BEDEN DİLİ İLE İLETİŞİM

BEDEN DİLİ İLE İLETİŞİM
İLETİŞİM NEDİR?
 1)Duygu,
düşünce, deneyimlerin
biçimlendirilmesi ve paylaşılmasıdır.
 2)insanlar tarafından anlaşılmaktır.
 3)Karşılıklı etkileşme sağlayabilme
sürecidir.
Psikoloji Kapsamında İletişim
 Kişi
içi iletişim
 Kişiler arası iletişim
 Örgüt içi iletişim
 Kitle iletişimi
Genel İletişim Süreci Modeli
 Gönderici
 İleti
 Kodlama
 Kanal
 Alıcı
 Geri
 Ortam-gürültü
bildirim
İLETİŞİMİN ÖZELLİKLERİ:
İletişim sadece konuşmadan ibaret
değildir.Sözsüz iletişim de büyük rol oynar.
 İletişimin ilk dakikaları çok önemlidir.İlk
izlenim adını verdiğimiz bu durum insanlar
için çok önemlidir.
 İletişim sadece bilgi alış verişi
değildir.Anlamaya yinelik bir durumdur.

İletişim iki yönlüdür .
 İletişim karşımızdaki kişi ile yapılır.Bir
etkileşimdir.
 Geri alınamaz,tekrarlanamaz .
 İletişim bir
bütündür.Konuşma,jestler,mimikler,vücudun
duruşu,ses tonu gibi öğelerle oluşur
bunlardan sadece birini ele almak olmaz.
 İletişim öğrenilebilir.

İlk İzlenim
İnsanlar üzerinde yarattığımız ilk izlenim 30
saniye içerisinde oluşur.Bu sürenin bilinçli
bir şekilde kullanılması karşıdaki kişi
üzerinde istenilen izlenimin doğmasına
imkan verir.
İLETİŞİM TÜRLERİ
1)Yazılı iletişim
2)Sözlü iletişim
3)Sözsüz iletişim
Yazılı iletişim: İletişimin yazılı ifadelerle
yapılmasıdır.İletişim araçları olarak
mektuplar,yazılar,makaleler vb.. gibi öğeler
kullanılabilir.
 Sözlü iletişim:İletişimin sözlü ifadelerle yapılan
halidir.Konuşmalar şeklinde iletişim kurulur.
 Sözsüz iletişim(Beden dili):İletişimin en
büyük parçasını oluşturur.Burda karşımızdaki
kişiyle beden dilimizle jest ve mimiklerimizle ses
tonumuzla vb.. iletişim kurarız.Beden
dilimiz,jestler,mimikler,oturuş duruş gibi çeşitli
tavırlarla kendini ortaya koyar.İnsanlar arası
iletişimde bireyin durumuna ilişkin
değerlendirmelerini taşıyan bu aracılara sözsüz
mesajlar denir.Sözsüz mesajlarla taşınan bu
anlatım biçimine de sözsüz iletişim denir.

Sözsüz iletişimde ;
Söylenmek anlatılmak istenen şeyin “ne
söylediği” değil “nasıl söylendiği” önem
taşımaktadır!!!!!
Sözsüz iletişimin işlevleri:
Etkileşimi yönlendirme işlevi
 Duyguları açığa vurma işlevi
 İletişimsizliği olanaksız kılma işlevidir.

SUSMA.BİR İLETİŞİM
BİÇİMİDİR.
İnsanların yüz yüze kurdukları
ilişkide, kelimeler %10, ses
tonu %30, beden dili %60
önem taşır.
Beden Dilinin Öğeleri
Beden Duruşu
 Mimikler
 Başın kullanımı
 Jestler
 Göz teması
 Ayakların kullanımı
Oturmak için seçilen yer
 Oturma biçimi
 Mesafe
 Giyim
 Aksesuarlar
 Bakım ve makyaj


Beden Dili iki’ye ayrılır:
1)Birincil işaretleme sistemi:Bu mesajlar tüm
insanlar için evrensel nitelik taşır.Doğuştan getirilen bazı
duyguların yansıması tüm insanlar için ortak özellikler
taşır.Organizmanın en temel ihtiyaçlarından kaynaklanan
haz ve eylem yaşantılarının ve bu yaşantılara bağlı olarak
ortaya çıkan duyguların bedendeki sinyalleridir.
Tüm insanlarda ortak olan yüz
ifadeleri

Mutluluk

Korku

Öfke

Hayret

Üzüntü

Tiksinti
(BEDENİN DİLİ,BALTAŞ,ACAR-ZUHAL,REMZİ KİTABEVİ,SAYFA
40,RESİMLER)
Farklı toplum yapıları ve kültürler içinde farklı
anlamlar yüklenen sözsüz iletişim kodları bazı ortak
özelliklere sahiptir.
Duygu ve coşkuları etkin bir biçimde dile getirme
 Kişiler arasındaki ilişkileri tanımlama ve belirleme
 Sözlü iletişimin içeriği hakkında bilgi verme
 Güvenilir mesajlar sağlama.

2)İkincil işaret sistemi
Bazı kavramlar nesneden bağımsızlardır fakat onu
oluşturan kültürle bağımlılardır.Beden diline kültürün
yansıması ve beden dilinde farklılıkların olması bu
düzeyde söz konusudur.Soyut ve sözel olarak anlamsız
olan sözlü semboller ancak nesnelerle var
olurlar.Kültürlerin nesne ve olayları adlandırma farklılıkları
ile birlikte sözel sembol farklılıkları ortaya çıkmıştır.Bu
anlatımların ifadelerinde de farklı yöntemler kullanılır.
Bölgeler ve hakimiyet alanları

Özel alan:Çok yakınlarımızın girebildiği
alanlardır.Anne baba çok yakın akraba ve dostlar
girebilir.Kişinin onayı olmadan bu alana
girildiğinde kişide hem fizyolojik hem de
psikolojik bozulmalar ortaya çıkabilir.Örneğin
kalbin hızla atması stresin yükselmesi gibi..

Kişisel alan:45 -50cmden mesafeden
başlayıp 120 cm’ye kadar uzanan bir
alandır.Aile dışında iş hayatında
kullandığımız mesafe alanıdır.

Sosyal alan:Arkadaş,tanıdıklar yakın
çevrenin sosyalleşme etkinlikleri
alanıdır.120-350 cm’lik alandır.İlişkilerin
genel durumuna göre mesafe sınırı
genişleyebilir.

Genel alan:Bağımsızlık sınırının başladığı
alandır.Halka hitap eden konuşmacının
alanıdır.Mesela içine kapalı utangaç insanlar bu
mesafeyi dışadönük insanlara göre daha uzak
tutarlar.Aynı şekilde dışadönükler daha
dağınıkken,içedönük kişiler daha titiz ve
düzenlidirler.
BEDENSEL TEMAS:
İnsanlarda dokunma rahatlık verir.Temas insanlara
huzur verir.Yapılan deneylere göre maymunlara
yapma anneler gösterilmiştir.Maymunlar telli
kaplı olan ve tel üstüne sünger kaplı olan 2
anneyle muhatap edilmiştir.Maymunların sünger
olan anneyi tercih ettiklerini ortaya koymuştur.Bu
da dokunmanın huzur verdiğinin
kanıtıdır.Dokunma kişilerarası sevme,yakınlık,güç
statü gibi kültürel faktörlerle yakından
ilişkilidir.Dokunma bir kişiye olabileceği gibi bir
nesneye de olabilir.Dokunma alışkanlığı sinirliliği
güvensizliği,sabırsızlığı ve korkuyu belirten
ipuçları da olabilir .Kişiler herhangi bir stres
ortamında heyecan anında kalem gibi
nesnelerden destek alabilirler .
Tokalaşma da bedensel temasa örnektir ve
birçok açıklaması bulunmaktadır.Şekillerine
göre farklı anlamlar ifade edebilir.


Ses tonu:Ses tonu,sesin yüksekliği sesin
temposu duygularımızın en önemli
aktarıcısıdır.Her türlü duygusal
ifademiz,hüznümüz sevincimiz sesle
karşımızdaki kişiye iletilir.
Jest ve mimikler: Jestler ve mimikler kişilere
görsel sinyaller gönderen hareketlerdir.Her bir
jest düşünce ve duygu ürünü olduğu için doğal
olarak bu özellikleri barındırır.Yüz kaslarının
anlatım amaçlı kullanımı mimikleri
baş,el,kol,ayak,bacak bedenin kullanımı da
jestleri oluşturur.
Jest ve mimikler iki’ye ayrılır:
1)
2)
Esas jest ve mimikler:duygu ve
düşüncelerimizi somutlaştıran
eylemlerdir.Baş sallama göz kırpma gibi
elimizde olan jestlerdir.Planladığımız
mesajları iletir.
İkincil jest ve mimikler:Kendiliğinden
oluşan esas olarak yapılmayan,refleks
gibi hareketlerdir.hapşırma öksürme
gibi…Bu jestler sosyal değildirler.
Esas jestler ;anlatım jestleri,sosyal jestler,mimik jestleridir.

ANLATIM JESTLERİ: Bireye özgüdürler,kültürden
bağımsızdırlar.Mutluluk,korku,öfke,hayret,üzüntü,tiksinti bu gruba
girer.

SOSYAL JESTLER: Bunlar sosyal ortamlarda yüzümüze yerleşmesi
gereken mimiklerdir.Esas olan kişinin kendisinden bekleneni
vermesidir.

MİMİK JESTLER: Taklit ve tanımlama jestleridir.Bu jestler
de;tiyatroya özgü jestler,taklit jestler,teknik jestler ve kod
jestleridir.
Eller ve kollar jestlerin en önemlileri olmakla beraber ayaklar da
jestlerde önemlidirler.Bu jestler konuşma ile yakın ilişki
içersindedirler sözlü iletişimi tamamlarlar.Kişiler sözle ifade
edemedikleri şeyleri önce elleriyle tarif etmeye çalışmışlardır.
YÜZ İFADELERİ VE BAŞ HAREKETLERİ
YÜZ İFADELERİ: İnsan yüzü çok mesaj verebilecek
niteliktedir.Beden dilinin en etkileyici bölümüdür.İnsanlar
önce baş hareketlerine göre değerlendirme yaparlar.Yüz
ifadesini kişi üzerinde bıraktığı etki ilişkinin seyrini
değiştirir.Araştırmalara göre,insanın düşüncesi duygu ve
yüz ifadeleri arasındaki doğrudan bağlantıyı engeller
etkiler yönlendirir.Yine çeşitli kültürlerde yapılan
araştırmalara göre 6 temel yüz ifadesinin olduğu
belirlenmiştir.Üzüntü,tiksinti,mutluluk,korku,öfke,hayret
bunlara örnek gösterilebilir.İnsanların yüzlerinde
mimikleri gerçekleştirmek üzere 20 kadar kas
bulunmaktadır.
Yüz kasları duyguları ifade etme
açısından 3 bölüme ayrılmıştır.
-Alın kasları
-Göz kapakları ve çevresi kasları
-Ağız bölgesi,dudaklar ve çene bölgesi
BAŞ İFADELERİ: Başın duruşu önemlidir
ve iletişimde önemli rol oynar.Başı hafifçe
yukarı olan kişinin üstünlük taslayan biri
olduğunu,başı önünde olanların ise
çekingen ve efendi diye tarif edilen kişiler
olduğu belirlenmiştir.
GÖZLER
Sözle olmayan ifadelerin en iyi yansıtıldığı bölümdür
gözler.İnsan bedeninin en çok dikkat çeken yeri
yüzü,yüzünde ise gözleridir bu nedenledir ki gözler
beden dili ile iletişim açısından önemli rol
oynar.İnsanların gözünün içine bakmak güven işaretidir.
En iyi konuşmacılar kişilerin gözlerin içine bakandır.Gözler
yalanı ortaya çıkarmada da etkilidirler.Yalan söyleyen kişi
karşındakinin gözlerine bakamaz,gözlerini kaçırır.Gözleri
kırpıştırmak endişenin,saklanmak istenen duygunun ya
da gerilimin işareti olabilir.Göz bebekleri de kişilerin
psikolojik durumlarına göre büyür ya da küçülür.Sevinçli
bir olay karşısında gözbebekleri genişler,hoşlanılmayan
bir durumda ise gözbebekleri küçülür.
ELLER KOLLAR VE PARMAKLAR
İnsanlar konuşmayı etkili kılmak için el kol hareketlerini
kullanırlar.Kollar v eller yüzden sonra gelmektedir.Eller hem karmaşık
hem de en çok anlam ifade eden birimlerdir.Parmağın havaya
kalkması otoriter bir anlam ifade eder bu savunulan görüşteki
karalılığı ifade eder.Kişiye parmak uzatma tehdit olarak
algılanabilir.İki avuç içinin de dışarı bakması eleştirilere kapalı bir
tutum oluşturur.Avuç içini göstermek dostça bir davranıştır.Elin tersi
saldırgan,olumsuz duygular içerir.En etkili el kullanma yolu ise
havaya doğru yumruk yapmadır.Bu davranış genelde halka
hitabetlerde kullanılır.Ellerin parmaklarla birleştirilip çatı hareketi
yapması konunun ilgiyle dinlendiğinin göstergesidir.Kolların hareketi
de özel önem taşır.Kolları kenara açılmış insan kendine güvenen
insandır.İki elin önde birleştirilmesi üstünlük belirleyicisidir.
Kişiler kendilerini güvensiz hissettiklerinde herhangi bir
stres ya da heyecan halindeyken kendi bedenine
kollarına ya da belirli objelere yönelirler.Kollarını kullanma
biçimleri kişilerin hangi durumda olduğunu
belirleyebilir.Destek objeleri olarak da özellikle özgüveni
düşük olan insanlar herhangi bir nesne kalem gibi tutma
ihtiyacı hissederler.İnsanın kendi kendisiyle bağ kurması
kendine güvenini yerine getirir.İnsanın kendi bedenine
teması onun huzursuzluğunu ve stresini azaltır.
Rahat
Düşünceli
İlgili
 HUZURSUZ
 OLUMSUZ
HAZIR
YAKLAŞIMLI CEVABA
ELLER
TAKİPÇİ
 SİNİRLİ
 HUZURSUZ

TAKİP EDİYOR
RAHAT
KARŞISINDAKİNE
GÜVENİYOR
ELLER
ÜRKEK
 ÇEKİNGEN
 HUZURSUZ OTURUŞ

RAHAT
İLGİLİ
BEKLEDİĞİNİ BULUYOR



HAFİFE ALAN
KENDİSİNE AŞIRI GÜVENEN
KARŞISINDAKİNİ CİDDİYE ALMAYAN
ÇEKİNGEN
İÇE KAPANIK
DESTEK BEKLEYEN



DÜŞÜNCELİ
HUZURSUZ
VERECEĞİ CEVAPTAN EMİN OLMAYAN
DÜŞÜNCELİ
İLGİLİ
RAHAT, TAKİPÇİ
AŞIRI İLGİLİ
 ETKİLEMEYE ÇALIŞAN
 HAKİM OLMAK İSTEYEN

SIKILMIŞ
İLGİSİ DAĞILIYOR.
GÖVDE DURUŞ VE AYAKLAR
Göğsümüzün odak noktası beden dilinin ifade merkezi
olarak adlandırılır.Duruş beden dilinin temel
parçalarından birisidir.Bakıldığında kişinin gene ruh
haline göre bilgi verir.Vücudun duruş şekline göre
saldırgan,kaygılı,neşeli,kendini beğenmiş,düşünceli
heyecanlı bir görüntü teması çizilebilir.
 İnsanlar gergin oldukları zaman omuzları
kalkıktır,psikolojileri rahatladığında ise omuzları düşük bir
durum sergiler.Başın öne düşük görünüşü şüphe,yenik
düşme,küçük görme,korku ve güvensizliğin göstergesi
olabilir.Bedenin yandaki kişiye eğilmesi ilginin
göstergesidir.
 Bacak bacak üstüne atmak daha çok sosyal bir
davranıştır.Zamanla öğrenilir.





Koltuğa gömülmüş,elleri ensesinde rahat bir oturuş biçimi sergileyen
bir kişinin ikna edilmesi hem zor hem de iletişime kapalı bir duruş
sergilemektedir.
Ayak ayak üstüne atılarak aynı zamanda kolların gögüs bölgesinde
kavuşturulması kendine güvenen bir görüntü verse de aynı zamanda
kendini beğenmiş bir duruş da çizebilir.
Oturma şekli ve ayakların konumlanma biçimi en az yürüyüş kadar
mesaj içerir.Oturma esnasında,ayakların öne uzatılması rahatlık ve
rehaveti sandalye altına alınması tedirginliği ve özellikle kollarla
birlikte yapıldığında iletişime kapanma eğilimini ayak ayak üstüne
atılması ve gövdenin geriye alınması eleştirel yaklaşımı
anlatmaktadır.
Ayakların aldığı pozisyonlara örnek bir diğer hareket de ayak
bileklerinin kitlenmesidir.Savunmaya geçme olarak yorumlanabilir.
OTURUŞ
RAHAT
 GÜVENLİ
 UYUMLU
 HUZURLU

AŞIRI HUZURSUZ.
ÇEKİNGEN
SIKILMIŞ.
BİTİŞİ BEKLEYEN
DÜŞÜNME-TAKİP
İLGİSİZ
 KOPMUŞ
 KONU DIŞI KALMIŞ
 BAŞKA YERDE

İnsanların kendilerine temas ettikleri ve gerginliklerini
azalttıkları en çok kullanılan 7 davranış şunlardır


Çeneye yaslanmak
Saçı okşamak
Yanağa yaslanmak
 Ağza temas etmek
 Şakağa yaslanmak
 Elleri cebe sokmak
 Kollarla bedene yaslanmak.

(BEDENİN DİLİ,ACAR-ZUHAL BALTAŞ,REMZİ KİTABEVİ,39.BASIL,SAYFA 76)
BEDEN DİLİ MESAJLARI
Beden dili her kültüre göre değişiklik arz edebilir.
 Beden dili kadın ve erkekler arasında farklılık
gösterir.
 Beden dili insan dışındaki canlılarda hayvanlarda
da gözlemlenebilir.
 Beden dili kişiden kişiye de farklılık gösterebilir.

(BAŞARILI VE ETKİN ÖĞRETMENİN BEDEN DİLİ,MAHMUT AÇIL,ARMONİ YAY.
1.BASIM,SAYFA35)
ETKİLİ BİR BEDEN DİLİ
KULLANIMI İÇİN









Her davranış bir söze bedeldir.
İletişimde sadece sözlere değil kişinin beden diline de dikkat
edilmelidir.
Karşımızdaki kişiyle sağlam göz teması kurulmalıdır.
Başın dik tutulması gereklidir.
Kiminle iletişim halindeyse kişi göğsü ona dönük olmalıdır.
Yüz ifadesi olarak canlı olunmalıdır.
Başı sık sık öne arkaya iterek karşıdaki kişiye dinliyorum mesajını
verilmelidir.
Çok aşırıya kaçmadan jestler kullanılmalıdır.Eller göĞüste fazla
kavuşturulmamalı,konuŞurken ağız kapatılmamalıdır.
Mesafe olarak kişiye yakınlık derecesinde bir mesafede
durulmalıdır.
Daima konuşulan,iletişim kurulan kişiye doğru
dönülmelidir.Birden fazla kişiyle iletişim kuruluyorsa
mutlaka merkez hepsine açık tutulmalıdır.
 İnsanları tedirgin etmeden mümkün olan her
zamandan bedensel temas kurulmalıdır.
 Dış görünüş olarak statüye uygun bir biçimde
kıyafet,aksesuar kullanılmalıdır.
 Saç vb her şey bakımlı ve düzenli olmalıdır ki bu
karşınızdaki kişiye olumlu mesajlar verebilsin.
 İletişimin sözel kısmında ise konuşmalarda çok fazla
hızlı yada çok konuşmaktan kaçınılmalıdır.Ses
yüksekliği ve ses tonunun ayarlanması ve kullanılması
da çok önemlidir.

SONUÇ
Sonuç olarak kişiler arasındaki iletişimde sözsüz
ifadeler son derece önemlidir.Kişilerin duygu ve
düşünceleri hal ve hareketlerine yansıdığından
kişileri tahlil etmek kolaylaşır fakat burada
unutulmaması gereken nokta beden dili
ifadelerinin toplumdan topluma kültürden kültüre
değişebileceğidir.Aynı zamanda tüm insanlar için
ortak özellikler taşımayabilir çünkü bir davranışın
altında yatan birden çok sebep vardır bu nedenle
beden dili her zaman en doğruyu
söylemez.Evrensel olan bazı yüz ifadeleri
dışındaki hareketleri yorumlarken bu özellikler
göz önünde bulundurulmalıdır.