Yönetim Süreçleri File

YÖNETİM
SÜREÇLERİ
Yönetim Süreçleri





Planlama
Örgütleme
Emir verme
Eşgüdümleme
Kontrol etme
Henry Fayol, yönetim
süreçlerini bilimsel
biçimde sınıflandıran il
yönetim bilimcidir.
Luther Gulick (POSDCoRB)







Planning - Planlama
Organizing – Örgütleme
Staffing – Kadrolama
Directing - Yöneltme
Coordinating - Eşgüdümleme
Reporting - Raporlama
Budgeting - Bütçeleme
Yönetimin
işlevlerini bu
şekilde
ayrıntılandırmıştır.
Yönetim Süreçleri







Karar
Planlama
Örgütleme
İletişim
Koordinasyon
Etki
Değerlendirme
Gregg ise, yönetim
sürecini yedi
eylemden oluşan bir
bütün olarak
tanımlamıştır. Bu
sınıflamanın diğer
unsurları da kapsadığı
ileri sürülebilir.
1. Karar
 Karar, yönetimin
kalbidir.
 Karar süreci, örgütte
değişiklik yapmak, bir
çatışmayı önlemek ya
da çözme ve örgüt
üyelerini etkilemek
amaçları ile kullanılır
(Bursalıoğlu, 2002, 79).
Bir yönetici okulda ne tür kararlar
verir?
Karar verme sürecinin aşamaları
(Bursalıoğlu, 2002, 85-89):
 Problemin anlaşılması
 Probleme ilişkin bilginin toplanması
 Toplanan bilgilerin çözümlenmesi ve
yorumlanması
 Seçeneklerin değerlendirilmesi
 En iyi seçeneğin bulunması
 Uygulama
 Değerlendirme
2. Planlama
Planlama (Bursalıoğlu, 2002, 97).
 Uygulamadan önce düşünmeyi öngören bir
zihinsel süreçtir.
 Önceden belirlenmiş amaçlara rasyonel bir
yaklaşım ve bunların gerçekleştirilmesine
hazırlık aşamasıdır.
 Geleceğe ilişkin kararsızlığı azaltır ya da
tümünü ortadan kaldırır, dikkat,n amaçlar
üzerinde odaklanmasını sağlar, ekonomik
işletmeye yol açar ve kontrolü kolaylaştırır.
Planlamanın İlkeleri (Başaran ve
Çınkır, 2012, 290):







1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
Amaca yönelik olma
Bütünlük
Ölçülebilirlik
Geliştirilebilirlik
Güvenirlik
Tutumluluk
Yalınlık
Planlama sürecinde yanıtlanması
gereken sorular (Aydın, 2007);







Başarılması gereken nedir?
Nasıl başarılacaktır?
Ne zaman?
Ne kadar süre?
Kim tarafından?
Nasıl?
Gerekli kaynaklar nereden
sağlanacak?
Eğitim Planlaması (Aydın, 2007):
 Eğitim planlaması, “rasyonel ve
düzenli çözümleme tekniğinin eğitim
sürecine, eğitimi öğrencilerin ve
toplumun gereksinimlerini
karşılamada ve amaçlarını
gerçekleştirmede daha etkili ve
verimli kılmak amacıyla
uygulanmasıdır”.
Eğitim planlaması şu özelliklere sahip olmalıdır
(Aydın, 2007):





Eğitim Planları;
1. Kısa (1-2 yıl), orta (4-5 yıl) ve uzun (10-15
yıl) vadeyi kapsamalıdır.
2. Toplumsal ve ekonomik kalkınma planları ile
bütünleştirilmelidir.
3. Eğitim sistemini bir bütün olarak ele almalı
ve kapsamalıdır.
4. Eğitim alanındaki gelişmelerin nicel ve nitel
boyutları bütüncül bir yaklaşımla ele alınmalıdır.
5. Eğitim yönetiminin ayrılmaz br parçası
olmalıdır.
3. Örgütleme
 Örgüt: iş ve işlev bölümü yaparak bir yetke
sıradizini içinde ortak amaçları
gerçekleştirebilmek için bir araya gelmiş
insanların etkinliklerinin eşgüdümlenmesidir.
 Örgütleme: örgütün amaçlarını gerçekleştirmek
için örgütsel yapı değişmelerini uygulamak,
örgütsel yapıyı kurmak, iç güçleri birleştirmek
ve bütünleştirmektir.
 Yeniden yapılandırma: örgütün yapısını yeni
koşullara uyarlamayı amaçlayan stratejik
yenileştirme girişimidir (Başaran ve Çınkır,
2012, 305).
Örgütleme süreci (Balcı ve Aydın, Bursalıoğlu,
2003, 81):
 1) Yapıyı kurma. Örgütün amaçlarını gerçekleştirmesi
için işlerin belirlenmesi, bölümlere ayrılması, önem
sırasına göre önceliklendirilmesi, basamaklandırılması,
her basamaktaki yetki ve sorumlulukların
saptamasıdır.
 2) Kadrolama. Örgütün amaçlarını gerçekleştirebilmesi
için gereken görevleri yapacak uygun nitelik ve
nicelikteki personelin görevlendirilmesidir.
 3) Donatım. İşgörenlerin örgütün amaçlarını
gerçekleştirmesini sağlayacak çalışma ortamının
sağlanmasıdır.
Örgütleme Modelleri
(Balcı ve Aydın,
Bursalıoğlu, 2003, 81):
 1) Dik (Kumanda-merkezi) örgütleme.
Örgütün merkez yöneticilerinden örgütün
diğer birimlerine giden tek emir zinciri vardır.
Bu model merkezi yönetim anlayışını temsil
eder.
 2) Yatık örgütleme. Yerel yönetim anlayışını
temsil eder. Taşra düzeyindeki örgütlerin
karar verme ve emir konusunda daha çok
özgürlüğe sahip olması söz konusudur.
4. İletişim
 Belirli duyguların, düşüncelerin,
bilgilerin iki ya da daha çok kişi
arasında paylaşılması, anlamların
ortaklaştırılması sürecidir.
 Yönetsel işlevleri yerine getirmek için
tüm bilgiler iletişim yolu ile toplanır
ve iletişi yolu ile diğer insanlara
yayılır (Balcı ve Aydın, 2003, 84).
İletişimin Öğeleri (Bursalıoğlu, 2002, 115):







Amaç
Verici
Mesaj
Kanal
Alıcı
Eylem
Dönüt
İletişimin İşlevleri





Bilgi taşır.
İlişkilere aracılık eder.
Etkileşime aracılık eder.
İletişim kararları taşır.
İletişim dönütleri taşır.
İletişim Türleri





Kişilerarası iletişim
Yönetsel iletişim
Yazılı iletişim
Sözlü iletişim
Sözsüz iletişim
5. Etki-Etkileme
 Etki: Etki bir kişinin, başka bir kişinin ya da
kümenin davranışını, değerlerini,
duygularını, tutumlarını, inançlarını kısaca
kişiyi ya da kümeyi değiştirme derecesini
gösterir; erkten daha geniş bir kavramdır
(Başaran, 2000, 122).
 Etkileme: Örgüt üyelerinin davranışlarının
etkilenerek örgütsel amaçlara ulaşmalarının
sağlanmasıdır (Balcı ve Aydın, 2003, 84).
Etkinin İç ve Dış Yolları
(Bursalıoğlu, 2003, 120):
 Etkinin Dış Yolları: Yetki,
enformasyon v hizmet içi eğitimdir.
 Etkinin İç Yolları: Bireysel
gereksinmelerin karşılanması, karar
sürecine katılma olanağı ve örgütün
üyelere benimsetilmesidir.
Etkileme
 Örgüt üyelerinin davranışlarını
yönlendirmede yaygın olan ancak
başvurulması önerilmeyen etkileme yolu
“yetkinin kullanılması” dır (Aydın, 2007,
165).
 Eğitim örgütleri formal yönü zayıf, informal
yönü güçlü örgütler olmaları nedeniyle,
yöneticinin rehberi anlayış gösterme boyutu
olmalıdır (Bursalıoğlu, 2003, 121).
6. Eşgüdümleme
 Eşgüdümleme süreci, “işbölümü ile birbirinden
ayrılan
yatayına
insangücü
kaynağını
tümleştirerek,
dikeyine
örgütün
ve
amaçlarını
gerçekleştirmeye güdüleme sürecidir (Başaran,
2000, 242).
 En iyi eşgüdüm, çalışanların örgütün amaçlarını
başarmalarına
katkılarını
sağlanır(Aydın, 2007, 162).
gördüklerinde
Eşgüdümleme Yöntemleri








Güdüleme
Özendirme
Gözdağı
Ödül ve ceza
Borçlandırma
Yarışma
İşe Sarma
İşi Çekici Kılma
(Başaran 2000, 126):
Eşgüdümleme Çeşitleri
1. Dikey Eşgüdümleme: Alttan üste,
üstten alta doğru işleyen bir süreçtir.
2. Yatay Eşgüdümleme: Birimler,
bölümler arası eşgüdümleme.
7. Değerlendirme
 Amacı;uygulamanın başarı derecesini
tarafsız olarak belirleyebilmektir (Bursalıoğlu,
2002, 125).
 Amacı; örgütün etkililik derecesini
artırmaktır. Değerlendirmede örgütün,
gerçekleştirmeye çalıştığı amaçları ne
derecede ve ne düzeyde gerçekleştirdiği
belirlenmektedir (Aydın, 2007, 172).
 Değerlendirme, değerlendiren ile
değerlendirilen arasındaki etkileşimdir
(Bursalıoğlu, 2002, 125).
DEĞERLENDİRME
 Yönetim süreci olarak değerlendirme
denildiği zaman akla denetim etkinlikleri
gelmektedir.
 Denetim etkinlikleri genel olarak, örgütte
yapılan etkinliklerin durumunun
belirlenmesi olarak tanımlanabilir.
 Denetim, planlanan örgütsel hedeflerden
sapmaları önlemek, örgütün işleyişini
izlemek ve düzeltmek amacıyla yerine
getirilen bir etkinliktir.
Denetleme Süreci
Dört aşamadan oluşur (Başaran ve Çınkır, 2012, 325):
 Ölçünleme. Bir işin başarı derecesini
belirleyecek standartların önceden
belirlenmesidir.
 Ölçme. Ölçülecek nesnenin sayısal değerlerini
ortaya koymaktır.
 Karşılaştırma. Ölçünleme ile belirlenen
standartların ve ölçme sonucu arasındaki farkın
karşılaştırılmasıdır.
 Düzeltme. Ölçün ve ölçme sonucundaki farkın
önceden belirlenen amaca uygun biçimde
ortadan kaldırılmasıdır.
Eğitimde Teftiş
Eğitimde Teftiş/Denetim
 Durum saptama
 Değerlendirme
 Geliştirme
(Aydın, 2005):
TES’de Müfettişler
 1) Milli Eğitim Denetçileri
(Eski Bakanlık
Müfettişleri)
 2) İl Eğitim Denetmenleri (Eski İlköğretim
ve Eğitim Müfettişleri)
Müfettişlerin Görevleri




İnceleme – araştırma,
Rehberlik ve yetiştiricilik,
Denetim ve kontrol
Soruşturma
Yararlanılan Kaynaklar
 Aydın, İ. (2005). Öğretimde Denetim. Ankara: Pegem
A Yayıncılık.
 Aydın, M. (2007). Eğitim Yönetimi. Ankara: Hatiboğlu
Yayınları
 Balcı, A., Aydın, İ. (2003). Anadolu Öğretmen Liseleri
İçin Eğitim Yönetimi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi
 Bursalıoğlu, Z. (2002). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve
Davranış. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
 Başaran, İ. (2000). Yönetim. Ankara: Feryal Matbaası.
 Başaran, İ. ve Çınkır, Ş. (2012). Türk Eğitim Sistemi ve
Okul Yönetimi. Ankara: Ekinoks Yayıncılık.