MELTEM BESTE ÖFKELİ – Beste469 Hareket eden bir cismi durduran, duran bir cismi hareket ettiren, cisimlerin şekil, yön ve doğrultularını değiştiren etkiye Kuvvet denir. • Kuvvetin, cisimlerin hareket durumlarını değiştirme etkisi vardır. • Kuvvetin, cisimlerin şekil, biçim, yön ve doğrultularını değiştirme etkisi vardır. • Kuvvetin, cisimler üzerinde döndürme etkisi vardır. NOT: Kuvvetin sağlandığı kaynaklar değişiktir. Örneğin; kas kuvveti, yakıt kuvveti, su buharı kuvveti, suyun ve havanın kaldırma kuvveti… Fizikte temel anlamda iki büyüklük vardır. 1. Skaler Büyüklük 2. Vektörel Büyüklük Skaler Büyüklük Sadece bir sayı ve bir birimle belirtilen büyüklüktür. Örnek; Kitabın boyu 160 cm dir. Karpuz 5 kg dır vb… Sıcaklık, kütle, zaman, uzunluk, öz kütle, enerji skaler büyüklüklerdir. Vektörel Büyüklük Yönü, doğrultusu ve değeri ile belirtilen büyüklüklere Vektörel Büyüklük denir. Kuvvet, Hız, İvme gibi büyüklükler vektörel büyüklük olduğundan vektörle gösterilir. Vektör: Yönlendirilmiş, sınırlandırılmış, ölçülebilen doğru parçasıdır. Vektör ( ----> ) ile gösterilir. Ucundaki ok işareti kuvvetin yönünü belirtir. 1. Kuvvetin Yönü: Örnek şekilde AB vektörünün ya da F vektörünün yönü A dan B ‘ ye doğrudur. 2. Kuvvetin Doğrultusu: Şekildeki AB vektörünün doğrultusu yere paralel ve C çizgisi üzerindedir. 3.Kuvvetin Uygulama Noktası: AB vektörünün başlangıç noktası A dır. Bitiş noktası ise B noktasıdır. 4. Kuvvetin Şiddeti: Şekildeki AB vektörünün şiddeti (değeri ) 5N dur. 1.Ayşe masayı 5N’luk kuvvet ile batı yönüne çekti. (Yönü) 2. Ayşe masayı 5N ‘luk kuvvet ile doğu batı doğrultusunda çekti. (Doğrultusu) 3. Ayşe masayı 5N ‘luk kuvvet ile doğu-batı doğrultusunda C noktasından çekti. (Uygulama noktası) 4. Ayşe masayı 5N ‘luk kuvvetle çekti. ( Şiddeti ) Kuvveti veya ağırlığı ölçmek için Dinamometreler veya yaylı el kantarları kullanılır. Dinamometreler, kuvvet ölçen araçlardır ve cisimlerin esneklik özelliğinden faydalanılarak yapılmışlardır. Üzerine kuvvet uygulandığında şekli değişen, kuvvet etkisi kaldırılınca eski haline dönen cisimlere esnek cisimler denir. Lastik, sünger, sarmal yay, lastik top, silgi,otomobil lastiği, bazı tişört ve çoraplar esnek cisimlerdir. Yapılarında sarmal yaylar bulunan dinamometreler kuvvetlerin büyüklüğünü ve cisimlerin ağırlıklarını ölçer. Dinamometreye asılan yük miktarı arttıkça dinamometre yapısındaki yay da uzar.Dinamometrenin üzerinde kuvvetin büyüklüğünü gösteren bölmeler bulunur. Dinamometre ile ölçüm yaparken yayların esneklik Yapılarında kullanılan metallerin cinsi ve kalınlığı, dinamometrenin ölçüm aralığını belirler. İnce yaylı dinamometreler çok küçük ağırlıkları, kalın yaylı olanlar ise daha ağır cisimleri tartmak için kullanılır. Kuvvet ve hareket Dinamometre Dikkat:Yaya kapasitesinden fazla kuvvet uygulanırsa yayın esneklik özelliği bozulur.Yaydaki uzama kalıcı hale gelir ve eski şekline dönemez. Kuvvet dinamometre ile ölçülür.Kuvvetin birimi Newton’dur. Newton, N ile gösterilir. Newton Bir cisme etki eden yer çekimi kuvvetine o cismin ağırlığı denir. Ağırlık, cismin bulunduğu yerdeki çekim kuvvetine bağlıdır. Ağırlık, dinamometre ile ölçülür. Kütle, değişmeyen madde miktarıdır. Kütle eşit kollu terazi ile ölçülür. Bir cismin ağırlığını bulmak için cismin kütlesi ile yer çekimi sabiti çarpılır. G=Ağırlık (N) m=Kütle (kg) g=Yerçekimi ivmesi Ağırlık G = m . g formülü ile bulunur. g=10 N/kg alınır. Birim Çevirileri: 1 kg-f= 10 N=1000 g-f 1 kg-f= 9,8 N ( Problemlerde yaklaşık 10 N alınır. ) 1 kg-f= 1000 g-f Bir cismin kütlesi her yerde aynı , ağırlığı ise bulunduğu yere göre farklı olabilir. Bir cisim, başka bir cisme kuvvet uyguladığında, ikinci cisim, birinci cismin uyguladığı kuvvete eşit büyüklükte fakat zıt yönde kuvvet uygular. Birinci cismin uyguladığı kuvvete etki, ikinci cismin uyguladığı kuvvete tepki kuvveti denir. Masa üzerinde duran bir cisim, ağırlığından dolayı masaya bir kuvvet uygular. Masa da cisme bir tepki kuvveti uygular. Masanın cisme uyguladığı kuvvet, cismin masaya uyguladığı kuvvete eşit ve zıt yönlüdür. örnekk İki ya da daha fazla kuvvetin yaptığı etkiyi tek başına yapabilen kuvvete bileşke kuvvet denir. Bileşke kuvvet R ile gösterilir. Bileşke kuvvetler Buradaki toplama, kuvvetlerin vektörel toplanmasıdır. Bileşke kuvveti oluşturan kuvvetlerden her birine bileşenler denir. Net kuvvet Aynı yönlü kuvvetlerin bileşkesi bulunurken kuvvetler toplanır. Bileşkenin yönü kuvvetlerin yönüyle aynıdır. Kuvve t bileşk esi Fen bilimleri Zıt yönlü kuvvetlerin bileşkesi bulunurken büyük kuvvetten küçük kuvvet çıkarılır. Bileşke kuvvetin yönü, büyük kuvvetin yönündedir. Hazırlayan: MELTEM BESTE ÖFKELİ KULLANICI ADI: Beste469 Beğenirseniz lütfen teşekkür edin .