5 Aralık 2011

www.pwc.com/tr
X. Çözüm Ortaklığı Platformu
İşletmelerin İş Mevzuatı
Kapsamında ve
Denetimlerde Dikkat Etmeleri
Gereken Hususlar ve Yaptırımlar
5 Aralık 2011
İçerik
1. Bölüm
İş sözleşmesinin kuruluşunda, devamı süresince ve sona ermesinde
dikkat edilecek hususlar
2. Bölüm
Denetim esnasında incelemeye tabi tutulacak kayıt ve belgeler
3. Bölüm
İş mevzuatına aykırılık halinde öngörülen idari ve cezai yaptırımlar
X. Çözüm Ortaklığı Platformu
PwC
5 Aralık 2011
2
İş sözleşmesinin kuruluşunda, devamı süresince
ve sona ermesinde dikkat edilecek hususlar
X. Çözüm Ortaklığı Platformu
PwC
5 Aralık 2011
3
1. Çalışma Koşulları ile İlgili Olarak
- İşçilerle yazılı iş sözleşmesi yapılması,
- İşçilerin çalışma sürelerine ait belgeler (işçinin imzasını taşıyan
günlük izlenim, elektronik kart veya puantaj çizelgesi vb.) tutulması,
- Günlük çalışma saatlerinin duyurulması.
X. Çözüm Ortaklığı Platformu
PwC
5 Aralık 2011
4
2. Ücretlerle İlgili Hususlar
- Ücretin zamanında ve tam olarak ödenmesi,
- İşverenlerin ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her türlü istihkak
ödemelerini banka kanalıyla yapması,
- Ücret ödemelerinde ücret hesap pusulası verilmesi.
X. Çözüm Ortaklığı Platformu
PwC
5 Aralık 2011
5
3. Fazla Çalışma, Fazla Sürelerle Çalışma ve
Ücreti
- Fazla çalışma ücretinin, Kanunun 41 inci maddesi hükümlerine uygun
olarak yüzde elli zamlı olarak ödenmesi,
- Fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma yapan işçilerin istemeleri
halinde bu çalışmaların karşılığı olan zamlı ücret yerine hak ettikleri
serbest zamanın, usulüne uygun olarak kullandırılması,
- Fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma yaptırmak için işçinin her
takvim yılı yazılı onayının alınması ve işçinin özlük dosyasında
saklanması,
- Gece döneminde fazla çalışma yaptırılmaması.
X. Çözüm Ortaklığı Platformu
PwC
5 Aralık 2011
6
4.Hafta Tatili ve Ücreti
Hafta tatili olması gereken günlerde çalışılıyor ve hafta içinde başka bir
gün izin verilmiyorsa bu çalışma gününe denk düşen zamlı ücretin
ödenmesi
X. Çözüm Ortaklığı Platformu
PwC
5 Aralık 2011
7
5. Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günlerinde
Çalışma ve Ücreti
İşçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul
edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün
ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her
gün için bir günlük ücreti ödenir.
X. Çözüm Ortaklığı Platformu
PwC
5 Aralık 2011
8
6. Yıllık Ücretli İzin ve Ücreti
İşyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak
üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir.
İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi;
a) 1- 5 yıl (beş yıl dahil) 14 günden,
b) 6-14 yıl 20 günden,
c) 15 yıl (dahil) ve daha fazla olanlara 26 günden,
az olamaz.
X. Çözüm Ortaklığı Platformu
PwC
5 Aralık 2011
9
7. Engelli Çalıştırma Zorunluluğu
İşverenler, elli veya daha fazla işçi çalıştırdıkları özel sektör işyerlerinde
yüzde üç engelli, kamu işyerlerinde ise yüzde dört özürlü ve yüzde iki
eski hükümlü işçiyi meslek, beden ve ruhi durumlarına uygun işlerde
çalıştırmakla yükümlüdürler.
X. Çözüm Ortaklığı Platformu
PwC
5 Aralık 2011
10
8. İşçi Özlük Dosyası
İşverenin, çalıştırdığı her işçi için özlük dosyası düzenlemesi gerekir.
Dosya içinde, işçinin kimlik bilgilerinin, iş sözleşmesinin, sigortalı giriş
bildirgesinin, fazla çalışma onayına ilişkin yazıların, sağlık raporlarının,
özürlü veya eski hükümlü işçi ise ilgili belgelerinin ve düzenlenmesi
gereken diğer belgelerin, bulunması gerekir.
X. Çözüm Ortaklığı Platformu
PwC
5 Aralık 2011
11
9. Toplu İşçi Çıkarma
İşveren; ekonomik, teknolojik, yapısal ve benzeri işletme, işyeri veya
işin gerekleri sonucu toplu işçi çıkarmak istediğinde, bunu en az otuz
gün önceden bir yazı ile, işyeri sendika temsilcilerine, ilgili bölge
müdürlüğüne ve Türkiye İş Kurumuna bildirmesi gerekmektedir.
X. Çözüm Ortaklığı Platformu
PwC
5 Aralık 2011
12
10. İş Sözleşmesinin Sona Erdirilmesinde
Yapılması Gerekenler
- Çalışma belgesi verilmesi,
- İbraname düzenlenmesi,
- Ödenmeyen ücret vb. alacakları ve kullanılmayan izin ücretlerinin
ödenmesi,
- Sone erme sebebine göre; istifa mektubu alınması veya yazılı fesih
bildirimi yapılması,
- İşveren tarafından fesihlerde (gerekçesi 25/2 olmadıkça) kıdem ve
ihbar tazminatlarının ödenmesi.
X. Çözüm Ortaklığı Platformu
PwC
5 Aralık 2011
13
11. Alt İşverenlik Uygulamalarının Kanununa
Uygunluğu
- Asıl işverenin işyerinde işçi çalıştırıp çalıştırmadığı,
- Alt işveren sözleşmesine konu olan işin asıl iş mi, yardımcı iş mi
olduğu,
- Alt işveren sözleşmesine konu olan iş asıl işlerden ise, işletmenin ve
işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerden olup
olmadığı, bu işte asıl işverenin işçisinin de çalışıp çalışmadığı, asıl işin
işletmenin ve işin gereği ile teknolojik sebeplerle uzmanlık gerektirmesi
şartlarının birlikte gerçekleşip gerçekleşmediği,
- Alt işverenin asıl işverenden aldığı işte çalıştırdığı işçileri, sadece bu
işyerinde çalıştırıp çalıştırmadığı,
- Asıl işverenin işçilerinin alt işveren tarafından işe alınarak
çalıştırılmaya devam ettirilmesi durumunda bu işçilerin haklarının
kısıtlanıp kısıtlanmadığı,
X. Çözüm
PwC
5 Aralık 2011
14
Alt İşverenlik Uygulamaları
- Daha önce o işyerinde çalıştırılan kimseyle, alt işveren ilişkisi
kurulup kurulmadığı,
- Asıl işverenin, alt işverenin işçilerine karşı o işyeri ile ilgili olarak
kanundan, iş sözleşmesinden veya alt işverenin taraf olduğu toplu iş
sözleşmesinden doğan yükümlülüklerinin, alt işveren ile birlikte yerine
getirmesi,
- Muvazaanın incelenmesinde;
a) Alt işverene verilen işin, işyerinde asıl işveren tarafından
yürütülen mal veya hizmet üretimine ilişkin asıl işin yardımcı işlerinden
olup olmadığı,
b) Alt işverene verilen işin işletmenin ve işin gereği ile
teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren bir iş olup olmadığı,
X. Çözüm Ortaklığı Platformu
PwC
5 Aralık 2011
15
Alt İşverenlik Uygulamaları
c) Alt işverenin daha önce o işyerinde çalıştırılan bir kişi olup
olmadığı,
ç) Alt işverenin işe uygun yeterli ekipman ile tecrübeye sahip
olup olmadığı,
d) İstihdam edeceği işçilerin niteliklerinin yapılacak işe uygun
olup olmadığı,
e) Yapılan alt işverenlik sözleşmesinin iş hukukunun
öngördüğü kamusal yükümlülüklerden kaçınmayı amaçlayıp
amaçlamadığı,
f) Yapılan alt işverenlik sözleşmesinin işçilerin iş sözleşmesi,
toplu iş sözleşmesi yahut mevzuattan kaynaklanan bireysel veya kolektif
haklarını kısıtlamaya ya da ortadan kaldırmaya yönelik yapılıp
yapılmadığı.
X. Çözüm Ortaklığı Platformu
PwC
5 Aralık 2011
16
Denetim esnasında incelemeye tabi
tutulacak kayıt ve belgeler
X. Çözüm Ortaklığı Platformu
PwC
5 Aralık 2011
17
İncelemeye tabi tutulacak kayıt ve belgeler
1- Ücret bordroları, ücret hesap pusulaları, banka dekontları,
2- İş sözleşmeleri, çalışma belgesi (varsa),
3- Muhtasar Beyanname, tahakkuk belgeleri,
4- Sigortalı İşe Giriş Bildirgesi, SGK Aylık Prim ve Hizmet Belgesi,
Tahakkuk Belgeleri,
5- Yıllık Ücretli izin defteri, yıllık ücretli izinbelgesi,
6- İşçi özlük dosyası,
7- Teftiş verecek yetkili işveren vekili ise, vekâletnamesi, imza sirküleri,
firma kaşesi,
8- Puantaj kayıtları,
X. Çözüm Ortaklığı Platformu
PwC
5 Aralık 2011
18
İncelemeye tabi tutulacak kayıt ve belgeler
9- İşçilerin ad soyadı, doğum tarihi,TC Kimlik No, İşe giriş tarihi ve son
aylık brüt ücretini gösterir liste,
10- Vardiya değişim çizelgeleri,
11- İşyerinde postalar halinde yapılan çalışma olması halinde,
çalışmayla ilgili ÇSGB İl Müdürlüğüne yapılan bildirim.
X. Çözüm Ortaklığı Platformu
PwC
5 Aralık 2011
19
İş mevzuatına aykırılık halinde
öngörülen idari ve cezai yaptırımlar
X. Çözüm Ortaklığı Platformu
PwC
5 Aralık 2011
20
4857 Sayılı İş Kanunu’na Göre Uygulanacak Para Cezaları
(01.01.2011 Tarihinden İtibaren)
Kanun
Mad.
Ceza
Mad.
3/1-2 98
İşyeri bildirim yükümlülüğüne aykırı davranış
(çalıştırılan her işçi için)
3/2
İş Kanunu’nun 3. maddesinin ikinci fıkrasında
tanımlanan işyerinin muvazaalı olarak bildirilmesi
(asıl işveren ile alt işveren için ayrı ayrı)
98
3, 85 98
.
Cezayı Gerektiren Fiil
5
99/a
7
99/a
Ağır ve tehlikeli iş kapsamındaki işyerinin bildirim
yükümlülüğüne aykırı davranmak (çalıştırılan her
işçi için)
İşçilere eşit davranma ilkesine uyulmayan her işçi
için
Geçici iş ilişkisi hükümlerine aykırı davranılan her
işçi için
Ceza Miktarı (TL)
122
12.327
1.232
107
107
4857 Sayılı İş Kanunu’na Göre Uygulanacak Para Cezaları
8
99/b
14
99/b
28
99/c
29
30
30
32
32
Çalışma koşullarına ilişkin belge verilmeyen her işçi
için
Çağrı üzerine çalışma usulüne ilişkin hükümlere
uyulmayan her işçi için
Çalışma belgesi verilmeyen veya belgesine yanlış bilgi
yazılan her işçi için
Toplu işten çıkarma hükümlerine aykırı davranarak
100
işten çıkarılan her bir işçi için
Çalıştırılmayan her özürlü ve çalıştırılmayan her ay
101
için
Çalıştırılmayan her eski hükümlü ve çalıştırılmayan
101
her ay için
Ücret ile Kanundan veya TİS’den veya iş
102/a sözleşmesinden doğan ücretin kasten ödenmemesi
veya eksik ödenmesi halinde her işçi ve her ay için
Ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit
istihkakın zorunlu tutulduğu halde özel olarak açılan
102/a
banka hesabına ödenmemesi halinde her işçi ve har ay
için
107
107
107
442
1.671
1.671
122
122
4857 Sayılı İş Kanunu’na Göre Uygulanacak Para Cezaları
Asgari ücret ödenmeyen veya eksik ödenen her işçi
ve her ay için
39
102/a
122
37
102/b Ücret hesap pusulası düzenlememek
442
38
102/b Yasaya aykırı olarak ücret kesme cezası vermek
442
52
Yüzde usulü uygulanan işyerlerinde, her hesap
102/b pusulasının genel toplamını gösteren belgeyi
işçilerin seçtiği temsilciye vermemek
442
41
Fazla çalışma ücreti ödenmeyen, hak ettiği serbest
102/c zamanı altı ay içinde kullandırılmayan, onayı
alınmadan fazla çalıştırılan her bir işçi için
219
56
103
Yıllık ücretli izni yasaya aykırı olarak bölünen her
işçi için
219
57
103
Yıllık izin ücretini yasaya aykırı şekilde veya eksik
ödenen her işçi için
219
4857 Sayılı İş Kanunu’na Göre Uygulanacak Para Cezaları
59
60
103
103
İş sözleşmesinin sona ermesinde kullanılmadığı iznin
ücreti ödenmeyen her bir işçi için
İzin yönetmeliğine aykırı olarak izin
kullandırılmayan veya eksik kullandırılan her işçi
için
Çalışma sürelerine ve buna ilişkin yönetmelik
hükümlerine uymamak
63
104
64
104
Telafi çalışmasına ilişkin yasa hükümlerine
uyulmadan çalıştırılan her işçi için
68
104
Ara dinlenmelerini yasa hükmüne göre
uygulamamak
219
219
1.113
219
1.113
4857 Sayılı İş Kanunu’na Göre Uygulanacak Para Cezaları
104
İşçileri geceleri 7,5 saatten fazla çalıştırmak, gece ve
gündüz postalarını değiştirmemek
104
Çalıştırma yaşı ve çocukları çalıştırma yasağı
hükümlerine aykırı davranmak
104
18 yaşını doldurmamış erkek ve her yaştaki kadınları
yer ve su altında çalıştırmak
104
Gece çalıştırma yasağına ilişkin kanun ve yönetmelik
hükümlerine aykırı davranmak
74
104
Doğum öncesi ve sonrası sürelerde kadınları
çalıştırmak veya ücretsiz izin vermemek
75
104
İşçi özlük dosyalarını düzenlememek
69
71
72
73
1.113
1.113
1.113
1.113
1.113
1.113
4857 Sayılı İş Kanunu’na Göre Uygulanacak Para Cezaları
76
77
Çalışma sürelerine ilişkin yönetmelik hükümlerine
uymamak
İş sağlığı ve iş güvenliğinin gerektirdiği koşullara
105/c
uymamak
104
1.113
1.232
78
İş sağlık ve güvenliği yönetmelik hükümlerine göre
105/a alınmayan her iş sağlığı ve güvenliği önlemi için
(alınmayan önlemler için izleyen her ay aynı miktarda)
78
İşletme belgesi almadan işyeri açmak veya
105/c belgelendirilmesi gereken işler veya ürünler için belge
almamak
1.232
79
105/c
Faaliyeti durdurulan işi izin almadan devam ettirmek
veya kapatılan işyerini izinsiz açmak
1.232
80
İş sağlığı ve iş güvenliği kurullarının kurulması ve
çalıştırması ile ilgili hükümlere aykırı davranmak, iş
105/c
sağlığı ve iş güvenliği kurullarınca alınan kararları
uygulamamak
245
1.232
4857 Sayılı İş Kanunu’na Göre Uygulanacak Para Cezaları
81
İşyeri sağlık ve güvenlik birimi oluşturma, işyeri hekimi ile
diğer sağlık personeli görevlendirme, iş güvenliği uzmanı
105/c
olan mühendis veya teknik eleman görevlendirme
yükümlülüğünü yerine getirmemek
1.232
85
Ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılan 16 yaşından küçük her
105/d işçi ve yönetmelikte gösterilen yaş kayıtlarına aykırı
çalıştırılan her işçi için
1.232
85
105/d
Ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılan çalıştığı işle ilgili
mesleki eğitim almamış her işçi için
616
86
105/b
Sağlık raporu alınmadan ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılan
her bir işçi için
245
87
105/b Sağlık raporu alınmayan 18 yaşından küçük her bir işçi için
245
88
105/c
Gebe veya çocuk emziren kadınlar hakkındaki yönetmeliğe
uymamak
1.232
4857 Sayılı İş Kanunu’na Göre Uygulanacak Para Cezaları
89
105/c
90
106,
108
92/2
107/1a
96/1
107/1b
96/2
107/1b
107/2 107/2
İş Kanununa göre çıkarılan çeşitli yönetmeliklere
aykırı davranmak
İş-Kur’dan izin almaksızın iş ve işçi bulma faaliyetinde
bulunmak
İş müfettişlerinin davetine gelmemek, ifade ve bilgi
vermemek, gerekli belge ve delilleri göstermemek ve
vermemek, kendilerine gerekli kolaylığı göstermemek
İş müfettişleri tarafından ifade ve bilgilerine
başvurulan işçilere telkinde bulunmak, işçileri gerçeği
saklamaya ya da değiştirmeye sevk etmek veya
zorlamak
İşçilerin gerçeğe aykırı haberler vererek işvereni
gereksiz işlemlerle uğraştırmaları veya haksız yere
kötü duruma düşürmeye kalkışmaları, denetim ve
teftişin yapılmasını güçleştirmeleri, kötü niyetli
davranışlarda bulunmaları
İş müfettişlerinin teftiş ve denetim görevlerini
yapmalarını ve sonuçlandırmalarını engellemek
1.232
12.327
9.862
9.862
9.862
9.862
PwC Sosyal Güvenlik ve İş Hukuku Hizmetlerimiz
Genel İş ve Sosyal
Güvenlik Mevzuatı
Danışmanlık Hizmetleri
İş ve Sosyal Güvenlik
Mevzuatı Check-Up
Hizmetleri
Uluslararası Görev.
Yönelik Hizmetler
• Çalışma İzinleri
• Türk ve Yabancı Sosyal
Güvenlik Hizmetleri
• Yabancı Ülkelerde İş Üstlenen
İşverenlere Yönelik Hizmetler
Devir ve Birleşmelerde
Sosyal Güvenlik ve İş
Hukuku Danışmanlık
Hizmetleri
İstihdam Teşviklerinden
Yararlanma
İhale ve İnşaat İşlerinde
Asgari İşçilik Danışmanlık
Hizmetleri
İş ve Sosyal Güvenlik
Dava Danışmanlığı
PwC Sosyal Güvenlik ve İş Hukuk Hizmetleri
PwC
Yöneticileriniz Doğru
Sigortalılık ve Emeklilik
Statüsünde mi?
İş ve Sosyal Güvenlik
Hukukunda Taşeron Çalıştırma
ve Sorumluluğu
- Taşeron Denetimi (SGK,
Bordro, KDV, Stopaj)
- Sözleşme Hazırlanması &
Denetimi
Prim Borçlarının Tecil ve
Taksitlendirilmesi
İş ve Sosyal Güvenlik
İncelemelerinde
Danışmanlık
Toplu Sözleşmeler ile ilgili
Danışmanlık
(Piyasa trendleri dahil)
Kriz Dönemlerinde İş ve
Sosyal Güvenlik Hukuku
Yönetimi
• Toplu Çıkarma Uygulamaları
• Kısa Çalışma Uygulamaları
• Ücret Garanti Fonu Uygulaması
Müşteri Eğitim ve
Seminerleri
Sirküler Aboneliği
29
Sorularınız?
İletişim bilgilerimiz:
Ömrüncegül İçöz, Vergi ve Hukuk Hizmetleri, Kıdemli Müdür
Tel: +90 212 326 6626
e-posta: omruncegul.icoz@tr.pwc.com
© [2011] PwC Türkiye. Tüm hakları saklıdır. Bu belgede “PwC” ibaresi, her bir üye şirketinin
ayrı birer tüzel kişilik olduğu PricewaterhouseCoopers International Limited’in bir üye şirketi
olan PwC Türkiye’yi ifade etmektedir. “PwC Türkiye”, Başaran Nas Bağımsız Denetim ve
Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik A.Ş., Başaran Nas Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş. ve
PricewaterhouseCoopers Danışmanlık Hizmetleri Ltd. Şti. ticari unvanları ile Türkiye'de
kurulmuş tüzel kişiliklerden oluşan PwC Türkiye organizasyonunu ifade ve temsil etmektedir.