KRİZ NEDİR?
advertisement
Tünelin ucunda görülen ışık üzerinize doğru gelmekte olan trenin farı olabilir. Murphy Günümüzde örgütlerin başarıları, büyük oranda tehlike ve onun sonuçlarına karşı gösterecekleri duyarlılığa ve bu sürece ilişkin öngörü ve tedbirlere bağlıdır. İNEN YÜKSELİR, YÜKSELEN İNER, PARLAYAN SÖNER VE YÜKSELEN DURUR KUTADGU BİLİG Yeni dünya beklenmedik olaylarla ve sonuçlarla karşı karşıyadır. Böyle hızla değişen bir dünyada, geleceğin önceden kestirilebilmesi güç olduğu gibi, ileriye dönük anlamak, bir vizyon yerleştirmek ve verimli bir stratejik plan hazırlamak için elimizde yeterli delil yoktur. Tüm sosyal bilimler öğrenmekte ve değişmektedir. Bu noktada kriz yönetiminden önce KAOS TEORİSİ incelenmelidir. Kaos zamanları yönetici ve yönetiminin gücüne en çok ihtiyaç duyulan zamanlardır. Liderlik, otoriteyi yerinde kullanabilme, iletişim gibi yönetsel beceriler böyle durumlarda gerçek anlamdadır ( Demirtaş, 2000: 355-356 ). Dengenin geçici olarak bozulduğu ve kısa zamanda istikrar ve dengenin tekrar sağlanabileceği durum Hem düzen hem de düzensizliğin söz konusu olduğu, tahmin edilmeyen pek çok olay ve değişimin yaşanmasıyla beraber sistemin temel davranış tarzını sezmenin mümkün olduğu durum Hiçbir düzen ve genel trendin olmadığı durum KAOSLU ORTAMLARDA EĞİTİM YÖNETİCİSİNİN ROLÜ Dönüşümü Yönetme Hızla Yenilenme Becerisi Oluşturma Sistemi Değişebilir Kılma Düzeni ve Düzensizliği, Bugünü ve Geleceği Yönetme Öğrenen Örgüt Kurma ve Sürekliliğini Sağlama Tehdit edici müdahale edilmede yetersiz kalma durumudur (Mitroff ve Christine, 1993: 21 ). Beklenmeyen koşulların üstesinden gelme gerekliliği ve ivediliğidir (Tutar, 2000:15 ). Kriz ortamlarının gerili yaratması nedeniyle kriz yönetimi aynı zamanda STRES YÖNETİMİNİ gerekli kılmaktadır ( Tutar, 2000: 16-17 ). Bir örgütün (aile, şirket, belediye, bakanlık, sivil toplum v.b.) üst düzey hedeflerini ve işleyiş düzenini tehdit eden, bazen de örgütün yaşamını tehlikeye sokan ve ivedi tepki gösterilmesini gerektiren, örgütün kriz öngörme ve önleme mekanizmalarının yetersiz kalmasına neden olan örgütteki durumdur (Dinçer, 1992:314). Kriz durumu tahmin edilemez . Örgütün tahmin ve kriz önleme mekanizmaları yetersiz kalır. Kriz,örgütün amaç ve varlığını tehdit eder. Krizin üstesinden gelmek ve izlenmesi gereken yolların karalaştırılması için yeterli bilgi ve zaman bulunmaz. Kriz, ivedi müdahale gerektirir. Kriz, karar veren kişilerde gerilim yaratır. Yetersiz çevre analizi Mekanik ve hantal örgüt yapıları Kaynakların yeterli ve uygun olmaması Doğru iş ve / veya işi doğru yapma sorunu Uyarı sistemlerinden gelen sinyalleri algılama ve yorumlama sorunu. Finanssal problemlerin bir sonucu olarak gelişen kriz: (borçların artması, sermaye problemleri) Ürün ve piyasa krizi: (Pazar payının azalması ve piyasaya girememe) İnsan ve organizasyonel kriz: (istihdam ve yönetim problemleri, etkin olmayan yönetim, nitelikli emek problemi v.b.) Örgüt çalışanlarında gerilim artar. Kararların niteliği bozulur. Örgütsel çalışma artar. Çevresel değişimlere uyum yeteneği zayıflar. Çabuk karar alma zorunluluğu olur. Üst yönetimde otoriterleşme eğilimi olur. Zamanın daralması ve stres olur. Örgütlerin her olası kriz türü için hazırlıklı olmaları mümkün değildir. Ama YÖNETİLEBİLİR KRİZ TÜRLERİNE hazırlıklı olunmalıdır. Kriz Yönetimi; kriz olarak nitelenen durumu ortadan kaldırmak için planlı, sistematik ve rasyonel bir şekilde uygulanan faaliyetler topluluğudur. Başarılı yönetim, tehlikeye yönelik “KORKU KRİZLERİNİN” yönetimde muhtemel kayıpları asgariye indirilebilirken, “FIRSAT KRİZLERİNİN” yönetiminde muhtemel kazançların azamileştirilmesini mümkün kılar. Etkili kriz yönetimi KORKU VE KAYIP KRİZLERİNİ FIRSAT VE KAZANÇ KRİZLERİNE dönüştürmekle başarılabilir. Kriz dönemi 1. Kriz sinyallerinin alınması 2. Krize hazırlık ve korunma 3. Krizin denetim altına alınması 4. Krizin olumlu yanlarının saptanması 5. Kriz çözme yaklaşımı 6. Kriz sonrası rehabilitasyon 7. Öğrenme ve değerlendirme Aşırı Tepki Öz Savunma Gerilim Yalnızlık Kriz Güvensizlik Bitkinlik Endişe Korku Örgüt felsefesinde köklü bir değişiklik yapılır. Kriz yönetimi misyonuna uygun, mükemmel bir işbirliği düşüncesi oluşturulur. Kriz yönetimi stratejik planlamayla bütünleştirilir. Kriz yönetimi seminerler ve eğitim faaliyetlerini sürdürür. Yeni örgütsel vizyona uygun, görev stratejilerini oluşturur. Kriz yönetimi biriminin/ekibinin oluşturulması Kriz yönetimi için yeterli bütçe oluşturulması Sürekli gelişme ve değişim (kaızen) için politika ve programların oluşturulması Örgüte, çalışanlara ve ürünlere ait bilgilerin kompüterize edilmesi Krizi çözmeye yardımcı olacak hazırlıkların yapılması ve “STRATEJİK ACİL ÇÖZÜM ODASI”nın oluşturulması Ürün, hizmet ve üretim sürecinin risklerinin azaltılması Burada en büyük sorumluluk tepe yönetimine düştüğünden örgüte yeni bir ruh ve dinamizm kazandırmak için güçlü bir üst yönetim oluşturulması. Faaliyet grupları ile ilişkilerin arttırılması Korku ve panik halindeki bireylerle ilgili olarak, kriminal davranış bilgisinin arttırılması. Krizin duygusal/psikolojik etkileri konusunda uzmanların görüşlerinin alınması Çalışanlara psikolojik desteğin verilmesi ve stres yönetiminin yapılması Geçmişin kriz ve tehlikelerinin yeniden hatırlanması ve öğrenme faaliyetlerinin sürdürülmesi Bireyler okudukları ve duydukları konusunda peşin hükümlü ve seçicidirler, duymak istediklerini duyar, görmek istediklerini görürler. Korku ve diğer duygusal durumlar mesajın iletimini zorlaştırabilir. Güven eksikliği etkili iletişimin önemli bir engelidir. Örgütsel hedef ve amaçların yeniden saptanması Duyguları ve inançları harekete geçirme İnisiyatif kullanımında esneklik Örgüt geliştirme ve zihinsel canlanma Kriz yönetim ekibi oluşturma Ortak bir vizyon ve misyonda birleşme Yetki verme ve görevlendirme Tutum araştırmaları ve geri besleme Kriz ve zaman yönetimi Halkla ilişkiler ve iletişim Kriz çözme ve yönetmede etkin liderlik gerekmektedir. Kriz Sinyalleri alabilme Krize hazırlanma ve korunabilme Kriz yönetimi süresince etkin karar verebilme Kriz yönetimi sürecinde otoriteyi kullanabilme Kriz yönetimi sürecini planlayabilme Kriz yönetimi sürecini örgütleyebilme Kriz yönetim sürecinde eşgüdüm sağlayabilme Kriz yönetim sürecinde denetim altına alabilme Normal durumuna geçişi sağlayabilme Kriz yönetimi sürecinde öğrenme ve değerlendirme yapılabilmelidir. • İç ve dış belirtileri görememe • Harekete geçmeme ve reaktif tutum • Otoritenin merkezileşme eğilimi • Bürokratik sabotaj ve bürokratik felç • Sorumluluk almama ve sorumluluktan kaçma Krizi denetim altına alma, ancak denetlenebilir ve zararları sınırlandırılabilir, yani YÖNETİLEBİLİR KRİZ için mümkündür. Kriz yönetimine karşı olumlu tutum geliştirmek Faaliyetlerde sorumluluğun başarılması yoluyla güven oluşturmak Örgütün krize düşmesini önlemek amacıyla politikalar geliştirmek, yazılı planlar yapmak Kriz kontrol ve risk denetimi takımları kurmak Olası kriz durumundan etkilenecek olanları belirlemek Organizasyonun adına gelecek zararı minimize etmek maksadıyla etkili iletişim kanalları oluşturmak Tüm bu faaliyetleri test etmek, yine test etmek ve tekrar test etmek Daima umulmayanı beklemek ve ona hazırlıklı olma gerekliliği Olaylar plana göre gelişmese bile, bir değişim planı hazırlamak krizi denetim altına almak Kriz yönetim ekibinin (KYE) ilk işi, örgütün kültürünü değiştirecek bir beceriyi ortaya koymaktır. KYE’nin anahtar rolü, mümkün olduğu kadar krizin oluşmaması için sigorta olmaktır. KYE, sadece örgütün politikaları için gerekli olan fon veya kaynakları SAĞLAMAZ, AYNI ZAMANDA BU POLİTİKALARI UYGULAMAK İÇİN SORUMLULUK TAŞIR. Tüm kriz durumlarının çok yönlü öngörümlemesini yapmak Kriz ile ilgili stratejiler ve prosedürler geliştirmek Prosedürleri ve politikaları uygulamak ve onları test etmek Esneklik için yalın bir organizasyon modeli gerekir. Etkin bir karar destek sistemi kurulmalıdır. Kriz ve öğrenen organizasyonlar Reorganizasyon ve süreç yenileme faaliyetleri gerekir. Kriz ortamında strateji çok önemlidir. Krize karşı organize iyileştirme: K A I Z E N Kriz süresince geniş kapsamlı yönlendirme telkinlerinde bulunmak KYE’nin çalışması formalleşme derecesi düşük çalışma şartları oluşmalıdır. Örgütün amaçları dediğimiz çok genel anlama ters düşmedikçe ekibin kendi amaçlarını kendisinin koymasına olanak tanınmalıdır. Başarılı bir yönetimle tehlikeye yönelik korku ve kayıp krizlerinin muhtemel kayıplarını asgariye indirerek fırsat ve kazanç krizlerine döndürmek ve örgütün öğrenmesini sağlamaktır. Kesin olan şey günümüz örgütlerinin krizden kaçma ve krizi yönetme becerilerine sahip olması gereken liderlere sahip olması gereken liderlere sahip olmalarıdır.
