Hamilelik ve Çocukta Sigaranın Etkileri
advertisement
Hamilelik ve Çocukta Sigaranın Etkileri Dr Uğur Özçelik Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Göğüs Hastalıkları Bölümü Çocuklarda sigaranın etkileri • İntrauterin dönemde başlar • Emzirme ile nikotin ve diğer metabolitler • • bebeğe geçer Doğum sonrası sigara dumanına maruz kalmanın etkileri görülür Çocukların ve gençlerin erken yaşta sigaraya başlamaları konusunda özellikle sigara firmalarının özendirmesi sonucu direkt sigara içme sonucu etkiler görülür Sigaranın etkileri intrauterin dönemde başlar Sigara içen 31.9+5.5 haftalık gebe 15 kadının serumunda ve kordosentez ile fetüsdeki nikotin ve COHb düzeyleri ölçülmüş. Belirgin korelasyon saptanmış (r:0.96, r:0.72) (Acta Paediatr 1999;88:327) Nikotin ve metabolitleri anne sütünden geçer Esas olarak anne sütü ile beslenen ve anneleri sigara içen bebeklerde, idrar kotinin düzeyleri aktif sigara içiciler düzeyinde bulunmuş. (Acta Paediatr Scand 1992;81:550-557) Çocukların pasif olarak sigara dumanına maruz kalması çok yaygın Çocukların; • ABD’de %33-70 • İngiltere’de %50 • Türkiye’de %75’i pasif olarak sigara dumanına maruz kalıyor Çocuklarda annenin sigara içmesinin etkileri daha fazla saptanmış Babaların sigara içmesinin de etkileri önemli Ülkemizden yapılan 9-13 yaşları arasındaki 360 çocuğun SFT ile değerlendirildiği bir çalışmada soru formları ile annelerin %27.5, babaların %79 ve en az bir ebeveynin sigara içme oranı %81.5 olarak bulunmuş. Babaların sigara içme oranı ile çocuklarda SFT parametrelerinde azalma arasında anlamlı istatistiksel ilişki saptanmış. Postgrad Med J 1999;75:339-341. Pasif içicilikte risk faktörleri • Evde içilen sigara • sayısı arttıkça, çocuğun serumundaki kotinin düzeyi artar Çocuğun bulunduğu odada sigara içilmesi çocuğun idrarındaki kotinin düzeyini artırır. (JAMA 1998;280:135-139) Çocuklar ve gençler sigara içmeye özendiriliyor • Ebeveynlerin sigara • • • içmesi Arkadaşların sigara içmesi İdollerin sigara içmesi Sigara reklamları Çocuklar ve gençler sigara içmeye özendiriliyor • Sigara içmek bir büyüme sembolü • Adölesan yaşta bir gruba ait olmak için önemli İdoller Gençlik idollerinin sigara içmesi veya basında sigara içen görüntülerinin yer alması Sigara firmalarının reklamları Hindistan’da 1996 yılında sigara reklamlarının etkilerinin değerlendirildiği 13-17 yaş arasındaki 5822 çocuğun alındığı bir çalışmada; bir sigara firmasının sponsorluğunda gerçekleşen uluslar arası bir spor karşılaşması sonrası sigara içme oranı %2.4’den %11.1’e çıkmış. J Indian Med Assoc 1999;97:354-356 Sigaraya başlama yaşı ile erişkin dönemde sigarayı bırakamama arasında ilişki var. 16 yaşından önce sigaraya başlayan çocukların 35 yaşına geldiklerinde sigara içmeye devam etme oranları; 16 yaşından sonra sigaraya başlayanlara göre 2.1 kat daha fazla (Addict Behavior 1999;24:673677) İntrauterin dönemde sigaraya maruz kalmanın bebek üzerindeki etkileri • Akciğer fizyolojisindeki değişiklikler (rat çalışmaları) *Akciğer volümlerinde azalma *Gelişmiş alveol sayılarında azalma *Parankimal elastik dokuda azalma *İntersitisyum dansitesinde artma *Elastin ve kollajenin gelişiminde azalma *Clara hücrelerinden salınan proteinde artma İntrauterin dönemde sigaraya maruz kalmanın bebek üzerindeki etkileri • Akciğer fizyolojisindeki değişiklikler (insan çalışmaları) *Solunum fonksiyonlarında azalma *Havayolu aşırı duyarlılığında artma *Otopsi çalışmalarında tanımlanan bazı değişiklikler İntrauterin dönemde sigaraya maruz kalmanın bebek üzerindeki etkileri • Anneleri gebelikte sigara içen yenidoğanların anneleri sigara içmeyenlere göre FRC düzeyindeki maksimal ekspiratuar akımlarının %50.6 oranında azaldığı gösterilmiş (Am Rev Respir Dis 1992;145:1129-1135) İntrauterin dönemde sigaraya maruz kalmanın bebek üzerindeki etkileri • 5263 çocuğun katıldığı bir çalışmada özellikle astımlı çocuklarda annenin gebelikte sigara içmiş olmasının MMEF ve FEV1/FVC oranını azalttığı bulunmuş. Erkek çocuklarda bu etki daha belirgin saptanmış. (Am J Respir Crit Care Med 2000;162:2097-2104) İntrauterin dönemde sigaraya maruz kalmanın bebek üzerindeki etkileri İnfant SFT’si doğum sonrası 72 saat içerisinde 100 sigara içmeyen, 189 sigara içen annenin bebeğine uygulanmış. Sigara içmenin doğum kilosu ve boyunda azalmaya neden olduğu; akciğer hacimlerinde belirgin bir fark yaratmadığı, erkek bebeklerde kompliansı, kız bebeklerde konduktansı azalttığı gösterilmiş. (Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed 1999;80:F8-14) İntrauterin dönemde sigaraya maruz kalmanın bebek üzerindeki etkileri Anneleri sigara içen bebeklerde prematürelik sık olmakla birlikte, L/S oranları daha matür, surfaktan daha olgun düzeyde bulunmuş. Amnion sıvısı kotinini ile kortizol arasında pozitif korelasyon saptanmış. (Obstet Gynecol 1992;79:564-570) Sigara dumanına maruz kalma ve solunum yolu hastalıkları Düşük doğum ağırlıklı 160 bebeğin ilk 2 yaşta izlendiği bir çalışmada; çocukların solunum yolu hastalıkları için hastaneye yatırılmalarında eğer anneleri ağır içici ise (günde 20 sigaradan fazla) anneleri sigara içmeyenlere göre 4.5 kat; hafif içici ise (günde 20 sigaradan az) 2.9 kat fazla risk taşıdıkları gösterilmiş. (Am J Respir Crit Care Med 1994;150: 54-58) Sigara dumanına maruz kalma ve solunum yolu hastalığı Bu konudaki 38 çalışmanın sonuçlarının ortak değerlendirildiği bir çalışmada erken yaşta solunum yolu hastalığı geçirmede ebeveynlerden birinin sigara içmesi ile risk 1.57; annenin sigara içmesi ile 1.72 kat artmakta. (Thorax 1997;52:905-914) Sigara dumanına maruz kalma ve SFT 8-11 yaşları arasındaki 2765 Avustralyalı çocuğun alındığı bir çalışmada, evde günde 20’den fazla sigara içilen evlerde yaşayan çocuklarda FEF25-75’in %2.4 daha düşük olduğu bulunmuş. (Am J Respir Crit Care Med 1996;153:218-224) Sigara ve SFT ABD’de 1974-1989 arasındaki 5158 erkek ve 4902 kızın alındığı bir çalışmada çocukların sigara içmeleri ile adolesan yaştaki SFT’leri değerlendirilmiş. Kızlarda günde içilen her paket sigaranın FEF25-75’de %3.2, erkeklerde %3.5 azalmaya neden olduğu saptanmış. Adolesanlarda sigara içmenin hafif solunum yolu obstruksiyonuna neden olduğu ve akciğer gelişimini duraklattığı düşünülmüş. (NEJM 1996;335:931-7) Sigara dumanına maruz kalma ve astım 0-5 yaşları arasında 4331 çocuğun değerlendirildiği bir çalışmada anneleri en az yarım paket sigara içen çocuklarda toplam 2.1 kat daha fazla astım görülme riskinin olduğu; ilk yaşta ise bu riskin 2.6 kat daha fazla olduğu gösterilmiş. (Pediatrics 1990;85:505-511) Sigara dumanına maruz kalma ve astımın şiddeti 3-14 yaşları arasındaki astım atağı ile acile başvuran çocukların diğer nedenler ile acile başvuran çocuklar ile karşılaştırıldığı bir çalışmada annenin sigara içmesinin astımlılarda 2 kat fazla olduğu ve çocukların idrarda kotinin /kreatinin oranlarının astımlı çocuklarda daha fazla olduğu saptanmış. (Am Rev Respir Dis 1992;145:594-599) Sigara ve atopi • Anneleri sigara içen çocuklarda cilt • • testlerinde allerji daha sık saptanmış. Ebeveynleri sigara içen erkek çocukların kan IgE ve eozinofil düzeyleri daha yüksek bulunmuş. Farelerde yapılan çalışmalarda sigara dumanına maruz kalmanın TH2 yoluna kaymaya neden olduğu bulunmuş. Sigara ve ani bebek ölümü sendromu • Annelerin gebelikte ve • bebeklikte sigara içmesi ile ilişkisi olduğu bir çok çalışma ile gösterilmiş. Bebeklerde gebelikte sigaraya maruziyetin obstruktif apneyi 2.7 kat artırdığı gösterilmiş. Sigara ve otitis media • Sigaraya maruz kalan çocuklarda akut otitis media sıklığı artar. Pasif sigara içme ve kanser Gebe fareler 4 saat boyunca sigara dumanına maruz bırakılmış veya sigara dumanı kondanse edilerek uygulanmış. Sigara dumanı veya kondansesi ile karşılaşan embriyoların DNA’larındaki delesyon anlamlı olarak yüksek bulunmuş (Cancer res 1998;58:2633) Hamilelikte ve çocukta sigaranın etkileri (ÖZET) • Sigara ile prenatal dönemde karşılaşmanın • • akciğer gelişimi üzerine, hava yolu obstruksiyonu ve aşırı duyarlılığı üzerine etkileri gösterilmiş. Bebeklik ve çocuklukta karşılaşma sonucu öksürük, wheezing ve solunum yolu enfeksiyonları daha sık. Sigara dumanına maruz kalan çocuklarda astım daha sık ve daha ciddi seyreder Hamilelikte ve çocukta sigaranın etkileri (ÖZET) • Sigara dumanına maruz kalan çocuklarda • • • SFT’de hafif düşmeler ve hava yolu aşırı duyarlılığında artma saptanmış. Ani bebek ölümleri ve obstruktif apneler daha sık Daha sık otitis media geçiriyorlar Daha sonraki yaşamlarında kanser riski?
