BHA - Kanser Daire Başkanlığı

Butylated Hydroxyanisole (BHA) ve Kanser
BHA, çeşitli gıdalarda, ilaç ve kozmetik ürünlerde katkı maddesi olarak kullanılan ve
antioksidan özellik gösteren bir kimyasaldır. Bu kimyasal; gıdalardaki yağların oksidatif
olarak bozulmasını engellemek ve vitamin preparatlarında da yağda çözünen vitaminlerin
maksimum etkinlik göstermesini sağlayabilmek amacıyla kullanılmaktadır.
BHA ve kanser ilişkisine dair günümüze dek yapılmış çalışmalar incelendiğinde;

Fare ve sıçanlarda yapılan birtakım deneylerde BHA’nın uzun süreli ve yüksek dozda
tüketiminin ön midede(işkembede) tümoral oluşuma yol açabileceği gösterilmiştir.
İşkembesi olmayan köpek ve domuz gibi diğer hayvanlarda yapılan deneylerde ise
BHA’nın kansere yol açmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu deney sonuçlarına
dayanılarak da BHA etken maddesi IARC tarafından 1987 yılında Grup 2b yani
“şüpheli kanserojen” olarak raporlanmıştır.

Hayvan deneylerinde insanlardakine eş değer yani çok daha düşük dozlarda
verildiğinde herhangi bir tümoral oluşuma yol açmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

BHA’nın kanserojen olduğuna dair herhangi bir insanlar üzerinde yapılmış herhangi
bir çalışma veya veri bulunmamaktadır.

FDA (Food and Drug Agency) tarafından da güvenlikle gıda katkı maddesi olarak
kullanılabilecekleri belirtilmiştir.

Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi (EFSA) tarafından yayınlanan raporda tüm
çalışmalar bir arada değerlendirilerek şu sonuçlara ulaşılmıştır;
o Sadece işkembesi olan hayvan deneylerinde BHA alımı ile tümoral etki
izlenmiştir.
o Tümoral etki BHA’in oldukça yüksek dozlarda tüketimi ile ortaya çıkmıştır.
o İnsanlardaki gıda veya ilaçlarda katkı maddesi olarak kullanımı sonrası
gerçekleşen BHA tüketimi hem bu deneylerdekinden çok çok daha düşük
düzeyde olduğundan, hem bu konuda yapılan herhangi bir insan çalışması-veri
olmadığından hem de hayvan deneylerinde dahi tüm hayvanlarda tümoral etki
izlenmediğinden dolayı insanlar için kanser yapıcı bir madde olarak
nitelendirilemeyeceği ve güvenli kullanım için 1 mg/kg/gün dozunun altımda
almanın yeterli olacağı belirtilmiştir.
Sonuç olarak; mevcut veriler ışığında BHA etken maddesinin insanlarda kanser yaptığına dair
net ve güvenilir veri bulunduğunu söylemek mümkün olmamaktadır. THSK Kanser Daire
Başkanlığı olarak bütün kimyasalların kanserojen etkilerine dair yapılan araştırmalar IARC’ın
24 aktif ülkesinden biri olarak tarafımızca takip edilmekte ve her türlü güncel veri kamuoyu
ile paylaşılmaktadır.