Yani tam da felsefe yapacak zamandayız.” • 1- Mitostan Felsefeye Atilla Erdemli, Ayrıntı Yayınları, 2015 2- İnsan, Spor ve Olimpizm (Sarmal Yayınevi, 1996), Dağlarla (İnsancıl Yayınları, 1998), Spor Felsefesi (E Yayınları, 2002), Avuçlarımızdaki Cennet (E Yayınları, 2004), Spor Yapan İnsan (E Yayınları, 2008). FELSEFENİN İŞLEVLERİ Felsefe belki de Bertrand Russel’ın dediği gibi insanı adetlerin, geleneklerin ve alışkanlıkların tiranlığından kurtardığı için yararlı ve değerlidir... Ayrıca; Kişiyi önyargılardan uzak tutar. Aklın önemini kavratır. İnsanları bilinçli yapar. Hayatla ilgili farklı görüşler ortaya koyar, farklı bakış açıları kazandırır. Gerçekleri öğrenme ve anlama ihtiyacımızı karşılar. Sağlıklı düşünme yollarını öğretir. Bilimlere yol gösterir. 102 İnsanlarda merak ve kuşku uyandırır. Bireyin yaşamını anlamlı ve değerli kılar. Demokrasinin yerleşip, gelişmesine ve işleyişine katkı sağlar İnsanlara bağnaz olmamayı ve önyargısız olmayı öğretir. İnsanlara düşündüğü gibi yaşama olanağı sunar.
