Osmanlı Devleti`nde Yenileşme Çabaları

ÜNİTE:1
Osmanlı Devleti’nde Yenileşme Çabaları
ÜNİTE:2
Türkiye’de Reform Arayışları (1839-1908)
ÜNİTE:3
Türkiye’de Meşrutiyet Dönemleri
ÜNİTE:4
Avrupa ve Türkiye (1838-1918)
1
ÜNİTE:5
Mondros’tan Lozan’a Türkiye
ÜNİTE:6
Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Siyasi Yapılanma (1920-1923)
ÜNİTE:7
Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Ekonomik Gelişmeler
ÜNİTE:8
Yeni Türk Devleti’nin İlanı: Lozan’dan Cumhuriyet’e
0888 228 22 22
WWW.22KASİMYAYİNLARİ.COM 1
Dersin Adı : Atatürk İlkeleri Ve İnkılap Tarihi I
Dersin Kodu : TAR201U
Dersin Dönemi :Güz
Dersin Kredisi :3
2
Dersin Soru Sayısı : 20
Ara Sınav Sorumlu Üniteler : 1-4
Dönem Sonu Sınavı Sorumlu Üniteleri: 1-8
0888 228 22 22
WWW.22KASİMYAYİNLARİ.COM 2
ÜNİTE:1
Aerodinamik
yasalarına göre
tombul ve tüylü
arının uçamaması
gerekiyordu.
Herhalde bunu ona
kimse söylemedi
ki uçuyor!
Bir Anne
Osmanlı Devleti’nde Yenileşme Çabaları
ÖRNEK SORU:
Osmanlı Devleti’nin ilk resmi gazetesi aşağıdakilerden hangisidir?
A - Tercüme-i Şark
B - Tercüman-ı Ahval
C - Tercüman-ı Hakikat
D - Basiret
E - Takvim-i Vekayi
Doğru Cevap:E
Osmanlı Devletinin klasik dönemi genel anlamda Kanuni dönemi
ile bitirilse de yüzyılın sonuna kadar fetihler devam edebilmiştir.
1571’de Kıbrıs’ın fethi tamamlanmış, 1574’te Tunus alınmıştır.
Doğuda İran ile sınırlar 1639’da Kasrı Şirin anlaşmasıyla
netleştirilmiştir. 1656’da Limni ve Bozcaada alınmış, 1669’da
Girit fethedilerek deniz sahasında da başarıların devam ettiği
görülmüştür.
DURAKLAMA DÖNEMİ (Buhran Dönemi)
16yy'ın sonlarından 18. yy'ın başlarına kadar geçen döneme
Buhran Dönemi denilir.
Buhran Döneminin Sebeplerini Eserleri ve Risalesinde Sunan
Devlet Adamları ve Alimleri:
• Halep Defterdarı Gelibolulu Mustafa Ali Efendi
• Bosnalı Bilgin Hasan Kafi
• Manisalı Defter Emini Ayni Ali
• Göriceli Koçi Bey = Risalesini IV. Murat'a sunmuş, buhranın
sebebini rüşvetçilik olarak bildirmiştir.
• Katip Çelebi Eserinde buhranın
sebebini medreselerin
bozulmasına bağlamıştır.
Buhranın Sebepleri:
0888 228 22 22
WWW.22KASİMYAYİNLARİ.COM 3
3
Avrupanın kuvvetli merkezi hükümetler kurarak bilim-teknik alanında ilerlemeler kaydetmesi ve bu
doğrultuda sömürgecilik hareketine girilmesi. Coğrafi keşiflerde Osmanlıdaki ticaret yollarının (ipekbaharat) önemini kaybetmesi. Hanedan ve devlet adamlarının iyi yetişmemiş olması Merkezi otoritenin
bozulmasıyla iltizam sistemindeki mültezimlerin (vergi tahsildarları) köylüye zulmetmesi ve bu durumun
zaman zaman Celali İsyanları gibi sosyal olaylara sebebiyet vermesi Yeniçeri Ocağının ve askerlik
teşkilatının bozulması Devletin sınırlarının genişlemesiyle merkezi otoritenin zayıflaması
1663’te Uyvar fethedilerek batıda bugünkü Slovakya sınırına ulaşılabilmiştir. Ancak bu başarıların Köprülü
Mehmet Paşa, Köprülü Fazıl Ahmet Paşa gibi kuvvetli devlet adamlarının yönetiminde gerçekleştirildiğine
dikkat edilmelidir. Bu başarılara karşın ordunun vurucu güç olma özelliğini önemli ölçüde kaybettiği
görülmektedir. Bu seferlerin uzun sürmesine paralel olarak devlet hâzinesinin de kaynaklarını da son derece
zayıflatmış olduğunun altı çizilmelidir.
III. AHMET DÖNEMİ
1703-1 730 Pasarofça Antlaşması (1718) 1718 - 1730 = LALE DEVRİ
Damat İbrahim Paşa dönemin önemli sadrazamıdır. Avrupaya gönderilen elçilerin sayısı arttı. Müslümanlar
arasında ilk matbaa kullanılmaya başlandı. İbrahim Müteferrika tarafından ilk defa kullanıldı. Kumaş
fabrikaları açıldı. Tercüme Heyetleri oluşturuldu. Arapça-Farsça-Batı dilleri tercüme edildi. Çok sayıda
Avrupa tarzında köşkler yapıldı. Fakir esnafı arkasına olan Patrona Halil "artık köşk yapılmaması" isteğiyle
ayaklanmış ve bu dönem bu olayla son bulmuştur. XVI. yüzyılın sonlarındaki Haçova Savaşı’nda
yeniçerilerin savaş sahasını terk etmelerinin şoku ile olaya bakarak mevcut nizama çeki düzen vermek
ihtiyacını dillendirmeye başlayan Osmanlı aydınları durumu yozlaşma ve bozulma olarak teşhis etmişlerdir,
devlet idaresinde köklü uygulamaların terk edilmesinin yanı sıra askerî teknolojide geri kalmışlığa dikkat
çekilmiştir.
MAHMUT DÖNEMİ
Comte de Bonnevalle ==> Fransız Soylusu => Asıl adı Humbaracı Ahmet Paşa'dır. Bu dönemde etkili
olmuştur. Comte de Bonnevalle Humbaracı Ocağını ıslah etti. Bu kurum Avrupa tarzında düzenlenmiş ilk
Osmanlı kurumudur. Comte de Bonnevalle Hendesehane (kara mühendishanesi) yi kurdu. Polonya'dan kağıt
ustaları getirilerek kağıt fabrikası açıldı. Bu dönemde İstanbul'un çeşitli yerlerinde kütüphaneler açıldı.
İstanbul'un su sıkıntısına çözüm getirildi.
0888 228 22 22
WWW.22KASİMYAYİNLARİ.COM 4
4
ÖRNEK SORU:
II. Mahmut döneminde saray ile ayanlar arasında imzalanan Sened-i ittifak belgesinin en önemli özelliği
aşağıdakilerden hangisidir?
A - Merkezi otoritenin sınırlandırılması
B - Vergi oranlarının düşürülmesi
C - Ayanların Padişah'a sadakalle bağlı olması
D - Padişahların ayanları koruması
E - Ayanlığın babadan oğula geçmesinin kabul edilmesi
Doğru Cevap:A
Bu dönemde girişilen ıslahat çabalarına mukabil devlet yönetiminin topyekûn bir değişime inanarak sonuna
kadar gitme noktasına gelmediklerinin altı çizilmelidir. Lale çiçeği ve soğanı etrafında şekillenen zevk ü
sefa tartışmalarına mukabil bu dönemde Avrupa devletlerinin üstünlüğünün nedenlerini araştırmak ihtiyacını
hissetmişlerdir. Kültür, sanat, sanayi, tarım ve ordu konusunda incelemeler yaparak Osmanlı bünyesinde
uygulanabilecek açılımların peşine düşülmüştür. Dokuma sanayinde Avrupa’ya bağımlılığı azaltmak için
yeni imalathaneler açıldığı gibi yerli mallarının kullanımı teşvik edilmiştir. Bilim ve kültür alanında tercüme
heyetleri kurularak yabancı eserlerin tercümeleri basılmış, Sarayın matbaa ve tercüme olayına desteği
arttırılmıştır.
III. MUSTAFA DÖNEMİ
Küçük Kaynarca Antlaşması; Osmanlı Devleti ile Rusya arasında olmuştur. Bu antlaşma ile; - Ruslar
karadenize yerleşti. Ruslar Osmanlı içinde yaşayan ortodoksların koruyucusu durumuna geldi.
I. ABDULHAMİT DÖNEMİ
Baron de Tott; bu dönemde etkili olmuştur. Sürat topçuları ocağını kurdu. Mühendishane-i Bahr-i
Hümayun'u kurdu (deniz mühendishanesi). İstanbul'u tahkim etti (hakimiyeti güçlendirdi). Boğaza kaleler
yaptı ve toplar döktürdü. Ayrıca bu dönemde;
* Kütüphanelerin sayısı arttırıldı.
* Yerli malı kullanımı zorunlu hale getirildi.
Nizam-ı Cedit dönemi uygulamaları da Padişah III. Selim’in problemli konularda devletin önemli
bürokratlarından aldığı inceleme raporları çerçevesinde şekillenmiştir.
İdari, mali, askerî ve sosyal
0888 228 22 22
WWW.22KASİMYAYİNLARİ.COM 5
5