TEDARİK ZİNCİRİ`NDEN DEĞER ZİNCİRİ`NE

TEDARİK ZİNCİRİ’NDEN DEĞER ZİNCİRİ’NE
Birbirinden farklı gibi görünse de; aslında aynı amacı güden veya aynı sonuca varan bir
tanım ile karşılaşırız genellikle Tedarik Zinciri Yönetimi ile ilgili olarak. Söz konusu kavramı,
hammaddenin elde edilmesinden, üretilen ürünün son kullanıcıya ulaştırılmasına kadar olan
süreç içerisinde üretim ve tedarik proseslerinin her bir elemanının birleştirilmesi olarak
tanımlayanlar, tedarik zincirinin hem anlamını, hem de hayatımızdaki önemini çok net
özetlemiş oluyorlar.
Günlük kullanımımızda ve rekabetçi anlamda bakıldığında “değer” kelimesi , bir şirketin
ürettiği ürünlerin veya hizmetlerin karşılığında müşterilerin ödemeye gönüllü oldukları tutar
olarak ifade edilir ve genellikle de toplam ciro ile ölçülür. Dolayısı ile ortada müşteri için
üretilmiş bir değer olduğundan, bu bedelin, bahse konu üretim için katlanılan maliyetten fazla
olması gerekliliği ortaya çıkar. Bunların sonucunda da kar rakamı ortaya çıkmış olur. Değer
yaratıcı faaliyetler olarak; başta tasarım olmak üzere, üretim, pazarlama, dağıtım gibi
faaliyetler sıralanabilir. Bu faaliyetler, günümüz literatüründe esas faaliyetler olarak
nitelendirilmiş olup, aynı zamanda ürünün satışı, müşteriye teslimi ve satış sonrası faaliyetleri
de aynı kapsamda değerlendirilir. Detaylı incelemelere baktığımızda “Esas Faaliyetler”in beş
ana faaliyet kategorisine ayrıldığını görürüz. Bunlar;
12345-
Giriş Lojistiği (Inbound Logistics)
Üretim (Operations)
Çıkış Lojistiği (Outbound Logistics)
Pazarlama ve Satış (Marketing and Sales)
Satış Sonrası (Service) faaliyetleridir.
Destek faaliyetler ise ürün ve hizmetin üretilmesi faaliyetlerini destekleyen, satın alınan
girdileri, insan kaynaklarını, gerekli teknolojiyi sağlayan faaliyetlerdir. Bu tür faaliyetler
kuruluşun tümüne yönelik genel faaliyetler olabileceği gibi belli esas faaliyetler ile ilgili de
olabilir. Esas faaliyetler ve destek faaliyetler birbirleriyle ilişkili faaliyetlerdir.
İşletmeler için hammadde ile başlayan, ve onun mamule dönüşmesi ile devam eden ticari
ürünün, müşteriye ulaştırılması ve son kullanıcı tarafından tüketilmesi aşamalarını kapsayan
fiziksel ve bilgi akışının tamamı anlamına gelen Tedarik Zinciri ile, değer zinciri arasındaki
kuvvetli bağ, bu iki tanımı da inceledikten sonra çok daha net ortaya çıkmaktadır. Diğer bir
deyişle, “Değer Zinciri” olarak kabul edilen ve bir işletmenin can damarı olan esas faaliyetler,
tümü ile “Tedarik Zinciri’ni de içine almaktadır. Tedarik Zinciri Yönetimi, her ne kadar üretim
ve satışı kapsamıyor gibi değerlendirilse de; ürünlerin üretimini ve müşteriye doğru zaman ve
mümkün olan en uygun koşullarda teslimatını sağlayabilmek üzere konumlandığını
belirttiğimiz anda, aslında Değer Zinciri’nin tam da merkezine oturduğunu çok net
algılayabiliyoruz.
Tedarik Zinciri’nin bir işletme için; satıcıların, üreticilerin, toptancıların veya tedarikçilerin etkin
şekilde entegrasyonu için kullanılan yaklaşımlar ve yöntemler bütününü kapsadığını
düşündüğümüzde, kurumlar için bu kavramın can damarı anlamına geldiğini görebilmek hiç
de zor değil. Her firma bir tedarik zincirinin parçasıdır ve artık günümüzde rekabet işte bu
zincirler arasındadır.
Genel anlamda baktığımızda, dış kaynak kullanım düzeyinin artması, taşıma maliyetlerinin
yükselmesi, işlemlerin iyileştirilmesi gereksinimi, rekabet baskısı, elektronik ticaretin öneminin
artması ve envanterin kontrol altına alınması gibi sebepler ile Tedarik Zinciri Yönetimi’ne
geçiş sağlandığını hatırlatırken, artık bu kavramı daha fazla benimsememiz, “Değer Zinciri”
ile eşdeğer kabul etmemiz ve üzerinde durmamız gerektiğini, işletmelerin yüksek kalite
düzeyine ulaşmada odaklanmaları gereken kavramın bu olduğuna dikkatlerini çekerek
sözlerimi noktalıyorum.
Saygılarımla,
Dr.Hakan Çınar
hakan.cinar@dunya.com