tularemi - GROU.PS

TULAREMİ
Tanım Ve Klinik Bilgiler
• Francisella tularensis ile oluşan tularemi,
etkenin giriş yerinde ülserasyon, bölgesel
lenfadenit ve ateşle seyreden, pnömoni,
sepsis gibi komplikasyonlar yapabilen,
granülamatöz enfeksiyonla karakterize,
nükse eğilimli zoonotik (hayvanlardan
bulaşan) bir bakteriyel hastalıktır.
• Tularemiden şüphelenilmedikçe tanı zordur.
Epidemioloji (1)
• Tularemi esas itibariyle doğada, tavşan,
fare, sıçan gibi kemiricileri ve daha seyrek
olarak rakun, opposum, sığır, kedi, köpek
gibi hayvanları tutarak varlığını sürdüren
zoonotik bir enfeksiyondur.
• Kan emici artropodlar ve sinekler önemli
aracı vektörlerdir.
Epidemioloji (2)
• Etken mikroorganizma insanlara infekte hayvan
veya onların dokularına direkt temasla veya onları
yiyerek ya da infekte kene ve diğer artropodların
ağız ifrazatı ve dışkılarını deriye bırakmaları,
kontamine tozların inhalasyonu ve kontamine
suların içilmesi ve besin maddelerinin yenilmesi
ile oluşur.
• Etken bakterinin çok infeksiyöz ve invaziv
olmasına hasarsız görünen deriden geçebilmesine
rağmen insandan insana bulaş çok nadirdir.
Klinik Bulgular
• Hastalığın kuluçka süresi 1-14 gündür.
(ortalama 3-5 gün)
• Tularemi prodromsuz bir hastalıktır.
• Üşüme ile ateş 38-40 C kadar yükselir.
• Halsizlik, iştahsızlık, kas ağrıları baş ağrısı vardır.
• Bol terleme ,rölatif bradikardi olguların yaklaşık
yarısında gözlenir.
• Olguların büyük çoğunluğu ülseroglandüler
formda seyreder (%50-85).
Klinik Tipleri (1)
Bakteri deriden, kene
ısırması veya infekte hayvan
ile temasla girer.
• Giriş yerinde ağrılı papül
oluşur. Birkaç gün sonra
papül nekroz sonucunda koyu
kabuklu ülsere dönüşür.
• Bölgesel ağrılı lenfadenit
gelişir. Bunların bir bölümü
flüktüasyon gösterir ve
fistülüze olurlar.
Klinik Tipleri (2)
•
•
•
•
•
•
•
Glandüler formda giriş yeri belli değildir.
Hastalık lenfadenit şeklinde seyreder.
Bakteri kontamine parmaklar, kontamine su veya
aerosol ile bulaşır.
Konjonktiva hiperemik ve ödemlidir.
Lakrimasyon ve foto fobi vardır.
Konjonktivit genellikle tek taraflıdır.
Korneal ülser, dakriyosistit gelişebilir.
Hastalık görme kaybına yol açabilir.
Klinik Tipleri (3)
• Pnömonik tularemi korkulan bir formdur.
– Bakterinin inhalasyonu veya hematojen yayılım sonucu
gelişebilir.
– Hastalarda ateş, öksürük, ve yan ağrısı vardır.
• Tifoid formda bakterinin giriş yeri belli değildir.
– Muhtemelen çok fazla sayıda bakteri alındığında gelişir.
– Sistemik bulgularla seyreder.
– Hastalarda üşüme, yüksek ateş, baş ağrısı, kusma karin
ağrısı, diyare, öksürük vardır.
– Septik şok, hepatit, menenjit, perikardit ve pnömoni
gelişebilir.
Klinik Tipleri (4)
•
Orofarengiyal formda bakteri
infekte su ve gıdalar veya inhalasyonla
bulaşır.
– Ateş şiddetli boğaz ağrısı yakınması
olan hastalarda daha çok eksüdatif
tonsillit, bazen ülseratif tonsillit
saptanır.
– Ağız mukozasında da ülserler
görülebilir.
– Tek taraflı veya iki taraflı ağrılı servikal
lenfadenomegali gelişir.
Prognoz
•
Antibiyotikler kullanılmadan önce
mortalite %5 dolayında idi.
•
Antibiyotiklerle tedavi, ölümü beklenen
sonuç olmaktan çıkarmıştır.
•
Tedavinin erken başlaması
komplikasyonların derecesini etkilediğinden
önemlidir.
Tedavi
 Streptomisin Erişkin için 7.5-10 mg/kg IM 12 saat ara
ile, çocuklarda 30-40 mg/kg IM iki dozda uygulanabilir.
 Streptomisin tek dozda da verilebilir.
 Gentamisinde etkilidir.
 Tetrasiklinler, kloramfenikol ve kinolonlar da
önerilmektedir.
 Tedavi 10-14 gün süreyle yapılır.
 Streptomisin tetrasiklinlerle beraber uygulanabilir.
 Menenjit olgularında streptomisin, kloramfenikol ile
kombine edilmektedir.
Korunma
• Etken bakteri çok infeksiyöz olduğu için,
etkenle temas etmemek korunmada esastır.
Ancak hastanın izole edilmesi gerekmez.
• Endemik bölgede vektör ve rezervuar
mücadelesi ve su kaynakları ile yiyeceklerin
korunması ve kontrolü gerekir.
• Etken bakteri ısı ile çabuk ölür (560C’de
dakikada), ancak dondurmakla ölmez.
10
Su Ve Besinlerle Bulaşan
Hastalıkların Kontrolü 1
• Su ve besinlerle bulaşan hastalıklarla savaşta esas,
enfeksiyon zincirinin kırılmasıdır.
• Enfeksiyon zinciri (enfeksiyon kaynağı, bulaşma
yolu, sağlam kişi) üç noktadan herhangi birinde
kırılırsa enfeksiyon yenilebilir.
• Ancak enfeksiyonu yenmekten çok, tümüyle
ortadan kaldırmak amaçlanıyorsa her üç odak
birden hedef alınmalıdır.
Su Ve Besinlerle Bulaşan
Hastalıkların Kontrolü 1I
• Zincirin kırılmasında sağlam kişi hedef
alınırsa yapılacak uygulamalar sağlık
eğitimi, bağışıklama, yeterli ve dengeli
beslenme gibi genellikle koruyucu
önlemlerdir.
Su Ve Besinlerle Bulaşan
Hastalıkların Kontrolü III
• Bulaşıcı hastalık etkeninin ortadan kaldırmak için
en etkin yöntem kaynağa yönelmektir.
• Kaynak insan ise tedavi edilir.
• Kaynak hayvan ise tedavi edilir, mümkün değilse
itlaf edilir.
• Özellikle su ve besinlerle bulaşan hastalıkların
önlenmesi için; mikroorganizmaların ürediği
vasatların ortadan kaldırılmasına yönelik çevre
tedbirlerinin alınması gereklidir.
KAYNAK: T.C.SAĞLIK BAKANLIĞI Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü