Toplamsallık (superposition, süperpozisyon)

Ön Hazırlık h5
1.Toplamsallık (superposition, süperpozisyon) özelliği
15p
2. Kaynak Dönüşümü (Source transformation)
10p
3. Thevenin Teoremi (Thevenin’s Theorem)
15p
4. Norton Teoremi (Norton’s Theorem)
15p
5. En büyük güç Aktarımı(maximum power transfer)
15p
6.Kaynak modelleme (Source Modeling)
10p
7. Direnç Renk kodları
10p
8. Direnç ölçümü
10p
Konularında ön hazırlık yapınız.
Yanıtlar
1. Toplamsallık (superposition, süperpozisyon) özelliği
Birden fazla bağımsız kaynak içeren devrelerde herhangi bir elemanın gerilim veya akımı çevre
akımları veya düğüm gerilimleri yöntemi ile çözülebilir.
Birden fazla bağımsız kaynak içeren doğrusal devrelerde herhangi bir elemanın büyüklüğünün
(gerilim veya akımının) değeri; her bir bağımsız kaynak devreye tek başına uygulandığında, her
bir bağımsız kaynağın o elemanda tek başına meydana getirdiği gerilim veya akımların toplamına
eşittir. Doğrusal devrelerin bir özelliği olan bu durum Toplamsallık (superposition,
süperpozisyon) özelliği olarak bilinir.
Toplamsallık (superposition, süperpozisyon) ilkesinin uygulama adımları
1. Devrede bir bağımsız kaynak dışında diğer bağımsız kaynaklar devre dışı bırakılır.
Bağımsız kaynakların devre dışı; gerilim kaynakları kısa devre akım kaynakları açık devre
demektir.Yani bağımsız gerilim kaynaklarının uçları kısa devre edilecek ve kaynak
devreden çıkarılacak, bağımsız akım kaynaklarının uçları acık devre edilecek ve kaynak
devreden çıkarılacak.
Diğer bağımsız kaynakların devre dışı olması sonucu daha basit bir devre elde edilir. Bu
devrede söz konusu elemanın, tek bir kaynaktan dolayı oluşan gerilim veya akımı, devre
çözüm yöntemleri ile çözülür.
2. Her bir bağımsız kaynak için 1. adım tekrarlanır.
3. Elemanın gerilim veya akımı, her bir bağımsız kaynağın tek başına o elemanda
oluşturduğu gerilim veya akımının cebirsel toplamına eşittir.
2. Kaynak Dönüşümü (Source transformation)
Kaynakların Dönüştürülmesi
a) Bagımsız Kaynakların Dönüştürülmesi
v
vs=isR → is= s
R
----------Bağımlı Kaynakların Dönüştürülmesi
3. Thevenin Teoremi (Thevenin’s Theorem)
4. Norton Teoremi (Norton’s Theorem)
5. En büyük güç Aktarımı(maximum power transfer)
6.Kaynak modelleme (Source Modeling)
(a) Pratik Gerilim Kaynağı
(b) Pratik Gerilim Kaynağı
7. Direnç Renk kodları
Sayısal
Çarpan Tolerans
Değer
-
-2
-
-1
0
0
1
1
2
2
3
Sıcaklık
Katsayısı
10 %
5
Renk Kodları
Gümüş
%
Altın
200
Siyah
1 %
100
Kahverengi
2 %
50
Kırmızı
3
15
Turuncu
4
4
25
Sarı
5
5
0,5 %
6
6
0,25 %
10
Mavi
7
7
0,1 %
5
Mor
8
8
Gri
9
9
Beyaz
Yeşil
Renkler ,karşılık geldikleri sayılar ve tolerans oranları aşağıda
verilmektedir.
Renk
Sayı
Çarpan
Tolerans
Siyah
0
1
-
Kahverengi
1
10
±%1
Kırmızı
2
100
±% 2
Turuncu
3
1000
-
Sarı
4
10.000
-
Yeşil
5
100.000
± % 0,5
Mavi
6
1.000.000
± % 0,25
Mor
7
10.000.000
± % 0,1
Gri
8
100.000.000
± % 0,05
Beyaz
9
1.000.000.000
-
Renksiz
-
-
± % 20
Gümüş
-
0,01
± % 10
Altın
-
0,1
±%5
Direnç Renk Kodları
Direnç birimi ohm' dur. Direncin değeri ya üstüne yazılır ya da renk kodları ile belirtilir.
Direnç üzerindeki rakamın sonunda herhangi bir harf yoksa ohm olarak direnç değerini,
rakamın sonunda harf varsa çarpan değerini gösterir. Rakamlar arasına harf konulmuşsa,
harfin bulunduğu yer virgül anlamına gelir.
5 RENKLİ DİRENÇ DEĞERLERİNİN OKUNMASI
E6 serisi E12 serisi E24 %5 E96 ±1-2
%20
%10
1.0
1.0
1.0
100
1.1
102
1.2
1.2
105
1.3
107
1.5
1.5
1.5
110
1.6
113
1.8
1.8
115
2.0
118
2.2
2.2
2.2
120
2.4
123
2.7
2.7
125
3.0
128
3.3
3.3
3.3
130
3.6
133
3.9
3.9
135
4.3
138
4.7
4.7
4.7
140
5.1
143
5.6
5.6
145
6.2
148
6.8
6.8
6.8
150
7.5
155
8.2
8.2
160
Standart dirençler (gerektiğinde bu direnç değerlerinin 10, 100, 1000 katları alınır.
8. Direnç ölçümü