GEBELİK

GEBELİK
18
yaşından küçük,
35
yaşından büyük yaşta ;
2 yıldan kısa aralıklarla ve 4’ ten fazla
sayıda gebe kalınması
anne adayı ve doğacak bebeğiniz için
BÜYÜK BİR RİSKTİR.

Anne olmak çok önemli
bir sorumluluktur.
Çocuk sahibi olmayı
tesadüflere bırakmayın.
Kendinizi tam olarak
hazır hissetmeden gebe
kalmamalısınız.
ÜLKEMİZDE:
 Tüm
gebeliklerin %50 si plansız olarak
gerçekleşmektedir.
 Her 3 canlı doğuma karşın 1 gebelik
istenmediği için sonlandırılmaktadır.

Sevgili anne adayı,
sağlıklı bir gebelik, sağlıklı bir doğum ve
yine sağlıklı bir bebek için bağlı
bulunduğunuz Aile Hekiminize
başvurarak gebeliğinizi öğrendiğiniz ilk
andan itibaren doğum öncesi bakım
hizmetlerinden yararlanmayı ihmal
etmeyiniz.
NİTELİKLİ DOĞUM ÖNCESİ BAKIM:
1. ANNE VE BEBEK ÖLÜM ORANINI
2.DÜŞÜK DOĞUM AĞIRLIKLI BEBEK SAYISINI
DÜŞÜRÜR !!!
DOĞUM ÖNCESİ BAKIMIN AMAÇLARI
1.Anne sağlığını en iyi durumda
koruyarak sıhhatli bir çocuk gelişmesini
sağlamak ve doğumunu güvence altına
almak
2.Anne sağlığında ve çocuk gelişiminde
ortaya çıkacak her türlü sapmaları
vaktinde ve erkenden tanımak
DOĞUM ÖNCESİ BAKIMIN AMAÇLARI

3.Eğitim ve açıklamalarla anne adayını,
gebelik doğum ve doğum sonrası döneme
hazırlamak
a.Doğum öncesi dönemde, anneye
gebelik, genel temizlik kuralları, beslenme,
hareket, dinlenme, bağışıklama konularında
eğitim vermek
b.Yaklaşmakta olan doğuma anneyi
bedenen ve psikolojik olarak hazırlamak,
yeni doğacak bebeğin bakımı için anneyi
eğitmek
c. Doğumdan sonra kullanacağı aile
planlaması yöntemi hakkında gerekli bilgiyi
vermektir.
Gebelik Nasıl Oluşur?
gebeliğin oluşumu
Yumurta ve çevresini
saran spermler
Döllenme
gerçekleşmiş
Gebeliğin Belirtileri:








Adet gecikmesi
Göğüslerde büyüme,
hassasiyet
Sürekli yorgunluk,
halsizlik
Akıntıda artış
Bulantı, kusma
Ağızda güçlü metalik tat
Aşırı duygusallık
Sık idrara çıkma
GEBELİKTE AYLARA GÖRE
DEĞİŞİMLER
Toplam gebelik süresi:
280 gün

İlk 12 hafta  1.TRİMESTER

13-27 hafta  2.TRİMESTER

28 hafta üstü  3.TRİMESTER
Sağlık Bakanlığının Önerdiği
İzlem Sıklığı:
1. İlk trimesterda gebeliğin tespit edilmesi gerekir
(12. Haftaya kadar)
2. 24. Haftada bir defa
3. 28. Haftada bir defa
4. 32. Haftada bir defa
5. 36. Haftada bir defa
6. 39. Haftada bir defa olmak üzere bir gebe
toplam 6 kere izlenmelidir.
 Riskli
gebelikler daha sık aralıklarla
daha fazla izlenmelidir !!!
RİSKLİ GEBELİK:







Yaş ( 18 yaşından küçük veya 35 yaşından büyük )
Birlikte başka hastalık varlığı (kalp, akciğer
hastalığı, anemi, epilepsi, diabet, hipertansiyon )
Ameliyat, kaza öyküsü
İlaç kullanımı
Sigara alkol alışkanlığı
Beslenme alışkanlıkları
Ailede Diabet, Hipertansiyon, çoğul gebelik varlığı
ÖNCEDEN GEBELİK VARSA RİSK
DURUMU





En son gebelik aralığı (son 2 yıl içindeyse)
Gebelik sayısı (ilk gebelik, 4 veya 4’den
fazla sayıda doğum yapmak)
Gebeliklerin sonucu düşük, erken doğum,
çoğul gebelik, yeni doğan ölümü ise
Doğum ağırlığı
Eylemlerin nasıl başladığı ve süresi
ÖNCEDEN GEBELİK VARSA RİSK
DURUMU
 Doğum
şekli (sezaryen, müdahaleli doğum,
prezantasyon anomalisi,epizyotomi ) ise
 Doğum sonrasında sorun yaşanması
 Kan grubu uygunsuzluğu
 Gebelik istenmeyen gebelik ise riskli
gebelikten söz edilebilir.


HAFTALARA GÖRE GEBELİK



6.HAFTA
7.HAFTA
8.HAFTA
9.HAFTA
10.HAFTA
12. HAFTA
16. HAFTA
20. HAFTA
24. HAFTA
28. HAFTA
32. HAFTA
36. HAFTA
40. HAFTA
GEBELİKTE SIK GÖRÜLEN
YAKINMALAR VE ÖNERİLER
Bulantı ve kusma
Sabahları yataktan kalkmadan önce ekmek,
peynir gibi kuru yiyecekler yiyin.
 Ağır-kokulu yiyeceklerden sakının.
 Yemekleri az ve sık yiyin, yemek yerken
fazla su içmeyin,
 Bulantı kesici ilaçları doktora danışmadan
kesinlikle almayın.

Kabızlık





Beslenmeye dikkat edin,
Yeşil salata, meyve, erik, incir kompostosu,
kepekli ekmek yiyin,
Sabah kahvaltılarında ılık şekerli süt, aç
karnına bir bardak su için,
Her gün sabahları mutlaka aynı saatte
tuvalete gitmeyi alışkanlık haline getirin,
Bunlara,rağmen geçmiyorsa doktorunuza
başvurun.
Basur
Kabız olmamaya dikkat edin,
 Baharatlı yiyecek yemeyin,


Kanama olursa doktorunuza başvurun,
Bacaklarda kramp tarzı ağrı
Yürüyüş yapın, istirahat edin,
 Kramp halinde, bacağı hafif kaldırıp
karnına doğru çekin,
 Süt, peynir, sebze, meyve yiyin.

Sık idrara çıkma
Üreme organının temizliğine ve kabız
olmamaya dikkat edin.
 Sık idrar yapma, idrar yaparken yanma ile
birlikte ise, idrar yolu iltihabı olabilir,
mutlaka doktorunuza başvurun.

Cinsel ilişki
 Gebelik süresince serbesttir. Ancak vajinal
kanama, ağrı ya da amniyon sıvısı sızıntısı
olduğunda cinsel ilişkiden kaçının.
Baş ağrısına dikkat!
Sinüzit, kaygı, stres, tansiyon yüksekliği,
alerji vb. durumlara bağlı oluşabilir.
 İstirahat edilmelidir.
 Tansiyon ölçülmeli ve yüksek değilse doktor
kontrolünde uygun ilaç alınabilir.

Bel ağrısı
Duruşu düzeltin.
 Bölgeyi hafif ısıtın.
 Topuksuz ayakkabı tercih edin.

Ödem (şişlik)
Bacaklarını yukarı kaldırarak dinlendir.
 Tuz alımını azalt.

Bayılma ve halsizlik
Yemek öğünlerini atlamayın.
 Derin nefes alıp verin.
 Bacakları hareket ettirin ve pozisyonunuzu
değiştirin.

GEBELERİN GÜNLÜK YAŞAMDA
DİKKAT ETMELERİ GEREKEN
DURUŞLAR VE DİĞER ÖNLEMLER
•İstirahat ederken ayaklar destekle kalça düzeyinden
yukarıda tutulmalıdır.
•İş yaparken vücut desteklenmelidir.
•Gebe kadın öne eğilmemeli, çömelerek iş yapmalı ancak uzun
süre bu pozisyonda kalmamalıdır.
DİKKAT!





Doktora danışmadan
ilaç kullanmayın.
Gebeliğinizin ilk üç
ayında kesinlikle
röntgen çektirmeyiniz.
Ağır ve yorucu işlerden
sakınınız.
Rahat ve geniş elbise
giyiniz.
Sık sık banyo yapınız,
vulva temizliğine
özellikle dikkat ediniz.
Beslenmenize dikkat
ediniz.
 15 kg.'dan fazla kilo
almayınız,
 Diş bakımına önem
veriniz.
 Önerilen vitamin ve
demir haplarını içiniz.
 Alkol ve sigara
içmeyiniz.

Gebelikte Tehlikeli Durumlar:
Şiddetli ve devamlı
bulantı, kusma,
 Ani vajinal kanama,
 Ciddi baş ağrıları,
 Uzun süre devam eden
kabızlık,
 Kasıklardaki kuvvetli
ağrılar.
 Devamlı bel ağrısı,
 Beklenmeyen anda
vajenden su gelmesi,

Kokulu sarı, yeşil
vajinal akıntı,
 Gebelikte geçirilen
döküntülü bir hastalık,
 37 derecenin üstünde
ateş,
 Kansızlık (anemi),
 Beklenen doğum tarihini
10 gün aşma,
 Rh uyuşmazlığı.

GEBELİK VE BESLENME
GEBELİKTE BESLENME
Normal bir gebelikte
gebe toplam 10-12 kg almalıdır
 İlk
3 ay 0,5 - 1 kg
 Sonraki
 Protein
aylarda 1,5 - 2 kg
/ Demir / Kalsiyum
ihtiyacı artar
Gebelik Döneminde Tüketilmesi Gereken Besinler ve Ölçüleri
Besin
Miktarı
SÜT VE SÜT
ÜRÜNLERİ
2 Su Bardağı süt veya yoğurt 1 porsiyon peynir (2
dilim) veya 2 yemek kaşığı çökelek
ET ,YUMURTA
,KURUBAKLAGİLLER
1 Yumurta
1 porsiyon et, balık, tavuk, hindi (60-90gm.)
1 porsiyon kurubaklagil yemeği (120gm)
TAZE SEBZE VE
MEYVELER
2 Porsiyon pişmiş taze sebze
3 porsiyon çiğ taze sebze
2-3 adet orta boy meyve veya taze meyve suyu
TAHILLAR
6-8 İnce dilim ekmek
1 porsiyon pilav veya makarna
1 porsiyon çorba
YAĞLAR
3-4 Silme yemek kaşığı sıvı yağ
ŞEKERLER
1-2 Tatlı kaşığı bal, reçel veya pekmez
Çocuğun sağlıklı bedensel ve zihinsel büyüme ve
gelişmesi için gebelikte ve sonrasında yeterli ve
dengeli beslenme önemlidir.
Gebelikte Yetersiz ve Dengesiz
Beslenmenin Bebeğe Etkileri;
Ölü doğum,
 Erken doğum (prematüre)
 Cılız-zayıf çocuk doğumu
(düşük doğum ağırlıklı)
 Bedensel ve zihinsel yönden
özürlü çocuk doğumu

BESİN GRUPLARININ BEBEĞİN
GELİŞİMİNE ETKİLERİ
YİYECEK
GRUPLARI
BESİN
ÖĞELERİ
BEBEĞİN
GELİŞİMİ
Süt ve süt ürünleri Protein
Kalsiyum
Vitaminler
Kemikler
Gözler
Dişler
Et ve benzerleri
Protein
Demir
Kalsiyum
Kas
Kan
Beyin
Sebzeler ve
meyveler
A ve C vitamin
Gözler
Deri
Kan
Ekmek ve tahıllar
Enerji ve B vit.
Büyüme
Yağlar
Temel yağ asitleri
Beyin hücreleri
Enerji
NORMAL AĞIRLIKTA VE FAALİYETTEKİ
GEBELER İÇİN GÜNLÜK GEREKLİ YİYECEK
VE MİKTARLARI
1.GRUP : ET VE BENZERLERİ
2 yumurta = 1 porsiyon et veya kurubaklagil yemeği
Alınacak miktar= 3 porsiyon
2.GRUP : SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ
Bir büyük su bardağı süt veya yoğurt
2-3 kibrit kutusu büyüklüğünde peynir= 1 porsiyon
Alınacak miktar= 2 porsiyon
3.GRUP : SEBZELER VE MEYVELER
Tüm taze sebze ve meyvelerden seçilerek
günde en az 4-5 kez yenmelidir.
4.GRUP : EKMEK, TAHILLAR, PİRİNÇ,
MAKARNA VB. BÜTÜN BUĞDAY
ÜRÜNLERİ
Günde en az 5-6 kez tüketilmelidir.
5 dilim ekmek ya da 1-2 porsiyon
diğerlerinden
5.GRUP :YAĞLAR
Yarısı bitkisel, sıvı yağ olmak üzere her
gün 2-3 yemek kaşığı yağ tüketilmelidir.

Gebelikte kansızlığı önlemek için
karaciğer, kırmızı et, yumurta, pekmez,
kuru meyve ve kurubaklagiller yenmelidir.
GEBELİKTE SIVI ALIMI :





İdrar yolu Enfeksiyonu
Bebek kesesindeki suyun
azalması
Erken doğum
Kabızlık
İshal’den korur
Gebelikte Çay / Kahve ve Kola önerilmez
Alkol alımı bebekte Zeka geriliğine neden olur

İyot bebeğin normal büyüme ve gelişme ile
beyin ve vücut çalışması için önemlidir.
Gebelikte tuz kısıtlaması önerilmediyse günde 1
tatlı kaşığı iyotlu tuz kullanılmalıdır.
DİKKAT!

Gebeliğinizin başlangıcından itibaren düzenli
sağlık kontrollerinizi yaptırın.
Gebeliğinizin ikinci trimestirinden itibaren
doğuma kadar 6 ay süreyle ve doğumdan
sonra da 3 ay olmak üzere toplam 9 ay süre
ile demir preparatı kullanmanız gereklidir.
 Demir preparatını Aile Hekiminiz,
kontrolleriniz sırasında size reçete
edecektir.

DİKKAT!
Gebeliğinizin 16. ve 20. haftasının
bitiminde Aile Hekiminize başvurarak
mutlaka Tetanoz aşısı yaptırın.
 Bu aşı sizi ve bebeğinizi doğumda, tetanoz
hastalığına karşı korur.

DİKKAT!

Eşinizin ve kendinizin kan gurubu tayinini
yaptırarak kan uyuşmazlığına karşı tedbir alın.
Bebeğinizin daha sağlıklı büyüyüp
gelişmesi için D vitamini önemlidir. D
vitamini, balık ve yağı, peynir, yumurta
sarısı ve sütte bulunur.
•
• Güneş ışığından yeterince faydalanmak
vücutta D vitamininin yapımını arttırır.
DİKKAT!
Doğum için mutlaka sağlık kuruluşlarını
tercih edin.

DOĞUM BELİRTİLERİ:
Nişane (kanla karışık akıntı) nin gelmesi
 Poşun açılması (Doğum sularının gelmesi)
 Düzenli ağrıların başlaması.
Düzenli ağrılar: İlk başlarda 10-15
dakikada bir gelip 15-20 saniye sürer,
doğum yaklaştıkça 2-3 dakikada bir gelip 1
dakika süren ağrılar şeklindedir.

 Doğumdan
sonra ilk 30 dakika içinde
bebeğinizi emzirmek için yanınıza
isteyiniz
 Doğumdan sonra tıbbi zorunluluk yoksa
bebeğinizle aynı odada kalınız.
BEBEĞİNİZİ DOĞUMDAN SONRAKİ
İLK 6 AY MUTLAKA EMZİRİNİZ!
 Sağlık
personeli yardımı olmadan
doğum yapmak intihardır.
 Kendinizi ve bebeğinizi tehlikeye
atmayın; doğumunuzu hangi sağlık
kuruluşunda yapacağınızı önceden
planlayın.
 Doğumunuzu yapacağınız sağlık
kuruluşunu seçerken “BEBEK DOSTU”
ünvanı olan hastaneleri seçiniz.
 Sağlıklı
koşullarda doğum ve doğum
sonu anne ve bebek bakımı,
komplikasyonların azaltılmasında ve
komplikasyon gelişmesi durumunda da
anne ve bebeklerde ölüm riskinin
azaltılmasında temel müdahaledir.
 Lohusalık
çok hassas bir dönemdir.
Doğum sonu bakımınızı asla ihmal
etmeyiniz.
 Ülkemizde
Sağlık Bakanlığı önerilerine
göre; lohusalık izlemleri , doğumdan
sonraki 24 saat içinde bir kez, daha
sonra ise, 2. ve 4. haftalarda da
birer kez olmak üzere toplam 3 kez
yapılmaktadır.
CİNSEL BÖLGENİN TEMİZLİĞİ

Doğum sonrası dış üreme organları temiz
ve kuru tutulmalıdır

Cinsel bölge mikrop arındırıcı
solüsyonlarla yıkanır

Temiz bir bezle / pedle kapatılır

Bez kullanılıyorsa ütülenmelidir

Bez en geç 6 saatte bir değiştirilir

Tuvalet sonrası cinsel bölge önden
arkaya doğru yıkanır
RAHİM MUAYENESİ

Doğumdan hemen sonra rahim göbeğin 1-2
parmak altındadır

Daha sonraki günlerde giderek küçülür

6 hafta sonra tamamen normale döner
AKINTI KONTROLÜ

Rahimde biriken kan ve sıvılar doğum
sonrası akıntı ile atılır

Akıntı 10-15 gün devam eder

İlk 3 gün kanlıdır
LOHUSANIN DİKKAT ETMESİ
GEREKENLER





İstirahat etmek
Sıvı gıda ve hafif yiyecekler yiyerek
kabızlıktan korunmak
Sık sık idrara çıkarak karındaki gerginliği
azaltmak
Egzersiz yapmak
Tüm aile fertlerinin anneye moral
desteğinin sağlanması
DOĞUM SONRASI ANNE RİSKLERİ

Kanamalar

Enfeksiyon

Bacaklarda damar
tıkanıklığı

Meme hastalıkları
RİSK:
DOĞUM SONRASI KANAMALAR
Bebek doğduktan sonra hazneden 2 bardaktan
fazla kanama olması
 Annenin kan basıncında düşme / nabızda
yükselme
 Rahmin yumuşak ve elle hissedilmemesi
 Hazneden gelen kan taze / kırmızı / sürekli /
bol

RİSK:
DOĞUM SONU ENFEKSİYONLAR
İlk 21 gün içerisinde:
24 saatten uzun süren 38 derece üzerinde
ateş
 Alt karın bölgesinde ağrı
 Kötü kokulu akıntı
 Titreme / Çarpıntı / Halsizlik

RİSK:
DOĞUM SONRASI
BACAKLARDA DAMAR TIKANIKLIĞI
Bacaklarda tek taraflı Kramp / Şişme /Kızarma
 Ateş
 Bacaklarda bölgesel ısı artışı
 Baldırda Sertlik / Ağrı

RİSK:
MEME HASTALIKLARI

Meme başının çatlaması

Memelerin aşırı dolgunlaşıp sertleşmesi

Meme iltihabı

Meme apsesi
MEME BAŞININ ÇATLAMASI

Doğum öncesi dönemde meme bakımının iyi
olmaması

Lohusalıkta meme başının iyi temizlenmemesi

Emzirmenin tekniğine uygun olarak yapılmaması
MEME BAŞINDA
ÇATLAK OLUŞMAMASI İÇİN

Meme uçları her emzirmeden önce kaynatılıp
soğutulmuş ılık su ile temizlenip kurulanır

Bebeğin meme ucunu değil areola denilen
kahverengi kısmı da iyice kavraması sağlanır
MEME BAŞININ
AŞIRI DOLGUNLAŞIP SERTLEŞMESİ

Süt yapımının fazla
olduğu

Memelerin yeterince
boşaltılmadığı
durumlarda oluşur
MEME İLTİHABI (MASTİT)


Memelerin
Aşırı dolgunlaşıp
Sertleşmesi
Sütün
iyi boşaltılmaması

Darbe

Meme başında oluşan
çatlaklardan mikropların
içeri girmesi
sonucu oluşur

BELİRTİLERİ
38-40 derece ateş

Hızlı nabız

Memede kırmızılık
zonklayıcı ağrı
hassasiyet

Lohusada baş ağrısı
bulantı titreme
MEME İLTİHABINDA :

Memeler iyice boşaltılır

Meme iltihap yoksa

Çok ağrılı ise
emzirmeye devam
48 saat emzirilmez
süt sağılarak boşaltılır
Memelere sıcak uygulanır
 Doktor kontrolünde ilaç alınır

MEME ABSESİ
Memelerin

bir bölgesinde ağrı /
hassasiyet / sertleşme

derisi kırmızı ve parlak

Ateş yükselir / nabız
hızlıdır

Abse doktor tarafından
boşaltılır