Kıbrıs Vakıflar İdaresi KURUMSAL ARKAPLAN RAPORU II
advertisement
Kıbrıs Vakıflar İdaresi KURUMSAL ARKAPLAN RAPORU II Doğu Akdeniz Üniversitesi Kıbrıs Vakıflar İdaresi Yeniden Yapılandırma Projesi kapsamında proje ortakları olan TEPAV ve Doğu Akdeniz Üniversitesi tarafından bir iş bölümü çerçevesinde iki adet kurumsal arka plan raporu hazırlanmıştır. Bu rapor Doğu Akdeniz Üniversitesi tarafından hazırlanmıştır ve projenin diğer ortağı olan TEPAV tarafından hazırlanan Kurumsa Arkaplan Raporu I ile birlikte okunmalıdır. Raporların amacı Strateji Belgesine girdi oluşturmaktır. 18.08.2014 Prof. Dr. Cem TANOVA Doç. Dr. Mustafa TÜMER (Proje Koordinatörü) Doç. Dr. Eralp BEKTAŞ Doç.Dr. İlhan DALCI 1 2 İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER ..................................................................................................................3 Vizyon- Misyon .................................................................................................................6 Vakıflar İdaresi’nin Vizyonu ..........................................................................................6 Vakıflar İdaresi’nin Misyonu ..........................................................................................7 SWOT (GZFT – Güçlü, Zayıf, Fırsatlar, Tehditler) Analizi................................................8 Kurumlar için SWOT analizinin iki önemli faydası vardır ..............................................8 Güçlü Yönler – Zayıf Yönler .............................................................................................9 Güçlü Yönler ..................................................................................................................9 Zayıf Yönler ................................................................................................................. 10 Fırsatlar – Tehditler.......................................................................................................... 11 Fırsatlar ........................................................................................................................ 11 Tehditler ....................................................................................................................... 11 Kurumsal Yönetişim ........................................................................................................ 13 Daha İyi Kurumsal Yönetişim için Öneriler .................................................................. 16 A. Siyasi Model ......................................................................................................... 17 B. Sosyal Model ........................................................................................................ 18 C. Sosyal ve Siyasi Model ......................................................................................... 18 D. Vakıflar meclisi (Federasyonu) ve Sivil toplum Örgütleri Modeli .......................... 18 E. İki Bacaklı Model (Denetim ve İcracı Yönetim Kurulları) ..................................... 19 Görev Süreleri .............................................................................................................. 20 Yönetişim, Denetim, Saydamlık ve Hesap Verebilirlik Kavramları............................... 21 İnsan Kaynakları Yönetimi .............................................................................................. 25 Etkili İnsan Kaynakları Yönetiminin KVİ’nin Yönetiminde Önemi .............................. 25 İnsan Kaynakları Yönetimi ile İlgili Mevcut Veriler ..................................................... 26 Örgüt Şeması ............................................................................................................ 26 Kadrolar.................................................................................................................... 27 Dolu Kadrolar ile ilgili Bilgiler (2009) ...................................................................... 27 Boş Bulunan Kadrolar (2009) ................................................................................... 28 2009 ile 2014 Personel Durumunun Karşılaştırılması ................................................ 29 Personelin Eğitim Durumu ........................................................................................ 30 3 Bütçede Personel ile İlgili Giderlerin İncelenmesi ..................................................... 30 Bütçede Giderler İçinde Personel Giderlerinin Payı................................................... 31 Personel Bilgileri ...................................................................................................... 32 Personel Planlaması .................................................................................................. 37 İş Analizi .................................................................................................................. 37 Görev/iş tanımı ve İş gerekleri .................................................................................. 38 Personel temini için uygulanacak yöntemler.............................................................. 39 Personel seçimi için prosedürler: .................................................................................. 39 Eğitim planlaması ..................................................................................................... 40 İhtiyaç analizi: .......................................................................................................... 40 Eğitim yöntemleri......................................................................................................... 41 Uzman adaylarının eğitimi (Kariyer Meslekler) ........................................................ 42 Bilgi ve Belge Yönetimi............................................................................................ 44 E- evrak sistemine geçilmesi ..................................................................................... 44 Uygulama için Öneriler ............................................................................................. 45 İnsan Kaynakları Bilgi Sistemi.................................................................................. 48 Müfettiş Görevlendirilmesi ........................................................................................... 50 Mülakatlar .................................................................................................................... 54 Mülakat Sonuçları ..................................................................................................... 54 Kurumun yönetsel avantajları ....................................................................................... 54 Yönetsel Sorunlar: ........................................................................................................ 54 Mülakatlarda Dikkat Çeken Yorumlar .......................................................................... 55 Evkaf’ın Rolü İle İlgili Genel Değerlendirme ............................................................... 57 Çalışanların Görüşleri Anketi Değerlendirmesi ................................................................ 58 Örgütsel Adalet ............................................................................................................ 58 İş tatmini ...................................................................................................................... 61 Çalışanlarca tespit edilmiş Başlıca Sorunlar ..................................................................... 77 MALİ TABLOLAR ANALİZ YAPILABİLİRLİK DENETİM RAPORU ....................... 82 Denetim Raporu ........................................................................................................... 82 Denetim Programı ........................................................................................................ 83 Denetim Faaliyetleri ..................................................................................................... 89 Sistem Analizi .............................................................................................................. 91 Hasılat Döngüsü Denetimi ............................................................................................ 94 Harcamalar Döngüsü Denetimi ..................................................................................... 98 4 Banka ve Kasa Denetimi ............................................................................................ 101 Duran Varlıkların Denetimi ........................................................................................ 104 Mülhak Vakıflar Hesaplarının Denetimi ..................................................................... 107 Mali Denetim Sonuç ve Öneriler ................................................................................ 108 VAKIFLAR İDARESİ 2009-2012 YILLARI ARASI BÜTÇE DEĞERLENDİRME RAPORU ....................................................................................................................... 114 Giriş ........................................................................................................................... 114 2009 ve 2010 Yıllarının Gerçekleşen Bütçe Kalemlerinin Değerlendirilmesi .............. 115 2009 ve 2010 Yılları Bütçe kalemlerinin Karşılaştırmalı Analizi ................................ 115 2009 ve 2010 Yıllarında Gelir ve Gider Kalemlerinin Dikey Yüzde Analizi ............... 128 2010 ve 2011 Yıllarının Gerçekleşen Bütçe Kalemlerinin Değerlendirilmesi .............. 140 2010 ve 2011 Yılları Bütçe kalemlerinin Karşılaştırmalı Analizi ................................ 140 2010 ve 2011 Yıllarında Gelir ve Gider Kalemlerinin Dikey Yüzde Analizi............ 142 2011 ve 2012 Yıllarının Gerçekleşen Bütçe Kalemlerinin Değerlendirilmesi .............. 151 2011 ve 2012 Yılları Bütçe kalemlerinin Karşılaştırmalı Analizi ............................. 151 2011 ve 2012 Yıllarında Gelir ve Gider Kalemlerinin Dikey Yüzde Analizi............ 152 Gelir ve Gider Kalemlerinin Eğilim Yüzdeleri............................................................ 162 BÜTÇE KONTROLU İÇİN SONUÇ ........................................................................ 177 5 Vizyon- Misyon Bir kurumun başarısında yatan en önemli faktörler arasında vizyon ve misyon yer almaktadır. Vizyon, kurumun ulaşmak istediği amaç ve hedefleri ifade eder. Misyon ise belirlenen amaç ve hedefler üzerinde odaklanmış bir görev duygusudur. Organizasyon başarı için vizyon tek başına yeterli değildir. Çok çalışma, sabır, kararlılık, fedakârlık, planlı ve sistematik hareket etme ve benzeri değerlerin kurumda mevcut olması gerekir. Misyon olmadan bu tür değerlerin ve inançların varlığından söz edilemez. Bir kurumda yerleşik değerler ve inançlar kurum kültürünü oluşturur. Kurumların başarıya ulaşması için yönetim alanında bazı evrensel ilkelerin ve değerlerin benimsenmesi ve bu değerlerin kurumda kurumsallaşması gerekir. En başta, kurumda insan olarak tüm çalışanlara değer verilmesi, hizmet edilenlere en iyi ve kaliteli hizmetin sunulmasının amaçlanması, ekip çalışmasına önem verilmesi, doğanın ve çevrenin kirlenmemesi için özen gösterilmesi, sosyal sorumluluk anlayışının mevcut olması gerekir. Aşağıda verilen KVİ Vizyon ve Misyon ayrıntıları üst ve orta düzey yönetim ile geçmiş dönemlerde Yönetim Kurulu başkanlığı ve Genel Müdürlük yapmış kişiler ile yapılan ortak toplantıda tartışılmış ORTAK karar olarak ortaya çıkmıştır. Vakıflar İdaresi’nin Vizyonu 1) TOPLUMA KATKISI OLAN, TOPLUM TARAFINDAN SAYGIN VE GÜVENİLİR BİR KURUM (MARKA) OLMAK 2) TOPLUMSAL HEDEFLERE YÖNELİK YARDIMLAR PRENSİP EDİNMEK (HAYIR İŞLERİ) 6 3) ÖZERK BİR KURUM OLMAK (SİYASİ OLMAKTAN ÇIKMAK) 4) AHKȂMÛL EVKAF KURALLARININ VİZYON OLMASI Vakıflar İdaresi’nin Misyonu 1) VAKIFLARI AMAÇLARINA UYGUN YAŞATMAK 2) VAKIF KÜLTÜRÜNÜ YAYMAK 3) VAKIF MALLARINI TOPLUMUN HİZMETİNE SUNMAK 4) TOPLUMDA VAKIF BİLİNCİ YAYGINLAŞTIRMAK 7 SWOT (GZFT – Güçlü, Zayıf, Fırsatlar, Tehditler) Analizi SWOT (GZFT) analizi bir kurum veya kuruluşun ve bulunduğu çevrenin değerlendirilmesinde kullanılan bir planlama ve organizasyon aracıdır. Bir kurum veya kuruluşun iç ve dış çevresinin değerlendirilmesinde kullanılan bir analiz tekniğidir. SWOT (GZFT) analizi “Planlama yaparken”, “Sorun tanımlamada” ve “çözümlemede”, “Strateji oluştururken” ve “Analitik kararlarda” kullanılır. SWOT (GZFT) Analizi, bir planın geliştirilmesi veya bir sorunun çözümü amacıyla, bir kurumun veya durumun güçlü yanlarını belirleyerek bunları en uygun fırsatlarla eşleştiren, zayıf ve tehdit edici yönleri azaltmayı hedefleyen sistematik bir planlama (stratejik planlama) aracıdır. Kurumsal yapının bir takım kriterlere tabi tutularak incelenmesi teknikleri, modern iş yönetiminin elinden düşmeyen araçlarıdır. Bu sayede o kurumun şu anki durumu, doğru işleyip işlemediği kolaylıkla belirlenmiş olur. Kurumlar için SWOT analizinin iki önemli faydası vardır Birinci fayda, kurumun şu anki mevcut konumunun ne olduğunu net şekilde ortaya dökmesidir. S ve W harfleri olarak ifade edilen analizin ilk kısmı, bu durumun yani kurumun güçlü ve zayıf yönlerinin, olumlu-olumsuz iş akışı ya da performansının belirlenmesi, o kuruma "kendisini bilmesi" gibi önemli bir edinim ve bilgi sağlar. O ve T harfleri ile belirtilen analizin ikinci bölümü ise daha çok dışsal etkileri, piyasadaki oluşumu, kurumun burada olası fırsat ve tehditlere karşı "ne yapabileceğinin" bir analizidir. Yani ikinci kısım, şu anı değil, gelecekteki olası gelişmelere yönelik bir durum değerlendirmesini içerir, bu açıdan biraz daha tahmine ve öznel verilere dayanır. 8 Bu anlamda SWOT Analizi, 4 kapsamı içeren 2 yönlü (hem iç hem dış) bir analiz tekniğidir. SWOT analizi, birbirinden bağımsız ve farklı analizlerle beslenen büyük bir ırmak gibi olmalıdır. Ne kadar çeşitli ve yüksek hacimli bilgi ve veri akıtan analizler devreye sokulup kapsamlı veriler elde edilebilirse, SWOT analizinde oluşacak sonuçlar da çok daha net olacak, kurum yöneticilerine şu an ve gelecek için daha net öngörüler ve sağlıklı bir perspektif kazandırabilecektir. Aşağıda verilen KVİ Güçlü – Zayıf Yönler ile Fırsatlar – Tehditler üst ve orta düzey yönetim ile geçmiş dönemlerde Yönetim Kurulu başkanlığı ve Genel Müdürlük yapmış kişiler ile yapılan ortak toplantıda tartışılmış ORTAK karar olarak ortaya çıkmıştır. Güçlü Yönler – Zayıf Yönler Güçlü Yönler 1) ULUSLARARASI STATÜDE TANINIRLILIK 2) TAŞINMAZ MAL VARLIĞI 3) KIBRIS TÜRKÜ’NÜN EN ESKİ VE TARİHİ KURULUŞU 4) AHKȂMÜL EVKAFA BAĞLI OLMAK 5) FİNANSAL YETERLİLİK 6) ANAYASAL BİR KURUM OLMASI 9 7) İKTİSADİ VE SOSYO EKONOMİK FAALİYETLERDE ÖNCÜLÜK VE TECRÜBESİ 8) ÇALIŞANLARIN AİDİYAT DUYGUSU Zayıf Yönler 1) KURUMSAL YAPI POLİTİKALARI, (KARAR MEKANİZMALARI, DENETİM VE PERSONEL GÖZETİM, TERFİ KURALLARIN, PROSEDÜRLERİN YETERİNCE GELİŞMİŞ OLMAMASI) 2) STRATEJİ VE STRATEJİK PLANLAMA YETERSİZ 3) EMLȂK ENVANTER KAYITLARININ YETERLİ OLMAMASI, EMLȂK VARLIĞININ MALİ DEĞERLERİNİN BİLİNMEMESİ 4) 1974 SONRASI VAKIF MALLARININ EROZYONA UĞRAMASI 5) İŞTİRAKLERDE SÖZ SAHİBİ OLUNMAMASI 6) HAYIRSEVERLİKTE İHMALLER 7) GÜNEYDEKİ EMLȂK ENVANTERİNİN KAYITLARININ OLMAMASI 8) HALKLA İLİŞKİLER 9) MESLEK (HİZMET) İÇİ EĞİTİM VE GELİŞTİRME 10) DİN İŞLERİ DAİRESİ İLE KOORDİNASYON VE İŞBİRLİĞİ 10 Fırsatlar – Tehditler Fırsatlar 1) KÜLTÜREL MİRAS 2) ADADA ANTLAŞMA (BARIŞ) OLMASI 3) ADANIN EN BÜYÜK EMLAK POTANSİYELİNE SAHİP OLMAK 4) ULUSLARARASI ALANDA İŞBİRLİĞİ VE TANINIRLIK 5) YATIRIM FIRSATLARI (MÜSAİT ARAZİLER) 6) ADAYA GELECEK SU PROJESİ 7) NÜFUS ARTIŞI 8) BİLGİ VE DENEYİM BİRİKİMİ (EMEKLİLİER CEMİYETİ) 9) EN ESKİ VE KÖKLÜ KURULUŞ OLMASI Tehditler 1) ADADA VARILACAK MUHTEMEL BİR ANTLAŞMANIN VAKIF HUKUKUNU GÖZARDI ETMESİ 2) SİYASİ ERKE BAĞLI OLMAK 3) DONANIMLI PERSONELDE AZALMA 4) GELİRLERİN AZALMASI 5) MOTİVASYONSUZLUK 6) EROZYONA UĞRAYAN MAL VARLIĞI 11 7) ÖZEL SEKTÖRÜN VAKIF EMLAK STATÜTÜSÜNÜ DEĞİŞTİRMEK ÇABASI (YASA DIŞI ÇABALAR) 8) EKONOMİK İSTİKRARSIZLIK 9) DİN İŞLERİ İLE OLAN İLİŞKİLER 12 Kurumsal Yönetişim Kurumları, yasa, tüzük ve insan öğelerinden oluşan ve belli bir amaca hizmet eden sosyal yapılar olarak tanımlayabiliriz. Bu yapıların amaçlarına yönelik faaliyette bulunmaları ve hizmet etmeleri ise kurumsal yapıları ve yönetimleri ile yakından ilgilidir. Zaman sürecinde amaçlarını yerine getirirken birçok farklı sorunlar yaşayan kurumlarla ilgili olarak, bu sorunların çözümlerine yönelik farklı yaklaşımlar da geliştirilmiştir. Bu yaklaşımlardan birisi 1970’li yıllarda ortaya konulan ve esas amacı yöneticiler ve sahipler arasındaki ilişkileri incelemek olan ‘acenta teorisi’, 1990’lı yıllardan itibaren sosyal bilincin artması ile, kurumlarla paydaşlar arasındaki ilişkileri de kapsayacak şekilde genişletilerek kurumsal yönetişim adlı bir alt bilim dalı oluşturulmuştur. Kurumsal yönetişimin temel amacı kurumların, ekonomik, sosyal ve çevresel faktörleri de içine alan ve sürdürülebilir olan stratejiler izleyerek varlıklarını sürdürmek olarak tanımlanmak mümkündür. Bu konu ile ilgili Dünya Bankası, Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği gibi global kurumlar yanında şirketler de kendilerine ait ‘Temel Yönetişim İlkeleri’ni’ ortaya koymuşlardır. Bu ilkelerdeki ortak unsurları kısaca; i- Yasal ve Ahlaki Yaklaşım ii- Ortak Amaç iii- Görev ve Yetki Sorumluluğu iv- Karar Alma Süreci v- Eşitlik İlkesi vi- Hesap Verebilirlik ve Saydamlık olarak ifade edebiliriz. 13 Şimdi, projemiz ve KVİ bağlamında bu prensipleri özetle açıklamaya çalışalım. Yukarıda ortaya koyduğumuz ‘Yasal ve Ahlaki Yaklaşım’ ilkesinin amacı; kurumsal kararların genel yasa ve Ahkâmül-Evkaf hükümleri yanında toplumun ahlâk değerleri ile de örtüşmesi gerekliliğini vurgulamaktır. Aksi durum yasal sorunlar yanında kurumun ahlâki sorumluluklarının da sorgulanmasına neden olacak; ve kurumun toplum nazarında var olan itibarının sorgulanmasına ve yok olmasına neden olabilecektir. Kurumsal ortak amaç, bütün paydaşlar tarafından benimsenen ve kabul gören amaçlar şeklinde tanımlanabilir. Bunun önemi ise paydaşların ortaya koyacağı çabaların benimsenmesi ve kurumun sürdürülebilir bir yapıya kavuşması ile ilgilidir. Amaçların ortak olmadığı kurumlarda negatif sinerjilerin oluşması ve paydaşlar arasındaki problemlerin artması kaçınılmaz olacaktır. Bu durumda olan kurumların paydaş grupları kendi kişisel çıkarları doğrultusunda hareket edebilecek ve kuruma, bilinçli ya da bilinçsiz bir şekilde, zarar verebileceklerdir. Bu ise, uzun vadede kurumun yokolma sürecine girmesine neden olacaktır. Bu nedenle kurumsal ortak amaçlar, kurumların varlığı için oldukça önemlidir. Kurumun sevk ve idaresinden sorumlu üst düzey çalışanların, başta yönetim kurulu ve genel müdür ile diğer yetkililer olmak üzere, görev, yetki ve sorumluluklarının idraki içerisinde olmaları ve kararları kurumun lehine almaları gerekmektedir. Aksi durumlarda yukarıda ortay koyduğumuz problemlerin oluşmasına neden olacaktır. Bu konuyla ilgili olarak üst düzey yöneticileri ve kurum çıkarları arasında bir çıkar çakışmasının oluşmamasına dikkat etmek faydalı olacaktır. Kurum ile ilgili karar alma süreçleri kurumu doğrudan etkileyeceğinden bu süreçlerin kurumu olumsuz etkilememesi için yukarıdaki üç prensibe bağlı kalınmalıdır. Bağlı kalınmadığı durumlarda pozitif kararların oluşması neredeyse imkânsız olacak ve kurumun paydaşlar tarafından sorgulanmasına ve yıpranmasına (yıpratılmasına) neden olacaktır. 14 Eşitlik ilkesinin amacı, alınan kararların bütün paydaşların eşit çıkarları gözetilerek alınmasını, paydaşlar arasında çıkar çatışması yaratılmaması gerekliliğini ifade eden bir ilkedir. Paydaşlar arasında yaratılacak eşitlik duygusu kuruma sahip çıkılmasına, saygı duyulmasına ve itibarının artmasına neden olacak ve kurumun toplum nezdindeki değerini de olumlu etkileyecektir. İyi kurumsal yönetişim ilkelerinden en önemlilerinden birisi de ‘Hesap Verebilirlik ve Saydamlık’la’ ilgilidir. Paydaşların, kurumsal bilgilere erişiminin olduğu, hesap sorabildiği ve hesap verilebilirliğin olduğu kurumlara karşı bağlılığı ve güveni diğer kurumlara göre çok daha yüksektir. Bu da paydaşların kurumlara sahip çıkmalarına ve onu yüceltmelerine neden olmaktadır. Bu ilkenin diğer bir avantajı da kurumsal öz disiplini yaratmasına ve olumlu kararların üretilmesine katkı koymakla ilgilidir. Konuya bu çerçeveden baktığımızda Kıbrıs Vakıflar İdaresi’nin (KVİ) nasıl bir yapıya sahip olmasının gerekliliğini daha iyi kavrayabileceğiz. KVİ’nin amacını basitçe, ‘topluma ait kaynakların toplum yararına, adil ve sürdürülebilir bir şekilde kullanılması’ olarak tanımlayabiliriz. Kuruma bu tanımsal çerçeveden bakıldığı zaman alınan kararların adil, toplumu oluşturan bütün bireylere ayni mesafede ve kurumun sürdürülebilirliğini sağlaması açısından da ekonomik kararlar olması gerekmektedir. Ancak yaptığımız mülakatlar ve incelemeler sonucunda, üzülerek belirtmeliyiz ki, karar alma süreçlerinde bu kriterler dikkate alınmamış, bunun sonucu olarak da kurum zayıflamıştır. KVİ ya da herhangi bir kurumun, yönetime bağlı olarak, karar alma mekanizmasındaki zayıflıklar kurumların önce zayıflamalarına sonrasında ise çökmelerine neden olabilmektedir. İşte bu nedenle, kurumların yukarıda bahsetmiş olduğumuz kurumsal yönetişim ilkelerini uygulamalarına gerek duyulmaktadır. Bu tanıma uygun düşen bir kurumsal yapının herhangi bir otoriteden bağımsız olarak, kurum ve paydaş menfaatlerini koruyan bir yapıda olması gerektiği sonucunu da yukarıdaki ifadelerden çıkarabiliriz. 15 Daha İyi Kurumsal Yönetişim için Öneriler Çalışmamızın bu bölümünde, KVİ’nin yasa, tüzük, Ahkâmül-Evkaf ilkeleri ve bazı eski yönetim kurulu başkanları ve genel müdürleri ile yapmış olduğumuz mülakatlar çerçevesinde KVİ’nin daha iyi bir kurumsal yapıya ve karar mekanizmasına sahip olması için bazı önerilerde bulunacağız. Kurumsal yönetimin en temel öğesi ve organı olan Yönetim Kurulu (YK) ile çalışmamıza devam etmenin doğru olacağı kanaatindeyiz. Yönetim kurulu, yönetimin en üst kademesini oluşturması bakımından bu organda görev yapacak kişilerin; nitelikleri, görevlendirme şekli ve görev süreleri oldukça önem arz etmektedir. Sahip olunan nitelik, karar almada etkinliği sağlarken, görevlendirme şekli de bu organın yapısını dolayısı ile özerkliği ilgilendiren bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır. Görev süreleri ise hem özerkliği hem de kazanılan tecrübeyi etkileyen önemli bir unsur olması nedeni ile üzerinde durulması gereken bir konudur. Özetle, YK’nun yukarıda belirmiş olduğumuz iyi yönetişim ilkelerini belirleyen, uygulayan ve denetleyen bir yapıya sahip olması gerektiğini söyleyebiliriz. Şu anki durum itibarı ile, KVİ Yönetim Kurulu üyelerinin atanması, Vakıflar Örgütü ve Din işleri Dairesi 73/1991 yasasında da belirtildiği gibi, Başbakanlıkça aday gösterilmeleri ve Bakanlar Kurulu tarafından onaylanmaları ile gerçekleşmektedir. Bu yöntemle atanan kişilerin kendilerini atayanlara karşı sorumlu hissedecekleri ve bu makamların telkin, dilek ya da emirlerini yerine getirmenin kendileri için daha önemli bir görev olduğu kanaatini taşımaları doğal bir sonuç olarak karşımıza çıkacaktır. Bu durum ise, kaçınılmaz olarak, ülkemizin temel sorunlarından biri olan, kararların siyasi çıkarlar doğrultusunda gerçekleştirilmesi sonucunu ya da olasılığını her zaman içerisinde barındıran bir kurumun ya da yapının oluşmasına neden olacaktır. Bu durumda bahsetmiş olduğumuz temel yönetişim ilkelerine bağlı kalıp onları uygulamak imkansız bir hal alacaktır. Üzülerek 16 belirtmeliyiz ki, yaptığımız bütün görüşmelerde KVİ’nde de durumun böyle olduğu ifade edilmektedir. Yukarıdaki olumsuz teşhisi koyduktan sonra şimdi de bu konuya ilişkin çözüm önerileri sunmaya çalışalım. Kanımızca burada alternatif modellerin oluşturulması ve bunlar arsında bir seçim yapılması söz konusu olabilecektir. A. Siyasi Model Şimdiki YK yapısı göz önüne alındığında hükümet eden siyasi partilerin güçlü siyasi etkisini görmekteyiz. Bu nedenle de yukarıdaki bahsetmiş olduğumuz sakıncaların ortadan kalkması için siyasetle ilişkili ancak güçler ayırımın da var olduğu bir model kurgulayabiliriz. Buradaki önemli varsayımlardan birisi de siyasiler tarafından, haklı olarak ortaya atılabilecek, ‘siyasilerin halkın temsilcileri’ olduğu fikrine dayanmaktadır. Bu argümana göre KVİ halkın malı olduğuna göre halk temsilcilerinin atadığı kişiler tarafından yönetilmesi oldukça uygun bir karar olarak görülecektir. Ancak, şu anki yapıda var olan sakınca güçler ayırımının yapılmayarak, yalnızca hükümet eden siyasilerin kararlarına bırakılmasıdır. Bu durumdan kurtulmanın yolu ise, güçler ayırımını ortaya koyarak hükümet eden partinin ya da koalisyonun gücünü paylaştırmak ve olası ‘siyasi çıkar’ odaklı kararları minimize etmektir. Bunu ise YK üyelerinin mecliste temsil edilen partiler tarafından aday gösterilerek meclis tarafından onaylanması ile gerçekleştirilebilecektir. Meclisteki partilere (ilk dört parti) verilecek YK üyeliği kotaları, hükümet partisine 3, ana muhalefet partisine 2, diğer partilere ise 1’er üyelik hakkı verilmesi şeklinde olabilir. Böyle bir yapının oluşması alınan kararlarda bir kontrol mekanizması çalıştırılmasına ve daha doğru kararlar alınmasına katkı koyabilecektir. 17 B. Sosyal Model Bu modelde siyasi kurumlardan tamamen bağımsız olarak YK kurulunun oluşması ve kendi başkanını üyeleri arasından seçen bir modeli oluşturmaya çalışacağız. Günümüz toplumlarında Sivil Toplum Örgütleri (STÖ) oldukça öne çıkmakta ve toplumların geleceklerini belirlemekte oldukça önemli görevler üstlenmektedirler. Ülkemizde hızla gelişen yüksek öğrenim kurumlarından da bu konuda faydalanılması olumlu bir gelişme olabilecektir. Bu çerçeveden bakıldığında, KVİ yönetim kurulu yapısının toplumun önemli kurumları olan STÖ’ler ve üniversiteler tarafından belirlenmesi (özellikle vakıf üniversiteleri), kurumun siyasi kaygılardan kurtularak daha etkin çalışmasına katkı sağlayacaktır. Bununla ilgili olarak, sanayi odası, ticaret odası, esnaf ve sanatkârlar odası ve vakıf üniversitesi temsilcilerinin oluşturduğu ve başkanını kendi seçen bir model oluşturulabilinir. C. Sosyal ve Siyasi Model Bu modeldeki amaç toplumun bütün taraflarından temsilcilerin olduğu bir yönetim kurulu oluşturulmasına yöneliktir. Siyasi kesime belli bir kota verilirken, STÖ ve vakıflara da belli bir kota verilerek toplumun temsiliyetini en geniş bir şekilde sağlanabilecektir. Türkiye’de uygulanan bu modelde siyasi unsur çoğunluktadır. Ancak bu modelle ilgili bizim önerimiz, sosyal unsurların, yani STÖ ve vakıflar temsilcilerinin çoğunlukta olması yönündedir. D. Vakıflar meclisi (Federasyonu) ve Sivil toplum Örgütleri Modeli Kurumların bünyelerinde barındırdıkları bilgi birikimleri yanında, toplum adına kurumun taşımakta olduğu misyon ve vizyonu yerine getirmede çok önemli kararların üretilmesinde önemli rol oynayan yöneticilerin nitelikleri de çok önem arz etmektedir. Konunun önemi evkaf yasası olarak da adlandırılan, AHKȂMÜL-EVKAF’da da, mütevelli heyetinin görevlendirilmesi ile ilgili konularda defalarca atıfta bulunarak vurgulanmaktadır. İşte bu 18 nedene bağlı olarak KVİ’nde görev alacak olan YK üyelerinin de kurumun misyon ve vizyonunu yerine getirmede etkin olacak niteliklere sahip olması gerekmektedir. Bu düşünceden yola çıkarak, YK üyelerinin sosyal bilimlerle ilgili eğitim almış olmaları ya da toplum yararına sosyal faaliyetlerde bulunarak bu konularda deneyim kazanmış olmaları, kurumun daha etkin ve toplum menfaatini koruyarak sürdürülebilir faaliyet göstermesinde daha etkili olabilecektir. Yukarıda bahsetmiş olduğumuz olası politik müdahalelere karşı koyabilmenin yönetim kurulu üyelerinin ekonomik ve sosyal mevkileri ile de ilgili olabilecektir. Sosyal hayatla birlikte ekonomik güce de sahip olan YK üyeleri, karar verme süreçlerinde siyasi gaylelerden bağımsız hareket edebilecek ve daha doğru kararlara imza atabileceklerdir. Böyle bir YK oluşumunda önde gelen, Ticaret odası, sanayi odası ve Turizm örgütü ve bunlar gibi kurumlardan yönetim kurulu üyesi atamaları istenebilecektir. Bu kurumlarla birlikte ülkemizde faaliyet gösteren vakıfların da temsilci atamalarında yetkili kılınmaları mümkün görünmektedir. Ancak, birçok vakıf olduğundan, sorunlar yaşanmaması ve bu vakıfların daha etkin kılınması için bir üst çatı oluşturularak (ör: Vakıflar Meclisi ya da Federasyonu), bu çatının KVİ yönetim kuruluna temsilci göndermesi mümkün kılınabilecektir. Varsayılan bu yapı, KVİ’nin etkinlik ve verimliliğini artıracağı gibi, KKTC sınırları içerisinde var olan vakıflar arasında bir sinerji yaratacağından oldukça fayda sağlayacak bir gelişme olarak görünmektedir. E. İki Bacaklı Model (Denetim ve İcracı Yönetim Kurulları) Kâr odaklı işletmelerde işletme sahibi olan hissedarlar gelirlerinde ya da şirket performansında bir düşüş yaşandığı zaman YK üye ve başkanı dahil, bütün yöneticilerden, denetim ve gözetim yolu ile, hesap sorma avantajı, şansı ve hakkına sahiptirler ve, bunu da gerçekleştirirler. Ancak, vakıf kurumlarında yapıları ve amaçları bakımından (mülhak vakıflar farklı olmakla birlikte) bir hissedar (sahiplik) yapısından bahsedemeyiz. Ticari 19 şirketlere göre çok daha geniş bir paydaş yapısına sahip olmaları ise paydaşların yönetimde söz sahibi olmamaları nedeni ile herhangi bir gözetim ve denetim işlevini yerine getiremez ve hesap da soramazlar. Bu nedenlere bağlı olarak vakıf kurumlarında Yönetim Kurulları daha serbest hareket edebilir, ve kurum faydalarını maksimize çabalarından uzaklaşabilirler. Yaptığımız gözlemlerde KVİ’nin de benzer sorunları yaşadığını teşhis etmiş bulunmaktayız. Bu nedenle KVİ’ne var olan icracı yönetim kuruluna ilaveten onun aldığı kararları denetleyen ve tavsiyelerde bulunan bir DENETİM ve DANIŞMANLIK kurulunun kurulmasını tavsiye edebiliriz. Buradaki temel amaç icracı kurulun alabileceği yanlış ve olumsuz kararların denetim yolu ile minimize edilmesi ve bu tür kararlardan kaçındırılmasıdır. Görev Süreleri Yönetim kurulu üyelerinin görev süreleri kısaca; karar alma süreçlerinde bağımsızlığı, etkinliği ve hesap verebilirliği etkilemesi bakımından oldukça önem arz etmektedir. Görev süresinin uzun ve karar verme sürecinden ve sonucundan bağımsız olması, YK üyelerine daha bağımsız karar vermelerinde yardımcı olacak bir unsurdur. Görev süresinin siysi iktidara bağlı olmadığını ve aldığı kararların sonucunu görebilecek kadar, ayni zamanda hesap verebilecek kadar, YK üyesi olarak kalmayı bilmek, YK üyelerinin bağımsız ve etkin kararlar almasına yardımcı ya da zorlayıcı olacaktır. Diğer yandan daha uzun süre görev yapmak, YK üyelerinin kurumu daha iyi tanımalarına, daha doğru teşhis ve karar üretmelerine ve tecrübe kazanmalarına neden olacağından olumlu bir gelişme olacaktır. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti kamu kurumlarında yaşanan çok önemli bir sorun da alınan kararların hesap verebilirliği ile ilgili olan durumlardır. Ne yazık ki, alınan kararların birçoğunun sonucu oluşmadan kararları alan kişiler ilgili mevkilerden ayrılmakta ve özellikle yanlış kararların doğurduğu sonuçlarla ilgili hesap vermemektedirler. KVİ’nde 20 alınan kararların birçoğunun sonuçlarının uzun vadede gerçekleşmesi de bu konu ile yakından ilgilidir. Bu nedenle YK üyeleri ve başkanın görev sürelerinin siyasi kararlardan bağımsız olarak belirlenmesi hesap verilebilirlik konularına olumlu etkiler yaratacaktır. Hesap vereme ya da sorumluluk durumunun oluşması ile alınacak kararlarda YK üyelerinin tutumları siyasi olmaktan çok rasyonel olan sosyal ve ekonomik kararlar olma yönünde hızla ilerleyecektir. Bu ise KVİ’nin gerçek görevlerini yerine getirirken sürdürülebilir olmasını da sağlayacaktır. Bu çerçevede YK üyeleri ve başkanın görev süreleri, kendi istekleri dışında ayrılmamaları durumunda 7 yıl olarak öngörülebilir. Yönetişim, Denetim, Saydamlık ve Hesap Verebilirlik Kavramları Yukarıda da belirtmeye çalıştığımız gibi iyi yönetişim, kurumun sürdürülebilirliğini ve paydaşların hak ve menfaatlerini koruyan yönetim bütünüdür. Bir kurumun bunu başarabilmesinin önemli şartlarından bazıları da, denetime açık olmak, hesap verebilirlik ve saydamlık ilkeleri ile ilgilidir. Ahkâmül-Evkaf da, sorumluluğu yalnızca yönetim kurulu üyeleri ile sınırlandırmayıp onların aile bireylerine de sorumluluk yükleyerek hesap verebilirliğin önemini vurgulamaktadır. KVİ yukarıdaki kavramlar bağlamında değerlendirildiğinde başarılı görünmemektedir. Kurum denetime açık olmakla birlikte denetim fonksiyonunu yerine getirecek olan birimin devlet birimi olması ve denetimleri düzenli olarak gerçekleştirmemesi (gerçekleştirememesi) nedeni ile bu konuda başarısız görünmektedir. Saydamlığın en önemli öğelerinden biri olan muhasebe sistemi ve bilgi yönetim sistemleri ile ilgili problemler de yaşanmaktadır. Çalışma arkadaşlarımızın finansal performansı değerlendirme amacı ile bilgi toplama çabaları sonucunda, vardığımız kanı, var olan bilgilerin yetersizliği ve kullanışsızlığı ile ilgili bir sonuç doğurmuştur. Ekonomik faaliyet gösteren kurumlarda muhasebe sistemleri en önemli bilgi sağlayan öğe olarak öne çıkarken, KVİ’ndeki muhasebe sisteminin içler acısı bir durumda olduğu saptanmış ve işe 21 yarar bir bilgi kaynağı olmadığı gözlemlenmiştir. Bu durum acil olarak bir muhasebe sistemine, tercihen uluslararası muhasebe standartları, geçmelerini zorunlu kılmaktadır. Hesap verebilirlik ilkesi hem siyasi hem de kurumsal yapıyla ilgili olarak çalışmaktadır. Bu ilkenin çalışması için öncelikle hesap soracak tüzel ve özel kişilerin varlığı ve o kişilerin görevde kalmaları ile ilgilidir. Görevde kalma şartı zorunlu olmamakla birlikte ülkemiz gerçekleri düşünüldüğünde kanımızca önemli bir unsurdur. Siyasi otoritenin değişimine göre sürekli değişen YK üyelerinden hesap sormak oldukça güç ve karmaşık bir işlem olabilmekte bu da hesap sormayı isteksizleştirmektedir. Ancak yanlış yapan YK’nun görevdeyken hesap sorulması daha istekli ve kolay olabilecektir. Bu nedenle, Ahgamül Evkaf kurallarına uygun olarak, ‘bir üyenin kötü niyeti olmaksızın’ onun görevden alınmaması gerekmektedir. Ülkemiz seçim periyodları düşünüldüğünde YK üyeliklerinin 6-7 yıl sürelere yayılması YK üyelerinin daha özerk ve cesur davranmaya teşvik edecektir. KVİ’nin kurumsal yapısı ile hesap soracak özel kişilerin varlığı neredeyse imkansız ya da çok uğraş gerektiren bir durum gibi göründüğünden hesap sorma yetki ve kabiliyetine sahip tüzel kişiliklerin oluşturulması gerekli bir durum olarak ortaya çıkmaktadır. Bu kavramları uygulamaya koyarak hayat verilmesi kuruma çok büyük katkılar sağlayacaktır. Burada, yukarıda önermiş olduğumuz çift bacaklı yönetim kurulu sisteminin ne kadar önemli olduğu ortaya çıkmaktadır. EK-1 73/1991 sayılı Yasada Kurumsal Yönetişimin İyileştirilmesi için Yapılması Gerekenler Yukarıdaki ilkelere bağlı kalarak etkin ve verimli çalışabilecek KVİ’nin var olan yasa maddeleri içerisinde bu ilkelere aykırılık teşkil eden unsurlar bulunmaktadır. Burada yapacağımız öneriler yasadaki tüm zayıflıkları çözmezken, kurumsal yönetişimin daha iyi 22 çalışmasına katkı koyabileceklerdir. Ancak raporumuzdan da görüleceği üzere yasanın, bütünüyle gözden geçirilerek güncellenmesi kurumun oldukça faydasına olacaktır. 1. Üçüncü kısım madde 9.(1): İlgili madde politik müdahaleye davetiye çıkardığında değiştirilmesi gerekmektedir 2. Üçüncü kısım madde 9.(2): Madde ‘başkan, bakanlar Kurulu’nun saptayacağı koşullara bağlı olarak görev yapar.’ demektedir. Bu cümle siyasi otoritenin ne kadar yetkili olduğunu ispat etmekte ve kurumun özerkliğini sıfırladığından değiştirilmesi gereklidir. 3. Üçüncü kısım madde 9.(4): Üç yıl olan görev süresi oldukça kısa, bu süre 5 yada 7 yıla çıkarılmalı. 10.(8) ve 11.(5): İlgili maddelerdeki Bakanlar Kurulu’nun görevden alma yetkisi kaldırılmalıdır. 4. Üçüncü kısım madde 12.(5): Bu madde Yönetim Kurulu Başkanına aşırı bir yetki vermektedir. Alınan kararlarda çoğunluk kararları geçerli olmalıdır. 5. Üçüncü kısım madde 12.(6): Bu madde iyi yönetişimin temel ilelerinden bir olan saydamlıkla tezat oluşturmakta ve kesinlikle değiştirilmelidir. 6. Üçüncü kısım madde 13 ve 14: Bu maddelerde kullanılan ifadeler kurumun ne kadar siyasallaştığının göstergesi olduğundan bu maddelerin gözden geçirilip değiştirilmesine ihtiyaç vardır. 7. Üçüncü kısım madde 16.(1): Genel müdür siyasi otorite tarafından değil, yönetim kurulu tarafından atanmalıdır. 8. Üçüncü kısım madde 19: KVİ bir kamu kurumudur ve topluma karşı sorumlu ve yaptığı işlemleri ve kararları bu nedene bağlı olarak toplumla paylaşmalı ve en üs seviyede saydam olmalıdır. Bu maddedeki ‘sır tutma mükellefiyet’ bu ilkelere ters düşmekte olduğundan değiştirilmeli ya da kaldırılmalıdır. 23 9. Üçüncü kısım madde 22.(3): Faaliyet raporunun Meclise, bilgilendirmek için değil de onay için, gönderilmesi kurumda öz disiplinin sağlanmasına ve hesap verebilirliğin artmasına neden olacaktır. 10. Üçüncü kısım madde 23: Mali ve ihale işlemleri ile ilgili tüzüklerin Bakanlar Kurulu yerine Meclise gönderilmesi daha uygun olacaktır. Diğer maddelerdeki Bakanlar Kurulu ibareleri Meclisle değiştirilerek kurumun daha etkin denetimi ve hesap verebilirliği sağlanmış olacaktır. 24 İnsan Kaynakları Yönetimi Etkili İnsan Kaynakları Yönetiminin KVİ’nin Yönetiminde Önemi Yapılan incelemelerde ve mülakatlarda kuruma dışarıdan siyasi müdahalelerin kurumun geçmişinden günümüze çok yoğun bir şekilde yaşandığı görülmektedir. Kuşkusuz bu sağlıklı bir yapı değildir ve ülkemiz için çok önemli olan bu kurumun misyonundan uzaklaşarak zayıflamasına yol açmıştır. İdare zayıfladıkça dış müdahaleler artacaktır. Eğer kurum içerisinde idarenin kendi bünyesinde planlama yapılırsa, prosedürler oluşturulursa, tüm çalışanlar da yönetimin vizyonunu paylaşır ve uygulanan prosedürleri benimser ise kuruma kurum dışından müdahaleler zorlaşır. Bunun için özellikle insan kaynakları yönetimi ve bilgi belge yönetimi konusunda kurum içerisinde uygulanan kurallar oluşturulmalı ve uygulamaya konulmalıdır. Bu kurallar olmadığı zaman oluşan boşluklar çeşitli kesimler tarafından birer değerlendirilmektedir. 25 fırsat olarak İnsan Kaynakları Yönetimi ile İlgili Mevcut Veriler Örgüt Şeması Genel Müdür Genel Müdür Yardımcısı İdari İşler Şb Md. Müfe ttiş Bilgi İşlem Sor. Yönet im Kur. Rap. Mülh ak Vakıfl ar Şb. Md. Genel Müdür Yardımcısı Emlak Şb Md. Arşiv Sor. Lefko şa Kaza Sor. Mağu Girne sa Kaza Kaza Sor. Sor. 12 Perso nel 7 Perso nel+4 Bekçi 2 Perso nel + 3 Bekçi 26 1 Perso nel + 4 Bekçi Tarım sal İşl Sor. Muha sebe Şb. Md. 4 Perso nel İşlet me ve Arş. Şb. Md. İnşaa t Şb. Md. 10 Perso nel Kadrolar 2009 Dolu Kadroların Baremlere Göre Dağılımı 14 12 10 8 6 4 2 0 Dolu Kadrolar ile ilgili Bilgiler (2009) KADRO ADI HİZMET SINIFI Genel Müdür Yöneticilik Hizmetleri Sınıfı (üst kademe Yöneticisi) Yöneticilik Hizmetleri Sınıfı (Üst kademe yöneticisi sayılmayan diğer yöneticiler) Yöneticilik Hizmetleri Sınıfı (Üst kademe yöneticisi sayılmayan diğer yöneticiler) Yöneticilik Hizmetleri Sınıfı (Üst kademe yöneticisi sayılmayan diğer yöneticiler) Yöneticilik Hizmetleri Sınıfı (Üst kademe yöneticisi sayılmayan diğer yöneticiler) Yöneticilik Hizmetleri Sınıfı (Üst kademe yöneticisi sayılmayan diğer yöneticiler) Özel Hizmetler Sınıfı 1 I 19 2 I 18A 1 II 17A 1 II 17A 1 II 17A 1 II 17 A 1 I 17B Yüksek Öğrenimli Genel (İdari, Mali, İşletmecilik, Emlak) Hizmetler Sınıfı Yüksek Öğrenimli Genel (İdari, Mali, İşletmecilik, Emlak) Hizmetler Sınıfı Orta Öğrenimli Genel (İdari, Mali İşletmecilik ve Emlak) Hizmetler Sınıfı Mühendislik ve Mimarlık Hizmetleri Sınıfı 3 I 16 5 II 1 II 14-15 Kıdemli Teknisyen (İnşaat, Makine, Elektrik, Ziraat, Tapu –Kadastro) Analist / Programcı (2) Teknisyenlik Hizmetleri Sınıfı 1 I 14-15 Planlama Hizmetleri sınıfı 1 II 13-14-15 Evkaf Memuru II 7 II 13-14 4 III 13-14 Teknisyen I (İnşaat) Orta Öğrenimli Genel (İdari, Mali, İşletmecilik ve Emlak) Hizmetler Sınıfı Yüksek Öğrenimli Genel (İdari, Mali, İşletmecilik, Emlâk Hizmetler sınıfı) Teknisyenlik Hizmetleri Sınıfı 1 II 12-13" Teknisyen II (İnşaat) Teknisyenlik Hizmetleri Sınıfı 1 III 11-12" Genel Müdür Yardımcısı Muhasebe Şube Müdürü İnşaat Şube Müdürü Emlak Şube Müdürü Mülhak Vakıflar Şube Müdürü Müfettiş Kıdemli Evkaf Memuru Evkaf Memuru I Evkaf Memuru I Mimar I Evkaf Memuru II DOLU 27 DERECE 4 BAREM 14-15 14-15 Teknisyen II (TapuKadastro) Ustabaşı (İnşaat) Teknisyenlik Hizmetleri Sınıfı 1 III 11-12" Teknisyenlik Hizmetleri Sınıfı 1 III 11-12" Odacı I (Şöför) Yardımcı Genel Hizmetler Sınıfı 1 I Evkaf Memuru IV Orta Öğrenimli Genel (İdari, Mali, İşletmecilik ve Emlak) Hizmetler Sınıfı Yardımcı Genel Hizmetler Sınıfı 6 IV 8-9-10" 2 II 7-8" Odacı II İşçi Kadrosu 9-10" 14 Geçici Personel Kadrosu 5 Toplam 66 Boş Bulunan Kadrolar (2009) KADRO ADI HİZMET SINIFI MÜNHAL BAREM İdari İşler Şube Müdürü 1 17A İşletmeler ve Araştırma Şb. Md. Tarımsal İşletmeler Sorumlusu Hukukçu Yöneticilik Hizmetleri Sınıfı (Üst kademe yöneticisi sayılmayan diğer yöneticiler) Yöneticilik Hizmetleri Sınıfı (Üst kademe yöneticisi sayılmayan diğer yöneticiler) Yöneticilik Hizmetleri Sınıfı (Üst kademe yöneticisi sayılmayan diğer yöneticiler) Özel Hizmetler Sınıfı 1 17A 1 17A 1 17B Yönetim Kurulu Raportörü Özel Hizmetler Sınıfı 1 17 Bilgi İşlem Sorumlusu Özel Hizmetler Sınıfı 1 17 B Analist / Programcı Planlama Hizmetleri sınıfı 1 16 Analist / Programcı Planlama Hizmetleri sınıfı 1 41619 Kıdemli Evkaf Memuru 1 16 1 14-15 Mühendis I (İnşaat) Yüksek Öğrenimli Genel (İdari, Mali, İşletmecilik, Emlak) Hizmetler Sınıfı Orta Öğrenimli Genel (İdari, Mali İşletmecilik ve Emlak) Hizmetler Sınıfı Mühendislik ve Mimarlık Hizmetleri Sınıfı 1 14-15 Mühendis I (Elektrik) Mühendislik ve Mimarlık Hizmetleri Sınıfı 1 14-15 Mühendis I (Makine) Mühendislik ve Mimarlık Hizmetleri Sınıfı 1 14-15 Mühendis II (Makine) Mühendislik ve Mimarlık Hizmetleri Sınıfı 1 13-14 Mühendis II (Elektrik) Mühendislik ve Mimarlık Hizmetleri Sınıfı 1 13-14 Mühendis II (İnşaat) Mühendislik ve Mimarlık Hizmetleri Sınıfı 1 13-14 Mimar II Mühendislik ve Mimarlık Hizmetleri Sınıfı 1 13-14 Mühendis III (İnşaat) Mühendislik ve Mimarlık Hizmetleri Sınıfı 1 11-12" Mühendis III (Makine) Mühendislik ve Mimarlık Hizmetleri Sınıfı 1 11-12" Mühendis III (Elektrik) Mühendislik ve Mimarlık Hizmetleri Sınıfı 1 11-12" Mimar III Mühendislik ve Mimarlık Hizmetleri Sınıfı 1 11-12" Kıdemli Teknisyen (İnşaat, Makine, Elektrik, Ziraat, Tapu –Kadastro) Teknisyen I (İnşaat) Teknisyenlik Hizmetleri Sınıfı 1 14-15 Teknisyenlik Hizmetleri Sınıfı 1 12-13" Teknisyen I (Elektrik) Teknisyenlik Hizmetleri Sınıfı 1 12-13" Teknisyen I (Ziraat) Teknisyenlik Hizmetleri Sınıfı 1 12-13" Teknisyen I (Makine) Teknisyenlik Hizmetleri Sınıfı 1 12-13" Teknisyen I (TapuKadastro) Teknisyen II (Elektrik) Teknisyenlik Hizmetleri Sınıfı 1 12-13" Teknisyenlik Hizmetleri Sınıfı 1 11-12" Teknisyen II (Makine) Teknisyenlik Hizmetleri Sınıfı 1 11-12" Evkaf Memuru I 28 Teknisyen II (Ziraat) Teknisyenlik Hizmetleri Sınıfı 1 11-12" Teknisyen III (Elektrik) Teknisyenlik Hizmetleri Sınıfı 1 7-8-9-10 Teknisyen III (Makine) Teknisyenlik Hizmetleri Sınıfı 1 7-8-9-10 Teknisyen III (Ziraat) Teknisyenlik Hizmetleri Sınıfı 1 7-8-9-10 Teknisyen III (TapuKadastro) Teknisyen III (İnşaat) Teknisyenlik Hizmetleri Sınıfı 1 7-8-9-10 Teknisyenlik Hizmetleri Sınıfı 1 7-8-9-10 Santral Operatörü Yardımcı Genel Hizmetler Sınıfı 1 4-5-6" Evkaf Memuru I 2 14-15 Kıdemli Mimar/Mühendis Yüksek Öğrenimli Genel (İdari, Mali, İşletmecilik, Emlak) Hizmetler Sınıfı Mühendislik ve Mimarlık Hizmetleri Sınıfı 2 16 Teknisyen II (İnşaat) Teknisyenlik Hizmetleri Sınıfı 2 11-12" Odacı III Yardımcı Genel Hizmetler Sınıfı 2 4-5-6" İşçi Kadrosu 2 Müfettiş Yardımcısı Özel Hizmetler Sınıfı 3 14-15-16 Evkaf Memuru II Yüksek Öğrenimli Genel (İdari, Mali, İşletmecilik, Emlâk Hizmetler sınıfı) Orta Öğrenimli Genel (İdari, Mali, İşletmecilik ve Emlak) Hizmetler Sınıfı 3 13-14 3 8-9-10" Evkaf Memuru IV Sözleşmeli Personel Kadrosu Geçici Personel Kadrosu Evkaf Memuru III 3 5 Yüksek Öğrenimli Genel (İdari, Mali, İşletmecilik, Emlâk Hizmetler sınıfı) Orta Öğrenimli Genel (İdari, Mali, İşletmecilik ve Emlak) Hizmetler Sınıfı Orta Öğrenimli Genel (İdari, Mali, İşletmecilik ve Emlak) Hizmetler Sınıfı Evkaf Memuru V Evkaf Memuru III Toplam 6 10-11-12" 6 06-07" 7 11 12 82 2009 ile 2014 Personel Durumunun Karşılaştırılması Açıklama Kadro Sayısı Dolu Kadro Boş Kadro Memur 2009 2014 118 117 47 47 72 70 Geçici Memur 2009 2014 10 10 5 9 5 1 İşçi 2009 2014 16 16 14 15 2 1 Sözleşmeli 2009 2014 3 3 0 0 3 3 Toplam 2009 2014 148 146 66 71 82 75 Kurum yıllar içerisinde mevcut kadroların yarıdan daha azı dolu olarak faaliyet göstermektedir. Dolu kadroların dağılımı incelendiğinde 14-15 barem Evkaf memurları, 1314 barem Evkaf memurları ve İşçi kadrolarının personel sayısının çoğunluğunu oluşturduğu görülmektedir. Geçici memur kadroları 2009 yılında yarısı dolu iken 2014 yılında bu oran %90’a çıkmıştır. Bu kadroların hangi şekilde doldurulacağı belirlenmelidir. Ülkemiz gibi iş imkânlarının bir siyasi güç kazanmak için kullanıldığı yerlerde, prosedürü siyasi atama ile 29 gelen yönetim kurulları inisiyatifine bırakılan geçici istihdamları büyük tehlike oluşturmaktadır. Personelin Eğitim Durumu Eğitim Durumu Doktora Yüksek Lisans Lisans Yüksekokul Lise Ortaokul İlkokul Toplam Adet 1 7 27 3 16 1 1 56 % 2 13 48 5 28 2 2 100 % 63 37 100 Kurum personelinin yarıdan fazlası yükseköğrenim almıştır. Günümüzde yükseköğrenimin yaygınlaşması ile ülke nüfusundaki yükseköğrenim almış kişi sayısının çok süratli bir şekilde artması ile birlikte kurumda da bu hissedilmektedir. Kurum içerisinde yükseköğrenim almış personel arasında hem bilgi ve beceri hem de görev sorumlulukları bakımından farklılıklar görülmektedir. Bu zaman zaman kişiler arasında tatminsizlik duygusunu körüklemektedir. 30 yıl kadar önce ülke nüfusunun çok küçük bir kesiminin çok seçici bir sistem ile girerek büyük fedakarlıklarla tamamlamakta olduğu yükseköğrenim artık çok daha ulaşılır hale gelmiştir. Yükseköğrenimin artık eskiden olduğu gibi kişiler arasında ayrım yapacak bir unsur olarak kullanılması mümkün değildir. Bunun yerine kurumların kendi personel seçim, performans yönetimi, kariyer yönetimi sistemleri geliştirmesi gerekecektir. Bütçede Personel ile İlgili Giderlerin İncelenmesi 2009 yılı bütçesinde toplam giderler 13,648,539.47 TL olarak geçekleşmiştir. 2014 Yılında giderler 15, 346, 304 TL olmuştur. Giderler içinde Personel, emekli maasları, Dome otel kıdem tazminatları, sosyal guvenlik yatırımları, temsil giderleri, yolluklar toplamı toplam giderlerin 2009 yılında %48 ve 2012 ylıda %58’ini oluşturmuştur. Bu rakamlar kurumun personeli için bütçesinden önemli bir pay ayırdığını, dolayısıyla personeli daha etkin ve verimli kullanarak tüm çalışanlarından daha iyi hizmet alması gerektiğine işaret etmektedir. 30 Unutulmaması gereken unsur, kurumlarda çalışanların ne kadar olumlu mali koşullarda çalışırsa çalışsın, almakta olduğu maaşı bir hizmeti karşılığında bir ödül değil statüsü için bir hak olarak göreceğidir. Dolayısıyla kurum yönetimine çalışanlarını etkili kullanma sorumluluğu düşmektedir. Kurum içerisinde mevcut olan güven eksikliği ve şüphe kültürünün yerini alacak bir kültür oluşturulmalıdır. Liderliğin çalışanların tümünün net bir şekilde anlayabileceği bir vizyon ortaya koyması gerekmektedir. Kamuoyu için oluşturulan “Karşılık beklemeden iyilik yapmak” vizyonu paralelinde personele de vakıflar ruhunu yeniden benimsetecek bir vizyon sunulmalıdır. Raporun daha sonraki kısımlarında anlatılan performans yönetim sistemi yürürlüğe konulabilirse, çalışanların kurum hedefleri doğrultusunda kendi hedeflerini belirlemeleri ve resmin bütününü görmeleri sağlanabilecektir. Bütçede Giderler İçinde Personel Giderlerinin Payı 2009 Toplam Toplam giderlerin içinde % Toplam Toplam giderlerin içinde % 13,648,539.4 7 3,760,043.91 2,473,277.53 117,520.00 98,104.62 84,763.08 43,173.33 6,576,882.47 48% 3,060,000.00 580,900.00 0 800,000.00 341,144.40 318,433.50 1,129,761.39 127,671.77 61,707.90 1,050.91 720.25 6,421,390.12 47% 2012 15,346,304.4 9 Toplam giderler 3,585,789.64 2,890,775.62 2,041,748.78 128,453.85 96,012.19 83,998.20 8,826,778.28 58% Personel Emekli maas Dome Otel kıdem taz Sosyal guvenlik Temsil ve tanıtma giderleri Yolluklar 0 0 3,342,135.26 850,000.00 660,039.57 562,994.98 289,098.01 163,820.28 47,689.36 9,127.68 152.77 5,925,057.91 39% Vakıflar bankasına Saray otel zarar Gayrımenkul yatırımı Din isleri Hizmet alımı Bakım onarım Gaynrımenkul onarım Tuketim malzemesi Malzeme, yazılım gorev giderleri FAİZ Personel, emekli maasları, Dome otel kıdem tazminatları, sosyal guvenlik yatırımları, temsil giderleri, yolluklar Gayrımenkul yatırımları, İşlerine aktarım, bakım onarım, hizmet alımları 31 Personel Bilgileri No. Isim Soyisim Doğum Tarihi Son Mezun Bölüm 1. Mehmet Kanan 10-0758 Gazi 2. Ali Çavuşoğlu 15-0762 3. Şefik Işık 4. Hüseyin 5. Yüksek Lisans Giriş Tarihi Son Görevi Daha Önceki Görevler 1 Daha Önceki Görevler 2 Daha Önceki Görevler 3 İnşaat Şube Müdürü Daha Önceki Görevler 4 Mühendislik ve Mimarlık 13-01-83 Genel Md. Yrd. İnşaat Mühendisi Kıdemli İnşaat Mühendisi İzmir 9 Eylül Ekonomi 01-09-89 Genel Md. Yrd. Emlak Şubesi Girne Kaza Sorumlusu Mülhak Vakıflar Şube Müdürü Mülhak Vakıflar Şube Müdürü ve Gn. Md. Yrd. Vekili 10-0461 ODTÜ Endüstri Müh. LAÜ - EU Integration 01-03-88 Emlak Şb. Müdürü Emlak Şb. Müdürlüğü Örs 20-0361 Ankara Kütüphanecili k LAÜ İşletme 01-07-88 Ahmet Dorukan 24-0667 A.Ö.F Ekonomi 02-08-93 Emlak Şubesi Kıdemli Evkaf Memuru Emlak Şubesi İdari İşler Şubesi Arşiv Sorumluluğu Raportör İdari İşler Şb. Md. Vekilliği Mülhak Vakıflar Eşdeğer Komitesi 6. Fatma Fıstıkoğlu 17-0775 A.Ö.F 06-10-99 Emlak Bölümü Harita ve Tarım İşleri 7. Sevil Sönmez 23-0971 Haydarpaşa Ticaret Lisesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Muhasebe Bölümü 01-11-94 Emlak Şubesi 8. Recep Çaluda 16-0275 Çukurova Bitki Koruma 01-03-11 Emlak Şubesi 9. Mustafa Arşanlı 11.03.16 95 A.Ö.F İş İdaresi 01-12-89 Lefkoşa Kaza Sorumlus u Emlak Şubesi 32 10. Mine Kaymaka mzade 28-1285 Yakın Doğu Üni Hukuk 14-01-13 Emlak Şubesi 11. Mertsoy Karabıyık lı 25-0387 Yakın Doğu Üni 01-06-13 12. Ulus Coli 05-0265 Lefkoşa Türk Lisesi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Öğr. - 13. Ertan Kordal 06-0869 Sedat Simavi Meslek Lisesi Motor Bölümü 01-11-94 14. Erhan Soykut 16-1063 Gazi İstatistik 01-03-88 Emlak Şubesi Tahsilat Böl. Emlak Şubesi Tahsilat Böl. Emlak Şubesi Tahsilat Böl. İdare İşler Şube Md. Vekili Emlak Şubesi Lefkoşa Kaza Sorumlusu İşletmeler ve Araştırmalar Şube Md. Vekili 15. Suna Soykut 19-0586 DAÜ İnşaat Teknolojisi 14-01-13 16. Şerife Dereboyl ular 10-0662 Haydarpaşa Ticaret Lisesi Sekreterlik 15-02-90 17. Yeliz Karagözlü 12-0976 DAÜ Bilgisayar Enformatik 18. Selen Özbeycan 07-0390 YDÜ 14-01-13 19. Mustafa Kasapoğl u 29-0568 Gazi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Öğr. Arapça Öğr. İdari İşler Şubesi Sekreteri İdari İşler Şubesi Sekreteri Bilgi İşlem Sorumlus u Bilgi İşlem Geçici Memur Arşiv Mülhak Vakıflar Arşiv 20. Avşar Kişmir 11-1276 YDÜ Halkla İlişkiler 14-01-13 21. Fatma Arkut 22-0772 NKL - 01-06-92 01-11-10 YDÜ - MBA 01-10-98 07-02-00 Din İşleri Dairesi İdari İşler Şb. Md. Vekili İdari İşler Şubesi Arşiv İdari İşler Şubesi Arşiv 33 22. Eda Akbil 01-0790 YDÜ Okul Öncesi Ögr. 14-01-13 İdari İşler Şubesi Arşiv İdari İşler Şubesi Sekreteri Sekreter, Santral Arşiv İdari İşler Şubesi Arşiv İnşaat Şube Md. Vekili Evkaf Memuru III Evkaf Memuru II Mimar III 23. Güliz Tekin 01-1164 LTL Edebiyat 15-02-90 24. Selma Buda 10-1170 LTL Fen 01-11-94 25. Behiye Ağaç 29-1079 Haydarpaşa Ticaret Lisesi Muhasebe Bölümü 15-02-90 26. Kerime Darbaz 01-1169 MimarSinan Üni. Mimarlık 01-08-99 27. Pembe Kurdoğull arı 21-0273 DAÜ İnşaat Teknolojisi 02-08-99 28. Saadet Artemer 04-0976 YDÜ Mimarlık - 29. Deniz Hızal 17-0677 YDÜ Mimarlık 01-09-05 30. Hüseyin Mıstıkoğl u 10-1162 Sedat Simavi Meslek Lisesi - 23-02-83 İnşaat Şubesi 31. Güvenç Dağgül 14-0367 Sedat Simavi Meslek Lisesi Elektrik Böl. 01-11-10 32. Kezban Köle 10-1077 YDÜ Mimarlık 18-08-00 33. Öznur Soysal 10-0878 Çukurova İnşaat Teknolojisi 02-08-99 34. Nazlı Soykan 05-0374 YDÜ İnşaat Mühendisliği 02-08-99 İnşaat Şubesi Elektrik Teknisye ni III Evkaf Memuru II İnşaat Teknisye ni I Evkaf Memuru IV Gn. Müdür Sek. Mimar I İnşaat Şubesi Saray Hotel Teknik Bölüm Şefi İnşaat Şubesi 34 35. Ahmet Altıntaş 24-0760 YDÜ Mimarlık 03-03-81 36. Feza Varol 30-0368 İstanbul Üni. İşletme LAÜ - MBA 02-08-93 37. Berk Tuncalı 30-1085 - - Uni. of Edinburgh - MBA 31-05-13 38. Hüseyin Kavaz 17-0761 A.Ö.F İktisat 11-07-84 39. Ceren Önem 18-0272 Anadolu Üni. İşletme 01-11-94 40. Enver Sengun 02-0668 Sedat Simavi Meslek Lisesi Elektrik Böl. 15-10-89 41. Elif Hacıveli 23-0181 Haydarpaşa Ticaret Lisesi Muhasebe Bölümü 31-05-13 42. Ferhat Arca 27-0476 DAÜ İşletme 2000 Muhasebe Arşiv 43. Sermin Cambazoğ ulları 17-1271 Anadolu Üni. İşletme 01-11-10 Muhasebe - Saray Hotel 44. Ebru Üstüner 06-0176 DAÜ İşletme 45. Mustafa Doğru 27-0567 Uludağ İşletme 02-08-93 46. M. Artuna Tural 21-0264 Anadolu Üni. İktisat 02-08-93 47. Emine Taşkıranl ar 15-0176 Haydarpaşa Ticaret Lisesi Muhasebe Bölümü 01-11-10 Evkaf Memuru Y.Ö. III Emlak Memuru Y.Ö. I Mülhak Vakıflar Şube Müdürü Mülhak Vakıflar Şubesi E.M.I. Y.Ö. Evkaf Memuru V.O.Ö. YDÜ - MBA 07-06-99 KD Teknisye ni Şube Md. Vekiki İşletmeler ve Araştırma lar Şb. Muhasebe Şb. Müdürü Evkaf Memuru III Y. Ö. Muhasebe Şb. Veznedar Muhasebe Şubesi Müfettiş Müfettiş Yardımcısı Muhasebe Şubesi Muhasebe Memuru Evkaf Memuru V O.Ö. Tahsildar İşletmeler ve Araştırmalar Şube Md. Vekili Emlak Arşiv Yönetim Kurulu Raportör Vekili İdari İşler Şube Müdür Vekili Evkaf Memuru Y.Ö. I İdari İşler Şube Müdürü - Arşiv Muhasebe - Saray Hotel 35 48. Eşref Öztoprak 12-0268 DAÜ İşletme MBA 02-08-93 49. Ahmet Arkan 02-0281 YDÜ English Language and Literature 31-05-13 50. Gökten Erenköy 23-1171 Yeni Erenköy Ortaokulu Otem 01-11-10 51. Mehmet Zeki Kaymaka mzade 28-0757 Ortaokul Terk 12-12-79 52. Hasan Esendağlı 27-0170 Düzova İlkokulu 53. Aysu Ağıt 06-0481 DAÜ 54. Murat Çetinyay 20-0373 55. Ali Güneşlier 56. Timuçin 57. Hasan Yönetim Kurulu Raportör üVekaleten İşletmeler ve Araştırma lar Şb. Saray Hotel Müdür İdari İşler Şb. Odacı III Odacı Şoför Saray Hotel Restaurant Şefi 14-01-13 İdari İşler Şubesi Türk Dili ve Edebyatı 10-11-05 YDÜ Turizm ve Otel İşletmeciliği 01-08-04 04-0960 LTL Edebiyat 03-12-84 Görneçli 02-0567 LTL Gökşan 26-0766 Hacettepe Üni. Emlak Şubesi Girne Emlak Şubesi Girne Kaza Sorumlus u Mağusa Kaza Sorumlus u Mağusa Kaza Emlak Şubesi Evkaf Memuru III Y. Ö. 1988 Eğitim Programları ve Öğretim 05-12-05 Dome/Saray Hotel İşletmeler ve Araşırma İnşaat Şubesi İnşaat Ustası Emlak Şubesi Girne Tahsildar İdari İşler - Lefkoşa 36 Personel Planlaması Verimli çalışabilmek için, halk dilinde gayet güzel ifadesini bulan “adama göre iş değil, işe göre adam alma” ilkesini uygulayabilmenin ilk şartı, “ne tür işgörenlere ihtiyaç olduğunun” tam ve doğru olarak belirlenmesidir. Kurumun kendi personel planlamasını yapması gerekmektedir. Bunu yapabilmek için kurum içerisinde belirlenen hedefler doğrultusunda oluşacak iş gücü ihtiyacı yanında mevcut çalışanların emekliliğe kalan süreleri de dikkate alınmalıdır. İş Analizi Bir kurumdaki bir işin yapılmasında gerekli olan becerilerin, bilgilerin ve görevlerin sistematik olarak saptanması sürecine iş analizi denir. Daha açık bir ifadeyle işlerin doğru, etkin ve sağlıklı biçimde değerlendirilmesi amacıyla organizasyonda yer alan her işin ayrı ayrı niteliğini, niceliğini, gereklerini, sorumluluklarını ve çalışma koşullarını bilimsel yöntemlerle inceleyen ve bilgi toplayan bir tekniktir. İş analizinde aşağıdaki sorulara cevap aranır. ● Personel ne yapıyor? ● Personel işi nasıl yapıyor?(yöntem ve teknikler) ● Personelin kullandığı makineler, aletler, donanım, vb. şeyler nelerdir? ● Personel yaptığı bu iş sonrasında hangi çıktıları sağlıyor? (ürün, hizmet) ● Personelin kendisinden yapması beklenen bu işi normal bir düzeyde yerine getirebilmesi için ne tür yetenek, bilgi ve tecrübeye sahip olması gerekiyor? (Personelin yaptığı işin gerekleri nelerdir?) 37 ● İş hangi koşullarda yapılıyor? (İşin yapıldığı ortamın ve çevrenin faktörleri) İş analizi aşamaları aşağıdaki gibidir. ● Analiz edilecek işleri belirlenmesi, ● Soru formu hazırlama, ● Bilgi toplama, gözlem ● Bilgilerin tasniflenmesi, değerlendirilmesi ● İş analiz bilgilerinin kullanılması İş analizi bilgileri elde edildikten sonra iş tanımları ve iş gerekleri haline getirilir. Kurum içerisinde insan kaynakları birimi tüm mevkilerin iş tanımlarını İş Özellikleri Modeli doğrultusunda yeniden tasarlamalıdır. Görev/iş tanımı ve İş gerekleri İş tanımları hazırlanırken işin örgüt yapısı içindeki yeri, diğer işlere göre önemi, amacı, sınırları, aşamaları, görev ve sorumlulukları, kime bağlı olduğunu, nasıl bir ortamda ve hangi zaman diliminde yerine getirildiği belirtilir. İş gerekleri işin yerine getirilebilmesi için personelin taşıması gereken nitelikleri ortaya koyar. Bunlar; eğitim düzeyi, deneyim, zihinsel, fiziksel, davranışsal ve duygusal özelliklerdir. Yani iş tanımları görevi veya işi tanımlarken iş gerekleri o işi yapabilecek kişinin özelliklerini tarif eder. Mevcut uygulamada hizmet şemaları yasada tanımlanmıştır bu esnek olmayan bir durum yaratmaktadır. Ülkemizde diğer dairelerin kuruluş yasalarında kadroların tümü için bir kadro cetveli ile her kadro için bir hizmet şeması bulunmaktadır. Kadronun hizmet şeması kadro 38 adını, sayısını, hizmet sınıfını, sınıf içerisindeki derecesini, maaş baremini, kadrosunun görev yetki ve sorumluluklarını (İş / görev tanımı) ve kadroya alınacaklarda aranan nitelikleri (iş gerekleri)içermektedir. Bu katı kadro sistemi kurum düzeyinde politika oluşturmaya uygun değildir. Bu uygulamanın katı olması sonucunda ülkemiz genelinde çok sayıda geçici işçi ve sözleşmeli personel kalıcı olarak istihdam edilir duruma girmiştir. Yasaların değiştirilmesi zaman alıcı ve siyasi etkilere açık olduğundan mevcut yasalarda bulunan kadrolar genellikle gelecekte olabilecek ihtiyaçları tahmin ederek belirlenmektedir. Kadroların yasa ile değil daha esnek bir şekilde oluşması gerekmektedir. Her pozisyon için görev tanımı ve bu görevi yerine getirebilecek kişinin özellikleri yeniden tanımlanmalıdır. Her pozisyon için personel seçiminin nasıl yapılacağı da belirtilmelidir. Özellikle aranan becerilere yönelik ve bunun yanında sayısal ve sözel yetenek ölçen (okuduğunu kavrama, elde bulunan bilgilerle yargıya varılıp varılamayacağını anlayabilmek, problemi dört işlemle modelleyebilme kabiliyeti). Personel seçiminde mülakat yönteminden uzak durulmalıdır. Personel temini için uygulanacak yöntemler Personel temini için münhal ilan edilmeli ve bu münhaller şeffaf bir şekilde ilan edilmelidir. Personel temin prosedürleri genel münhal ilan edilmeden hiçbir şekilde personel alımına müsaade etmemelidir. Personel seçimi için prosedürler: Personel seçimi iş analizinde oluşturulan görev tanımlarına göre seçim yöntemleri kullanılmalıdır. Özellikle aranan becerilere yönelik ve bunun yanında sayısal ve sözel yetenek ölçen (okuduğunu kavrama, elde bulunan bilgilerle yargıya varılıp varılamayacağını 39 anlayabilmek, problemi dört işlemle modelleyebilme kabiliyeti). Personel seçiminde mülakat yönteminden uzak durulmalıdır. Eğitim planlaması KTV İdaresi personelinin düzenli olarak eğitim almadığı personel ve yöneticiler ile yapılan görüşmelerde dile getirilmiş ve inceleme süreci içerisinde verilen eğitimlere katılım personel tarafından olumlu karşılanmıştır. Her kurum için eğitimin önemli bir rolü vardır. Ancak KTV İdaresi için özellikle yeniden yapılanma süreci ve sonrasında eğitim daha da önemli bir rol oynayacaktır. Eğitimin özellikle stratejik olması gerekmektedir. Stratejik bir eğitim programı rastgele personelin katılmak isteyeceği programlar veya kurum yönetiminin çeşitli fırsatları değerlendirerek eğitim programları önermesi değil bunun yerine çok iyi planlanmış ve KTV İdaresinin oluşturulmuş Vizyonu, misyonu ve temel hedefleri doğrultusunda sunulması gereken eğitimlerin verilmesidir. Şekil 1: Stratejik Eğitim Modeli İhtiyaç analizi: ● Hedefler kapsamında, ● anketler ile ● Performans sonuçlarına göre, 40 Şekil 2: Eğitim İhtiyacı Analizi Süreci Eğitim yöntemleri ● görev başında o Personelin eğitimi mutlaka görev yeri dışında olması gerekirmiş gibi düşünememek gerekir. Bazı eğitimler personelin kendi görevi başında da gerçekleşebilir. Özellikle belirli konularda bilgisayar üzerinden bazı eğitim programları personelin günlük faaliyetleri arasında gerçekleştirilebilir. ● kurum dışında o Dönem eğitimlerin kurum dışında sınıf ortamında olmasının da faydası vardır. Kurumun dışında eğitime katılmak personelin motivasyonu artırabilir. Her gün olduğundan daha farklı bir ortamda olmasının olumlu etkileri öğrenme motivasyonuna da yansır. ● kısa süreli ve uzun süreli 41 o Eğitim programlarının süreleri de eğitimin amaçlarına göre kısa veya uzun dönemli olabilir. Eğitim planlamasında da mutlaka fayda maliyet analizi yapılmalıdır. ● Formel eğitim ve Formel olmayan (Biçimsel/Biçimsel Olmayan) eğitim o Okullarda eğitmen / öğretmen rehberliğinde belirli plan uyarınca gerçekleşen eğitim formal eğitimdir. Ancak öğrenme sadece formal şekilde değil bunun dışında da kişinin tecrübe ve gözlemlerine dayalı olarak sürekli devam etmektedir. Eğitim planlaması yapılırken eğitimin sadece formal yöntemleri değil bunun yanında formal olmayan eğitim süreçleri de dikkate alınmalıdır. Çalışanlar ait oldukları birimlerdeki diğer kişilerin tutum ve davranışlarından çok şey öğrenmeye devam etmektedir. Uzman adaylarının eğitimi (Kariyer Meslekler) KV idaresinde bir uzmanlık sistemi önerilmektedir. Bu sistem TEPAV tarafından hazırlanan KKTC Devleti Fonksiyonel - Kurumsal Gözden Geçirme Çalışması önerileri içerisinde de “İdari Kapasite Oluşturulması” (1.9.2 Sayfa 65) kapsamında Uzmanlık Kariyeri olarak önerilmekteydi. Buna göre Genel olarak kamu yönetiminin bütününde ve özel olarak düzenleyici ve denetleyici kurumlarda işe girme yardımcılık şeklinde bir pozisyonla başlamalı ve zaman içerisinde kıdem ve belli başarı koşullarında bağlı olarak kariyer basamaklarında yükselme olanağı getirilmelidir. Uzman personelin tanımı ● Özel yarışma sınavına tabi tutulmak suretiyle mesleğe alınan, ● Belli bir yetişme programı çerçevesinde yetiştirilen, 42 ● Yetiştirme sonrası yeterlik sınavına tabi tutulan, personel olarak tanımlanabilir. Bugün kariyer meslekleri diğer memurluklardan ayıran temel hususlar; mesleğe başlamak için belirli bir eğitim formasyonuna sahip olmak veya yabancı dil bilmek gibi Devlet memurlarında aranan genel şartlardan farklı bazı şartlar taşımak, mesleğe özel yarışma sınavıyla başlamak ve belirli bir hizmet içi eğitimden sonra özel bir yeterlik sınavına tabi olmaktır. Kadrolarında kariyer mesleklere yer veren kurumlarda teamül olarak yöneticilerin de bu kariyer meslek mensupları içinden çıktığı görülmektedir. Kariyer mesleklerde mesleğe başladıktan sonra genellikle üç yıllık bir yetişme dönemi öngörülmüştür. Bu sürede mesleki bilgi ve birikimin artırılması, çalışma usullerinin öğretilmesi, araştırma, bilimsel esaslara göre çalışma kabiliyetinin kazanılması, yabancı dil bilgilerinin geliştirilmesi, çalışacakları kurumun tanıtılması, görevleriyle ilgili mevzuatı öğrenmeleri ve uygulamayı yakından görmeleri amaçlanmıştır. Bu üç yıllık süre sonunda, kurumlar arasında farklılıklar olmakla birlikte, müfettişliklerde mevzuat ağırlıklı yazılı ve sözlü sınavdan oluşan, uzmanlıklarda ise çalışma alanıyla ilgili bir uzmanlık tezi hazırlama ve sözlü mülakattan oluşan yeterlik sınavı yapılmaktadır. Yeterlik sınavında başarılı olunduktan sonra bu kişiler uzman kadrosuna atanmaktadırlar. KT Vakıflar İdaresi çok büyük bir kurum olmadığından önerilen uzmanlık sistemi Vakıf Uzmanlığıdır. Yani Emlak Uzmanı, Muhasebe Uzmanı, Arşiv Uzmanı yerine Vakıf Uzmanı tüm bu alanlara Vakıflar açısından hakim olacak elemanlar olacaktır. Bunu sağlamak için aşağıdaki faaliyetler önerilmektedir: ● Şubeler arası rotasyon ● Uzmanlık tezi 43 ● Uzman adaylarının zamanının 'Önemli bir kısmı kendini ve kurumu geliştirmeye yönelik olmalıdır Bilgi ve Belge Yönetimi E- evrak sistemine geçilmesi Özellikle yöneticilerin Kurumda kullanılan tüm yazılımın kullanımı konusunda eğitilmesi ve hem kullanım hem de sunduğu gelişme imkânlarını iyice bilmesi gereklidir. Kurum yöneticilerinin (genel müdür, yardımcıları ve şube müdürleri) tüm Şubelerin hangi bilgilere ulaşımı olduğunu bilmesi gereklidir. Şubeler birbirinden yardım isterken bu isteklerinin ne kadar kolay veya ne kadar zor olduğunu bilmelidir. Tüm Yazılım bilgi, raporlarının, uygulanan yöntemlerin Kurum hafızasına dahil olabilmesi için el kitaplarının uygulama yönergelerinin olması şarttır. Şube müdürleri kendi görevleri ile ilgili uygulama prosedürlerini, bilgi ve dosya sistemlerini devretmeye hazır bir şekilde tutmalıdır. 44 Uygulama için Öneriler 1. İnsan Kaynakları Birimi Kurulmalı a) İnsan kaynakları ihtiyaçlarının planlanması i. Kurumun kısa ve uzun dönemli insan kaynağı ihtiyaçlarını tahmini ve planlanması ii. Gerek bireyin gerekse örgütün ihtiyaçlarına cevap verecek biçimde işlerin içerdiği yetki ve sorumluluklarla, bunları başarmada gerekli bilgi, beceri ve yetenekleri saptamak için iş analizlerinin yapılmasını kapsar. Bu tür faaliyetler diğer personel faaliyetlerini etkili bir biçimde yerine getirilmesinin temelini oluşturur. iii. Personel sayısında değişikliği belirlemede ölçülebilir objektif formüller kullanılması. 2. Personel sağlama ve seçme i. Örgütün insan kaynakları belirlendikten sonra bunların uygun kişilerce doldurulması gerekir. Bu amaçla işe başvuracak adayların sağlanması ve bu adaylar arasından en uygun olanlarının seçimi gerekir. Bu süreç örgütün dışındaki adaylara yönelik olabileceği gibi örgüt içindeki adaylara da yöneliktir. ii. Tüm personel temininde münhal ilanı yapılması iii. Pozisyonlar için seçme yönteminin önceden belirlenmesi Performans Yönetimi Sistemi Uygulanmalı i. Kurum içerisinde her düzeyde çalışanın performansının değerlendirildiğinin farkında olması gerekmektedir. 45 ii. Performans değerlendirme sistemi çalışan ve yöneticisi arasında şeffaf bir şekilde yürümelidir. iii. Performans değerlendirme sistemi kurum içerisinde güven kazandıktan sonra ödül ve ceza gibi idari amaçlara hizmet vermeye başlayabilir. iv. Performans yönetiminin temel amacı performansın ölçülmesi değil artırılması olmalıdır. Ödül ve ceza esas amaç olan daha iyi performansa ulaşmak için yönetici ve çalışan arasında beklentiler ve performans standartlarının anlaşılmasının önüne geçmemelidir. v. Performans yönetimi için: 1. Tepe yönetimi kurumun 5 yıllık temel stratejik planını paydaşlarla birlikte oluşturmalıdır. 2. İdare (Genel Müdür ve yardımcıları) bu hedeflere belirlenen stratejileri kullanarak ulaşmak için yıllık bütçe ve diğer idari hedefler koymalı ve bu hedefleri tüm kurum personeli ile paylaşır. 3. Şube müdürleri kendi şubeleri için Genel Müdürlük hedefleri ile uyumlu hedefleri belirler ve bu hedeflerin nasıl ölçüleceğini açıklar. 4. Genel Müdürlük şube müdürleri ile ayrı ayrı görüşerek şube hedefleri konusunda görüş belirtir ve gerekirse eklemeler veya değişiklikler konusunda uzlaşmaya varır. 5. Şube müdürleri kendi birimlerinde çalışanlar ile kurum, genel müdürlük ve şube hedeflerini paylaşır ve onların da şube hedefleri doğrultusunda kişisel hedeflerini belirlemelerini ister. 46 6. Şube müdürleri çalışanları ile hedefleri konusunda ayrı ayrı görüşerek mutabakata varır. 7. Yıl ortasında tüm amirler kendisine bağlı çalışan kişilerin hedeflere doğru yapmış olduğu ilerleme ile ilgili görüşme yapar ve gerekirse hedeflerde ayarlamalar yapılır. 8. Yılsonunda çalışanların performansı belirlemiş oldukları hedefleri yerine getirmesi ile değerlendirilir. 9. Hedeflerin Özellikleri a. Spesifik: Hedeflerin hem çalışan hem de yönetici tarafından aynı şekilde anlaşılması için hedeflerin genel değil spesifik olması gerekmektedir. Örneğin “kurumun tanınırlığını artırmak” genel bir hedeftir ancak “kurumun web sitesine giren kişi sayısının %50 artması” spesifik bir hedeftir. b. Ölçülebilir: Hedeflerin ölçülebilir olması hem değerlendirme aşamasında şeffaflık ve kabul edilebilirlik getirir hem de daha önemli olarak çalışanların kendi ilerlemesini takip edebilmesini sağlar. c. Mümkün ancak Zorlayıcı: Tamamen imkansız olan hedefler bir motivasyon sağlamayacaktır. Hedeflerin gerçekçi olması gerekmektedir. Ancak diğer taraftan kolay olan hedefler de kişileri motive etmez. Bunun için hedeflerin kişinin mevcut performansının biraz daha üstünde olması gereklidir. d. Kabul edilebilir: Çalışan tarafından anlamlı ve kabul edilebilir olması gerekir. Kendisinin de hedefin anlamlı olduğunu ve kurum açısından önemli olduğunu kavraması gerekmektedir. 47 e. Süreler belirtilmelidir: Hedefler için bir zaman planlaması yapılmalıdır ve ulaşılması amaçlanan süreler belirlenmelidir. 10. Performans dönemi sonunda çalışanlar kendi performans hedeflerine ne ölçüde ulaştığını bir rapor halinde yöneticisine sunar. Çalışan kendi performansı ile ilgili görüşünü ve gerekçelerini belirtir. 11. Yönetici çalışanların raporlarını değerlendirir ve kendi performans değerlendirmesini yapar. 12. Çalışanları ile ayrı ayrı görüşerek onlarla kendi görüşünü paylaşır. Eğer çalışan kendi performansı ile ilgili yöneticinin görüşüne katılmıyorsa, bir üst yöneticinin görüşüne başvurulur. 13. Anlaşmazlıkların çözümü için bir genel müdür ve yardımcıları ile yönetim kurulu üyelerinden iki temsilciden oluşan bir komisyon oluştururlur. İnsan Kaynakları Bilgi Sistemi i. Çalışanların izin başvurusu ve tüm diğer personel işlerini online olarak yapabilmesi ve bunların online takibi ii. Bilgilerinin kolayca taranabilecek şekilde sisteme girilmesi 1. Yabancı dil 2. Beceriler 3. Katıldığı kurslar 4. Sayısal yetenek 5. Sözel yetenek 48 6. iii. Yaş, medeni durum, vs İş Başvuru takibi ve değerlendirmesi 1. Personel Temini a. Başvuruların online olarak alınması b. Başvuruların online takibi ve değerlendirilmesi c. Açık pozisyonlar ile ilgili bilgilerin web sayfasında yer alması d. İş tanımı ve iş gereklerinin de web üzerinde yer alması iv. Eğitim başvuruları v. Online eğitim programları vi. Online anketler b. i. Emekliliğe yumuşak geçiş programı Yapuılan görüşmelerde özellikle uzun yıllar KVİ’de görev yapmış personelin çok önemli bir bilgi birikimi oluşturduğu ve bu bilgi birikimini kurum ile paylaşmaya istekli olduğu görülmektedir. Ancak kurum emeklilerinin kurumda görev alması veya kurum yönetim kurulunda yer alması yasal olarak mümkün değildir. Bu kişilerin deneyimlerinden faydalanılabilmesi için emeklilik öncesi kısmi zamanlı çalışmaya devam etme imkânı tanınması veya danışma kurulları oluşturularak onarın görüşlerine başvurulması veya onlardan eğitim alınması uygulamalarına gidilebilir. 49 Müfettiş Görevlendirilmesi Kadroda görülen ancak yürürlükte olmayan müfettiş görevlendirilmesi. b) Halkla İlişkiler Birimi oluşturulmalı a. Kurumun medya ve halkla ilişkiler faaliyetlerinin yürütülmesi b. Halkla ilişkiler konusunda kurum misyon, hedef ve stratejileri ile uyumlu olan mesajlar ve imaj oluşturulması c. Kurumsal marka oluşturulması d. Şu anda bu faaliyetlerden bazılarının Genel Müdürü ile İşletmeler ve Araştırma Şube Müdürü tarafından yürütüldüğü gözlemlenmektedir. c) Kurumun çok sayıda mahkemelere yansıyan hukuki sorunu vardır. a. Bu anlaşmazlıklar sonucunda kendini mağdur görenler veya çıkarı zarar görenler hem siyasilere baskı hem de uzun süren mahkeme süreçleri ortaya çıkarmaktadırlar. i. Kiracılarla olan davalar 1. Kira ilişkileri konusunda anlaşmazlıkların mahkemelere yansımadan çözülebilmesi için kiralama sürecinde değişiklikler yapılması gerekmektedir. 2. Kiralama yapılırken özellikle güvenilir olan kiracıların seçilmesi gerekir 3. Mahkeme dışında sorunları ele alabilecek bir şikayet komisyonu oluşturulabilir. 4. Bu komisyon görüş verir. 50 ii. Geçmiş yönetim kurulu üyeleri ile olan davalar 1. Yönetim kurullarının oluşumu siyasi olduğundan, yeni gelen iktidar eski iktidar döneminde yapılan işlemlerin yanlış olduğunu göstermek için mahkemeye başvurmaktadır. 2. Yönetim kurulları toplu olarak gelip gitmesi sakıncalıdır. İktidarlar kendi döneminde süresi dolan üyeleri değiştirebilmelidir. Bunun dışında yapılacak değişiklikler için daha farklı bir prosedür getirilmelidir. d) Genel Müdürlüğün Şube Müdürleri ile haftalık planlama toplantıları yapması ve ortak hedefler doğrultusunda koordinasyon sağlaması gereklidir. a. Şubeler arasında yeterli koordinasyon ve vizyon birliği olabilmesi için düzenli toplantıların faydası olacaktır. b. Genel Müdürlüğün yönetim olarak şube müdürlerine yön verebilmesi için bu toplantılar etkili olabilecektir. c. Şube müdürleri ile siyasi veya yönetim kurulu üyelerinin direk iletişimi bu koordinasyon toplantıları sayesinde daha azaltılabilir. d. Şube müdürleri birbirinin sorunlarından ve hedeflerinden haberdar olmalıdır. e. Şube müdürleri kendi birimleri ile ilgili eğitimleri diğer birimler ile de paylaşmalıdır. e) Kurum çalışan sayısı bakımından çok büyük olmadığı için belirli konularda genel devlet dairlelerine veya özel şirketlere göre daha farklı bir şekilde yapılandırılmalıdır. 51 a. Küçük ölçekli olan KVİ’de çalışanların birbirinin yerini alabilecek şekilde eğitilmesi gerekmektedir. b. Kurumda farklı alanlarda specialization yerine Vakıflar alanında uzmanlaşma teşvik edilmelidir. c. Farklı şubelerde çalışanlar genel Vakıflar İdaresi şemsiyesi altında uzmanlaşmaya çalışmalıdır. d. Çok uzmanlaşma gereken alanlar hizmet alımı ile yürütülebilmelidir. f) Kurum içerisinde bir uzmanlık sistemi getirilebilir. a. Bunun için kurumda yükselmesi mümkün olacak olan kadrolar uzman adayı olarak kurumda işe başlamalıdır. b. Uzmanlık için Vakıfların tarihi, yönetimi, ekonomisi, sosyal rolü konularında çalışanların kendini geliştirmesi beklenmelidir. c. Uzmanlık sınavları ve uzmanlık tezinin çoğunluğu kurum dışından gelen bir jüri önünde savunulması ve uzmanlık tezinin jüri tarafından değerlendirilmesi ile uzman adayları uzmanlık seviyesine atanabilmelidir. g) Yönetim Kurulu Gündem ve Kararları şeffaf bir şekilde kamuoyu ile paylaşılmalıdır a. Yönetim kurulu gündemi toplantı öncesi kurum web sitesinde kolayca ulaşılabilir bir şekilde ve RSS feed ile takip edilebilecek bir şekilde yayınlanmalıdır. i. Kamuoyunun görüşlerini yönetim kurulu üyelerine ulaştırması teşvik edilmelidir. 52 b. Yönetim kurulu kararları da kamuoyu ile web üzerinden paylaşılmalıdır. h) Din İşleri Dairesinin yönetimi vakıflar idaresinden ayrı olarak belirlenmelidir a. Aynı yönetim kurulunun hem vakıflar idaresi hem de din işleri idaresini yönetmesi sorunlar yaratmıştır. b. Bunlardan en önemlisi son yıl içerisinde camilerin elektrik borcu yüzünden elektriklerinin kesilmesine yol açan koordinasyon ekisikliğidir. c. Birbirinden bağımsız hareket eden iki kurumun aynı yönetim tarafından idari ihtiyaçlarının giderilemediği görülmektedir. i) Kurum şubeleri ile yapılan mülakatlarda kurum inşaat şubesinin faaliyetlerinin büyük ölçüde Türkiye Cumhuriyeti Yardım Heyeti müşavirleri tarafından yönlendirildiği belirlenmiştir. a. Camilerin yapılması ve tamiratı konusunda kaynak sağlayan Yardım Heyeti KVİ içerisinde yönetim mekanizmasına dahil olmuş gibi algılanmaktadır. b. İnşaat şubesinin faaliyetleri büyük oranda bu şekilde yönlendirilmektedir. 53 Mülakatlar Mülakat Sonuçları Yapılan Mülakatlarda genel olarak kurumun yönetsel avantaj ve sorunları aşağıdaki şekilde belirlenmiştir. Kurumun yönetsel avantajları ● tarihi ve köklü bir kurum oluşu, ● anayasal yetkilerinin ve yasal statüsünün farklı yönetimlerde elinde tutmayı başarmasının, (1571 -1878 arasında Ahkam ül Evkaf ile yönetilmiştir. 1878'de İngiliz döneminde de Ahkam il Evkaf uygulanmıştır. 1960 anayasasında 110(2) maddesi Ahkam il Evkaf'ı tanımıştır. KKTC anayasasında da bu devam etmektedir.), ● Kıbrıs Türkünün toprak garantörü oluşunun (Vakıf malları satılamadığı ve kamulaştırılamayacağı için her zaman topluma ait bir güvence olması), ● toplumumuzda iktisadi girişimlerde öncü olmuş olmasının Yönetsel Sorunlar: ● siyasi müdahaleler altında çalışması (bunun hem kurumun mülkleri ile ilgili aldığı kararlar hem de personel alımı ve terfilerine kadar uzandığı), ● iç murakabe sisteminin olmayışı ve ● genel kabul görmüş muhasebe sistemi kullanmayışı, ● yönetimin stratejik değil operasyonel kararlar alması (yönetim kurulları günlük kararlar ile o kadar meşgul olmaktadır ki uzun vadeli planlar yapmak ve takip etmek ile uğraşamamaktadır), 54 ● Vakıflar Bankası ile ilişkisi (%51ine sahip olduğu halde banka 7 kişilik yönetim kurulunun 4une sahip olmasına rağmen bu temsilciler başbakan tarafından atanmaktadır.), ● gerçek amaçlarından ayrılıp bir devlet dairesi ruhu ile yönetilmeye başlaması Mülakatlarda Dikkat Çeken Yorumlar Yasaların Detaylılığı İle ilgili: Birçok iyileştirme yasal değişiklik gerektirir. Bunlar yönetim kurul kararı gerektirir. Yönetim kurulu da bunları bakanlar kurulundan geçirmesi gerekir. Bu olmazsa tüm çalışmalar boşa gidebilir. Vakıf Senetleri Şartları ile İlgili: Vakıf senetlerinden vakıf edilen mülk karşılığında ne yapılması gerekiyorsa onların yapılması gerekiyordu. Daha önce geçirilen bir (Yürütme Kurulu tarafından geçirilen) yasa ile tüm gelirlerin bir havuzda toplandığı ve bu havuzdan harcamalar yapıldığı aktarıldı. Bunun anlamı orada çalışanların maaşlarının öncelikli olarak ödendiğini ancak hayır için şart koşulan koşulların yerine getirilmediğini gösterir. Bu çalışmayı her hafta bir vakıf senedinin açılımının yapılmasını istedim ancak bu bir haftadan sonra gerçekleşmedi. Vakıf senetlerine göre neler şart koşulmuş ise belirlenmeli ve uygulanmalıdır. Murakebe ile İligli: İç denetim yoktur. Müfettiş var ama uygulamada böyle bir şey yoktur. İç denetim mekanizması yoktur. Daha önceki müfettişler de yapmadı. Daha sonra uzun yıllar boş kaldı. Bütçenin hazırlanması ile ilgili: Bütçeye diğer birimlerin katılımının sınırlı olması planlamaya da önem verilmediği gösteriliyor. Yönetim kurulu onaylar ve bakanlar kuruluna sevk edilir ve yürürlüğe girer. 55 Kullanılan Bilgisayar Yazılımı ile ilgili: Emlakların yerlerini gösteren bir sistem yok. Emlak veri tabanında beş altı kişilik bir ekip bölge bölge emlak kayıtlarının üzerinden geçerek kayıtların temizlenmesi ve duplikasyonların kaldırılmasını sağlayacak. Birim yöneticileri kendi birimlerinde kullanılan otomasyon yazılımları ile ilgili tam olarak eğitimli olmadığından, kendi astlarının yapacağı işlemlerin veri tabanında yol açabileceği sorunların farkına varamamaktadır. Tüm yöneticilerin otomasyon sistemini aktif bir şekilde kullanması gerekmektedir. Takas ile ilgili : Takasla ilgili herhangi bir prosedür yoktur. (Önemli – prosedürlerin olması gerekir. Prosedür olmadığında yönetim kurulu farklı zamanlarda yanlış kararlar alabilir. Alınan kararlar ile ilgili söylentiler de kurumun güvenilirliğine gölge düşürür. Özellikle siyasi olarak atanan yönetim kurullarının bu gibi rutin – yön belirlemek için değil de uygulama ile ilgili kararlarda – özellikle dışarıdan bir birinden bağımsız bankalardan, ihale, değer takdir eden kurumlardan görüş alması gibi prosedürleri uygulaması gerekir.) Kadrolar ile ilgili: Restorasyon uzmanı, belki sanat tarihi uzmanı ihtisaslaşmış kişilere ihtiyacımız vardır. 50 yıl önce oluşturulan kadro sistemi günümüz koşullarına uygun değildir. Kendini Yöneten bir kurum olmayışı ile ilgili: Bizim kendi stratejimizi oluşturmamız gerekir. Kendi gördüğümüz ihtiyaçlara yönelik çalışmamız gerekir. Bizim stratejik olarak hareket etmemiz mümkün değildir. Bizler kendi dışımızda alınan kararları uygulamak durumundayız. Bizler aslında yeni camiler yapmak yerine ata yadigarı vakıf malı camilerin restorasyonu ile uğraşmamız gerekir. Biz gerekirse daha az gelirle daha anlamlı çalışmalar yapmalıyız. 56 Siyasi müdahaleler ile ilgili: Masraf yapılan tarım arazilerinin siyasiler tarafından taraftarlarına verilmesi Siyasilerin yakınlarını işe aldırma gayretleri Davaların çekilmesi için ısrarlar (siyasilerin aracı olması) Zaman zaman personel ile ilgili transfer, görevden alınma, disiplin konularına müdahaleler. Evkaf’ın Rolü İle İlgili Genel Değerlendirme Vakıflar İdaresi aslında ideal olarak ülkede kendi yönetimleri tarafından yönetilen vakıflar arasında koordinasyon ve denetim mekanizması olması gerekir. Ancak soyu tükenen ve devir aldığı vakıfları yöneten bir kurum olarak faaliyet göstermiştir. Özellikle Osmanlı sonrasında yeni Türk devleti ile gelen modernizim yaklaşımı kendini yerinden yönetecek mekanizmalara şüphe ile bakmış ve halkın oyları ile seçilen ve halk adına halkın mülkünü yönetecek merkezi sistemi daha fazla benimsemiştir. Bunun etkisi ile hem Türkiye’de hem de ülkemizde Evkaf sistemi merkezileşmiş ve devletin merkezi kontrolüne girmiştir. Vakıflar kendi mülkünü kendisi yönettiğinde çok daha dikkatli davranabilecektir. Ancak Evkaf idaresi vakıflar adına onların mülkünü idare ederken onlar kadar dikkatli olamamaktadır. Bunu sağlayabilmek için mülke ve onun şartlarına gerçek anlamda sahip çıkabilecek mekanizmaların oluşturulması ve Evkafın görevini bunları koordine etmek ve denetlemek olmalıdır. 57 Çalışanların Görüşleri Anketi Değerlendirmesi Anket formları Nisan 2014 tarihinde çalışanlara dağıtılmıştır çalışanlara verecekleri cevapların sadece toplu olarak değerlendirileceği ve kişisel herhangi bir bilgi vermeyecekleri için kimin hangi cevapları verdiğinin belli olmayacağı bildirilmiştir. Toplam 48 tane kullanılabilir anket toplanmıştır. Ankette örgütsel adalet algısı, iş tatmini, örgütsel bağlılık ve örgütsel vatandaşlık davranışları ile ilgili ifadelere çalışanların ne ölçüde katılıp katılmadığı sorulmuştur. Bazı sorularda (örneğin “İşimden hoşlanıyorum”) “kesinlikle katılıyorum” cevabı en yüksek değer olan 5 değerini alırken bazı sorularda (örneğin “yapılan işler rutin ve sıkıcıdır”) ise “hiç katılmıyorum” ifadesi en yüksek değeri almıştır. Örgütsel Adalet Çalışmada çalışanların örgütsel adalet algısı ölçülmüştür. Çalıştığı yerde adalet olduğuna inanan çalışanların motive olmasının mümkün olduğu, oysa çalıştığı yerde adalet olmadığına inanan çalışanların yüksek maaş, olumlu çalışma koşullarına sahip olsa bile motivasyonunun düşük olacağı daha önce yapılan bilimsel çalışmalarla ortaya konulmuştur. Çalışanların sürekli kendi kazançları ile kendi yaptığı fedakârlıkları diğer çalışanların kazançları ve onların kuruma katkıları ile karşılaştırdıkları gözlemlenmektedir. Örgütsel adalet üç boyutta incelenmektedir. Bunlardan birincisi dağıtımsal adalettir. Bu da kurumda hem maddi hem de manevi ödüllerin neye göre dağıtıldığı ile ilgilidir. Her çalışan 58 kuruma kendi verdiği hizmet ve katkıları kendi kafasında değerlendirir. Bu hizmet ve katkılar içerisinde çalışanların almış olduğu eğitim, kuruma vermiş oldukları hizmet yılları, kurumda geçirdikleri günlük, haftalık, aylık saatler, gösterdikleri başarılar, kuruma kazandırdıkları, inisiyatif ve fikir olarak katkıları bulunmaktadır. Bu katkıları karşısında kurumdan aldıkları maddi ve manevi karşılıkları incelerler. Yani en başta maddi katkı olarak aldıkları maaş, çalışma koşulları diğer taraftan manevi olarak aldıkları statü, saygınlık, takdir edilme gibi faktörleri göz önünde bulundururlar. Öncelikle kendi içlerinde yaptıkları katkılar ve aldıkları karşılığı incelerler, sonra da başkalarının yaptığı katkıları ve aldığı karşılıkları incelerler. Eğer bir dengesizlik varsa, örgütsel adalet algıları düşer ve bunun sonucunda da motive olmaları mümkün olmaz. Örgütsel adaletin ikinci boyutu ise süreç adaletidir. Süreç adaleti kurumsallaşma ile ilgilidir. Kurumlar ilk oluştuğunda birçok konuda kararlar yöneticilerin doğrudan insiyatifindedir. Ancak zaman içerisinde kurumlar özellikle tekrarlayan kararların belirli kurallara bağlanması aşamasına geçer. Bu kurallar kararların yönetici insiyatifi ile değil önceden tahmin edilebilir bir şekil almasına izin verir. Böylelikle yönetim rutin konularda karar üretmek için değerlendirme yapmakla zaman kaybetmez ve daha fazla gelecek ile ilgili stratejik değerlendirmeler yapacak zamana sahip olur. Süreç adaleti kurumda kuralların ne kadar oturmuş ve uygulanır olduğu ile ilgilidir. Örgütsel adaletin üçüncü boyutu ise ilişki adaletidir. Bu da kurumda yöneticilerin farklı çalışanlara karşı ne ölçüde mesafeli olduğu ile iligilidir. Eğer yönetici bazı çalışanlara çok soğuk ancak bazılarına karşı çok sıcak davranıyorsa, burada ilişki adaleti zayıflar. Yöneticilerin rolü gereği arkadaşlık, yakınlık gibi ilişkilerine çok dikkat etmesi gerekmektedir. Özellikle Kıbrıs’ın çok küçük bir toplum olması bu konunun daha da önem kazanmasına yol açmaktadır. 59 Çalışmamızda öncelikle örgütsel adalet ölçeği toplam olarak incelenmiştir. Buna göre sorulan 9 soruya verilen cevapların ortalaması alınmıştır. Cevaplar 1-5 arasında Likert ölçeği ile toplanmıştır, dolayısıyla ortalamanın azami değeri 5 asgari değeri de 1 olabilir. Tablo 1: Örgütsel Adalet Algısı ile ilgili ortalamalar S Asgari Azami Ortalama Std. Sap. Örgütsel Adalet 46 1.00 4.33 2.24 0.81 Dağıtım Adaleti 46 1.00 4.00 2.12 0.94 Süreç Adaleti 46 1.00 5.00 2.38 1.01 İlişki Adaleti 46 1.00 4.33 2.22 0.98 Tablo 1’e göre çalışanların özellikle dağıtım adaleti ve ilişki adaleti ile ilgili algıları olumsuzdur. Bunlara göreceli olarak süreç adaleti biraz daha olumlu görülmekle birlikte ortalaması 2.5’in altındadır. 60 Kurallar herkese aynı şekilde uygulanır 4% 0% 15% 15% Herkese çalıştığı kadar değer verilir 2% 2% 16% Kararlar şeffaf bir şekilde herkes tarafından bilinir Yöneticiler tüm çalışanlara eşit mesafededirler Ne kadar birikiminiz ve tecrübeniz varsa o kadar karşılığını bulursunuz Terfi ve atamalarda eğitimin önemi vardır Kurallar bellidir Kimse kendini gruptan dışlanmış gibi hissetmez Yöneticiler yasa ve tüzüklerin verdiği yetkiye göre karar verirler 7% 7% 65% 27% 22% 15% 7% 13% 7% 11% 2% 13% 53% 33% 26% 9% 50% 22% 41% 24% 37% 17% 39% 11% 11% 27% 18% 11% 22% 24% 17% 13% 20% 30% 33% 30% 20% 13% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Kesinlikle Katılıyorum Katılıyorum Orta Katılmıyorum Hiç Katılmıyorum Şekil 1: Örgütsel Adaletin Sorularının Değerlendirilmesi Şekil 1’den de görüleceği gibi en zayıf bulunan alanlar “kurallar herkese aynı şekilde uygulanır” ve “herkese çalıştığı kadar değer verilir” ifadeleri olmuştur. Kararların şeffaf bir şekilde bilinmesi konusunda da algının olumsuz olduğu görülmektedir. İş tatmini İş tatmini çalışanların görevleri ile ilgili tutumlarını gösteren bir ölçümdür. İş tatmini çalışanların işlerinden ne ölçüde memnun olduklarını gösterir. İş tatminini birden fazla faktörün etkilediği düşünülmektedir. Bunlar arasında en önemlisi işin yapılmasından duyulan manevi zevk gelmektedir. Ancak bunun yanında maaş, diğer haklar, iş ortamı, yükselme imkanları, iş arkadaşları ve yönetim ile ilişkiler de iş tatminini etkilemektedir. KT Vakıflar İdaresinde iş tatminini en olumsuz etkileyen faktörün yükselme imkânları olduğunu 61 görüyoruz. Maaşlar ve diğer hakların da çalışanlar tarafından yetersiz olarak algılandığı şaşırtıcı bir bulgu olarak ortaya çıkmaktadır. Ülkedeki koşullar dikkate alındığında objektif olarak değerlendirildiğinde maaş sistemi devlet ile pararlel olan ve bir çok haktan faydalanan KT Vakıflar idaresi çalışanları maaş ve diğer haklarını yetersiz olarak algılamaktadırlar. Çalışanların %40 civarındaki bir kesimi yaptığı işin anlamsız, rutin ve sıkıcı olduğunu düşünmektedir. Bu konunun incelenmesi ve gerekirse tüm iş tanımlarının gözden geçirilerek yeni bir iş dağılımı ve tasarımı ile görevlerin daha zorlayıcı ve anlamlı olmasına imkân verilmelidir. Bu işyerinde çok fazla yazışma ve benzeri işlerle… Bazen yaptığım işin çok anlamsız olduğunu… yapılan işler rutin ve sıkıcıdır 21% 15% 17% 17% 30% yönetim ile çalışanlar arasında sorunlar vardır 28% 17% 26% çok fazla çekişme ve kavga var 65% yükselme imkanları çok kısıtlıdır 26% 19% 15% 21% 21% 15% 16% 60% çalışanların maaş dışındaki hakları yetersizdir 2% 28% 57% Çoğu zaman kurumda neler olduğunu bilmediğimi… 26% 28% 19% 40% çalıştığımız fiziksel ortam ile ilgili iyileştirmeler gereklidir 19% 26% 21% gereksiz kurallar işi hakkıyla yapmamı zorlaştırmaktadır. 19% 78% 13% 27% 11% 11% 7% 17% 11% 4% 11% 13% 15% 17% 11%2% 9% 4%4% 11% 2% 9%0% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Kesinlikle Katılıyorum Katılıyorum Orta Katılmıyorum Hiç Katılmıyorum Şekil 2: İş tatmini (Olumsuz ifadeler) 62 maaşlar KKTC normlarına göre yeterlidir 17% çalışanlar arasında olumlu ilişkiler vardır 7% 11% Burada çalıştıkça çok yeni şey öğreniyorum. 4% 61% 50% 30% İşimden hoşlanıyorum 22% 17% 28% 43% 0% Kesinlikle Katılıyorum 13% 4% 10% Katılıyorum 13% 23% 20% 30% Orta 40% 50% Katılmıyorum 15% 60% 11% 70% 11% 9% 80% 11% 90% 100% Hiç Katılmıyorum Şekil 3: İş tatmini (Olumlu ifadeler) İş Özellikleri Modeli Eğer çalışanlar yaptıkları işten zevk ve anlam alamıyorlarsa, maaş ve diğer haklar ne kadar iyileştirilirse iyileştirilsin, gerçek anlamda motive olamayacaklardır. Eğer anketin işaret ettiği gibi çalışanların %20’si yaptıkları işleri anlamsız, rutin ve sıkıcı olarak görüyorlarsa, iş tanımlarının incelenmesi ve bazı işlerin yeniden tasarlanması gerekecektir. Buna göre tüm pozisyonların (mevkilerin) çalışana çeşitli becerilerini kullanma imkanı vermesi gerekmektedir. Yaptığı iş ile kendini özdeşleştirecek bir kimliği olmalıdır. Ve yaptığı işin kurum ve toplum için ne kadar önemli olduğunu görerek anlamlılığına inanmalıdır. Her mevki o mevkideki çalışana bir miktar özerklik vermelidir. Bir diğer deyişle belirli bir ölçüde kişi işi ile ilgili bazı kararları üstlerine sormadan verebilmelidir. Son olarak kişilerin yaptığı işin sonucunu görebilmesi gerekir. Tüm çalışanların gayretlerinin souncunda nelerin başarıldığını görebilmesi ve takdir edebilmesi gerekir. 63 Şekil 4: İş Özellikleri Modeli İş özellikleri modeline göre işlerin yeniden tasarlanması için bazı görevlerin birleştirilmesi beceri çeşitliliğini ve görev kimliğini artırabilir. Görevlerin müşteri ile temasını sağlamak da beceri çeşitliliği ve geribildirimin artmasını sağlayabilir. Bazı görevlerde daha fazla yetkiler tanınması özerklik boyutunun artmasını sağlayabilir. Örgütsel Bağlılık Örgütsel bağlılık çalışanların kuruma ne kadar ait hissettikleri ile ilgilidir. Örgütsel bağlılık özellikle kuruma duyulan duygusal ve mantıksal bağlardan oluşur. Kişiler çalıştıkları kuruma, o kurumdan aldıkları maaş, güvence ve statü gibi konularda mantıksal bir bağ oluşturur. Bunun yanında çalışanlar kurumlarına duygusal bir bağ da oluşturur. Son yıllarda yapılan çalışmalar duygusal değerlendirmelerin de kararlarımızı önemli ölçüde etkilediği ortaya konulmuştur. 64 ayrılacak olsam çalışma arkadaşlarımı özlerdim 36% burada çalışırken manevi bir tatmin duyarım burası benim için aile gibidir 30% 19% 31% 15% aynı maaş ve hakları alabileceğim başka bir iş imkanı olsa ayrılırdım 30% kurum dışında karşılaştığım kişilere kurumumuzun ne kadar sorunlu olduğunu anlatırım 15% 4% 32% 17% 26% bu kuruma minnettarım ayrılacak olsam Vakıflar İdaresine karşı bana yapmış olduğu yatırımdan dolayı kendimi suçlu hissederdim 17% 28% 11% 15% 30% 13% 13% 16% 21% 31% 15% 6% 4% 9% 6% 26% 4% 11% 11% 11% 43% 51% 23% 32% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Kesinlikle Katılıyorum Katılıyorum Orta Katılmıyorum Hiç Katılmıyorum Şekil 5: Örgütsel Bağlılık soruları Çalışanların bağlılık düzeyi genel olarak orta düzeydedir. Ancak özellikle “aynı maaş ve hakları alabileceğim başka bir iş imkanı bulursam ayrılırım” ifadesine %51 hiç katılmıyorum cevabı verilmiş olması, çalışanların bağlılıklarının aynı imkanları veren farklı bir işe gitmeyecek kadar yüksek olduğunu göstermektedir. Bir diğer dikkati çeken bulgu ise çalışanların yüksek oranının ayrılacak olsa Vakıflar İdaresinin kendisine yapmış olduğu yatırıma karşı herhangi bir suçluluk duymayacak olması, kişilerin kurumun kendilerine bir yatırım yaptığını hissetmediklerini göstermektedir. 65 Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Örgütsel vatandaşlık davranışları kurum çalışanlarının iş tanımında yer almayan, kendilerine herhangi bir direk ödül kazandırmayacak olan ancak kurum için önemli olacak bazı davranışları gerçekleştirmesi ile ilgilidir. Örneğin bir çalışan yeni bir elemana yol gösteriyorsa, olumlu davranışını gözlemleyen kimse olmadığında da olumlu davranışlar ortaya koyuyorsa örgütsel vatandaşlık davranışları ileri düzeydedir. Günümüzde tüm davranışların gözlemlenmesi ve ödül ve ceza ile sonuçlandırılması mümkün değildir. Bunun için çalışanların örgütsel vatandaşlık davranışları önemli bir rol oynamaktadır. Bu kurumda herkes bardağın dolu tarafına bakar. 15% 15% 26% Çalışanlar diğer çalışanlarla problemleri olmasın diye… 7% 11% Hiç kimse görmese dahi, herkes kurum kurallarına uyar. 4% 17% Burada kimsenin hakları suiistimal edilmez. 4% 28% 22% Herkes beklenenin üzerinde hizmet vermeye gayret… 9% Birisi kontrol etmese dahi çalışma saatlerine uyarlar 37% 15% 7% 13% Kimse gereğinden fazla mola vermez 4% 11% 28% 20% 26% 17% 15% 22% 13% 17% 17% 15% 33% 37% 26% 37% 26% 37% 24% 43% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Kesinlikle Katılıyorum Katılıyorum Orta Katılmıyorum Hiç Katılmıyorum Şekil 6: Örgütsel Vatandaşlık Davranışları (Katılmadıkları ifadeler) 66 Mecbur olmasa bile işe yeni başlayanlara yardım ederler. 28% Burada genellikle pireyi deve yaparlar. 28% 22% İşle ilgili problemi olanlara yardım etmede isteklidirler. 20% 17% Burada çalışanlar çevresindeki insanlara her zaman… Ağır işleri olduğunda diğer arkadaşlarına yardım ederler. 17% 9% 24% 33% 26% 26% 17% 41% 30% 30% 9% 11% 13% 17% 11% 15% 11% 13% 13% 15% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Kesinlikle Katılıyorum Katılıyorum Orta Katılmıyorum Hiç Katılmıyorum Şekil 7: Örgütsel Vatandaşlık Davranışları (Katıldıkları ifadeler) Örgütsel vatandaşlık davranışları 4 boyutta incelenmektedir. Bunlar fedakarlık, nezaket, üstün görev bilinci ve centilmenliktir. En düşük puan üstün görev bilinci boyutunda ortaya çıkmıştır. Bu gereğinden fazla mola verme, çalışma saatlerine uymama, biri denetlemediği zaman kurallara uyulmaması sorunları olduğunu göstermektedir. Tablo 2:Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Boyutları S Asgari Azami Ortalama Std. Sap. orgutselvatandas 46 1.17 4.67 2.6884 .69354 fedakarlik 46 1.25 5.00 3.2228 .95340 nezaket 46 1.00 5.00 2.4348 1.06254 ustungorevbil 46 1.00 5.00 2.2772 1.00447 centilmenlik 46 1.00 5.00 2.6957 .89118 67 Güçlü ve Zayıf Görülen Yönler E2 Mal varlığı 83% E1 Mali durumu 11% 57% E8 Tanınmışlığı 23% 40% 0% 10% 19% 32% 20% 30% 40% 50% Çok Güçlü Güçlü Orta Zayıf 6%0% 13% 60% 70% Cok zayıf 9% 80% 90% 0% 6% 100% Şekil 8: Güçlü Görülen Yönler E29 Terfi sistemi 0% 4% 9% 18% E25 Bilgisayar altyapısı 0% 11% 15% E26 Kullanılan bilgisayar yazılımı 4% 6% 28% 28% 9% 20% 17% 26% 10% 20% Güçlü 40% 26% 17% E22 Şeffaflık düzeyi 0% 11% Çok Güçlü 51% 36% E14 Kullanılan teknoloji 4% 11% 0% 23% 21% E5 Çalışanlarının motivasyon düzeyi 0% 4% E11 Yönetim kurulunun oluşma sistemi 2% 69% 34% 49% 43% 34% 30% Orta 40% Zayıf 50% 30% 60% 70% 80% 90% 100% Cok zayıf Şekil 9: Zayıf Görülen Yönler 68 E17 Mevcut vizyonunun yönetim kurulu tarafından 2%6% anlaşılma düzeyi 38% E24 Verimlilik düzeyi 4% 9% E3 Kullandığı bilgi sistemi E27 Arşivleme sistemi 28% 30% 32% 36% 6%4% 47% 21% 36% 32% E18 Mevcut vizyonunun iç yönetim tarafından anlaşılma 2% 17% düzeyi E13 Personel sayısı 17% E12 Yasaları ve tüzükleri 17% 36% E28 İhale sistemi 4% 19% 17% 17% 17% 30% 15% 38% 21% 32% 11% 28% 20% 46% E16 Mevcut vizyonunun çalışanlar tarafından anlaşılma 2% 15% düzeyi 45% 6% 11% 45% 19% 19% 43% 26% 9% 9% 6% 60% 22% 6% 13% 23% E4 Çalışanlarının bilgi düzeyi 2% 15% E19 Çalışanların kuruma bağlılık düzeyi 4% 15% 30% 43% 23% 21% 19% 34% E23 Yönetim sistemi 2% 15% 26% 30% 45% E7 Medya ile ilişkileri 4% 15% E9 Toplumda imajı 21% 37% E10 Kurum içi yönetimi 0% 17% E15 Mevcut vizyonunun toplumda anlaşılma düzeyi 26% 6% 11% E20 Mülk yönetiminde beceri düzeyi 2% 15% E6 Halkla ilişkileri 26% 22% 23% 15% 26% 21% 4% 9% 17% 15% 13% 17% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Çok Güçlü Güçlü Orta Zayıf Cok zayıf Şekil 10: Orta düzeyde olan yönler Ölçülen Tutum, Davranış ve Algılar Arasında İlişkiler Çalışmada ölçmüş olduğumuz bazı tutum, davranış ve algılar arasındaki ilişkileri gösteren korelasyon tablosu Tablo 3 olarak verilmiştir. Bu tablo incelendiğinde çeşitli değişkenler arasında bazı ilişkiler görülebilmektedir. Buna göre bu değişkenleri artırmak veya azaltmak için ilişkili olduğu değişkene müdahale edilmesi mümkün olabilir. 69 Örneğin Üstün görev bilincinin ilişkili olduğu faktörler Dağıtım adaleti, süreç adaleti ve ilişki adaleti olarak görülmektedir. Bu durumda adalet algısında bir artış, üstün görev bilincinde de bir artışa sebep olabilir. Nezaket Adaleti Süreç Adaleti Dağıtım İş Tatmini Bağlılık Örgütsel Centilmenlik bilinci Üstün görev Nezaket Fedakarlık Tablo 3 tutum, davranış ve algılar arasındaki ilişkiler 0.448** Üstün görev bilinci 0.273 0.504** Centilmenlik 0.274 0.131 0.134 Örgütsel Bağlılık 0.526** 0.525** 0.269 0.209 İş Tatmini 0.061 0.133 0.131 0.126 0.294* Dağıtım Adaleti 0.14 0.261 0.533** 0.16 0.225 0.364* Süreç Adaleti 0.154 0.224 0.296* 0.099 0.306* 0.442** 0.470** İlişki adaleti 0.113 0.480** 0.494** -0.011 0.343* 0.469** 0.470** 0.640** Üstün görev bilinci ile ilişkili olan faktörler bir de regresyon analizi ile incelenmiştir. İlk önce örgütsel vatandaşlık davranışının temel faktörlerinin etkileri incelenmiş ve “nezaket” faktörünün artmasının üstün görev bilincini artırdığı görülmüştür. Ancak bu ilk modelde denkleme giren faktörler bağımlı değişken olan üstün görev bilincinin sadece %25’ini 70 açıklamıştır. Bunun için 2 ve 3 modeller denenmiş ve sırasıyla örgütsel bağlılık ve iş tatmini ile adalet faktörleri eklenmiştir. Bunun sonucunda dağıtım adaletinin üstün görev bilinci ile ilişkili olduğu görülmüştür. Tablo 4: Üstün Görev Bilincini Neler Etkiliyor Regresyon Analizi R2 Model 1 B SH t Sig 0.89 0.59 1.52 0.14 0.04 0.16 0.04 0.24 0.81 0.45 0.14 0.47 3.16 0.00 0.06 0.16 0.06 0.40 0.69 (0.05) 0.20 (0.05) (0.28) 0.78 0.14 0.27 0.07 0.49 0.62 0.25 Sabit Fedakarlık Nezaket Centilmenlik Model 2 0.26 Örgütsel Bağlılık İş Tatmini 71 Model 3 0.47 Dağıtım Adaleti 0.43 0.16 0.41 2.79 0.01 (0.09) 0.17 (0.09) (0.52) 0.61 0.32 0.20 0.31 1.62 0.11 Süreç Adaleti İlişki Adaleti 72 Çalışmada kullanılan anket formu: Bu çalışmada vereceğiniz cevaplar kesinlikle gizli tutulacaktır. Sonuçlar sadece toplam ve yüzdelik olarak raporda yer alacaktır. Bu anket ile çalışanların rahatsızlık duyduğu veya başarılı bulduğu alanlar tespit edilmeye çalışılacak ve sorunların teşhisi için veri olarak kullanılacaktır. Bölüm A: Vakıflar İdaresinde: Bu ifadeye katılıyorsunuz? Hiç katılmıyo rum 2 siz 3 ne 4 1 kadar Bu ifadeye sizce Vakıflar İdaresi çalışanlarının kaçta kaçı inanır? Kesinlikle katılıyoru m 5 Herkese çalıştığı kadar değer verilir Ne kadar birikiminiz ve tecrübeniz varsa o kadar karşılığını bulursunuz Terfi ve atamalarda eğitimin önemi vardır Kurallar bellidir Kurallar herkese aynı şekilde uygulanır Yöneticiler yasa ve tüzüklerin verdiği yetkiye göre karar verirler Yöneticiler tüm çalışanlara eşit mesafededirler Kimse kendini gruptan dışlanmış gibi hissetmez Kararlar şeffaf bir şekilde herkes tarafından bilinir 1 2 3 4 5 %0 %20 %50 %80 %100 1 2 3 4 5 %0 %20 %50 %80 %100 1 1 2 2 3 3 4 4 5 5 %0 %0 %20 %20 %50 %50 %80 %100 %80 %100 1 2 3 4 5 %0 %20 %50 %80 %100 1 2 3 4 5 %0 %20 %50 %80 %100 1 2 3 4 5 %0 %20 %50 %80 %100 1 2 3 4 5 %0 %20 %50 %80 %100 1 2 3 4 5 %0 %20 %50 %80 %100 73 Bölüm B: Bu ifadeye siz katılıyorsunuz? Hiç katılm ıyoru m Vakıflar İdaresinde: 1 maaşlar KKTC normlarına göre yeterlidir çalışanlar arasında olumlu ilişkiler vardır yönetim ile çalışanlar arasında sorunlar vardır çalıştığımız fiziksel ortam ile ilgili iyileştirmeler gereklidir yükselme imkanları çok kısıtlıdır 1 1 1 1 1 Bölüm B: (devamı) Vakıflar İdaresinde: 2 3 4 2 2 2 2 2 3 3 3 3 3 Kesinli kle katılıyo rum 2 3 4 4 4 4 4 5 5 5 5 5 ne kadar 4 1 yapılan işler rutin ve sıkıcıdır çalışanların maaş dışındaki hakları yetersizdir Bazen yaptığım işin çok anlamsız olduğunu hissediyorum. gereksiz kurallar işi hakkıyla yapmamı zorlaştırmaktadır. Çoğu zaman kurumda neler olduğunu bilmediğimi hissediyorum Bu işyerinde çok fazla yazışma ve benzeri işlerle uğraşmak zorundayım çok fazla çekişme ve kavga var İşimden hoşlanıyorum Burada çalıştıkça çok yeni şey öğreniyorum. kadar 5 Bu ifadeye siz katılıyorsunuz? Hiç katılm ıyoru m ne Kesinli kle katılıyo rum 5 1 1 1 1 2 2 2 2 3 3 3 3 4 4 4 4 5 5 5 5 1 2 3 4 5 1 1 1 1 2 2 2 2 3 3 3 3 4 4 4 4 5 5 5 5 74 Kesinlikle katılıyorum 5 kadar Sizce Vakıflar İdaresi çalışanlarının yüzde kaçı böyle düşünür? 4 ne 3 aynı maaş ve hakları alabileceğim başka bir iş imkanı olsa ayrılırdım ayrılacak olsam çalışma arkadaşlarımı özlerdim ayrılacak olsam Vakıflar İdaresine karşı bana yapmış olduğu yatırımdan dolayı kendimi suçlu hissederdim kurum dışında karşılaştığım kişilere kurumumuzun ne kadar sorunlu olduğunu anlatırım burada çalışırken manevi bir tatmin duyarım bu kuruma minnettarım burası benim için aile gibidir siz 2 Vakıflar İdaresinde: Bu ifadeye katılıyorsunuz? Hiç katılmıyorum 1 Bölüm C: %0 1 2 3 4 5 %0 %20 %50 %80 %100 1 2 3 4 5 %0 %20 %50 %80 %100 1 2 3 4 5 %0 %20 %50 %80 %100 1 2 3 4 5 %0 %20 %50 %80 %100 1 1 1 2 2 2 3 3 3 4 4 4 5 5 5 %0 %0 %0 %20 %20 %20 %50 %50 %50 %80 %80 %80 %100 %100 %100 %20 %50 %80 %100 3 4 Kesinlikle katılıyorum 5 Mecbur olmasa bile işe yeni başlayanlara yardım ederler. İşle ilgili problemi olanlara yardım etmede isteklidirler. Ağır işleri olduğunda diğer arkadaşlarına yardım ederler. Burada çalışanlar çevresindeki insanlara her zaman yardım elini uzatmaya hazırdır. Burada kimsenin hakları suiistimal edilmez. Çalışanlar diğer çalışanlarla problemleri olmasın diye çaba gösterir. Kimse gereğinden fazla mola vermez Herkes beklenenin üzerinde hizmet vermeye gayret eder. Hiç kimse görmese dahi, herkes kurum kurallarına uyar. Bu kurumda herkes bardağın dolu tarafına bakar. Burada genellikle pireyi deve yaparlar. 2 Aşağıdaki ifadeler bugün Vakıflar İdaresinde ne kadar geçerlidir Burada çalışanlar: Hiç katılmıyorum 1 Bölüm D: 1 1 1 2 2 2 3 3 3 4 4 4 5 5 5 1 1 2 2 3 3 4 4 5 5 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 3 3 3 3 3 3 4 4 4 4 4 4 5 5 5 5 5 5 75 1 2 Aşağıdaki konulardan hangileri Vakıflar İdaresinin güçlü hangileri zayıf yönleridir. Çok zayıf 1 2 3 4 Çok güçlü 5 Birisi kontrol etmese dahi çalışma saatlerine uyarlar 3 4 5 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 Bölüm E: Mali durumu Mal varlığı Kullandığı bilgi sistemi Çalışanlarının bilgi düzeyi Çalışanlarının motivasyon düzeyi Halkla ilişkileri Medya ile ilişkileri Tanınmışlığı Toplumda imajı Kurum içi yönetimi Yönetim kurulunun oluşma sistemi Yasaları ve tüzükleri Personel sayısı Kullanılan teknoloji 3 4 Çok güçlü 5 Mevcut vizyonunun toplumda anlaşılma düzeyi Mevcut vizyonunun çalışanlar tarafından anlaşılma düzeyi Mevcut vizyonunun yönetim kurulu tarafından anlaşılma düzeyi Mevcut vizyonunun iç yönetim tarafından anlaşılma düzeyi Çalışanların kuruma bağlılık düzeyi Mülk yönetiminde beceri düzeyi Siyasilerin kuruma ilgisi Şeffaflık düzeyi Yönetim sistemi Verimlilik düzeyi Bilgisayar altyapısı Kullanılan bilgisayar yazılımı Arşivleme sistemi İhale sistemi Terfi sistemi Diğer:_______________________ 2 Aşağıdaki konulardan hangileri Vakıflar İdaresinin güçlü hangileri zayıf yönleridir. Çok zayıf 1 Bölüm E: (devam) 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 76 Çalışanlarca tespit edilmiş Başlıca Sorunlar 1. Kiracılar tarafından kirası ödendiği halde, yıllarca boş tutulan Vakıf malları mevcuttur. Kapalı tutulan bu mekanlar, kullanılmadığı için çok zarar görmekte, çatısı duvarları zemini çökmekte, hatta içinde ağaç bile çıkabilmektedir. Ayrıca şehir dokusunda da görsel kirlilik oluşturmaktadır. Bu binalar boş tutulacağına ihtiyaçlı, iş hayatına yeni atılacak gençlere kiralanmalıdır. 3 ay kapalı tutulan dükkan, kirası ödense bile, kiracının elinden alınmalıdır (Yıllardır yenilenmeyen maktu kira sözleşmeleri yenilenmelidir.) 2. Kiralanan vakıf mallarının yağmur suyu boru ve olukları, kiracılar tarafından hiçbir zaman temizlenmediği için binalar ciddi şekilde zarar görmektedir. Betonarme binaların, yıllarca tıkalı kalan yağmur suyu boruları nedeniyle, betonarme teras çatılar havuz olmakta ve tüm taşıyıcı sistem ( kolon, kiriş, döşemeler) içindeki inşaat demirleri korezyona ( paslanma) uğramakta ve betonları patlatmaktadır. Binalarımızda tamiri çok zor hasarlar oluşmaktadır. Bu konularla ilgili tüzük ve sözleşmelere yazılmalı ve evine bakmayan kiracılar cezaya tabi tutulmalıdır. (ÖNEMLİ). (Sözleşmelerdeki her türlü tamirat kiracıya aittir cümlesi, bir işe yaramamaktadır. Kiracı 30 yıl ayni evde yaşasa dahi, ev evkaf evi olduğu için hiçbir şey yapmıyor ve ev harabe haline geliyor.) 3. Emlak önemli yatırım ihalelerindeki şartnameler daha özenli ve ayrıntılı hazırlanmalı, gazete ilanları ise daha farklı, gösterişli ve görünür verilmelidir. Şartnameler hazırlanmadan önce şehircilik,, belediye ve diğer ilgili dairelerden görüş alınmalı, yatırım fonksiyonları ve şartları ona göre belirlenmeli , yatırım / kira şartları ayrıntılı yazılmalıdır. Buna uygun verilmeyen teklifler kabul edilmemelidir. İhale aşamasında herkese ulaşmak ; evkaf ve toplum için en iyi yatırımcıyı bulmak için 77 kamuoyunda farkındalık yaratılmalıdır. (Şeffaflık için) ( Emlak kiralama tüzüğünde yer almalıdır.) 4. İş merkezi ve çarşılarda ya da müstakil ofis ve dükkanlarda boşalan mekanların kira ihalesi için hazırlanan ihale şartnamelerine, sadece evkafın uygun gördüğü fonksiyonlara izin verileceği ve buna göre teklif verilmesi gerektiği yazılmalıdır. Aksi halde çarşı ve iş merkezlerimizin mimari bütünlüğünü bozan cephede restorant bacaları, tabelalar vs. gibi görüntüler ortaya çıkmaktadır. Daha fazla ofis ve mağaza, dükkan ağırlıklı tasarlanan çarşılarda yoğun bir şekilde restorant, cafe, bar gibi fonksiyonlar ortaya çıkmakta ve bu da ses/görüntü kirliliği (Tabela ve ön cephede kebapcı bacaları) ile sürekli biriken yağlardan tıkanan rögarlar ve kanalizasyonlar olarak evkafa ciddi zarar ve masraf olarak geri dönmektedir. Çarşılar gecekondu görünümüne dönüşmektedir. 5. Vakıflar İdaresinin sahip olduğu (Girne,Lefkoşa, Mağusa) şehirlerin en gözde yerlerdeki toplu işyerleri ve çarşılar yıllar içinde devir işlemleriyle, ya da başka sebeplerle uygunsuz işler yapan kişilerin eline geçmiştir (Fuhuş gibi) .Bu çarşı ve işyerlerinin ofis olarak projelendirilen üst katları ise otopark vs. sıkıntısı olmamasına rağmen alt kattaki kötü kiracı profilinden dolayı boş kalmakta ya da uygunsuz kişilere verilmeye devam edilmektedir. 6. Her türlü tadilat ve tamirat kiracıya ait olmasına rağmen, binalar yıllarca bakılmamakta harabe olmaktadır. Şehir ve Evkaf için kötü imaj çizmektedir. Binalarımız hızla değer kaybetmektedir. Çoğu zaman arazi değeri, bina değerinin kat kat üstünde olmaktadır. Sözleşmeye konan bu madde çoğu zaman bir işe yaramamaktadır. 7. Vakıflar İdaresi’nin her şehirde sahip olduğu toplu konut, toplu işyeri ve çarşılar vardır. Bunların bazıları betonarme, bazıları ise tarihi eser niteliklidir. Bu binalar zamanla Evkafın da müsadesiyle ! ! , kaçak, uygunsuz, gecekondu görünümünde ilavelerle doludur. Bazen binanın 2 katı ilave söz konusudur. Çoğu zaman, EVKAF bu ilavelerden kira geliri de elde edilmektedir. Finansman bulunup renovasyon ya 78 da restorasyon yapılmak istense bile çoğu zaman, bu nedenden dolayı çok zorluk yaşanmaktadır. 8. Sahip olunan emlak varlığı ve tarihi eserler yıllardır verimlilik açısından araştırılıp, değerlendirilmedi. Emlak politikasını her yıl rutin olarak günün koşullarına göre analiz edilip, verimlilik açısından yenilenmesi gerekmektedir. Emlak Şubesi sadece, boşalan yerleri kiraya veren ( devirle ya da ihaleyle) ; yada bazı ayrıcalıklı kişilere ( siyasilere ve güçlü kişilere) , (evkaf ya da toplum yararı düşünülmeden) yatırım arazisi ya da binası bulan bir bölüm haline getirilmiştir. 9. Kiralanan her türlü vakıf emlak’ın ve dini yapıların ( cami, tekke, türbe, kilise, şapel vs) elektrik ve su sayaçları sözleşme imzalanmadan önce mutlaka kiracıların ve kullanıcıların üzerine alınmalıdır. 10. Devletin şehirle ilgili diğer kurumları (anıtlar yüksek kurulu, eski eserler, şehir planlama, belediye gibi.) Evkafı genel olarak tutucu, uyumsuz, işbirliğine yanaşmayan, kurallara uymayan, şehrin gelişimine katkı koymayan, eski moda tüccar zihniyetli olarak değerlendirmektedirler. Bu eleştiriler dikkate alınmalıdır. 11. Evkafa ait toplu konut , çarşı ve işyerlerinden , aylık müşterek gider toplanmaktadır. Bunun amacı ortak mekanların, bahçenin rütin temizliği, bakımı ile ortak giderlerin ( aydınlatma – su- motor vs ) ödenmesidir. Ama ne yazık ki yıllardır, müşterek gider için toplanan paraların ancak yarısı harcanmaktadır. Toplu yerlerde temizlik konusuna yeterince önem verilmemektedir. Bu da önce binaların, sonra da kiracıların kalitesini hızla düşürmektedir. 12. Bazı binaların, güvenilir kurumlara kamu yararına ( toplum hizmeti için) ve sadece açması, iyi bakılması ve tamir edilmesi şartı ile kiralanması bile bir çeşit hayır işidir. Binanın yıllarca boş yere kapalı kalmasından daha iyidir. En kötüsü binanın kapalı kalmasıdır. Daha da kötüsü, kiralandığı halde, hem kirasının yıllarca ödenmemesi ve yıllarca (mahkeme süresince) kapalı kalmasıdır. Bu süre içinde binada büyük hasar meydana gelmektedir. 79 13. Vakıflar İdaresinin Din İşleriyle ilişkisi sürdürülebilir nitelikte değildir. Din hizmetlerini , Devlet üstlenmeli toplumla (cemaatla) işbirliği içinde yürütmelidir. 14. Orjinal, Evkaf Malı Camiler, mescitler , türbe ve tekkeler Vakıf malıdır ve sonsuza kadar öyle kalmalıdır. (Ahkamül Evkaf ) Bu orjinal Evkaf malı anıtsal dini yapıların sahip olduğu tarlalar vs. mevcuttur. Evkaf bu gelirlerle ya da sponsorlukla ( T.C. Vakıflar Müdürlüğü vs.) kendine ait dini yapılara bakabilir. Evkaf cami gelirlerinni tümünü ve daha fazlasını camilere bakılması için Din İşlerine vermektedir. Ama ne yazık ki bu gelir tamirat ya da bakıma harcanmamaktadır. 15. Orjinal Evkaf malı dışında kalan ve son 20 yıldır TC Yardım Heyeti Tarafından finanse edilen camilerin (bu şekilde yaklaşık 45 adet imam lojman ve cami yapılmıştır. ) mülkiyeti din işlerine verilmelidir. Bundan sonra da dini yapı ihtiyacını Din İşleri (Devlet) ya da cemaatin kendisi ya temsilcileri karşılamalıdır. ( T.C. Yardım Heyeti Finansmanlığıyla yapılan camilerin bakımı da devlet tarafından yapılmalıdır. ) 16. Bunun dışında orjial Evkaf yada Din İşleri Dairesine ait tüm camilerin, din görevlilerinin maaşlarını ve diğer ihtiyaçlarını devlet karşılamalıdır. Yapılacak yasalarla, camilerin yerinden yönetilmesi ve finanse edilmesi (yardımlaşma , dayanışma) özendirilmeli ve teşvik edilmelidir. (eskiden Kıbrıs’ta olduğu gibi) 17. Cemaat pasif , hep isteyen, ağlayan, şikayet eden konumdan ,çıkartılıp aktif hale getirilmelidir. Camilerin cemaat tarafından sahiplenilmesi teşvik edilmelidir. Rutin masrafların (elektrik, yıllık bakım, temizlik) din görevlileri önderliğinde kurulacak yasal yerel komisyonlar tarafından finanse edilmesi sağlanmalı , ve gerekirse zorunlu kılınmalıdır. (Son yıllarda artan miktarlarla yapılan TC yardımları, ne yazık ki cemaatı hep isteme şikayet etme, hiç memnun olmama kültürünü geliştirmeye itmiştir) 18. Din İşleri Dairesi ve Vakıflar İdaresinin , Türkiye’deki gibi tamamen ayrı ve bağımsız kurumlar haline getirilmesi , her iki kurum da daha değerli ve saygıdeğer kılacaktır. Bu konuda Türkiye örnek alınabilir. (Diyanet ve Evkaf 80 ayrıdır. Bu konuda Anayasada dağişikliğe gidilmelidir. İlk etapta bu yapılamasa da bu konudaki yasalar acil olarak tadil edilmelidir. 19. Emlak Şubesi, kiralama konusunda: Gerekli piyasa analizlerini yapıp, sonuçlara ulaşmak ; Kiralamaya yönelik etkin proje üretmek ; Kiralamaya yönelik ayrıntılı teknik ve idare şartname hazırlamak; (Bakın UNDP-ACT ‘ın hazırladığı Büyük Hamam kiralama şartnamesi ve iş planı kitabı gibi.) 20. Kiralama ihalesini en iyi şekilde sonuçlandırabilmek için değerlendirme kriterlerini saptama, yazma ve ihale komisyonuna sunma konusunda eğitilmelidir. 21. Emlak Şubesinde çalışacak kişiler bundan sonra kiralama , emlak işletmesi konusunda bir bölümden mezun ve konusunda uzmanlık eğitimi almış kişilerden seçilmelidir. (Üniversiteler de bu işe en yakın bölümler incelenmelidir.) 22. Emlak Şubesi ne , yıllardır bir yenilik (reform) getirecek personel istihtam edilmemiştir. Ya da bu konuda eğitime gönderilmemiştir. 23. Maktu kira sözleşmeleri , maktu formlar çok uzun yıllardır yenilenmemiştir. Günün koşullarına adapte edilmemiştir.(*) 24. Her yıl emlak politikası incelenmeli ve günün koşullarına göre reforma (yenilenmeye) gidilmelidir. 25. Kira ihalesine çıkılmadan ve kira şartnameleri hazırlanmadan önce İnşaat Şubesinin, yerel makamların, Şehirciliğin görüşü alınmalıdır. Bu görüşmelerden çıkan sonuca göre şartnamelerde, yapılacak işlerde fonksiyon sınırlaması (her mekan her amaç için kullanılamaz) getirilmelidir. Gerekirse binalar günümüz koşullarına göre tamir/ tadil edilip sonra kira ihalesine çıkılmalıdır. Not: (*) Örneğin bazı maktu forumlar ve teklif verme maktu formu (kira) yıllar önce daktiloda yazılmış fotokopilerdir. 81 MALİ TABLOLAR ANALİZ YAPILABİLİRLİK DENETİM RAPORU Denetim Raporu Bu çalışma, Vakıflar İdaresinin Stratejik planlama çalışmaları kapsamında Mali Tablolar analizlerinin yapılabilirliğini ölçmek ve analizlere kaynak oluşturacak 2011-2013 dönemine ait finansal raporların ve kayıt işlemlerinin doğruluğunu tespit etmek amaçlı Aralık 2013 Mart 2014 döneminde gerçekleşen denetim programın detaylarını ve sonuçlarını içermektedir. Mali Analiz, bir işletmenin mali yapısının ve faaliyet sonuçlarının yeterli olup olmadığının saptanması ve geleceğe yönelik tahminlerde bulunabilmesi için mali tablolarda yer alan kalemler arasındaki ilişkilerin ve zaman içindeki eğilimlerinin incelenmesini kapsar. İşletme ile ilgili taraflar ihtiyaç duydukları bilgileri işletmenin mali tablolarından elde edebilirler. Mali analize baz oluşturacak mali tabloların sahip olması gereken bazı nitelikler vardır; Mali Tablolar muhasebenin temel kavramlarına (dönemsellik, maliyet esası, tutarlılık, ihtiyatlılık, parayla ölçülebilme gibi) ve genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine göre hazırlanmalıdır. İlaveten kullanılan muhasebe terminolojisinde birlik sağlanmalı ve standart bir hesap planı ve rapor sistemi bulunmalıdır. Söz konusu çalışmada Vakıflar İdaresi’nin mali tabloları incelenmiş, mali analizin yapılabilirliği için sınıflandırma açısından yapılması gereken çalışmalar belirlenmiş ve bilançonun netleştirilmesi ve mali tablo okuyucularına daha net ve doğru bilgi aktarılabilmesi 82 için öneriler verilmiştir. Rapor, ön görüşme sonrası oluşturulan denetim programının içeriğini, belirlenen riskler çerçevesinde kabul edilebilir hata paylarının tespitini, Mali tabloların temelini oluşturan mali hareketlerle ilgili kullanılan denetim faaliyetlerini açıklamaktadır. İlaveten, Kurum’un kullanmakta olduğu mevcut bilgisayar yazılımının mali tablolara giren bilgilerin oluşturulması açısından incelenmesi, mali hareketleri oluşturan Hasılat ve Harcama Döngüleri ile Varlık kalemlerinin denetim sonucu bulguları açıklanmıştır. Denetim Programı Denetim Programının amacı Vakıflar İdaresinin 2011-2013 dönemlerinde ortaya çıkan Bilanço ve Gelir Tablolarının netliğinin tespiti ve gerçekleşen mali kayıtlarının Döngü Yaklaşımı çerçevesinde gerçeklik, bütünlük, sınıflandırma, zamanlılık, açıklama ve kayıtsal doğruluk açısından değerlendirilmesini kapsamaktadır. Denetim çalışmalarını belirleme aşamasında Mali Tabloların sınıflandırılması yaklaşımı ile denetim yapılmasının özellikle Maddi Duran Varlıkların bugüne kadar değerlendirilmesinin yapılmamasından, sözleşmelere bağlı alacakların nakit usulüne göre kaydedilmesinden ve ticari alacakların duran varlıklarla birlikte bilançoda bulunmamasından dolayı mümkün olmadığı tespit edilmiştir. Bu bağlamda denetim çalışmalarının bölümlemesi Hasılat Döngüsünü ve Harcamalar Döngüsünü çerçevesinde sürdürülmüştür. Denetim faaliyetleri sırasında incelenecek tüm evrak ve bilgiler ilgili bölüm sorumlularından talep edilmiş ve denetim sırasında elde edilen bulgularla ilgili gizlilik esası uygulanmıştır. 83 Denetçi firma görevleriyle ilgili bilgi ve belgeleri toplarken, değerlendirirken, aktarırken ve sonuçlandırırken, önyargısız ve tarafsız şekilde hareket ederek denetlenen birim ve taraflarca ileri sürülen bilgi, belge ve görüşleri alıp elde ettiği diğer bilgi ve belgelerle birlikte adil, tarafsız ve nesnel bir şekilde değerlendirmiş ve raporlarını denetimin amacına uygun nitelikte, süresi içinde, somut, güvenilir ve geçerli kanıtlara dayalı olarak özlü, açık, tam ve kesin olarak düzenlemiştir. Denetim süresince görevlerin ayrımı, yetkilendirme, belgeleme ve muhasebe kayıt düzeni ve fiziksel kontroller ilkelerinin iç kontrol sistemindeki varlığı kontrol edilmiştir. Denetim kapsamı dâhilindeki tüm kayıtların incelenmesi maliyet-fayda sınırlaması nedeniyle mümkün olmamaktadır. Bu nedenle istatistikî örnekleme yöntemlerine başvurularak her alan tanımlanan önemlilik seviyesi ve riskler çerçevesinde denetlenmiştir. Planlama aşamasında yapılan analitik incelemeler sonucunda Kurumun genel önemlilik seviyesi aktif toplamlarının %1i olarak belirlenmiştir. Bu önemlilik ön tahmini denetim süresince toplanacak kanıt sayısını, ne zaman ve ne şekilde toplanacağını, ne tür kanıtların toplanacağını ve kanıtlar değerlendirilirken hangi kıstasların kullanılacağını belirlemiştir. YIL Bilanço Önemlilik Seviyesi Genel Önemlilik Seviyesi Büyüklüğü Oranı 2011 45.515.142 1% 455.151 2012 42.446.844 1% 424.468 2013 49.968.467 1% 499.684 84 Önemlilik ön tahmininin hesaplara dağıtılması aşamasında 2011-2013 yılı Bilanço kalemlerindeki ağırlıklarına bağlı olarak genel önemlilik seviyesinin Aktif ve Pasif hesaplara dağıtılması şu şekildedir; 85 2011 BİLANÇO KALEMLERİ 30-KASA 31- BANKA 32- AKTİF /PASİF BÜYÜKLÜĞÜ 2012 HESAP ÖNEMLİLİK BİLANÇO SEVİYESİİÇİNDEKİ Hoş görülebilir AKTİF /PASİF AĞIRLIĞI hata BÜYÜKLÜĞÜ 2013 HESAP ÖNEMLİLİK BİLANÇO SEVİYESİİÇİNDEKİ Hoş görülebilir AKTİF /PASİF AĞIRLIĞI hata BÜYÜKLÜĞÜ BİLANÇO İÇİNDEKİ AĞIRLIĞI HESAP ÖNEMLİLİ K SEVİYESİHoş görülebilir hata 543.328 1% 5.433 418.199 1% 4.182 464.220 1% 4.642 15.253.969 34% 152.540 19.079.617 45% 190.796 26.537.435 53% 265.374 276.191 1% 2.762 0 0% 0 14.799 0% 148 4.644.362 10% 46.444 0 0% 0 2.985 0% 30 24.797.292 54% 247.973 22.949.028 54% 229.490 22.949.028 46% 229.490 AVANSLAR 33-34 ALACAKLAR 35- 86 YATIRIMLAR AKTİF 45.515.142 100% 455.151 42.446.844 100% 424.468 49.968.467 100% 499.685 91.116 0% 911 92.582 0% 926 208.170 0% 2.082 1.344.785 3% 13.448 2.977.316 7% 29.773 855.419 2% 8.554 1.798.006 4% 17.980 2.109.015 5% 21.090 2.603.777 5% 26.038 42.281.235 93% 422.812 37.267.931 88% 372.679 46.301.101 93% 463.011 45.515.142 100% 455.151 42.446.844 100% 424.468 49.968.467 100% 499.685 TOPLAM 41-FONLAR 42DEPOZİTLER 45-MÜLHAK VAKIFLAR 48- GELİR GİDER FARKI PASİF TOPLAM 87 Kasa ve Banka kalemlerinde ön tahmin olarak bilanço yüzdesine bağlı belirlenen hoş görülebilir hata payı, ilgili hesaplarda %100 denetim yapılacağından diğer hesap kalemlerine ağırlıklı oran metodu ile aktarılmıştır. Ön tahmin risk dağıtımı denetim süresince ortaya çıkacak olan hata payına bağlı olarak yeniden değerlendirilmeye tabii tutulmuş gerekli görüldüğü yerlerde artırılarak denetim tamamlanmıştır. Toplam Denetim Riskini belirlemek için Kurumun Yapısal Risk ve Kontrol Risklerinin tahmin edilmesi gerekmektedir. Kurum bilançolarında özellikle Duran Varlık kalemlerinin kesin listelerinin sistemde tanımlı olmaması ve güncel olarak rayiç bedelleri üzerinden değerlendirilmemiş olması yapısal riski artırmaktadır. Aynı şekilde daha önceden belirtildiği üzere gelecek yıllara ait gelirler ve alacakların uzun vadeli kira sözleşme bedellerindeki belirsizlikten ve sisteme nakit usulüne göre işlenmesinden kaynaklı olası hataların tespit edilemeyecek olması yapısal riski daha da artırmaktadır. Yapısal riskin yüksek olmasına rağmen iç kontrol sisteminin bir hesap veya işlem akımında meydana gelebilecek önemli bir yanlışlığı zamanında önleyebilmesi kontrol riskinin düşük olduğunu belirtmektedir. Bu bağlamda Kurumun Denetim riskini belirlerken iç kontrol sisteminin etkinliği gözden geçirilerek işlem akımlarında onay, görev dağılımı ve kayıtsal doğruluklar gibi iç kanıtlara ilaveten doğrulama, fiziki inceleme, hesaplama mutabakat gibi dış kanıtlar da aranmıştır. DR= YR*KR*OÇR %5= %100*%25*%20 DR: Denetim Riski, YR: Yapısal Risk, KR: Kontrol Riski, OÇR: Ortaya çıkaramama Riski 88 Öngörülen yüksek Yapısal ve Kontrol risklerine bağlı olarak belirlenen düşük önemlilik düzeyi denetim riskini azaltmayı hedeflemektedir. % 5 olarak belirlenen denetim riski incelenen tabloların %95 doğru ve güvenilir olduğunu ifade edecektir. Denetim kapsamı boyunca kullanılan işgücü Kıdemli Denetçiler Ceren Etci ve Evren Erk, ve Denetçiler Nermin Kusabbi ve Rasim İşegüven ‘i içermektedir. Denetim Faaliyetleri Denetim faaliyetleri çerçevesinde Gelir ve Giderin oluşması, yapılan tahsilâta karşılık makbuz ve harcama belgesine bağlı ödeme ile başlayıp muhasebe kaydının oluşması ile devam eden ve Bankada çeklerin bozdurulması veya paranın hesaba geçmesi ile sonlanan süreçtir. Bu süreç kanıtların toplanması açısından evrak mevcudiyeti, onay bilgisi, kayıtların rakamsal ve ilgili hesaplar açısından doğruluğu ve banka kayıtları ile uyuşturulması ile örnekleme usulüne bağlı kalarak denetlenmiştir. Gelir ve giderlerin kayıtlara geçmesi makbuz ve çek ödemeleri ile tamamlandığından Kurumun ticari borçları ve alacakları bilançoya yansımamaktadır. Nakit esasına göre işlem yapan Vakıflar İdaresi’nin bu uygulama sonucunda kısa ve uzun vadeli alacak ve borçlarını tespit edilmesi için ayrı bir çalışma gerekmektedir. Hâsılat Döngüsü kapsamında gelirlerle ilgili denetim faaliyetleri Kuruma ait emlaklerin kira gelirlerinin veznedeki tahsilât aşamasından başlayarak Muhasebe bölümünde yevmiye fişinin oluşması ve bankaya gönderilmesini takiben Banka ekstresinden hesaba yatırılmasının kontrol edilmesini içermektedir. Giderler ile ilgili denetim faaliyetleri ise harcama belgelerinin ilgili şubelerce doldurulması, ödeme talebi oluşturulması sonucunda muhasebe bölümünden ödemenin onaylanması, çekin çıkmasını takiben yevmiye kaydının oluşturulması ve ilgili ödemenin bankadan düşmesinin kontrol edilmesini içermektedir. 89 Hasılat ve harcama döngüsü dahilinde sürecin son aşaması olan kasa ve banka hesapları bakiyesi gün sonu sayım ve ekstre uyuşturma yöntemiyle denetlenmiştir. Maaşlarla ilgili denetim faaliyeti Sistemde tanımlanan çalışanlara ait maaş ödemelerinin rakamsal doğruluğunun bordrolardan ve muhasebe bölümünden çıkan çeklerden kontrol edilmesini içermektedir. Kasa ve Banka Mevcudiyetlerinin kontrolü aşamasında yapılacak olan denetim gün sonu kasa mevcudiyetleri ile sistem kayıtlarının rakamsal uyuşması ve Banka mevcudiyetlerine ait ilgili Bankalardan doğrulama alınmasını kapsamaktadır. Varlıklarla ilgili denetim kapsamında Kurum ile yapılan ilk görüşmelerde ve sistem önincelemesinde Kurumun sahip olduğu mal varlıklarının Bilançoya yansımadığı ve demirbaşlarının ise ilgili yıllarda giderleştiği dolayısıyla maddi duran varlık olarak aktifleştirilmediği tespit edilmiştir. Mevcut sistem ön incelemesinde Vakıflara ait emlaklerin kayıtlarının düzenlenmesi gerekliliği görülmüştür ve bunun için de bazı çalışmaların yapıldığı ile ilgili bilgi edinilmiştir. Kurumun bilanço kalemleri arasında en büyük hacme sahip olan Emlak varlıklarının fiziki inceleme ve sayımının yapılması ve değerlerinin doğrulaması ancak emlak varlıklarının güncel ve geçerli tam listelerinin oluşturulması ve rayiç bedel tespiti sonrasında mümkün olabilecektir. İşletmesi Vakıflar idaresinde bulunan fakat Vakıflar idaresine ait olmayan Mülhak vakıf mallarının mülk sahipleri ile yapılan sözleşmelerine bağlı olarak kurum kontrolünde işletilmesi, kiraya verilmesi, kira gelirlerinin tahsilatı ve mülklerle ilgili harcamaların yapılmasını içermektedir. Mülhak vakıfların gelir ve giderleri Vakıf Emlak gelir ve giderleri gibi nakit esasına bağlı olarak gerçekleşmektedir. Günü gelen kira alacaklarının kayıtları 90 tahakkuk esasına göre yapılmadığından muhasebe sisteminde alacaklarla ilgili bir kayıt işlemi mevcut değildir ve bilançolara yansımamaktadır. Bu da alacakların denetimi açısından doğrulama, yeniden hesaplama ve belgelerin incelenmesini içeren kanıt toplama tekniklerinin uygulanmasını mümkün kılmamaktadır. Diğer Maddi Duran Varlıklar dahilinde demirbaş, makine, teçhizat ve taşıtlarla ilgili kayıtların denetlenmesi sürecinde Arşiv bölümünde demirbaş listelerinin bulunmasına rağmen mevcut veritabanına eklenmediği ve dönem içinde alınan demirbaşların muhasebe kayıtlarında giderleştirilmek suretiyle kayda geçirildikleri tespit edilmiştir. Dönem içinde yapılan demirbaş alımlarının harcama belgeleri ile birlikte gider kalemlerinde muhasebeleşmesi, geçmişten gelen bazı demirbaşların ise Bilanço kalemlerinde yer alması Demirbaşlarla ilgili muhasebe politikalarının net olmadığını ortaya koymaktadır. Fakat Kuruma ait taşıtların da emlak varlıkları gibi bilançoya girmemelerinin oluşturacağı değerlendirme farkları göz önünde bulundurulmalı ve bu varlıkların da envanter sayımlarının tamamlanıp, rayiç bedellerinin tespit edildikten sonra fiziki doğrulama ve değerleme denetiminin yapılmasının mümkün olacağı bilinmelidir. Sistem Analizi Vakıflar idaresi için 2004 yılında özel olarak yazılımı yapılan BirNet Yazılım’a ait bilgisayar programı 5 şubenin tüm işlemlerini kapsamaktadır. Yazılımın güncellenmesinden sorumlu Bilgi İşlem Şubesi olup yazılımın üreticisi şirket ile koordineli çalışarak mevcut sistemi daha etkin kullanılabilir hale getirmek üzere halen çalışmaktadır. Yazılım Emlak, Tahsilat, Mülhak, Muhasebe, Maaşlar, Arşiv, Harcama işlemleri ve Sistem Modüllerini içermektedir. 91 Emlak modülünde Vakıflar idaresine ait olan emlaklerle ilgili emlak bilgileri (adres, koçan bilgileri, Dosya no), emlak tipi, kiracısı, mukavele bilgileri ve ilgili muhasebe hesap kodu bulunmaktadır. Emlak modülünde her emlakin ve arazinin kaydı olmakla birlikte hesap planına yansıması sadece ilgili emlakin kira gelirlerinin tahsilatı ile olmaktadır. Her emlak için zaman içersinde yapılan tüm kira sözleşmeleri farklı kodlarla tanımlanıp ilgili Gelir hesaplarına bağlanmaktadır. Modülü Emlak birimi kullanmakta, sözleşmelerin işlenmesi ve yenilenmesi ile ilgili kayıtlar buradan sisteme girmektedir. Tahsilat Modülü vezne tarafından tahsil edilen ve makbuzu kesilen gelirlerin kaydının yapılması ile ilgili sürecin sisteme işlendiği bölümdür. Yapılan tahsilâtlar kira mukavelesi bazında olup, kiracı ödeme için geldiğinde veznedeki tahsildarın sözleşme üzerindeki kira tutarına uygun tutarın tahsil edilmesi ve kaydını yapması suretiyle gerçekleşmektedir. Ertesi gün başı makbuzlarla birlikte alınan ödemelerin muhasebe departmanına teslim edilmesi ile tahsilât işlemi tamamlanmaktadır. Tahsilatı yapan veznedarlar sistemde tanımlanmış kira sözleşmelerine bağlı olarak tahsilat makbuzunu bu modülden oluşturmaktadır. Sistemdeki bir diğer modül ise Vakıflar idaresine ait olmayan ama idaresi Vakıflara sözleşme karşılığında devredilen Mülhak Vakıflara ait emlaklerle ilgili işlemlerin yürütüldüğü modüldür. Mülhak vakıf olarak tanımlanan emlakler Vakıflar idaresine ait olmadığı için Bilanço kalemleri arasına girmemektedir. Mülhak Vakıflar ile ilgili emlakleri kiralamak, kira gelirlerini tahsil etmek, ilgili yükümlülüklerini yerine getirmek ve bakım onarımını yürütmek Mülhak Vakıf Galleharları tarafından yapılan bir sözleşme ile Vakıflar idaresine devredilmektedir. Bu sözleşmeye ait olarak Vakıflar idaresi emlaklerin işlemlerini yürütmekte ve tahsilatlarını İlgili hesaplara alacak, giderlerini ise borç yazmak sureti ile 92 Galleharlarla mahsuplaşmaktadır. Emlak bölümü tarafından modül dahilinde sistemde tanımlanan sözleşme bilgileri vezne bölümünün tahsilat işlemine baz olmaktadır. Muhasebe Modülü ise sistemle ilgili yevmiye kayıtlarının işlendiği ve finansal raporlara ulaşıldığı modüldür. Modül dahilinde hesap kartı ve yevmiye kaydı oluşturmak, bozdurulan/bozdurulmayan çeklerin ve ödeme emirlerinin takibi ve mizan yevmiye defteri gibi dökümleri almak mümkündür. Kurum’un bütçe, gelir gider tablosu ve bilanço raporları da bu modülden alınmaktadır. Tahsilat bölümünden gelen makbuzların yevmiye kaydının oluşması, banka yatırımları, harcama belgelerine bağlı çeklerin çıkarılması ve sisteme işlenmesi, maaş harcamalarının işlenmesi Muhasebe bölümünün sorumluluğu dahilinde bu modülden kayıt altına alınmakta ve yönetime bilgi verecek finansal içerikli raporların oluşmasını sağlamaktadır. İdari işler şubesi tarafından sistemde oluşturulan personel kartlarının ve personel bilgilerinin bulunduğu Maaşlar modülünde personel kartları, maaş ödemeleri ve kesintilerin düzenlendiği bordro bilgileri muhasebe şubesi tarafından kontrol edilmekte ve işleme konmaktadır. Arşiv modülü sisteme demirbaş envanterlerinin dahil edilmesi ve muhasebe modülü ile entegre çalışmak suretiyle demirbaş değerlerinin bilançolara dahil edilebilmesi amacı ile yazılıma eklenmiş olmakla birlikte, yapılan görüşmeler sonucu Arşiv bölümünün demirbaş kayıtlarını mevcut sistem dışındaki listelerde tuttuğu tespit edilmiştir. 93 Harcama Modülü ise satın alma tüzüğünde belirlenen koşullara bağlı olarak satın alınması onaylanan tüm giderlerin ilgili şubeler tarafından harcama belgesinin doldurulması ve muhasebeye gönderilmek suretiyle giderleşmesinin gerçekleştiği modüldür. Her birim için modül dahilinde tanımlanan alım işlemleri ile ilgili oluşturulan ödeme emirleri alacaklı ismi, miktar ve açıklaması girilerek faturası ile birlikte muhasebe şubesine gönderilmektedir. Muhasebe şubesi ödeme ile ilgili çekin çıkması aşamasında ilgili harcamayı giderleştirmektedir. Hasılat Döngüsü Denetimi Hasılat Döngüsü sisteme yapılan sözleşmeler üzerinden kayıtlı tüm Mazbut emlak kira gelirlerini kapsamaktadır. Mazbut emlakler Vakıflar idaresine ait olan bina, arsa ve arazilerin üzerinde bulunan tüm daire, ofis, dükkan ve kira geliri oluşturabilecek anten, pano vs gibi emtiaları kapsamaktadır. Mazbut emlak gelirlerine ek olarak tarımsal işletmelerin kira gelirleri, Saray Gazino Kira geliri, cami emlak kira gelirleri de tahsilat döngüsünün içerisinde yer almaktadır. Kiralanacak Gayrımenkullerin kiralama esasları yönetmelik tarafından belirlenmekte ise de bu denetimin dahilinde mevzuata uygunluk denetlenmemiştir. Sisteme kira mukaveleleri üzerinden kaydedilen söz konusu emlakler nakit usulüne göre tahsil edilmektedir. Kira ödemesi için vezneye gelen kiracıdan sözleşme kapsamında aylık kira bedellerinin bir ya da birkaçını tahsil etmek sureti ile başlayan tahsilat döngüsü, veznedarın parayı tahsiline karşılık sıra numaraları otomatik oluşturulan ve 3 kopyası çıkan makbuzu kiracıya teslim etmektedir. Makbuzlara sıra numarası sistem tarafından verilmekte fakat matbaa basım aşamasında makbuzların üzerinde belge sırası basılmamaktadır. Bu da makbuzların fiziki kontrolünde kayıpların tespitini mümkün kılmamaktadır. Hazırlanan makbuzda tahsilatı yapan ve parayı alan veznedarın ismi sisteme kendi şifresi ile giriş 94 yaptığından otomatik olarak çıkmaktadır. Veznedar tahsil ettiği gelirleri şahsi kasasında gün sonuna kadar toplamakta, gün sonu geldiğinde Banka mesai saatleri geçtiğinden ertesi gün başında tahsilat makbuzlarının kopyası ve günlük tahsilat dökümü ile tahsil edilen nakit veya çekleri muhasebe şubesine teslim etmektedir. Muhasebe şubesinde tahsilatları teslim alan muhasebe elemanı tahsildara el makbuzu ile tahsilatın devredildiğine ilişkin belgeyi imzalayarak vermekte ve parayı bankaya yatırmak üzere almaktadır. Muhasebe bölümü makbuz üzerindeki bilgilere dayanarak kirası ödenen emlakin bağlı olduğu hesap koduna Gelir ve kasaya da Borç olarak işlemek suretiyle yevmiye kaydını yapmaktadır. Söz konusu tahsilatlar bankaya ilgili görevli tarafından yatırılıp bankadan alınan yatırım fişi muhasebe şubesine ulaştığında ise oluşturulan yevmiye fişi ile daha önce Kasa’ya giren tahsilatın ilgili Banka hesabına aktarımı yapılmaktadır. Örnekleme usulüne göre incelenen belgelerde banka yatırım fişleri ile birlikte yatırım fişini oluşturan gelir makbuzlarının kopyalarının mevcut olduğu görülmüştür. Oluşturulan yevmiye kayıtları ilgili güne işlenmekte olup yeniden hesaplama yöntemi ile aritmetik doğruluk ve sınıflandırma koşullarını yerine getirdiği tespit edilmiştir. Yevmiye kayıtlarında yapılan tahsilatların makbuz numaraları, hangi şubeden yapıldığı, yatırım fişi sıra numarası ve yatırımı yapan kişinin ismi bulunmaktadır. İncelenen belgelerde gelirleri tahsil edip makbuzunu kesen kişinin ertesi gün başında tahsilatları ve makbuzları muhasebeye aktaran kişi ile aynı olması iç kontrol sistemini zayıflatan bir unsur olarak tespit edilmiştir. Ayrıca tahsilatların gün sonu bankaya yatması gerektiği prosedürlerde tanımlanmış olmasına rağmen, mesai saatlerinin uyumsuzluğundan dolayı tahsilatlar ancak ertesi gün bankaya yatırılmaktadır. Uygulamada reel bir kasaya gün sonu tahsilatların teslim edilmediği ve gün içi tahsil edilen paraların ertesi güne kadar tahsildarların yanında kaldığı gözlemlenmiştir. Banka mesai saatleri ile uyumsuzluk tahsildarların gün sonu tahsil ettikleri gelirleri sayım yaparak muhasebe bölümüne devretmelerine bir engel olmamalıdır. Pratikte muhasebe 95 bölümünde bulunması gereken kasaya gün sonu sayım yapılarak teslim alınan tahsilatların kaydının yapılması gerekmektedir. Bu kayıt reel kasa bakiyesi ile hesaplara yansıyan bakiyenin an itibarıyla gerçeği yansıtmasını sağlayacaktır. Tahsilatı yapan, kasaya teslim alan ve bankaya yatıran kişilerin farklı kişiler olması çifte kontrolü mümkün kılarak olası hata ve suiistimalleri minimize edecek ve iç kontrol sistemini daha güçlü hale getirecektir. Şubelerden yapılan tahsilatlarda ise online sisteme bağlanarak makbuz kesilmekte ve fakat bankaya yatırım süresi bir haftaya kadar sarkabilmektedir. Bankadan gelen yatırım makbuzları ile sistemde ilgili görevli tarafından online kesilen makbuzların eşleştirilmesi yapılmakta ise de, makbuz kesilmeden işlem yapma riski, veyahut tahsil edilen paraların anında hesaba yatmamasından oluşabilecek finansal ve kayıp riski göz önünde bulundurulmalı ve bu aşama ile ilgili süreçler ve prosedürler yeniden tanımlanmalıdır. Kurum’un ana gelir kalemi olan mazbut emlak kira gelirlerinin nakit usulüne göre işlemesi Kurumun finansal raporlarında ilgili emlak kalemlerinden dönemsel olarak ne kadar gelir tahakkuk ettirmiş olduğu ve bunun ne kadarının halen tahsil edilmediğinin görülmesine izin vermemektedir. Tahakkuk usulünde mevcut tüm kira sözleşmelerine bağlı olarak dönem içine tekabül eden gelirlerin kar/zarar tablosuna tam olarak girmesi, bu gelirlerin tahsil edilen kısımlarının ilgili aktif hesaplara işlenmesi (kasa/banka) ve tahsil edilemeyen kısımların ise Alacak hesaplarında takip edilebilmesi mümkündür. Gelirlerin tahakkuk usulüne göre kar/zarara yansıması yıllar itibariyle gelir kalemlerini kıyaslamada daha gerçekçi bilgi verebileceği gibi, Bilanço kalemlerinde de dışarıdan tahsil edilmemiş alacakları görebilmeyi sağlamaktadır. Uluslar arası finansal raporlama standartlarında nakit usulüne göre kayıt yapılması Kurumların gelirini dönemsel olarak doğru yansıtmayacağından dolayı uygun bulunmamıştır. Tahakkuk esasına göre işlem yapılmasının yanı sıra nakit akışlarının da takip edileceği bir Finansal raporlama ile Kurum’un hem gelir ve alacaklarını hem de nakit giriş ve çıkışlarını görebilmesi mümkün olabilecektir. 96 İlaveten Sistemde emlak bölümündeki kira sözleşmesine bağlı bilgiler bir mazbut emlağın aylık kira bedelinin ne olduğunu göstermekte ve alınan tahsilat ise ancak bu kira bedellerinin tam karşılığı ise tahsil edilebilmektedir. Sistem kiranın ait olduğu ay geçince otomatik olarak gecikme zammını işlemektedir. Sistemin hesap bakiyesine mahsuben tahsilat yapılmasına müsaade etmemesinin tahsilat olanaklarını kısıtlayabileceği göz önünde bulundurulmalıdır. Gelirlerin tahakkuk usulüne göre işlenmemesinin bir başka sonucu da geçmiş döneme ait gelirlerin ilgili dönemin hesaplarına yansımamasıdır. Dönem içinde kira sözleşmesine bağlı olarak hak edilen gelir, tahsilâtı yapılmadığından dönem gelirlerinin içine girmemekte, aynı şekilde bir sonraki yıla ait olup peşinen tahsil edilen gelir ise dönem gelirlerinin içine dâhil edilmektedir. Bu yaklaşım gerek yıllar gerekse aylar itibariyle hak edilen gelirlerin tutarının tespit edilememesini ve trend analizlerinde yanıltıcı sonuçlara ulaşılabilme olasılığını doğurmaktadır. Mevcut sözleşmelerle ilgili aylık kira tutarlarının her ay gelir ve alacak olarak hesaplara tahakkuk etmesi, ve kiracı tarafından ödenmesi halinde nakit girişinin yapılıp alacağın düşülmesi kısa vadede Kurum’un tahsil edemediği alacaklarının finansal tablolara yansıması ve tahsilat işlemlerinin hızlandırılabilmesi açısından, uzun vadede ise trend analizi ve bütçeleme aşamalarında daha gerçekçi kararlar verilebilmesi açısından önemlidir. Hesap planında çeşitli vergi dışı gelirler adı altında bulunan banka mevduat faizleri ve emeklilerden kesilen emeklilik iştirak payları bulunmaktadır. Diğer gelirler hesaplarına ilaveten Sermaye gelirleri altında çıkılan ihalelerle ilgili Şartnamelerin satışlarından oluşan gelirler ve şahıslardan toplanan bağış ve yardımlar bulunmaktadır. Halen tamamlanmamış projelere finansman katkısı sağlamak için proje üzerinden kiralanan ileriki yıllara ait kira gelirleri ise peşin kira tahsilatları altında dönem gelirlerine işlemektedir. Nakit usulüne göre 97 dönem gelirlerine giren bu tahsilatlar ise aslında ileriki yılların gelirleri olup tahakkuk usulünde bilançonun pasif tarafına eklenmeli ve Kurum’un kayakları arasında sınıflandırılmadırlar. Projeler tamamlanıp kira gelirleri hak edildiğinde ise ilgili yıl gelirleri arasına eklenmelidirler. Mevcut otomasyon sisteminde bütçe kalemleri ile paralel gelir-gider dökümü elde edilmekle birlikte, mevcut hesap planının tek düzen hesap planına göre yeniden düzenlenmesi, hesap kodlarının standartlara uygun tanımlanması ve gelir çeşitlerinin gözden geçirilerek benzer gelir gruplarının belirlenmesi ortaya çıkan gelir/gider tablolarının daha bilgilendirici olmasını sağlayacaktır. Ayrıca faaliyet gelir/giderleri ile, finansman ve olağandışı gelir/giderlerinin ayrıştırılması karar vericiler için gerek faaliyetlerin etkinliğini gerekse finansman kaynaklarının etkinliğini daha iyi analiz edebileceği bir tablo ortaya çıkarılması mümkündür. Harcamalar Döngüsü Denetimi Harcamalar döngüsü her şubenin kendilerine verilen harcama yetkisi dahilinde mal ve hizmet alımlarını dışarıdan talep edip, mal/hizmet alımının gerçekleşmesiyle birlikte satıcıdan teslim alınan faturanın mevcut sistemin içersindeki Harcamalar modülüne işlenmesi ile başlamaktadır. Oluşturulan her harcama belgesinde sistem tarafından otomatik olarak verilen harcama sıra numarası bulunmaktadır. Mal ve hizmet alımının yapıldığı satıcının ismi, alınan mal/hizmetin detaylı açıklaması, söz konusu alımla ilgili fatura bilgileri ve KDV dahil toplam tutar harcama belgesine işlenmekte, ekine ise ilgili fatura iliştirilmektedir. Sorumlu memuru tarafından oluşturulan harcama belgesi şube memuru tarafından harcama talebine dönüştürülmekte, muhasebe şube müdürünün onayı ile birlikte ödeme emri (çek) oluşturulmakta ve Genel Müdürün onayı alınmaktadır. Çekin çıkarılması aşamasında 98 oluşturulan yevmiye kaydı ile söz konusu gider, bütçede tanımlanmış ilgili kalemlerin altına gider olarak işlenmekte ve Bankadan ödemenin çıkışı yapılmak suretiyle muhasebeleşmektedir. Verilen çekler hesabının kullanılmamasının olası etkileri Bankalarla ilgili denetim sonuçları bölümünde açıklanmıştır. Vakıflar Örgütü ve Din İşleri Dairesi Kuruluş, Görev ve Çalışma Esasları Yasası Madde 23 altında “Vakıflar idaresi ve Bağlı işletmelerinin Satın alma, İhale ve İnşaat Hizmetleri Temin Tüzüğü” Kurum’a bağlı tüm mal ve hizmet alımlarının bütçe tahsisatları çerçevesinde yapılmasını öngörmektedir (Madde 5). Aynı tüzüğün 6ıncı maddesi kapsamında ise “her türlü yatırım, demirbaş, emtia, malzeme, yedek parça ve hizmetlerin temin edilmesi ve inşaat hizmetlerinin uygun şartlarda satın alınmasında” uygulanacak kurallar tanımlanmıştır. İlgili maddeye göre; 1. Yürürlükteki aylık asgari ücrete kadar olan işlemler, ihale gerektirmeksizin Şube Müdürü’nün kararı ile gerçekleşmekte; 2. Yürürlükteki aylık üç (3) asgari ücrete kadar olan işlemler, ihale gerektirmeksizin Genel Müdür’ün kararı ile gerçekleşmekte; 3. Yirmi (20) asgari ücrete kadar olan ihtiyaçlar Şube Müdürünün önerisi, Genel Müdürün onayı ve İhale Komisyonunun kararı ile ihaleye çıkarak karşılanmakta; 4. Yirmi (20) asgari ücretin üzerindeki ihtiyaçlar, Genel Müdürün önerisi ve Yönetim Kurulu Kararı ile ihaleye çıkılarak karşılanmaktadır. 5. Devletten yapılan cari nitelikli satın alımlar ödenecek bedele bakılmaksızın Genel Müdür’ün onayı ile yapılmaktadır. 99 Örneklem usulü incelenen belgelerde, tüm harcama belgelerinin altında Genel Müdür’ün onayı tespit edilmiştir. İncelenen tüm belgelerde aritmetik doğruluk, harcama onay imzalarının varlığı, alınan mal/hizmetin doğru sınıflandırılması, ödemenin belge üzerinde adı geçen kişiye yapılmış olması, çeki alanın imzasının mevcudiyeti ve verilen çeklerin sıralamasının kontrolü yapılmış, denetim kriterleriyle ilgili herhangi bir uygunsuzluk tespit edilmemiştir. Vergi dairesi kaydı olmayan şahıslardan alınan hizmetlerde (temizlik gibi) yürürlükteki vergi yasaları kapsamınca sorumlu sıfatı ile vergi yüklenilmiş ve yükümlülükler yerine getirilmiştir. Personele görev ile ilgili seyahatleri kapsamında ödenecek olan yolluk ve iaşelerde gerekli formlar doldurulmuş, personel maaş avansı verilmesi dilekçelerin amirler tarafından onaylanması durumunda gerçekleşmiştir. Muhasebe hesaplarında personel avansları toplu olarak takip edilmekte, detaylı dökümler maaşlar kanadında yapılmaktadır. İki kanadın birbirine entegrasyonu (maaşlar bölümünde avans işlemi oluşturulduğu anda ilgili yevmiye kaydının oluşturulması) Bilanço’nun ilgili hesaplarında olası hata payını azaltacaktır. Personel maaşları her ay ilgili kesintileri yapıldıktan sonra (kira, aidat gibi) ekli listelerle Bankaya gönderilmekte ve hangi bankalardan ne kadar aktarım yapılacağı belirtilmek suretiyle Şube müdürü ve Genel müdür onayı ile ödeme yapılmasını talep etmektedir. Geçmiş döneme ait ödemeler, aynen geçmiş döneme ait gelirlerde olduğu gibi, ilgili döneme gider olarak kaydedilip dönem hesaplarında dışarıya borçlar olarak takip edilmediğinden dönem içi giderlerde yanıltıcı yorumlara yol açabilmektedir. Bir önceki döneme ait olan bir mal/hizmet alımının ödemesi bir sonraki dönemde yapıldığı durumlarda, ilgili mal/hizmet alımı giderin oluştuğu dönemin hesaplarına değil, ödemenin gerçekleştiği dönemin hesaplarına girmektedir. Bu da aynen gelirlerin nakit usulünde işlenmesinde olduğu gibi hem dışarıya olan borçların Bilançoya yansımamasına hem de döneme ait olan giderlerin gelir/gider tablosuna yansımamasına sebep olmaktadır. Nakit usulü yerine tahakkuk usulü ile 100 işlem yapılması ve muhasebe sisteminin de bu şekilde düzenlenmesi Bilançolarda aktif ve pasiflerin değerlerinin daha doğru yansımasına ve gerekli analizlerin daha net sonuç vermesine yol açacaktır. Sözleşmelere bağlı olarak yapılması onaylanan depozito iadelerin gider kalemlerine aktarılması depozito alım aşamasında bu depozitlerin gelir olarak hesaplara yansıdığını göstermektedir. Alınan depozitler nakit girişi sağlamasına rağmen aslında Kurum’un geliri değil borcu olmakta, dolayısıyla da geri ödendiklerinde gider olarak tanımlanmamaları gerekmektedir. Yine nakit yaklaşımından kaynaklanan bu işlem Kurum’un gelir giderlerini yanıltabilmektedir. Mülhak Vakıf Galleharlarına yapılan yardımlar Yönetim Kurulunun galleharlar listesini ve ödenecek rakamları onaylamaları suretiyle giderleştirilmektedir. Din işleri dairesine tüzük gereği aktarılan miktarların her ay düzenli olarak yapıldığı tespit edilmiştir. Gider kalemleri bütçede tanımlandığı şekilde sistemde tanımlanmış, Kurum’un rutin gider başlıklarını kapsamaktadır. Genel giderler toplamının içerisinde maaşlardan sonra en büyük kalemi Mazbut emlakların bakım ve onarımı oluşturmakta, takiben mahkeme, avukat ve tapu masrafları kalemi gelmektedir. Bütçe disiplini altında ticari alacakların takibi için açılan davaların masrafları ile tapuya ödenen harç rakamlarını ayrı kalemlerde sınıflandırmak, trend analizleri yapılırken mahkeme masrafları ve ticari alacaklardaki korelasyonu tespit edebilmek açısından faydalı olabilecektir. Banka ve Kasa Denetimi Bankalarla ilgili denetim sürecinde 2011-2013 yılına ait hesaplara giren banka bakiyelerinin banka extreleri ile uyuşturulup uyuşturulmadığı incelenmiş, söz konusu yıllarda 101 Vakıflar Bankası 10-118-212 numaralı çek hesabı hariç tüm bankaların bilançoya yansıyan dönem sonu bakiyelerinin uyuştuğu tespit edilmiştir. Tüm bankalar için dekontlara bağlı yatırımların uyuşturulması, faiz tahakkuklarının ve bankalar arası aktarımların kontrolü yapılmış, tüm hesaplarda faiz tahakkukların, aktarımların ve dönem sonu kambiyo gelirlerinin işlenerek hesaplara girdiği görülmüştür. Faiz tahakkuk eden vadeli hesaplarda ve döviz cinsi hesaplarda faiz gelirlerinin ve kambiyo karlarının aylık olarak düzenli hesaplara işlenmesi dönem içinde Bilançonun ve gelir/gider tablolarının güncel olmasını sağlayacaktır. Vakıflar Bankası 10-118-212 numaralı cari hesaptaki uyuşmazlık mal ve hizmet alımları karşılığında yapılan ödemelere ilişkin yazılan çeklerin sisteme kaydı sırasında bankadan anında düşmesi ve/fakat bu çeklerin gerçekte bankadan daha bozdurulmamış olması nedeni ile banka ekstre bakiyelerine yansımamasından kaynaklanmaktadır. Ödemesi onaylanan ve çeki çıkan harcama belgesinin muhasebe şubesi tarafından sisteme kaydı yapılmakta, fakat yevmiye kaydında çıkan çek Verilen Çekler ve Ödeme emirleri ile ilgili bir geçici hesapta tutulmak yerine doğrudan bankadan düşmektedir. Çıkan çeklerin ileri tarihli olmaması çeklerin aynı gün içerisinde bankaya ulaşıp hesaptan düşeceği anlamına gelmemektedir. Yevmiye kaydının oluşturulması aşamasında sistemde anında ilgili bankanın bakiyesinden düşen çek, gerçekte bankadan halen bozdurulmamış olduğundan Cari Banka bakiyesinin sistemle uyuşmamasına yol açmaktadır. Çekin verilmesi aşamasında oluşturulacak yevmiye kaydı önce Verilen çekler ve ödeme emirleri adlı bir hesaba alacak vermeli ve günlük banka ekstresi üzerinden uyuşturulurken çekin bankadan bozdurulduğu görüldüğü takdirde sistemde verilen çekler hesabından çıkarıp bankadan düşmelidir. İncelenen banka mutabakat dosyalarında Çek hesapları ile ilgili bozdurulmayan çekler bakiyesinin ne kadar olduğunun bilindiği ve kâğıt üzerinde sistem bakiyesine bu rakam eklenmek sureti ile banka ile mutabakat sağlandığı görülmüştür. Muhasebe modülünde 102 bozdurulmayan çeklerin takibinin yapıldığı ayrı bir liste bulunmaktadır. Sistemin verilen çekler ve ödeme emirleri hesabı kullanılarak işletilmesi muhasebe şubesine ek bir yevmiye kaydı yapma gerekliliği getirecek olmakla birlikte, olası uyuşturma hatalarını ortadan kaldıracak ve genel kabul edilmiş muhasebe kurallarının uygulanmasını sağlayacaktır. Mevcut hali ile çeklerin bozdurulmadan bankadan düşmesi Bilanço toplamına bir etki yapmamakla birlikte, bilanço hesaplarında görünen cari banka bakiyelerinin an itibariyle yanlış görüntülenmesine sebep olmaktadır. Farklı bankalarda, farklı vade ve döviz cinslerinden açılan mevduat hesaplarının vade faizleri ve tahsil edilen banka masrafları etüt edilerek nakit değerlerin en verimli kullanımı yönetim tarafından belirlenmelidir. İncelenen dönemler içersinde mevcut mevduat hesaplarından yeni açılan mevduat hesaplarına para aktarımları tespit edilmiştir. Türkiye Cumhuriyeti Vakıflar Yasası kapsamında vakıfların kullanacağı bankaların sadece Vakıflar bankası veya diğer devlet bankaları olması öngörülmüştür. Yerel mevzuat çerçevesinde tanımlanmış bir zorunluluk olmamasıyla birlikte dönem içinde Vakıflar bankası mevduat hesaplarından özel bankaların hesaplarına aktarılan mevduatların finansal kaynakların en verimli şekliyle kullanılıp kullanılmadığı çerçevesinde gözden geçirilmesi ve yeni hesap açma kararlarının finansal kazanç açısından etüt edilerek verilip verilmediği incelenmelidir. Kasa hesabı sadece alınan tahsilatların bankaya yatırılana kadar geçen sürede işlemesinden dolayı günlük bakiye vermektedir. Fakat Hasılat döngüsü altında bahsedilen tahsilatların aynı gün içerisinde muhasebeye teslim edilmemesinden kaynaklı gecikme, kasa bakiyelerinin gün sonunda değil ertesi gün başında bir önceki günün bakiyesiyle uyuştuğu anlamına gelmektedir. Bir diğer deyişle, hesaplarda görünen kasa bakiyeleri aslında o an için kasada mevcut bulunan rakamları göstermemektedir. 103 Tahsilat aşamasında ileri tarihli çeklerin kabulü ile ilgili standart bir politika olmadığı gözlenmiştir. İleri tarihli çekler ile yapılan tahsilatların sisteme işlenememesi ve makbuz kesilememesi gerek gelirlerin doğruluğu açısından gerekse olası suiistimal ve hatalar açısından kabul edilemezdir. Buna ek olarak ileri tarihli çeklerin vadesi gelene kadar tahsildarların sorumluluğunda beklemesi ve sistemin vade günü ile herhangi bir uyarı mekanizmasının olmaması günü gelen çeklerin gecikmeden bankaya yatırılması ve makbuz kesilmesi yükünü tahsildarlara bırakmaktadır. Günü geçen ödemelere sistem tarafından otomatik gecikme zammı işlediğinden tahsildarın ileri tarihli çeki geciktirmesi durumunda tahsilat tamamen imkansız hale gelmektedir. Bu konuda ileri tarihli çeklerin sisteme işlenmesinin geçerli kılınıp makbuzun oluşturulabilmesi, çekin kasada bekletilmek yerine bankaya yatırılması ve muhasebe hesaplarında da vadesi gelene kadar Alınan çekler hesabında bekletilmesi gerekmektedir. Alınan çekin karşılıksız çıkması durumunda ise ters kayıt yaparak kiracının yeniden borçlandırılması mümkündür. Bu şekilde bozdurulamayan çeklerin takibinin ve analizin yapılarak riskli kiracıların tespiti ve şüpheli alacakların analizi de gerçekleştirilebilecektir. Duran Varlıkların Denetimi Maddi Duran varlıklar kalemi, Kurum’a ait tüm arazi, arsa, bina, makine, teçhizat, taşıt ve demirbaşların gruplanarak Bilanço hesaplarına mal oluş bedelleri ve birikmiş amortisman bedelleri üzerinden yansımasıyla Kurum’un Varlık değerini artıran bir Bilanço kalemidir. Yapılan incelemelerde Kurum’un en büyük Varlık kalemlerinden ve gelir yaratan kaynaklarından biri olan Kurum’a ait emlaklerin değerlerinin Bilanço kalemlerinde mevcut olmadığı tespit edilmiştir. Zaman içerisinde sahip olunan bazı emlakler ile ilgili yapılan 104 yatırımlar ve tamiratların Varlık olarak aktifleştirildiği görülmüşse de hangi harcamaların gider hangi harcamaların Varlık değerini artıran yatırımlar olduğu ile ilgili genel bir muhasebe politikası olmadığından, yapılan yatırımlarla ilgili toplam rakamların bir kısmının giderleştirildiği bir kısmının da aktifleştirildiği izlenmiştir. Örneğin Kurum’un Bilgisayar sisteminin kaydı hem Sermaye giderleri altında hem de Yatırımlar hesabı altında mevcuttur. Yatırımlar altında bulunan Kurum’a ait emlaklerin eski tamirat ve restorasyon maliyetleri ve bazı taşıt ve teçhizatlar sisteme geçiş yılı olan 2006 yılında hesaplara aktif olarak kaydedilmiş ve daha sonraki yıllara açılış bakiyeleri ile devretmiştir. Daha sonraki yıllarda ise yatırımlar hesabı kullanılmamış yerine yapılan harcamaları giderleştirmek amacı ile Sermaye giderleri adlı hesap kullanılmaya başlamıştır. Bu hesabın altında Mamul- Mal alımları ve Gayrimenkul büyük onarım giderleri bulunmaktadır. Mamul Mal alımları altında bilgisayar sistemi ve taşıt gibi duran varlık kalemleri bulunmakta, Gayrimenkul büyük onarım giderleri hesabında ise yapımı devam etmekte olan büyük proje maliyetleri bulunmaktadır. Bu proje yatırımları mevcut durumda nakit usulüne göre gider kaydedilmekte olup gerçekte Kurum’un sahip olduğu Maddi Duran Varlıkların değerini yükselten inşaat ya da iyileştirme yatırımları olarak Aktifleştirilmeleri gerekmektedir. Örneğin Lefkoşa Küçük kaymaklı bölgesinde bulunan İş merkezi yatırım projesinde 2011 yılı için 2,000,000TL 2012 için 3,339,335TL ve 2013 yılı için 2,320TL harcanmış olup, bu yatırım tutarları ilgili dönemlerde giderleştirildiğinden Kurum Bilançosunda Varlık olarak yerini almamış ve Kurumun mali değerinin hesaplara yansımamasına yol açmıştır. Ayrıca Yatırımlar hesap kodu altında Kurum’un sahip olduğu Eti, Vakıflar Bankası, Kıbrıs Sigorta gibi kuruluşlara ait hisse senetleri de hisse oranlarına göre İştirak veyahut Bağlı ortaklık olarak tanımlanmalı ve Duran Varlıklar Kalemi altında doğru şekilde 105 sınıflandırılmadırlar. Ayrıca söz konusu hisse senetlerine ait bir temettü geliri olması durumunda gelir olarak kaydedilmek sureti ile özkaynak artışı yaratmalıdır. Emlak şubesinin mevcut sistem dahilinde kullandığı Emlak modülünde mevcut emlaklere ait kira sözleşmeleri düzenlenmektedir. Fakat bu sözleşmelerin hesaplara yansıması sadece tahsilat döngüsü kapsamında bahsedilen emlak kira gelirleri üzerinden olmaktadır. Kurumun ivedilikle emlak varlıklarının güncel ve geçerli tam listelerinin oluşturması ve rayiç bedel tespiti sonrasında bu değerleri Bilançolara dahil etmesi gerekmektedir. Rayiç bedellerin tespiti bağımsız bir aktuerya tarafından yapılabileceği gibi, mevcut emlak sigortalarında sigortanın belirlediği emlak değerleri de baz alınabilir. Bu bağlamda kiralanan bina ve dükkanlar ile arsa ve arazilerin rayiç bedelleri Bilançoda varlıklar hanesine eklenirken, kaynaklar hanesinde de Özkaynaklar/Fon hesabını artıracağından Kurumun finansal tablolarını güçlendirecektir. Arazi, arsa ve binalar dışında kalan diğer maddi duran varlıklar için de güncel liste oluşturulması, rayiç bedel tespiti ve sisteme entegrasyonu gereklidir. Tüm şubelerdeki taşıtların listelenip rayiç bedel tespitlerinin yapılması, Arşiv bölümünün ana binaya ilaveten Vakfa ait inşaat ambarı ve Saray Otel ambarında bulunan demirbaş ve mefruşat listelerini fiziki sayım yaparak güncelleyip sisteme kaydetmesi, kod verilmesi ve bedellerini ölçmesi, daha sonra da bu kayıtların muhasebe sistemi ile entegre edilerek hesaplara yansımasının sağlanması gerekmektedir. Yerel mevzuat ve uluslararası muhasebe standartlarına göre bir seneden az bir zamanda tükenmesi öngörülen demirbaşların giderleşmesi uygun bulunmakla birlikte, bir seneden daha uzun süreli kullanım ömrü olan ve yerel vergi mevzuatında da yürürlükteki asgari ücret bedelini aşan demirbaşların Maddi duran varlık olarak aktifleştirilmesi ve amortize edilerek kullanım ömrü süresine dağılarak giderleştirilmesi öngörülmektedir. Bu 106 bağlamda faaliyet dönemi içerisinde Maddi duran varlıklar giderleştirilmemeli aktifleştirilmelidir. Nakit usulüne göre hazırlanan gelir gider tablolarında herhangi bir nakit çıkışına yol açmadığından amortisman giderleri dahil edilmemiştir. Tahakkuk esasına bağlı olarak rayiç bedelleri üzerinden kaydedilecek olan Maddi Duran Varlıklar’ın belirlenen amortisman oranlarına bağlı yıpranma payları her sene gelir/gider hesaplarına intikal ettirilmek suretiyle Net değerlerinin Bilanço’ya yansıması karar vericiler için önemlidir. Mülhak Vakıflar Hesaplarının Denetimi Kurumun hesaplara yansıyan tek faaliyetlerden kaynaklanan Borç hesabı olan Mülhak Vakıfların Galleharları ile mahsuplaşma hesapları, dönem içerisinde Galleharlar adına tahsil edilen kiraların hesabın Alacağına, söz konusu emlakler için yapılan harcamalar ve sözleşmeye bağlı tahakkuk eden muhasebe harçlarının da hesabın borcuna girmesi şeklinde işlemektedir. Tüm Mülhak vakıflar için Galleharlar adına sistemde bir Alacaklı hesap mevcut olup, dönem sonu bakiyesi Galleharlara ödenecek miktarları oluşturmaktadır. Yapılan incelemeler sonucu dönem içinde hiç işlemeyen hesapların varlığı tespit edilmiştir. Sözleşmesi biten ve yenilenmeyen Mülhak vakıfların varlığı ya da sözleşmesi olsa bile kiracıdan ödeme alınmadığı için herhangi bir borç alacak kaydının yapılmamış olması olasıdır. Yine mülhak vakıflara ait bazı hesapların da borç bakiye verdiği tespit edilmiştir. Yapısı gereği Alacak bakiye vermesi gereken bu hesaplar incelendiğinde sisteme geçiş yılında yekûn borç bakiyelerin bu hesaplara aktarılmış olduğu ve tahakkuk ettirilen muhasebe harçlarının da dönem içi gelirleştirildiği anlaşılmaktadır. Bir mülhak vakıftan söz konusu yüksek rakamlarda bir tahsilatın nasıl ve neden gerçekleştiği etüt edilmelidir. Geçmişte yapılan bu tahsilatın yıllar itibariyle muhasebe harcına karşılık gelirleştirilmesi doğru bir 107 uygulama olmakla beraber açılıştan gelen rakamların sözleşmelerle kontrolü olası hataların tespitini sağlayacaktır. Mali Denetim Sonuç ve Öneriler Vakıflar İdaresi‘nde Aralık 2013- Mart 2014 tarihlerinde Finansal Raporlara temel oluşturan muhasebe sisteminin denetlenmesi aşamasında, sistemin daha etkin çalışabilmesi ve dönem sonu oluşturulacak raporların karar vericilere daha gerçekçi bilgi verebilmesi ve Bilanço netliğinin sağlanabilmesi için özet bulgular ve geliştirme önerileri şu şekildedir; Nakit usulüne göre kayıt yapılan sistemde tahakkuk usulüne geçiş hem gelirin oluşması ile ilgili uluslar arası standartlara uyumluluk açısından (IAS 18-Gelirin tanınması) hem de Kurum’un dışarıdan alacaklarını görebilmesi açısından değerlendirilmelidir. İlaveten dönem içi tahakkuk eden gelirlerle giderler söz konusu finansal dönemde Kurum’un faaliyetlerinden oluşan finansal performansın görülmesini sağlayacaktır. Bir Kurum’un kira gelirlerini tahsil etmemiş olması, o gelirleri hak etmemiş olması anlamına gelmemektedir. Ayni şekilde bir harcamanın ödenmemiş olması o giderin oluşmadığı anlamına da gelmemektedir. Dönemsel performansın birbirleriyle kıyaslamasında nakit usulü yanıltıcı olabilmektedir. Bütçe performansını yakalamak için giderlerin ödemesinin ötelenmesi, bir gelir veya giderin ait olduğu dönem haricindeki başka bir döneme aktarılması Kurum’un gerçek finansal performansının karar vericiler tarafından net bir şekilde okunmasını engellemektedir. Ayrıca en büyük gelir kalemlerinden olan kira gelirlerinin tahakkuk usulü işlenmesi zamanı gelip de tahsil edilmeyen kiraların finansal raporlarda Varlıklar altında görülebilmesini ve dolayısıyla Kurum’un Bilanço değerinin gerçeğe yaklaştırarak iyileştirilmesini mümkün kılacaktır. 108 Kurum’a ait arazi arsa ve binaların Bilanço kalemleri arasında bulunmaması Finansal raporların Kurum’un gerçek değerlerini yansıtmaması açısından en önemli kayıptır. Vakıflar İdaresi’ne ait tarihi değeri çok büyük olan ve dolayısıyla bir bedel ölçülmesi mümkün olmayan Varlıkları bulunmaktadır. Bu Varlıkların değerleri ölçülemediği için Bilanço içerisine yansımaları imkansızdır. Fakat bu Varlıklar haricinde Kurum’a ait olan ve gerek dükkan, daire, gerekse arazi veya arsa olarak kiralanan varlıkların rayiç bedellerinin ölçülmesi ve finansal raporlara Maddi duran varlıklar olarak yansımaları Kurum’un Bilanço değerini yükseltecektir. Söz konusu maddi duran varlıkların rayiç bedel tespiti bağımsız bir aktuerya tarafından yapılabileceği gibi, mevcut emlak sigortalarında sigortanın belirlediği emlak değerleri de baz alınabilir. Uluslar arası ve yerel standartlar kullanım ömrü bir seneyi aşması beklenen tüm varlıkların Maddi Duran Varlıklar olarak tanımlanmasını ve aktifleştirilmesini gerektirmektedir (IAS 16- Arazi, Arsa ve Ekipmanlar). Yukarda belirtilen arazi arsa ve binalar haricinde Kurum’a ait olan taşıt, ekipman ve demirbaşların da güncel sayımının yapılması ve rayiç bedelleri üzerinden Bilançoya yansıması gerekmektedir. Dönem içinde elde edilen ve Maddi Duran Varlık statüsüne giren tüm alımların da belirlenen net bir muhasebe politikası sonucu sağlanmalıdır. gider olarak kaydedilmek yerine aktifleştirilmesi Ayrıca tüm Maddi duran varlıklar için her dönem sonunda yeniden değerlendirme ya da maliyet yöntemlerinden uygun olanı seçilerek net defter değerlerinin güncellenmesi gerekmektedir. Kurum’un tüm şubeleri tarafında kullanılan entegre otomasyon sisteminin daha verimli hale getirilmesi veritabanındaki bilgilerin raporlamada kullanılabilmesini sağlayacaktır. Mevcut sistemde şubelerin genel raporlama ihtiyaçlarını karşılayacak bir 109 tasarım var olmakla birlikte entegre sistemlerin en büyük avantajı olan birleşik veritabanından çapraz sorgulama metodu ile tüm olası raporları çıkarabilme özelliğinden mahrum olduğu gözlenmiştir. Tüm şubelerin kendilerine özel olarak tasarlanan modüllere bilgi girişini yapması veritabanının bütünlüğü açısından önemlidir. Şubelerin isteklerine göre sistemin revize edilmesi entegre bir şekilde çalışması planlanan sistemin verimliliğini artıracaktır. Her şubenin görev ve sorumluluklarına bağlı olarak tanımlanan iş süreçleri adım adım sisteme dahil edilmeli ve mevcut sistemin detayları oluşturulmalıdır. Kurumsal hedeflerin hiyerarşisinde tanımlanan ana hedeflere destek verebilecek alt hedeflerin tanımlanması ve bu alt hedeflere ulaşmak için modüllerin ihtiyaçlarının yeniden tanımlanması gerekmektedir. Bu şekilde şubelerin veritabanına aktardığı bilgiler, sistemin raporlama özellikleri geliştirilerek karar vericilere gerek büyük resmi görmede gerekse sistemin parçalarını büyüteç altına alabilmede daha doğru ve net bilgi sağlayabilecektir. Tek düzen muhasebe sistemine ve uluslar arası raporlama standartlarına uygun bir muhasebe sisteminin kurulabilmesi için tüm sistem dahilinde iyileştirmeler yapılmalıdır. Emlak modülünde tanımlanan kira sözleşmelerindeki kira bedellerinin otomatik olarak ay sonu tahakkuk usulü gelirleştirilmesi ve karşılığında kiracının borçlandırılmasını sağlayacak muhasebe kaydının oluşturulması ve böylece kiracı bakiyelerinin finansal raporlara yansıması Kurum’un dönemsel gelirlerinin gerçeği yansıtmasını ve tahsilat performansının ölçülebilmesini sağlayacaktır. Kira sözleşmelerinin yeniden düzenlenmesi ve emlaklerin rayiç bedellerinin muhasebeye kaydedilmesi en büyük Maddi Duran varlık kalemi olan Emlaklerin Bilançoda görünmesini sağlarken, Arşiv bölümündeki demirbaş listelerinin güncellenip sisteme dahil edilmesi, Demirbaş alımların aktifleştirilmesi ile ilgili net bir kurum politikasının 110 oluşturulması, yapılmakta olan yatırımların giderleştirilmek yerine aktifleştirilmesi mevcut sistem dahilinde olanaklı kılınmalıdır. Ayrıca tahsilat süreçlerinin incelenerek daha güçlü bir iç kontrol sistemi kurulacak şekilde yeniden tanımlanması, ileri tarihli çeklere makbuz kesilebilmesi, tahsilatların gün sonu muhasebeye aktarımı, mahsuben tahsilat yapabilme olanağının oluşturulması ve tahsilat, muhasebe kaydı ve bankaya yatırım aşamalarının farklı kişiler tarafından yapılmasının sağlanması önemlidir. Gelecek yıllara ait gelir ve giderlerin gelir gider tablosuna yansımak yerine Bilançoya yansımasını sağlayacak kayıtların yapılması, verilen çekler ve ödeme emirlerinin kaydının bankadan anında düşmek yerine bir ara hesapta bekletilerek çek bozdurulduğunda bankadan düşürülmesi sağlanmalıdır. Karar vericiler için Kurum’un faaliyet performansını değerlendirebilmek adına ihtiyaç duyulan raporların gerçeği yansıtacak şekilde ortaya çıkabilmesi sağlanmalıdır. Bu bağlamda mevcut bütçe, gelir gider tabloları ve bilançolar tahakkuk usulüne göre ortaya çıkmalı, kullanılan hesaplar tek düzen hesap planına uygun şekilde yeniden tasarlanmalı, ilgili faaliyetlerden doğan gelir ve gider grupları oluşturulmalıdır. Kurum’un nakit akışının ayrı bir nakit akış tablosunda takip edilmesi, Kurum’un faaliyetlerinden doğan nakit yaratma kapasitesini ve bu nakdi kullanacağı ihtiyaçları değerlendirebileceği bir model geliştirmesini sağlayacaktır. Kurum, yatırım ve finansman faaliyetlerinden dönem boyunca elde edilen nakit akışlarını sınıflandıran nakit akış tablosu vasıtasıyla, nakit ve nakit benzerlerindeki tarihi değişikliklere ilişkin bilgi edinebilecektir. Gelir gider tablosunda dönem içi tahakkuk eden faaliyet gelirleri, bu gelirleri elde etmek için katlanılan maliyetler, faaliyet giderleri, finansman giderleri ve diğer olağandışı gelirler tanımlanırken, nakit akışında bu gelirlerden elde edilen nakit girdileri, alacak ve borçlardaki değişimler, finansman faaliyetlerinden ortaya çıkan nakit değişimleri ve duran 111 varlıklara yapılan yatırımlar sonucu oluşan nakit çıkışları Kurum’un dönem faaliyetleri sonrası nakit üretebilme kapasitesini gösterecektir. Muhasebe bölümündeki hesap planının tek düzen hesap planına uygun olarak yeniden tanımlanması ve raporlamalara nakit akış tablolarının eklenmesi Kurum için ilk başta bir zaman ve işgücü maliyeti yaratacak olmakla birlikte, uzun vadede sistemin daha verimli çalışmasını sağlayacaktır. Yıllık bütçe öngörüleri için gelir gider bütçesine ilaveten nakit akış bütçesi çalışması yapılması, Kurum’un hem tahakkuk edecek gelir giderlerini hem de faaliyetlerden oluşacak nakit giriş çıkışlarını öngörebilmesi açısından önemlidir. Bütçe çalışmalarında, geçmiş yılların trendlerine ilaveten, öngörülmeye çalışan dönemdeki planlanan faaliyetler de dikkate alınmalı bütçeleme planların ışığında yapılmalıdır. Tahsilatlarla ilgili mevcut kira sözleşmelerinden dolayı tahakkuk edecek kira gelirlerine ulaşmak mümkündür. Geçmiş dönem tahsilat performanslarına bakılarak bu kira gelirlerinin ne kadarının nakit olarak tahsil edilebileceği öngörülebilmektedir. Aynı şekilde sabit giderlerin miktarını geçmiş yıllara bakarak tahmin edebilmek mümkündür. Yapılacak yatırımlarla ilgili oluşabilecek giderler ve nakit çıkışları Kurum’un stratejik planlamaları dahilinde söz konusu bütçe dönemine denk düşecek yatırımları kapsamalıdır. Bütçe öngörülerini yaparken, sadece geçmiş yıl gerçekleşen değerler üzerine enflasyonun etkisini eklemek yeterli değildir, mutlaka Kurum’un stratejik planları göz önünde bulundurulmalı, alınan her kararın bütçeye yansımasının olacağı göz ardı edilmemelidir. Dönem içi bütçe sapmalarının analizleri yapılmalı, her bütçe kaleminde disiplin sağlanmalıdır. Yapılan çalışmaların sonucunda işbu rapor konusu olan denetim faaliyetleri çerçevesinde, Kurum’un mali tablolarının analiz edilebilirliğinin mümkün olmadığı ortaya çıkmaktadır. 112 Mali analizlerin yapılabilmesi için baz alınacak Mali Tablolar belirli standartları taşımalıdır. Kurum’a ait Mali tabloların incelenmesi sonucunda gerek Mali işlemlerle ilgili politika noksanlığından, gerekse kullanılan sistemde verilerin eksikliği ve tam olarak birleşmemesinden kaynaklı analiz edilebilirlik mümkün değildir. Mali Tablolar yöneticilere Kurum’un stratejik hedeflerine ulaşmadaki başarısını, işletmenin mali yapısının ve faaliyet sonuçlarının hedeflere ulaşmak için yeterli olup olmadığını saptamakta yardımcı olurken, geleceğe yönelik tahminlerde bulunabilmelerine de olanak vermelidir. Mevcut haliyle Kurum’un sisteminde oluşan Mali tabloların, yöneticilere karar vermede ışık tutması mümkün olmamaktadır. Kurum’un yürüttüğü faaliyetler kapsamında ortaya çıkan faydaların gerçekleşme maliyetlerine göre analiz edilebilmesi için muhasebe ilkeleri doğrultusunda, standart hesap planına bağlı olarak tüm verilerin eksiksiz olarak sistemde birleşebileceği bir düzenleme ile mümkün olabilecektir. Bu çalışma mevcut sistemin genel bir analizini içermekte olup, zaman ve örneklem kısıtlamaları dahilinde elde edilen bulguları ve iyileştirme önerilerini aktarma amacındadır. Kurum’un stratejik hedefleri ve yol haritası dahilinde yapılabilecek bir sistem iyileştirmesine ışık tutacak olmakla birlikte iyileştirme çalışmasının daha kapsamlı sonuçlar çıkaracağı muhakkaktır. Yapılan önerilerin bazıları mevcut sistem dahilinde politikaların tanımlanması ve ilgili birimlerce uygulanmasını gerektirirken, bazıları ise sistemin parçalarını oluşturan öğelerin yeniden yapılandırılmasını gerektirmektedir. Bu çalışma dahilinde yapılan önerilerin bir bütün halinde uygulanması mali tabloların analizini mümkün kılacak olup, zaman ve işgücü maliyetleri dikkate alınarak planlanmalı ve kademeli bir şekilde hayata geçirilmelidir. 113 VAKIFLAR İDARESİ 2009-2012 YILLARI ARASI BÜTÇE DEĞERLENDİRME RAPORU Giriş Aşağıdaki bölümlerde; 2009, 2010, 2011 ve 2012 yıllarının gerçekleşen bütçe verilerinin kullanılması sureti ile belirli sonuçlar ortaya konmaya çalışılmıştır (elimize 2009, 2010, 2011 ve 2012 yıllarının yıllık toplam gerçekleşen verileri ulaştığından, sadece bu yıllar ile ilgili veriler dikkate alınmıştır). Bu bağlamda, ilk olarak gerçekleşen gelir ve gider kalemleri birbirini takip eden yıllar itibarı ile kıyaslanarak bir tür karşılaştırmalı analiz yapılmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda; 2009-2010, 2010-2011 ve 2011-2012 gelir ve gider kalemlerinin gerçekleşen tutarları kıyaslanmıştır. Bunlara ek olarak, tüm yıllar için her bir gelir ve gider kaleminin toplam içindeki yüzdesi hesaplanmış ve bir tür dikey analiz yapılmaya çalışılmıştır. Bu çerçevede, her bir gelir ve gider kalemlerinin toplam içindeki önemi belirlenmeye çalışılmıştır. Son olarak da, eğilim (trend) yüzdeleri yardımı vasıtası ile 2009 yılı baz alınarak, diğer yıllardaki gelir ve gider kalemlerinin baz yıla göre ne yönde bir değişim sergilediği incelenmiştir. Ancak, burada dikkat edilmesi gereken en önemli husus, sadece bütçe verilerinin kullanılması sureti ile yapılan tüm bu analizler sonucunda, kurumun likidite durumu, mali yapısı ve finansal pozisyonu hakkında herhangi bir bilgi sahibi olmanın mümkün olmayacağıdır. Kurumun kısa ve uzun vadeli borç ödeme gücü, mali yapısı ve finansal yönden güçlü olup olmadığı hakkında bir yorum yapılabilmesi için belirli genel kabul görmüş muhasebe ilkeleri çerçevesinde hazırlanmış olan ve varlık, kaynak (borç ve özsermaye), gelir, ve giderlerini detaylı bir şekilde ortaya koyan mali tablolara (bilanço ve gelir tablosu) ihtiyaç duyulmaktadır. Elimize bu tür finansal tablolar ulaşmadığından, bu yönde bir naliz yapmamız mümkün olmamıştır. Dolayısıyla, yapılan 114 değerlendirmeler gelir ve gider kalemlerinin ne yönde değişim gösterdiği ve her bir kalemin toplam içindeki nisbi öneminin yıllar itibarı ile ne olduğunun belirlenmesi ile sınırlı kalmıştır. 2009 ve 2010 Yıllarının Gerçekleşen Bütçe Kalemlerinin Değerlendirilmesi 2009 ve 2010 yıllarının bürçe kalemlerinin değerlendirilmesi kapsamında ilk olarak iki yıl için karşılaştırmalı analiz yapılmıştır. Bu bağlamda, 2010 yılındaki gelir ve gider kalemlerinin gerçekleşen tutarları 2009 yılı gelir ve gider kalemlerinin gerçekleşen tutarları ile karşılaştırılmıştır. Bu bağlamda, 2010 yılında 2009 yılına kıyasla her bir kalemdeki artış veya azalışlar hem mutlak rakam farkı hem de yüzdesel fark olarak ortaya konmaya çalışılmıştır (yüzdesel olarak ortaya konan sonuçlar yaklaşık/yuvarlanmış rakamları ifade etmektedir). Daha sonra, dikey yüzde analizi yapılmış ve 2009 ve 2010 yıllarında her bir gelir ve gider kaleminin toplam içindeki paylarının ne olduğu tespit edilmeye çalışılmıştır (yüzdesel olarak ortaya konan sonuçlar yaklaşık/yuvarlanmış rakamları ifade etmektedir). 2009 ve 2010 Yılları Bütçe kalemlerinin Karşılaştırmalı Analizi Tablo 1’de, 2009 ve 2010 yıllarının gerçekleşen gelir ve gider kalemleri kıyaslamalı olarak gösterilmektedir. Bu tabloda, her bir gelir ve gider kalemi için 2010 yılındaki gerçekleşen rakamlar 2009 yılındaki gerçekleşen rakamlarla kıyaslanmış ve farklar hem rakamsal hem de yüzdesel değişimler olarak ortaya konmuştur. Tablo 1’deki veriler ışığında öncelikle 2009 ve 2010 yıllarındaki gelir ve gider kalemleri ile ilgili toplam rakamlar üzerinden değerlendirmeler yapılacaktır. Ayrıca, 2010 ve 2011 yıllarındaki gelir ve gider kalemleri ile ilgili daha detaylı bir değerlendirme de ortaya konacaktır. Bu bağlamda, önemli olduğu düşünülen artış ve azalışlar ve ilgili gider ve gelir kalemleri ortaya konmaya çalışılacaktır. 115 Bu tablonun incelenmesi sonucunda elde edilen sonuçlar aşağıda maddeler halinde sıralanmıştır: 1. Tablo 1’de görüleceği üzere, 2009 yılında gerçekleşen gelirlerin toplam tutarı 15,842,288.93 TL iken, gerçekleşen giderlerin toplam tutarı 13,648,539.47 TL (13 Milyon Altı Yüz Kırk Sekiz Bin Beş Yüz Otuz Dokuz TL, Kırk Yedi Kuruş) olmuştur. Bunun sonucu olarak da, 2009 yılında toplam gelirler toplam giderlerden fazla olmuştur. 2010 yılında ise, toplam gerçekleşen gelirler 14,621,908.43 TL iken, gerçekleşen giderlerin toplam tutarı 12,163,526.13 TL olmuştur. Bu durumda, 2010 yılında da toplam gelirler toplam giderlerden fazla olmuştur. Gelirlerin toplam tutarının giderlerin toplam tutarından fazla olması, her iki yılda da nakit fazlası olması gerektiği anlamına gelmektedir. 2. 2010 yılında gelirlerin gerçekleşen tutarı, 2009 yılındaki 15,842,288.93 TL seviyesinden, 14,621,908.43 TL seviyesine gerilemiş ve toplam gelirlerde 2009 yılına kıyasla %8’lik bir azalış meydana gelmiştir. Toplam gelirlerdeki azalışa paralel olarak toplam giderlerde de azalış olmuş ve giderlerin toplam tutarı 13,648,539.47 TL’ den, 12,163,526.13 TL’ ye gerilemiştir. Başka bir anlatımla, 2010 yılındaki toplam giderler, 2009 yılına göre %11 azalmıştır. Giderlerdeki azalış yüzdelik olarak gelirlerdeki azalıştan fazla olduğundan, 2010 yılında nakit durumunun olumsuz yönde etkilenmemesi gerekmektedir. 116 Tablo 1. Gelir ve gider kalemlerinin gerçekleşen tutarlarının 2009 ve 2010 yılları itibarı ile kıyaslanması Kur Fonksiyonel I II 30 00 I Fin II DEĞİŞİM III GELİRLER 01 9 00 6 2009 Yılı Gerçekleşen Bütçe Kalemleri 2010 Yılı Gerçekleşen Bütçe Kalemleri Tutar TL TL TL % VAKIFLAR İDARESİ 15,842,288.93 14,621,908.43 -1,220,380.50 -8 GENEL KAMU HİZMETLERİ 15,842,288.93 14,621,908.43 -1,220,380.50 -8 Sınıflandırmaya Girmeyen Genel Kamu Hizmetleri Sınıflandırmaya Girmeyen Genel Kamu Hizmetleri ÖZEL BÜTÇELİ KURULUŞLAR 15,842,288.93 14,621,908.43 -1,220,380.50 -8 15,842,288.93 14,621,908.43 -1,220,380.50 -8 15,842,288.93 14,621,908.43 -1,220,380.50 -8 VERGİ GELİRLERİ 338,573.93 370,555.07 +31,981.14 +9 Sosyal Güvenlik Katkı Payı 163,835.95 153,439.49 -10,396.46 -6 Çalışanlardan 163,835.95 153,439.49 -10,396.46 -6 Emeklilik Yasası Gereğince Pesonel Katkısı İDARİ HARÇLAR VE ÜCRTLER, SANAYİ DIŞI VE ARAZİ SATIŞLARI Harçlar 163,835.95 153,439.49 -10,396.46 -6 174,737.98 217,115.58 +42,377.60 +24 174,737.98 217,115.58 +42,377.60 +24 Nezaret Muhasebe ve İdare Harçları 174,737.98 217,115.58 +42,377.60 +24 14,735,443.31 13,971,588.47 -763,854.84 -5 Ekonomik I II III IV 01 2 6 01 8 1 01 02 VERGİ DIŞI GELİRLER MALİ OLMAYAN TEŞEKKÜL VE KAMU MALİ KURULUŞLARINDAN GELİRLER Katma Bütçeli İdareler İştirak Gelirleri 3,060,000.00 - -3,060,000.00 -100 3,060,000.00 - -3,060,000.00 -100 01 İştirak Gelirleri 3,060,000.00 - -3,060,000.00 -100 02 Dome Otel Kar Payı 2 6 - 117 - - - DİĞER MÜLKİYET GELİRLERİ 11,173,854.32 13,438,446.32 +2,264,592.00 +20 10,518,966.32 12,871,701.01 +2,352,734.69 +22 01 Gayrımenkul Kiraları (Mazbut Emlâk Gelirleri) Bina Kiraları 6,103,642.48 6,454,217.11 +350,574.63 +6 02 Arsa Kiraları 765,137.67 734,914.88 -30,222.79 -4 03 Arazi Kiraları 206,321.76 279,901.01 +73,579.25 +36 04 Ağaç ve Sair Emlâk Geliri 144,639.24 18,191.59 -126,447.65 -87 05 Kiracı Müşterek Gider Katkısı 296,187.00 351,089.99 +54,902.99 +19 06 Eski Yıl Alacakları 1,641,396.07 2,229,438.47 +1,290,306.08 +36 07 Gecikme Zammı 509,176.44 463,433.22 -45,743.22 -9 08 Mazbutaya Dönüşen Mülhak Vakıflar 27,700.00 26,800.00 -900.00 -3 09 Kira Mukavele Gelirleri 101,394.62 160,543.37 +59,148.75 +58 10 Tarımsal İşletmeler Kira Gelirleri 380,525.00 424,831.48 +44,306.48 +12 11 Peşin Kira Tahsilatı 27,741.04 1,308,623.40 +1,280,882.36 12 Saray Gazino Kirası 0.00 28,396.49 +28,396.49 - 13 Dome Gazino Kirası 315,105.00 391,320.00 +76,215.00 +24 14 Dome Otel Kirası 3 1 1 - - - KCK EMLAK GELİRLERİ 654,888.00 566,745.31 -88,142.69 -13 1 KCK Bina Kiraları 231,494.99 187,108.26 -44,386.73 -19 2 134,953.55 146,562.15 +11,608.60 +9 3 KCK Arsa/Arazi Kiraları ve Sair Emlâk KCK Eski Yıl Alacakları 176,518.46 116,693.00 -59,825.46 -34 4 KCK Muhtelif 74,500.00 103,700.00 +29,200.00 +39 5 KCK Gecikme Zammı 37,421.00 12,681.90 -24,739.10 -66 ÇEŞİTLİ VERGİ DIŞI GELİRLER 501,588.99 533,142.15 +31,553.16 +6 Faizler 501,588.99 533,142.15 +31,553.16 +6 2 6 - +4617 118 01 Banka Mevduat Faizleri 298,068.01 354,336.57 +56,268.56 +19 02 Kur Farkı Geliri 96,633.61 52,393.75 -44,239.86 -46 03 Diğer Gelirler 85,237.37 18,761.83 -66,475.54 -78 04 Şartname Satışları 21,650.00 107,650.00 +86,000.00 +397 03 1 1 01 04 1 2 02 2 2 01 05 1 1 01 SERMAYE GELİRLERİ - - - - Peşin Kira Tahsilatı - - - - Peşin Kira Tahsilatı - - - - Peşin Kira Tahsilat - - - - ALINAN BAĞIŞ YARDIMLAR VE KREDİLER YURT DIŞINDAN 768,271.69 279,764.89 -488,506.80 -64 768,271.69 279,764.89 -488,506.80 -64 Sermaye 768,271.69 279,764.89 -488,506.80 -64 768,271.69 279,764.89 -488,506.80 -64 UNDP/ACT Yardımları Hamam – Ay Marina Restorasyonu Yurt icinden Büyük Kilisesi - - - - Sahislardan Alinan yardim - - - - Sahislardan Alinan yardim - - - - İÇ KAYNAK KULLANIMI - - - - İç Kaynak Kullanımı - - - - İç Kaynak Kullanımı - - - - İç Kaynak Kullanımı - - - - 119 Kur Fonksiyonel I II 30 00 I Fin II III GİDERLER 01 9 00 6 2009 Yılı Gerçekleşen Bütçe Kalemleri 2010 Yılı Gerçekleşen Bütçe Kalemleri DEĞİŞİM Tutar % TL TL TL VAKIFLAR İDARESİ 13,648,539.47 12,163,526.13 -1,485,013.34 -11 GENEL KAMU HİZMETLERİ 13,648,539.47 12,163,526.13 -1,485,013.34 -11 Kamu 13,648,539.47 12,163,526.13 -1,485,013.34 -11 Kamu 13,648,539.47 12,163,526.13 -1,485,013.34 -11 13,648,539.47 12,163,526.13 -1,485,013.34 -11 PERSONEL GİDERLERİ 3,760,043.91 3,635,750.32 -124,293.59 -3 MEMURLAR 3,153,833.41 2,965,993.07 -187,840.34 -6 Temel Maaşlar 2,995,485.00 2,889,110.05 -106,374.95 -4 Memur Maaşları Sınıflandırmaya Girmeyen Genel Hizmetleri Sınıflandırmaya Girmeyen Genel Hizmetleri ÖZEL BÜTÇELİ KURULUŞLAR Ekonomik 01 1 1 2,995,485.00 2,889,110.05 -106,374.95 -4 Tahsisatlar 9,556.37 8,343.72 -1,212.65 -13 Tahsisatlar 9,556.37 8,343.72 -1,212.65 -13 Sosyal Haklar 116,367.50 7,954.20 -108,413.30 -93 Sosyal Haklar 116,367.50 7,954.20 -108,413.30 -93 Ek Çalışma Karşılıkları 32,424.54 60,585.10 +28,160.56 +87 Ek Çalışma Karşılıkları 32,424.54 60,585.10 +28,160.56 +87 İŞÇİLER 606,210.50 669,757.25 +63,546.75 +10 İşçilerin Ücretleri 521,930.69 546,058.58 +24,127.89 +5 01 Sürekli İşçilerin Ücretleri 145,256.31 142,966.21 -2,290.10 -2 12 Geçici İşçilerin Ücretleri 376,674.38 403,092.37 +26,417.99 7 İşçilerin İhbar ve Kıdem Tazminatları 9,331.65 92,244.81 +82,913.16 +889 İşçilerin İhbar ve Kıdem Tazminatları 9,331.65 92,244.81 +82,913.16 +889 İşçilerin Ek Mesaileri 41,709.16 31,233.86 -10,475.30 -25 İşçilerin Ek Mesaileri 41,709.16 31,233.86 -10,475.30 -25 İşçilerin Tahsisatları 33,239.00 220.00 -33,019.00 -99 İşçilerin Tahsisatları 33,239.00 220.00 -33,019.00 -99 01 2 01 4 01 05 1 3 1 2 01 5 01 6 01 120 02 1 1 01 2 01 3 1 01 2 01 03 2 1 SOSYAL GÜVENLİK KURUMUNA DEVLET PRİMİ GİDERLERİ MEMURLAR 98,104.62 108,017.24 +9,912.62 +10 24,856.59 31,413.08 +6,556.49 +26 Sosyal Sigortalar Kurumuna 16,571.04 20,941.90 +4,370.86 +26 Sosyal Sigortalar Kurumuna 16,571.04 20,941.90 +4,370.86 +26 İhtiyat Sandığına 8,285.55 10,471.18 +2,185.63 +26 İhtiyat Sandığına 8,285.55 10,471.18 +2,185.63 +26 İŞÇİLER 73,248.03 76,604.16 +3,356.13 +5 Sosyal Sigortalar Kurumuna 49,350.32 51,552.52 +2,202.20 +4 Sosyal Sigortalar Kurumuna 49,350.32 51,552.52 +2,202.20 +4 İhtiyat Sandığına 23,897.71 25,051.64 +1,153.93 +5 İhtiyat Sandığına 23,897.71 25,051.64 +1,153.93 +5 MAL VE HİZMET ALIM GİDERLERİ 977,944.89 931,642.28 -46,302.61 -5 TÜKETİME YÖNELİK MAL MALZEME ALIMLARI Kırtasiye ve Büro Malzemesi Alımları 127,671.77 131,687.56 +4,015.79 +3 46,398.06 55,664.21 +9,266.15 +20 VE 01 Kırtasiye Alımları 22,818.67 25,990.51 +3,171.84 +14 02 Periyodik Yayın Alımları 8,252.25 9,040.50 +788.25 +10 03 Diğer Yayın Alımları 770.00 895.01 +125.01 +16 04 Baskı ve Cilt Giderleri 14,557.14 19,738.19 +5,181.05 +36 Su ve temizlik Malzemesi Alımları 14,944.21 9,577.92 -5,366.29 -36 01 Su Alımları 10,328.45 4,857.94 -5,470.51 -53 02 Temizlik Malzemesi Alımları 4,615.76 4,719.98 +104.22 +2 Enerji Alımları 51,768.64 57,306.27 +5,537.63 +11 02 Akaryakıt ve Yağ Alımları 6,031.13 9,750.08 +3,718.95 +62 03 Elektrik Alımları 45,737.51 47,556.19 +1,818.68 +4 5 Giyim ve Kuşam Alımları 6,984.00 2,605.50 -4,378.50 -63 6,984.00 2,605.50 -4,378.50 -63 9 Giyecek Alımları (Kişisel kuşam ve donanım dahil) Diğer Tüketim Mal ve Malzemesi Alımları 7,576.86 6,533.66 -1,043.20 -14 Bahçe Malzemesi Alımları ile Yapım ve Bakım Giderleri Diğer Tüketim Mal ve Malzemesi Alımları 2,703.00 1,184.50 -1,518.50 -56 4,873.86 5,349.16 +475.30 +10 2 3 01 01 90 121 YOLLUKLAR 43,173.33 47,056.30 +3,882.97 +9 Yurtiçi Geçici Görev Yollukları 15,073.87 11,795.99 -3,277.88 -22 Yurtiçi Geçici Görev Yollukları 15,073.87 11,795.99 -3,277.88 -22 Yurtdışı Geçici Görev Yollukları 28,099.46 35,260.31 +7,160.85 +25 Yurtdışı Geçici Görev Yollukları 28,099.46 35,260.31 +7,160.85 +25 GÖREV GİDERLERİ 1,050.91 2,643.34 +1,592.43 +152 Ödenecek Vergi, Resim, Harçlar ve Benzeri Giderler İşletme Ruhsatı Ödemeleri ve Benzeri Giderler HİZMET ALIMLARI 1,050.91 2,643.34 +1,592.43 +152 1,050.91 2,643.34 +1,592.43 +152 341,144.40 303,331.66 -37,812.74 -11 Müşavir Firma ve Kişilere Ödemeler 2,490.00 9,744.00 +7,254.00 +291 01 Etüt Proje Bilirkişi Ekspertiz Giderleri 2,490.00 9,744.00 +7,254.00 +291 02 Bilgisayar Hizmet Alımları - - - - 3 1 01 3 01 4 3 02 5 1 Haberleşme Giderleri 36,033.52 40,507.28 +4,473.76 +12 01 Posta ve Telgraf Giderleri 3,476.63 3,802.50 +325.87 +9 02 Telefon Abonelik ve Kullanım Ücretleri 29,117.87 31,300.12 +2,182.25 +7 03 Bilgiye Abonelik Giderleri (İnternet abonelik Ücretleri Dahil) Mobil Telefon Giderleri 276.03 1,524.63 +1,248.60 +452 3,162.99 3,880.03 +717.04 +23 Tarifeye Bağlı Ödemeler 57,580.69 118,436.69 +60,856.00 +106 01 İlan Giderleri 13,180.05 53,018.75 +39,838.70 +302 02 Sigorta Giderleri 44,400.64 65,417.94 +21,017.30 +47 Diğer Hizmet Alımları 245,040.19 134,643.69 -110,396.50 -45 0.00 9,847.49 +9,847.49 - 2 07 4 9 01 Yurtiçi Staj ve Öğrenim Giderleri 05 Mahkeme, Avukat ve Tapu Masrafları 160,874.37 74,322.90 -86,551.47 -54 90 Diğer Hizmet Alımları 84,165.82 50,473.30 -33,692.52 -40 TEMSİL VE TANITMA GİDERLERİ 84,763.08 140,783.45 +56,020.37 +66 Temsil Giderleri 84,763.08 140,783.45 +56,020.37 +66 03 Yönetim Kurulu 9,921.39 7,660.36 +2,261.03 -23 04 Genel Müdür 10,649.71 16,445.35 +5,795.64 +54 05 Genel Müdür Yardımcıları 5,975.89 6,389.06 +413.17 +7 6 1 122 06 Şube Müdürleri ve Kaza Sorumluları 28,347.14 22,830.05 -5,517.09 -19 07 Ağırlama, Tören, Fuar, Organizasyon 29,868.95 87,458.63 +57,589.68 +193 MENKUL MAL, GAYRİMADDİ HAK ALIM, BAKIM ONARIM GİDERLERİ Menkul Mal Alım Giderleri 61,707.90 45,792.30 -15,915.60 -26 31,625.21 12,001.86 -19,623.35 -62 01 Büro ve İşyeri Mal ve Malzeme Alımları 16,225.90 1,575.00 -14,650.90 -90 02 Büro ve İşyeri Makine ve Techizat Alımları 15,083.31 9,514.86 -5,568.45 -37 04 Yangından Korunma Malzemeleri Alımları 316.00 912.00 +596.00 +189 Gayri Maddi Hak Alımları 10,074.25 19,741.02 +9,666.77 +96 Bilgisayar Yazılım Alımları ve Yapımları 10,074.25 19,741.02 +9,666.77 +96 Bakım ve Onarım Giderleri 20,008.44 14,049.42 -5,959.02 -30 01 Tefrişat Bakım ve Onarım Giderleri 1,601.00 80.00 -1,521.00 -95 02 Makine Techizat Bakım ve Onarım Giderleri 14,820.85 10,820.00 -4,000.85 -27 03 Taşıt Bakım ve Onarım Giderleri 7 1 2 01 3 GAYRIMENKUL MAL BAKIM VE ONARIM GİDERLERİ Hizmet Binası Bakım ve Onarımı Giderleri 8 1 3,586.59 3,149.42 -437.17 -12 318,433.50 260,347.67 -58,085.83 -18 318,433.50 260,347.67 -58,085.83 -18 8,253.59 13,952.10 +5,698.51 +69 01 Büro Bakım ve Onarım Giderleri 05 Mazbut Emlâkin Bakım ve İdamesi 113,082.66 102,888.48 -10,194.18 -9 06 Toplu Konut ve İşyerleri Hizmet Giderleri 157,053.11 142,289.33 -14,763.78 -9 07 Selimiye Cami Restorasyonu 20,863.50 0.00 -20,863.50 -100 08 Cami Emlaki Bakımı 19,180.64 1,217.76 -17,962.88 -94 FAİZ GİDERLERİ 720.25 - -720.25 -100 Kısa Vadeli Nakit İşlemlere Ait Faiz 720.25 - -720.25 -100 Kısa Vadeli Nakit İşlemlere Ait Faiz 720.25 - -720.25 -100 YTL Girişinden Kısa Vadeli Nakit İşlemlere Ait Faiz CARİ TRANSFERLER 720.25 - -720.25 -100 04 5 1 01 4,586,094.31 6,882,226.35 +2,296,132.04 +50 GÖREV ZARARLARI 698,420.00 2,546,700.20 +1,848,280.20 +265 Kamu Teşebbüslerine 698,420.00 2,546,700.20 +1,848,280.20 +265 05 Dome Otel kıdem tazminatları 117,520.00 136,260.20 -18,740.20 +16 06 Saray Otel zararlarının karşılanması 580,900.00 2,410,440.00 +1,829,540.00 +315 05 1 1 123 HAZİNE YARDIMLARI 2 2 03 Sosyal HANE HALKINA TRANSFERLER Sosyal Amaçlı Transferler 4 7 Güvenlik YAPILAN 800,000.00 800,000.00 - - 800,000.00 800,000.00 - - 800,000.00 800,000.00 - - 3,078,577.11 3,525,526.20 +446,949.09 +15 3,078,577.11 3,525,526.20 +446,949.09 +15 2,473,277.53 2,654,445.19 +181,167.66 +7 12 Emekli Maaşları 13 Emekli İkramiyeleri 513,588.93 753,135.82 +239,546.89 +47 18 Hayır ve Sosyal İşler Fonuna Katkı 56,000.00 74,000.00 +18,000.00 +32 19 Mülhak Vakıf Galleharlarına ve Malını Vakfedenlere Yardım. Vakıflar Spor Kulübüne Katkı 4,710.65 3,945.19 -765.46 -16 31,000.00 40,000.00 +9,000.00 +29 YURTDIŞINA YAPILAN TRANSFERLER 9,097.20 9,999.95 +902.75 +10 Uluslararası Kuruluşlara Yapılan Ödemeler 9,097.20 9,999.95 +902.75 +10 Uluslararası Kuruluşlara Üyelik Ödemeleri SERMAYE GİDERLERİ 9,097.20 9,999.95 +902.75 +10 1,140,865.51 566,428.54 -574,436.97 -50 MAMUL MAL ALIMLARI 11,104.12 75,557.15 +64,453.03 +580 Büro ve İşyeri Makine Teçhizat Alımları 5,404.12 6,267.16 +863.04 +16 Bilgisayar Alımları 5,404.12 6,267.16 +863.04 +16 Taşıt Alımları 5,700.00 69,289.99 63,589.99 +1116 Kara Taşıt Alımları 5,700.00 69,289.99 +63,589.99 +1116 - - - - - - - - - - - - - 34,855.00 +34,855.00 - - 34,855.00 +34,855.00 - 20 6 2 01 06 1 2 02 4 01 Aidatı GAYRIMENKUL ALIMLARI KAMULAŞTIRMA Bina Alım ve Kamulaştırma Giderleri 4 3 05 7 VE Bina Alımı GAYRIMENKUL SERMAYE GİDERLERİ Müteahhitlik Giderleri 5 7 Özerk Kurumlara ve Kurumlarına Din İşleri Dairesine ÜRETİM 01 Gazi Mağusa Kutup Osman Çarşı Projesi - - - - 02 Lefkoşa Kaymaklı İş Merkezi Projesi - 34,855.00 +34,855.00 - 03 Genel Müdürlük Binası GAYRIMENKUL GİDERLERİ BÜYÜK ONARIM 124 - - - - 1,129,761.39 456,016.39 -673,745.00 -60 Müteahhitlik Giderleri 7 04 Toplu Konut ve İşyerleri Geliştirme Gazi Magusa Osman Fazli Polat Pasa Cami 05 Ay Marina Restorasyon Projesi 06 Büyük Hamam Restorasyon Projesi 1,129,761.39 456,016.39 -673,745.00 -60 333,172.44 146,906.7 -186,265.74 -56 - - - - 106,723.75 - -106,723.75 -100 689,865.20 309,109.69 -380,755.51 -55 SERMAYE TRANSFERLERİ 3,060,000.00 - -3,060,000.00 -100 YURTİÇİ SERMAYE TRANSFERLERİ 3,060,000.00 - -3,060,000.00 -100 Diğer Sermaye Transferleri 3,060,000.00 - -3,060,000.00 -100 3,060,000.00 - -3,060,000.00 -100 - - - - YEDEK ÖDENEKLER 24,765.98 39,461.4 +14,695.42 +59 Öngörülmeyen Giderler Ödeneği 21,370.54 29,668.17 +8,297.63 +39 Öngörülmeyen Giderler Ödeneği 21,370.54 29,668.17 +8,297.63 +39 01 Öngörülmeyen Giderler Ödeneği 21,370.54 1,718.14 -19,652.40 -92 02 İadeler 0.00 27,950.03 +27,950.03 - 3,395.44 9,793.23 +6,397.79 +188% - - - - 07 1 5 02 04 09 4 1 Kıbrıs Vakıflar İştiraklere Saray Otele Bankasına ve BORÇLARI KARŞILAMA ÖDENEĞİ 7 İlame Bağlı Borçları 1 01 2 01 Diğer İlame Bağlı Borçları - - - - Geçen Yıllar Borçları 3,395.44 9,793.23 +6,397.79 +188 Geçen Yıllar Borçları 3,395.44 9,793.23 +6,397.79 +35 Not: 2009 yılında toplam tutarı sıfır olan kalemler için yüzdesel değişimler rakamsal olarak anlamsız olduğundan, bu kalemler için yüzdesel değişimler hesaplanmamıştır 125 3. 2010 yılında 2009 yılına kıyasla bazı gelir kalemlerinde dikkat çekici artışlar meydana gelmiştir. En önemli artışlar, “vergi dışı gelirler” ana kalemi kapsamında yer alan “diğer mülkiyet gelirleri/gayrımenkul kiraları” başlığı altındaki “peşin kira tahsilatı (%4617 artış)” ve “şartname satışları (%397 artış)” kalemlerinde oluşmuştur. 4. Önemli artış görülen diğer kalemler arasında, yine “vergi dışı gelirler” kapsamındaki “arazi kiraları (%36 artış)”, “eski yıl alacakları (%36 artış)” ve “kira mukavele gelirleri (%58 artış)” kalemleri de yer almaktadır. 5. 2010 yılında bazı gelir kalemlerinde artışlar yaşanırken, bazılarında önemli azalışlar olmuştur. 2010 yılında 2009 yılına göre önemli azalış gösteren gelir kalemlerinden bir tanesi, 3,060,000 TL ve %100 azalış sergileyen “vergi dışı gelirler” kapsamındaki “mali olmayan teşekkül ve kamu kuruluşlarından gelirler” dir. Dikkat çekici azalışların görüldüğü kalemler arasında, “vergi dışı gelirler” kapsamında yer alan “diğer mülkiyet gelirleri” kalemi altındaki “ağaç ve sair emlak geliri”, “KCK emlak geliri”, ve “kur farkı gelirleri” kalemleri de yer almaktadır. “Vergi dışı gelirler” ana başlığı altındaki alt kalemlerlerinde meydana gelen ve yukarıda detayları verilen artış ve azalışların sonucunda net olarak “vergi dışı gelirler” ana kaleminde 2010 yılında 2009 yılına kıyasla 13,971,588.47 TL ve %5’lik bir azalış olmuştur. 6. “Vergi dışı gelirler” dışındaki gelirlerde meydana gelen diğer önemli azalış 279,764.89 TL ve %64’lük düşüşle “alınan bağış ve yardımlar ve krediler” kaleminde meydana gelmiştir. 126 7. Yukarıda bazı gelir kalemlerinde ortaya çıkan ve önemli olduğu düşünülen artış ve azalışlar ortaya konmaya çalışılmıştır. 2010 yılındaki bazı gider kalemlerinde de 2009 yılına kıyasla dikkat çeken artış ve azalışlar meydana gelmiştir. Örneğin, Tablo 1’den de görüleceği üzere, 2010 yılında meydana gelen önemli bir artış, 2,296,132.04 TL ve %50’lik bir yükselişle “cari transferler” gider kaleminde meydana gelmiştir (“cari transferler” kaleminde meydana gelen bu önemli artışın en büyük sebebinin “saray otel zararlarının karşılanması” kaleminde oluşan 1,829,540 TL ve %315’lik artış olduğu Tablo 1’den açıkca görülebilmektedir). 8. Bunun yanında, 82,913.16 TL ve %889 artış ile, “personel giderleri” kalemi kapsamında yer alan ve işçilerle ilgili olan “ihbar ve kıdem tazminatları” kaleminde de dikkat çekici bir artış gözlemlenmektedir. Ayrıca, “sermaye giderleri” kalemi altında yer alan “mamül mal alımları” kaleminde de gözle görülür bir artış olmuştur (64,453.03 TL ve %580’lik bir artış vardır). 2010 yılında 2009 yılına kıyasla artış göstererek dikkat çeken diğer gider kalemleri arasında “mal ve hizmet alım giderleri” kapsamında yer alan “tarifeye bağlı ödemeler (60,856 TL ve %106’lık bir artış vardır)”, “temsil ve tanıtma giderleri (56,020.37 TL ve %66’lık bir artışla)” ve “ağırlama, tören, fuar, organizasyon (57,589.68 TL ve %193’lük bir artışla)” giderleri de yer almaktadır. 9. Yukarıda bahsedilen gider kalemlerinin aksine, bazı gider kalemlerinde ise gözle görülür azalışlar yaşanmıştır. Örneğin, “sermaye transferleri” kaleminde 2010 yılında 2009 yılına kıyasla 3,060,000 TL ve %100’lük bir azalış meydana gelmiştir. Aynı şekilde, “sermaye giderleri kaleminde de %50’lik bir azalış meydana gelmiştir. 127 Yukarıda önemli görülen hususlar maddeler halinde ortaya konmaya çalışılmıştır. Yukarıda bahsedilenlerin dışındaki gelir ve gider kalemlerinde meydana gelen artış ve azalışlar Tablo 1’den ayrıca takip edilebilmektedir. 2009 ve 2010 Yıllarında Gelir ve Gider Kalemlerinin Dikey Yüzde Analizi Tablo 2 ve Tablo 3’de, her bir gelir ve gider kaleminin gerçekleşen tutarının toplam içindeki payları dikey yüzdeler yardımı ile gösterilmeye çalışılmıştır. Bu bağlamda, Tablo 2 ve Tablo 3’de ortaya konan verilerin incelenmesi sonucunda ulaşılan ve önemli görülen hususlar aşağıda maddeler halinde belirtilmiştir: 1. “Vergi dışı gelirler” kaleminin toplam gelirler içindeki payı 2009 yılında %93.01, 2010 yılında ise %95.5 olarak görülmektedir. Başka bir anlatımla, hem 2009 hem de 2010 yılında, toplam gelirlerin en büyük kısmını “vergi dışı gelirler” kalemi oluşturmakta ve bu kalem en önemli vergi kaynağı olarak görülmektedir. “Vergi dışı gelirler” ana kalemi kapsamında toplam gelirlere en önemli katkıyı ise “diğer mülkiyet gelirleri” kalemi sağlamaktadır (vergi dışı gelirler kapsamında yer alan bu kalem, 2009 yılındaki toplam gelirlerin yaklaşık olarak %70.53’ünü, 2010 yılındaki toplam gelirlerin ise %91.91’ini oluşturmaktadır). 2. Toplam gelirlere olan katkıları “vergi dışı gelirler” kalemine göre nisbeten daha az olsa da, diğer gelir kalemlerinin dikey yüzdeleri de Tablo 2’de görülebilmektedir. Bu kapsamda, bazı önemli değişimler göze çarpmaktadır. Örneğin, yukarıda belirtildiği üzere 3,060,000 (Üç Milyon 128 Altmış Bin TL) TL ve %100’lük bir düşüş sergileyen “mali olmayan teşekkül ve kamu kuruluşlarından gelirler” kalemi, 2009 yılında toplam gelirlerin %19.32’sini temsil ederken, bu oran 2010 yılında sıfıra gerilemiştir. Başka bir anlatımla, 2010 yılında bu kalem toplam içinde tamamen azalmıştır. Diğer taraftan, “şartname satışları” kaleminin toplam gelirler içindeki payı 2009 yılında %0.18 iken, 2010 yılında bu oran %8.95 seviyesine ulaşmıştır. 3. Tablo 3’e bakıldığı zaman, 2009 yılında toplam giderlerin %33.59’unu “cari transferler” kaleminin oluşturduğu görülebilmektedir. 2009 yılında, toplam giderler içinde önemli paya sahip gider kalemleri arasında “personel giderleri (toplam giderlerin %27.5’ini oluşturmaktadır)” ve “sermaye transferleri (toplam giderlerin %22.4’ünü oluşturmaktadır)” de yer almaktadır. Başka bir anlatımla, “cari transferler”, “personel giderleri”, ve “sermaye transferleri” kalemleri 2009 yılında toplam giderler içinde oransal olarak en büyük paya sahip gider kalemleri olarak ön plana çıkmaktadırlar. 4. 2009 yılında, “cari transferler” kalemi içinde göze çarpan en önemli kalem ise toplam giderlerin yaklaşık olarak %22.55’ini oluşturan “hane halkına yapılan transferler” kalemidir. “Personel giderleri” kalemi kapsamındaki en önemli kalem ise toplam giderlerin yaklaşık olarak %23.10’unu oluşturan “memur maaşları” kalemidir. 5. 2010 yılındaki dikey yüzdelerde, 2009 yılına göre bazı sapmalar ortaya çıkmıştır. Örneğin, “cari transferler” gider kaleminin toplam giderler içindeki payı 2010 yılında 2009 yılına kıyasla, %33.59’dan %56.58’e yükselmiştir. 2010 yılında “personel giderleri” kaleminin toplam giderleri 129 içindeki payı %29.8 olmuştur. “Sermaye transferleri” kaleminin payı ise %0’a inmiştir. Sonuç olarak, 2010 yılında “cari transferler” ve “personel giderleri” kalemleri, diğer gider kalemlerine kıyasla, toplam giderler içinde oransal olarak en büyük paya sahip gider kalemleri olarak göze çarpmaktadır. 2010 yılında, “personel giderleri” kapsamında “memur maaşları” en önemli kalem olarak görülebilmektedir. “Cari transferler” kapsamında ise “görev zararları” ve “hane halkına yapılan transferler” ön plana çıkmaktadır. 130 Tablo 2. 2009-2012 yılları gerçekleşen gelir kalemlerinin dikey yüzdeleri I II I II III GELİRLER 2009 Yılı Gerçekleşen Bütçe Kalemleri 2009 dikey yüzdesi% (Genel Toplama Oranı) 2010 Yılı Gerçekleşen Bütçe Kalemleri 2010 dikey yüzdesi% (Genel Toplama Oranı) 2011 Yılı Gerçekleşen Bütçe Kalemleri 2011 dikey yüzdesi% (Genel Toplama Oranı) 2012 Yılı Gerçekleşen Bütçe Kalemleri 2012 dikey yüzdesi % (Genel Toplama Oranı) TL 30 00 01 9 00 6 VAKIFLAR İDARESİ 15,842,288.93 14,621,908.43 17,896,754.32 17,101,818.49 GENEL KAMU HİZMETLERİ 15,842,288.93 14,621,908.43 17,896,754.32 17,101,818.49 Kamu 15,842,288.93 14,621,908.43 17,896,754.32 17,101,818.49 Kamu 15,842,288.93 14,621,908.43 17,896,754.32 17,101,818.49 15,842,288.93 14,621,908.43 17,896,754.32 17,101,818.49 Sınıflandırmaya Girmeyen Genel Hizmetleri Sınıflandırmaya Girmeyen Genel Hizmetleri ÖZEL BÜTÇELİ KURULUŞLAR Ekonomik I II III IV 01 VERGİ GELİRLERİ 338,573.93 2.14 370,555.07 2.53 378,546.50 2.12 419,117.50 2.45 Sosyal Güvenlik Katkı Payı 163,835.95 1.03 153,439.49 1.05 150,654.77 0.84 153,935.96 0.90 Çalışanlardan 163,835.95 1.03 153,439.49 1.05 150,654.77 0.84 153,935.96 0.90 Emeklilik Yasası Gereğince Pesonel Katkısı 163,835.95 1.03 153,439.49 1.05 150,654.77 0.84 153,935.96 0.90 İDARİ HARÇLAR VE ÜCRTLER, SANAYİ DIŞI VE ARAZİ SATIŞLARI 174,737.98 1.10 217,115.58 1.48 227,891.73 1.27 265,181.54 1.55 Harçlar 174,737.98 1.10 217,115.58 1.48 227,891.73 1.27 265,181.54 1.55 Nezaret Muhasebe ve İdare Harçları 174,737.98 1.10 217,115.58 1.48 227,891.73 1.27 265,181.54 1.55 VERGİ DIŞI GELİRLER 14,735,443.31 93.01 13,971,588.47 95.55 15,104,595.92 84.4 14,637,731.39 85.59 MALİ OLMAYAN TEŞEKKÜL VE KAMU MALİ KURULUŞLARINDAN GELİRLER 3,060,000.00 19.32 0.00 - 0.00 - 250.00 - Katma Bütçeli İdareler İştirak Gelirleri 3,060,000.00 19.32 0.00 - 0.00 - 250.00 - 01 İştirak Gelirleri 3,060,000.00 19.32 0.00 - 0.00 - 250.00 - 02 Dome Otel Kar Payı 0.00 - 0.00 - 0.00 - 11,173,854.32 70.53 13,438,446.32 91.91 12,983,311.44 72.55% 14,129,208.71 82.62 10,518,966.32 66.40 12,871,701.01 88.03 12,356,210.16 69.04% 13,206,697.64 77.22 2 6 01 8 1 01 02 2 6 3 DİĞER MÜLKİYET GELİRLERİ 1 Gayrımenkul Gelirleri) Kiraları (Mazbut Emlâk 131 - 01 Bina Kiraları 6,103,642.48 38.53 6,454,217.11 44.14 6,825,361.89 38.14 6,955,784.88 40.67 02 Arsa Kiraları 765,137.67 4.83 734,914.88 5.03 636,159.44 3.55 903,343.06 5.28 03 Arazi Kiraları 206,321.76 1.30 279,901.01 1.91 193,329.76 1.08 638,204.38 3.73 04 Ağaç ve Sair Emlâk Geliri 144,639.24 0.91 18,191.59 0.12 18,280.52 0.10 4,352.19 0.03 05 Kiracı Müşterek Gider Katkısı 296,187.00 1.87 351,089.99 2.40 316,977.00 1.77 366,660.00 2.14 06 Eski Yıl Alacakları 1,641,396.07 10.36 2,229,438.47 15.25 2,204,060.29 12.32 2,444,645.63 14.29 07 Gecikme Zammı 509,176.44 3.21 463,433.22 3.17 601,737.49 3.36 568,859.58 3.33 08 Mazbutaya Dönüşen Mülhak Vakıflar 27,700.00 0.17 26,800.00 0.18 33,800.00 0.19 40,600.00 0.24 09 Kira Mukavele Gelirleri 101,394.62 0.64 160,543.37 1.10 175,489.00 0.98 184,150.36 1.08 10 Tarımsal İşletmeler Kira Gelirleri 380,525.00 2.40 424,831.48 2.91 492,387.52 2.75 238,804.31 1.40 11 Peşin Kira Tahsilatı 27,741.04 0.18 1,308,623.40 8.95 - - - - 12 Saray Gazino Kirası 0.00 - 28,396.49 0.19 373,259.25 2.09 395,633.25 2.31 13 Dome Gazino Kirası 315,105.00 1.99 391,320.00 2.68 485,368.00 2.71 465,660.00 2.72 14 Dome Otel Kirası - - - - - - - - KCK EMLAK GELİRLERİ 654,888.00 4.13 566,745.31 3.88 627,101.28 3.50 922,511.07 5.39 1 KCK Bina Kiraları 231,494.99 1.46 187,108.26 1.28 224,100.10 1.25 262,324.10 1.53 2 KCK Arsa/Arazi Kiraları ve Sair Emlâk 134,953.55 0.85 146,562.15 1.00 176,985.42 0.99 300,282.91 1.76 3 KCK Eski Yıl Alacakları 176,518.46 1.11 116,693.00 0.80 120,887.17 0.68 225,462.21 1.32 4 KCK Muhtelif 74,500.00 0.47 103,700.00 0.71 87,600.00 0.49 85,620.00 0.50 5 KCK Gecikme Zammı 37,421.00 0.24 12,681.90 0.09 17,528.59 0.10 48,821.85 0.29 ÇEŞİTLİ VERGİ DIŞI GELİRLER 501,588.99 3.17 533,142.15 3.65 2,121,284.48 11.85 508,272.68 2.97 Faizler 501,588.99 3.17 533,142.15 3.65 2,121,284.48 11.85 508,272.68 2.97 01 Banka Mevduat Faizleri 298,068.01 1.88 354,336.57 2.42 561,433.19 3.14 443,601.88 2.59 02 Kur Farkı Geliri 96,633.61 0.61 52,393.75 0.36 1,421,630.34 7.94 0.00 0.00 03 Diğer Gelirler 85,237.37 0.54 18,761.83 0.13 101,620.95 0.57 28,470.80 0.17 04 Şartname Satışları 21,650.00 0.14 107,650.00 0.74 36,600.00 0.20 36,200.00 0.21 - - - - 2,413,611.90 13.49 2,044,969.60 11.96 2 6 1 03 SERMAYE GELİRLERİ 132 1 1 01 04 Peşin Kira Tahsilatı - - - - 2,413,611.90 13.49 2,044,969.60 11.96 Peşin Kira Tahsilatı - - - - 2,413,611.90 13.49 2,044,969.60 11.96 Peşin Kira Tahsilat - - - - 2,413,611.90 13.49 2,044,969.60 11.96 768,271.69 4.85 279,764.89 1.91 - - - - 768,271.69 4.85 279,764.89 1.91 - - - - Sermaye 768,271.69 4.85 279,764.89 1.91 - - - - UNDP/ACT Yardımları Büyük Hamam – Ay Marina Kilisesi Restorasyonu Yurt icinden 768,271.69 4.85 279,764.89 1.91 - - - - - - - - - - - - Sahislardan Alinan yardim - - - - - - - - Sahislardan Alinan yardim - - - - - - - - İÇ KAYNAK KULLANIMI - - - - - - - - İç Kaynak Kullanımı - - - - - - - - İç Kaynak Kullanımı - - - - - - - - İç Kaynak Kullanımı - - - - - - - - ALINAN BAĞIŞ KREDİLER YURT DIŞINDAN 1 2 02 2 2 01 05 1 1 01 YARDIMLAR VE 133 Tablo 3. 2009-2012 yılları gerçekleşen gider kalemlerinin dikey yüzdeleri Kur Fonksiyonel I II 30 00 I Fin II III GİDERLER 01 9 00 6 2009 Yılı Gerçekleşen Bütçe Kalemleri 2009 dikey yüzdesi % (Genel Toplama Oranı) 2010 Yılı Gerçekleşen Bütçe Kalemleri 2010 dikey yüzdesi % (Genel Toplama Oranı) 2011 Yılı Gerçekleşen Bütçe Kalemleri 2011 dikey yüzdesi % (Genel Toplama Oranı) 2012 Yılı Gerçekleşen Bütçe Kalemleri 2012 dikey yüzdesi % (Genel Toplama Oranı) TL TL TL TL VAKIFLAR İDARESİ 13,648,539.47 12,163,526.13 12,032,266.67 15,346,304.49 GENEL KAMU HİZMETLERİ 13,648,539.47 12,163,526.13 12,032,266.67 15,346,304.49 Sınıflandırmaya Girmeyen Genel Kamu Hizmetleri Sınıflandırmaya Girmeyen Genel Kamu Hizmetleri ÖZEL BÜTÇELİ KURULUŞLAR 13,648,539.47 12,163,526.13 12,032,266.67 15,346,304.49 13,648,539.47 12,163,526.13 12,032,266.67 15,346,304.49 13,648,539.47 12,163,526.13 12,032,266.67 15,346,304.49 PERSONEL GİDERLERİ 3,760,043.91 27.54 3,635,750.32 29.89 3,532,353.00 29.35 3,585,789.64 23.36 MEMURLAR 3,153,833.41 23.10 2,965,993.07 24.38 2,971,312.70 24.69 3,075,249.08 20.03 Temel Maaşlar 2,995,485.00 21.94 2,889,110.05 23.75 2,926,458.78 24.32 3,008,815.78 19.60 Memur Maaşları 2,995,485.00 21.94 2,889,110.05 23.75 2,926,458.78 24.32 3,008,815.78 19.60 9,556.37 0.07 8,343.72 0.06 8,805.60 0.073 10,573.74 0.068 Ekonomik 01 1 1 01 2 Tahsisatlar 01 Tahsisatlar 9,556.37 0.07 8,343.72 0.06 8,805.60 0.073 10,573.74 0.068 Sosyal Haklar 116,367.50 0.85 7,954.20 0.06 0.00 - 0.00 - Sosyal Haklar 116,367.50 0.85 7,954.20 0.06 0.00 - 0.00 - Ek Çalışma Karşılıkları 32,424.54 0.23 60,585.10 0.49 36,048.32 0.299 55,859.56 0.363 Ek Çalışma Karşılıkları 32,424.54 0.23 60,585.10 0.49 36,048.32 0.299 55,859.56 0.363 İŞÇİLER 606,210.50 4.44 669,757.25 5.50 561,040.30 4.66 510,540.56 3.32 İşçilerin Ücretleri 521,930.69 3.82 546,058.58 4.48 466,145.28 3.87 430,090.48 2.80 01 Sürekli İşçilerin Ücretleri 145,256.31 1.06 142,966.21 1.17 144,130.34 1.19 148,314.03 0.966448% 12 Geçici İşçilerin Ücretleri 376,674.38 2.75 403,092.37 3.31 322,014.94 2.67 281,776.45 1.836119% İşçilerin İhbar ve Kıdem Tazminatları 9,331.65 0.06 92,244.81 0.75 11,000.00 0.091 29,787.21 0.194100% İşçilerin İhbar ve Kıdem Tazminatları 9,331.65 0.06 92,244.81 0.75 11,000.00 0.091 29,787.21 0.194100% İşçilerin Ek Mesaileri 41,709.16 0.30 31,233.86 0.25 16,234.62 0.134 17,557.11 0.114406% İşçilerin Ek Mesaileri 41,709.16 0.30 31,233.86 0.25 16,234.62 0.134 17,557.11 0.114406% İşçilerin Tahsisatları 33,239.00 0.24 220.00 0.0018 67,660.40 0.562 33,105.76 0.215725% İşçilerin Tahsisatları 33,239.00 0.24 220.00 0.0018 67,660.40 0.562 4 01 05 1 3 1 2 01 5 01 6 01 134 33,105.76 0.215725% 02 SOSYAL GÜVENLİK PRİMİ GİDERLERİ 1 1 01 2 01 3 1 01 2 01 03 2 KURUMUNA 98,104.62 0.718 108,017.24 0.888 119,363.11 0.992 128,453.85 0.837 MEMURLAR 24,856.59 0.182 31,413.08 0.258 53,410.34 0.443 70,552.22 0.459 Sosyal Sigortalar Kurumuna 16,571.04 0.121 20,941.90 0.172 35,606.88 0.295 48,401.57 0.315 Sosyal Sigortalar Kurumuna 16,571.04 0.121 20,941.90 0.172 35,606.88 0.295 48,401.57 0.315 İhtiyat Sandığına 8,285.55 0.06 10,471.18 0.086 17,803.46 0.147 22,150.65 0.144 İhtiyat Sandığına 8,285.55 0.06 10,471.18 0.086 17,803.46 0.147 22,150.65 0.144 İŞÇİLER 73,248.03 0.536 76,604.16 0.629 65,952.77 0.548 Sosyal Sigortalar Kurumuna 49,350.32 0.361 51,552.52 0.423 44,442.15 0.369 Sosyal Sigortalar Kurumuna 49,350.32 0.361 51,552.52 0.423 44,442.15 0.369 İhtiyat Sandığına 23,897.71 0.175 25,051.64 0.205 21,510.62 0.178 İhtiyat Sandığına 23,897.71 0.175 25,051.64 0.205 21,510.62 0.178 MAL VE HİZMET ALIM GİDERLERİ 977,944.89 7.16 931,642.28 7.65 1,250,643.27 10.39 127,671.77 0.935 131,687.56 1.08 132,268.27 1.099 TÜKETİME YÖNELİK MAL VE ALIMLARI Kırtasiye ve Büro Malzemesi Alımları 1 DEVLET MALZEME 46,398.06 0.339 55,664.21 0.457 52,619.07 0.437 Kırtasiye Alımları 22,818.67 0.167 25,990.51 0.213 27,069.36 0.224 02 Periyodik Yayın Alımları 8,252.25 0.060 9,040.50 0.074 10,328.75 0.085 03 Diğer Yayın Alımları 770.00 0.005 895.01 0.007 1,698.00 0.014 04 Baskı ve Cilt Giderleri 14,557.14 0.106 19,738.19 0.162 13,522.96 0.112 Su ve temizlik Malzemesi Alımları 14,944.21 0.109 9,577.92 0.078 12,734.82 0.105 01 Su Alımları 10,328.45 0.075 4,857.94 0.039 4,539.56 0.037 02 Temizlik Malzemesi Alımları 4,615.76 0.033 4,719.98 0.038 8,195.26 0.068 Enerji Alımları 51,768.64 0.379 57,306.27 0.471 59,472.69 0.494 02 Akaryakıt ve Yağ Alımları 6,031.13 0.044 9,750.08 0.080 14,587.82 0.121 03 Elektrik Alımları 45,737.51 0.335 47,556.19 0.390 44,884.87 0.373 Giyim ve Kuşam Alımları 6,984.00 0.051 2,605.50 0.021 2,085.20 0.017 Giyecek Alımları (Kişisel kuşam ve donanım dahil) 6,984.00 0.051 2,605.50 0.021 2,085.20 0.017 3 5 01 40,145.96 40,145.96 17,755.67 17,755.67 1,623,682.26 0.377 0.261 0.261 0.115 0.115 10.58 1.067 163,820.28 01 2 57,901.63 54,483.78 21,734.13 11,510.50 500.00 20,739.15 0.355 0.141 0.075 0.003 0.135 0.092 14,182.31 4,977.04 0.032 0.059 9,205.27 86,056.16 15,704.10 70,352.06 3,172.00 0.560 0.102 0.458 0.020 0.020 3,172.00 9 Diğer Tüketim Mal ve Malzemesi Alımları 7,576.86 0.055 6,533.66 0.053 5,356.49 0.044 0.038 5,926.03 01 Bahçe Malzemesi Alımları ile Yapım ve Bakım Giderleri 2,703.00 0.019 1,184.50 0.009 116.75 0.0009 0.012 1,916.00 135 90 Diğer Tüketim Mal ve Malzemesi Alımları 4,873.86 0.035 5,349.16 0.043 5,239.74 0.043 0.026 4,010.03 3 YOLLUKLAR 43,173.33 0.316 47,056.30 0.386 56,587.91 0.470 0.547 83,998.20 1 Yurtiçi Geçici Görev Yollukları 15,073.87 0.110 11,795.99 0.096 18,345.90 0.152 0.158 24,381.88 01 Yurtiçi Geçici Görev Yollukları 15,073.87 0.110 11,795.99 0.096 18,345.90 0.152 0.158 24,381.88 3 Yurtdışı Geçici Görev Yollukları 28,099.46 0.205 35,260.31 0.289 38,242.01 0.317 0.388 59,616.32 01 Yurtdışı Geçici Görev Yollukları 28,099.46 0.205 35,260.31 0.289 38,242.01 0.317 0.388 59,616.32 4 GÖREV GİDERLERİ 1,050.91 0.007 2,643.34 0.021 5,547.79 0.046 0.059 9,127.68 3 02 Ödenecek Vergi, Resim, Harçlar ve Benzeri Giderler İşletme Ruhsatı Ödemeleri ve Benzeri Giderler 1,050.91 0.007 2,643.34 0.021 5,547.79 0.046 0.059 9,127.68 1,050.91 0.007 2,643.34 0.021 5,547.79 0.046 0.059 9,127.68 5 HİZMET ALIMLARI 341,144.40 2.498 303,331.66 2.493 363,438.58 3.020 4.300 660,039.57 1 Müşavir Firma ve Kişilere Ödemeler 2,490.00 0.018 9,744.00 0.080 0.00 - 0.195 29,985.20 01 Etüt Proje Bilirkişi Ekspertiz Giderleri 2,490.00 0.018 9,744.00 0.080 0.00 - 0.078 12,040.00 02 Bilgisayar Hizmet Alımları 0.00 - 0.00 - 0.00 - 0.116 17,945.20 2 Haberleşme Giderleri 36,033.52 0.263 40,507.28 0.333 51,595.93 0.428 0.372 57,118.84 01 Posta ve Telgraf Giderleri 3,476.63 0.025 3,802.50 0.031 3,518.03 0.029 0.022 3,455.43 02 Telefon Abonelik ve Kullanım Ücretleri 29,117.87 0.213 31,300.12 0.257 39,783.81 0.330 0.296 45,487.24 03 07 Bilgiye Abonelik Giderleri Ücretleri Dahil) Mobil Telefon Giderleri (İnternet abonelik 276.03 0.002 1,524.63 0.012 3,998.25 0.033 0.009 1,464.31 3,162.99 0.023 3,880.03 0.031 4,295.84 0.035 0.043 6,711.86 4 Tarifeye Bağlı Ödemeler 57,580.69 0.421 118,436.69 0.973 107,036.75 0.889 0.579 88,900.43 01 İlan Giderleri 13,180.05 0.096 53,018.75 0.435 49,050.84 0.407 0.276 42,361.00 02 Sigorta Giderleri 44,400.64 0.325 65,417.94 0.537 57,985.91 0.481 0.303 46,539.43 9 Diğer Hizmet Alımları 245,040.19 1.794 134,643.69 1.106 204,805.90 1.702 3.154 484,035.10 01 Yurtiçi Staj ve Öğrenim Giderleri 0.00 - 9,847.49 0.080 5,634.00 0.046 0.00 05 Mahkeme, Avukat ve Tapu Masrafları 160,874.37 1.178 74,322.90 0.611 134,367.23 1.116 2.860 438,978.05 90 Diğer Hizmet Alımları 84,165.82 0.616 50,473.30 0.414 64,804.67 0.538 0.293 45,057.05 6 TEMSİL VE TANITMA GİDERLERİ 84,763.08 0.620 140,783.45 1.157 89,574.09 0.744 0.625 96,012.19 1 Temsil Giderleri 84,763.08 0.620 140,783.45 1.157 89,574.09 0.744 0.625 96,012.19 03 Yönetim Kurulu 9,921.39 0.072 7,660.36 0.062 8,911.03 0.074 0.106 16,383.95 136 04 Genel Müdür 10,649.71 0.078 16,445.35 0.135 9,916.42 0.082 0.091 14,008.58 05 Genel Müdür Yardımcıları 5,975.89 0.043 6,389.06 0.052 11,729.74 0.097 0.097 14,899.25 06 Şube Müdürleri ve Kaza Sorumluları 28,347.14 0.207 22,830.05 0.187 25,918.30 0.215 0.224 34,444.81 07 Ağırlama, Tören, Fuar, Organizasyon 29,868.95 0.218 87,458.63 0.719 33,098.60 0.275 0.106 16,275.60 7 MENKUL MAL, GAYRİMADDİ HAK ALIM, BAKIM ONARIM GİDERLERİ Menkul Mal Alım Giderleri 1 61,707.90 0.452 45,792.30 0.376 52,674.36 0.437 0.310 47,689.36 31,625.21 0.231 12,001.86 0.098 8,379.63 0.069 0.157 24,114.41 01 Büro ve İşyeri Mal ve Malzeme Alımları 16,225.90 0.118 1,575.00 0.012 2,840.00 0.023 0.017 2,662.24 02 Büro ve İşyeri Makine ve Techizat Alımları 15,083.31 0.110 9,514.86 0.078 5,539.63 0.046 0.131 20,244.86 04 Yangından Korunma Malzemeleri Alımları 316.00 0.002 912.00 0.007 0.00 - 0.007 1,207.31 2 Gayri Maddi Hak Alımları 10,074.25 0.073 19,741.02 0.162 18,285.13 0.151 0.0006 99.67 01 Bilgisayar Yazılım Alımları ve Yapımları 10,074.25 0.073 19,741.02 0.162 18,285.13 0.151 0.0006 99.67 3 Bakım ve Onarım Giderleri 20,008.44 0.146 14,049.42 0.115 26,009.60 0.216 0.152 23,475.28 01 Tefrişat Bakım ve Onarım Giderleri 1,601.00 0.011 80.00 0.0006 1,217.00 0.010 0.0009 146.00 02 Makine Techizat Bakım ve Onarım Giderleri 14,820.85 0.108 10,820.00 0.088 15,096.90 0.125 0.110 16,974.28 03 Taşıt Bakım ve Onarım Giderleri 3,586.59 0.026 3,149.42 0.025 9,695.70 0.080 0.041 6,355.00 8 GAYRIMENKUL MAL BAKIM VE ONARIM GİDERLERİ Hizmet Binası Bakım ve Onarımı Giderleri 1 318,433.50 2.332 260,347.67 2.140 550,552.27 4.575 3.66 562,994.98 318,433.50 2.332 260,347.67 2.140 550,552.27 4.575 3.66 562,994.98 01 Büro Bakım ve Onarım Giderleri 8,253.59 0.060 13,952.10 0.114 9,437.94 0.078 0.097 14,926.02 05 Mazbut Emlâkin Bakım ve İdamesi 113,082.66 0.828 102,888.48 0.845 380,199.55 3.159 1.928 295,954.31 06 Toplu Konut ve İşyerleri Hizmet Giderleri 157,053.11 1.150 142,289.33 1.169 154,882.78 1.287 1.333 204,663.47 07 Selimiye Cami Restorasyonu 20,863.50 0.152 - - - - - 08 Cami Emlaki Bakımı 19,180.64 0.140 1,217.76 0.010 6,032.00 0.050 0.309 47,451.18 04 FAİZ GİDERLERİ 720.25 0.005 - - 130.38 0.001 0.0009 152.77 5 Kısa Vadeli Nakit İşlemlere Ait Faiz 720.25 0.005 - - 130.38 0.001 0.0009 152.77 1 Kısa Vadeli Nakit İşlemlere Ait Faiz 720.25 0.005 - - 130.38 0.001 0.0009 152.77 01 YTL Girişinden Kısa Vadeli Nakit İşlemlere Ait Faiz 720.25 0.005 - - 130.38 0.001 0.0009 152.77 05 CARİ TRANSFERLER 4,586,094.31 33.59 6,882,226.35 56.58 4,064,524.24 33.78 39.12 6,004,992.46 1 GÖREV ZARARLARI 698,420.00 5.115 2,546,700.20 20.93 0.00 - 13.30 2,041,748.78 137 1 Kamu Teşebbüslerine 698,420.00 5.115 2,546,700.20 20.93 - - 13.30 2,041,748.78 05 Dome Otel kıdem tazminatları 117,520.00 0.860 136,260.20 1.12 - - 13.30 2,041,748.78 06 Saray Otel zararlarının karşılanması 580,900.00 4.25 2,410,440.00 19.81 - - - 2 HAZİNE YARDIMLARI 800,000.00 5.85 800,000.00 6.57 - - 5.53 850,000.00 2 Özerk Kurumlara ve Sosyal Güvenlik Kurumlarına 800,000.00 5.85 800,000.00 6.57 - - 5.53 850,000.00 03 Din İşleri Dairesine 800,000.00 5.85 800,000.00 6.57 800,000.00 6.64 5.53 850,000.00 4 HANE HALKINA YAPILAN TRANSFERLER 3,078,577.11 22.55 3,525,526.20 28.98 3,252,482.70 27.03 20.17 3,096,485.05 7 Sosyal Amaçlı Transferler 3,078,577.11 22.55 3,525,526.20 28.98 3,252,482.70 27.03 20.17 3,096,485.05 12 Emekli Maaşları 2,473,277.53 18.11 2,654,445.19 21.82 2,870,136.11 23.85 18.83 2,890,775.62 13 Emekli İkramiyeleri 513,588.93 3.76 753,135.82 6.19 255,404.20 2.12 - 18 Hayır ve Sosyal İşler Fonuna Katkı 56,000.00 0.410 74,000.00 0.60 80,000.00 0.66 1.010 155,000.00 19 20 Mülhak Vakıf Galleharlarına Vakfedenlere Yardım. Vakıflar Spor Kulübüne Katkı ve Malını 4,710.65 0.034 3,945.19 0.03 6,942.39 0.057 0.037 5,709.43 31,000.00 0.22 40,000.00 0.32 40,000.00 0.332 0.29 45,000.00 6 YURTDIŞINA YAPILAN TRANSFERLER 9,097.20 0.066 9,999.95 0.08 12,041.54 0.100 0.109 16,758.63 2 Uluslararası Kuruluşlara Yapılan Ödemeler 9,097.20 0.066 9,999.95 0.08 12,041.54 0.100 0.109 16,758.63 01 Uluslararası Kuruluşlara Üyelik Aidatı Ödemeleri 9,097.20 0.066 9,999.95 0.08 12,041.54 0.100 0.109 16,758.63 06 SERMAYE GİDERLERİ 1,140,865.51 8.35 56,6428.54 4.65 2,865,667.73 23.81 25.29 3,881,233.27 1 MAMUL MAL ALIMLARI 11,104.12 0.081 75,557.15 0.62 20,918.59 0.17 1.62 250,000.00 2 Büro ve İşyeri Makine Teçhizat Alımları 5,404.12 0.039 6,267.16 0.05 17,418.59 0.14 1.62 250,000.00 02 Bilgisayar Alımları 5,404.12 0.039 6,267.16 0.05 17,418.59 0.14 1.62 250,000.00 4 Taşıt Alımları 5,700.00 0.041 69,289.99 0.56 3,500.00 0.029 - 01 Kara Taşıt Alımları 5,700.00 0.041 69,289.99 0.56 3,500.00 0.029 - 4 GAYRIMENKUL ALIMLARI VE KAMULAŞTIRMA - - - - - - - 3 Bina Alım ve Kamulaştırma Giderleri - - - - - - - 05 Bina Alımı - - - - - - - 5 GAYRIMENKUL SERMAYE ÜRETİM GİDERLERİ - - 34,855.00 0.28 2,000,000.00 16.62 21.77 3,342,135.26 7 Müteahhitlik Giderleri - - 34,855.00 0.28 2,000,000.00 16.62 21.77 3,342,135.26 01 Gazi Mağusa Kutup Osman Çarşı Projesi - - - - - 0.018 2,800.00 138 02 Lefkoşa Kaymaklı İş Merkezi Projesi - - 34,855.00 0.28 2,000,000.00 16.62 21.75 3,339,335.26 03 Genel Müdürlük Binası - - - - - - - 7 GAYRIMENKUL BÜYÜK ONARIM GİDERLERİ 1,129,761.39 8.27 456,016.39 3.74 844,749.14 7.02 1.88 289,098.01 7 Müteahhitlik Giderleri 1,129,761.39 8.27 456,016.39 3.74 844,749.14 7.02 1.88 289,098.01 04 Toplu Konut ve İşyerleri Geliştirme 333,172.44 2.44 146,906.7 1.207 844,749.14 7.02 1.88 289,098.01 Gazi Magusa Osman Fazli Polat Pasa Cami - - - - 05 Ay Marina Restorasyon Projesi 106,723.75 0.78 - - - - - 06 Büyük Hamam Restorasyon Projesi 689,865.20 5.05 309109.69 2.54 - - - 07 SERMAYE TRANSFERLERİ 3,060,000.00 22.41 - - 13,347.00 0.11 - 1 YURTİÇİ SERMAYE TRANSFERLERİ 3,060,000.00 22.41 - - 13,347.00 0.11 - 5 Diğer Sermaye Transferleri 3,060,000.00 22.41 - - 13,347.00 0.11 - 02 Kıbrıs Vakıflar Bankasına ve Diğer İştiraklere 3,060,000.00 22.41 - - 13,347.00 0.11 - 04 Saray Otele 0.00 - - - - - - 09 YEDEK ÖDENEKLER 24,765.98 0.18 39,461.4 0.32 186,237.94 1.54 0.79 122,000.24 4 Öngörülmeyen Giderler Ödeneği 21,370.54 0.15 29,668.17 0.24 184,862.94 1.53 0.78 120,355.1 1 Öngörülmeyen Giderler Ödeneği 21,370.54 0.15 29,668.17 0.24 184,862.94 1.53 0.78 120,355.1 01 Öngörülmeyen Giderler Ödeneği 21,370.54 0.15 1,718.14 0.014 144,782.88 1.20 0.54 84,175.5 02 İadeler 0.00 - 27,950.03 0.22 40,080.06 0.33 0.23 36,179.6 7 BORÇLARI KARŞILAMA ÖDENEĞİ 3,395.44 0.024 9,793.23 0.08 1,375.00 0.011 0.01 1,645.14 1 İlame Bağlı Borçları - - - - - - - 01 İlame Bağlı Borçları - - - - - - - 2 Geçen Yıllar Borçları 3,395.44 0.024 9,793.23 0.08 1,375.00 0.011 0.01 1,645.14 01 Geçen Yıllar Borçları 3,395.44 0.024 9,793.23 0.08 1,375.00 0.011 0.01 1,645.14 139 2010 ve 2011 Yıllarının Gerçekleşen Bütçe Kalemlerinin Değerlendirilmesi 2010 ve 2011 yıllarının bütçe kalemlerinin değerlendirilmesi kapsamında, ilk olarak iki yıl için karşılaştırmalı analiz yapılmıştır. Bu çerçevede, 2011 yılındaki gelir ve gider kalemlerinin gerçekleşen tutarları 2010 yılındaki gelir ve gider kalemlerinin gerçekleşen tutarları ile karşılaştırılmış ve 2011 yılında 2010 yılına kıyasla her bir kalemdeki artış veya azalışlar hem mutlak rakam farkı hem de yüzdesel fark olarak ortaya konmaya çalışılmıştır (yüzdesel olarak ortaya konan sonuçlar yaklaşık/yuvarlanmış rakamları ifade etmektedir). Daha sonra, dikey yüzde analizi yapılmış ve 2010 ve 2011 yıllarında her bir gelir ve gider kaleminin toplam içindeki paylarının ne olduğu tespit edilmeye çalışılmıştır (yüzdesel olarak ortaya konan sonuçlar yaklaşık/yuvarlanmış rakamları ifade etmektedir). Elimize ulaşan 2011 yılı bütçesinde, “cari transferler“ gider kalemi kapsamında bulunan “hazine yardımları” kaleminin alt kalemlerinin toplam tutarının 800,000 TL tutarında olduğu görülmektedir. Bunun sonucu olarak, “hazine yardımları” kaleminin toplam tutarının da 800,000 olması gerekmektedir. Ancak, “hazine yardımları” kaleminin toplam tutarının 800,000 TL gerekekirken, bu kaleme herhangi bir rakam yazılmamıştır. Dolayısı ile, Tablo 3 ve aşağıdaki tabloların tümünde, 2011 yılı için “hazine yardımları” gider kalemi değerlendirilirken alt kalemlerin toplam tutarı olan 800,000 TL dikkate alınmıştır. 2010 ve 2011 Yılları Bütçe kalemlerinin Karşılaştırmalı Analizi Tablo 4’de, 2010 ve 2011 yıllarının gerçekleşen gelir ve gider kalemleri kıyaslamalı olarak gösterilmektedir. Bu tabloda, her bir gelir ve gider kalemi için 2011 yılındaki gerçekleşen rakamlar 2010 yılındaki gerçekleşen rakamlarla kıyaslanmış ve farklar hem rakamsal hem de yüzdesel değişimler olarak ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu tablonun incelenmesi sonucunda elde edilen sonuçlar aşağıda maddeler halinde sıralanmıştır: 1. Daha önce belirtildiği gibi, 2009 yılında gelirlerin gerçekleşen toplam tutarı 15,842,288.93 TL, giderlerin gerçekleşen toplam tutarı ise 13,648,539.47 TL olmuştur. 2010 yılında ise toplam gerçekleşen gelirler 14,621,908.43 TL iken, giderlerin gerçekleşen tutarı 12,163,526.13 TL 140 olmuştur. Tablo 4’deki verilere bakıldığı zaman, 2011 yılında gerçekleşen gelirlerinin toplam tutarının 17,896,754.32 TL, gerçekleşen giderlerin toplam toplam tutarının ise 12,032,266.67 TL olduğu görülmektedir. Tablo 4’de ayrıca görüleceği üzere, 2011 yılında toplam gelirler 2010 yılına gore %22 artış gösterirken, toplam giderler ise %1 azalış göstermiştir. Bu durum, 2011 yılındaki nakit durumunun, 2010 yılına göre daha da iyiye gittiğinin bir göstergesidir. 2. Tablo 4’de görüleceği gibi, bazı kalemlerde dikkat çekici değişimler olmuştur. Örneğin, 2011 yılında, 2010 yılına kıyasla önemli artış gösteren gelir kalemlerinden bir tanesi, 1,588,142.33 TL ve %298’lik artış gösteren ve “vergi dışı gelirler” kapsamında yer alan “çeşitli vergi dışı gelirler” kalemidir (“çeşitli vergi dışı gelirler” kapsamında bu artışa katkı koyan en önemli bütçe kalemi 1,369,236.59 TL ve %2613 artış gösteren “kur farkı geliri” olarak görülebilmektedir). 3. 2011 yılında artış gösteren gelir kalemlerine örnek olarak gösterilebilecek bir başka kalem ise “sermaye gelirleri” kalemi altında yer alan “peşin kira tahsilatı” kalemidir. Tablo 4’den görüleceği gibi, 2010 yılındaki “peşin kira tahsilatı” tutarı sıfır iken, 2011 yılında 2,413,611.90 TL’ye ulaşmıştır. Artış gösteren diğer kalemler de Tablo 4’de görülebilmektedir. 4. 2011 yılında, 2010 yılına kıyasla dikkat çekici azalışların görüldüğü gelir kalemleri arasında “vergi dışı gelirler” kapsamında yer alan “diğer mülkiyet gelirleri” kalemi altındaki “peşin kira tahsilatı” yer almaktadır (1,308,623.40 TL ve %100’lük bir azalış olmuştur). Dikkat çeken diğer bir azalış ise “alınan bağış ve yardımlar” kaleminde olmuştur (279,764.89 TL ve %100’lük bir azalma vardır). 5. 2010 ve 2011 yılları kıyaslandığı zaman, bazı gider kalemlerinde de önemli sapmaların olduğu Tablo 4’de görülebilmektedir. Örneğin, “cari transferler” kalemi kapsamında yer alan “görev zararları” kaleminde 2011 yılında, 2010 yılına kıyasla 2,546,700.20 TL ve %100 bir azalış görülmüştür. Dikkat çekici olarak, “sermaye giderleri” kaleminde ise 2,299,239.19 TL tutarında bir artış olmuştur. Yüzdelik olarak bu artış, %406 civarında bir artışa tekabül etmektedir. “Sermaye giderleri” kaleminde meydana gelen artışın en önemli sebebinin ise “gayrımenkul sermaye üretim giderleri” kaleminde oluşan 1,965,145 TL’lik artış olduğu görülmektedir. Aynı 141 şekilde, “gayrımenkül büyük onarım giderleri” kaleminde de 388,732.75 TL tutarında artış olmuştur. 2010 ve 2011 Yıllarında Gelir ve Gider Kalemlerinin Dikey Yüzde Analizi 1. Daha önce de belirtildiği gibi, 2010 yılındaki toplam gelirler içindeki en büyük paya sahip gelir kalemi “vergi dışı gelirler” kalemidir (toplam gelirlerin %95.5’ini bu gelir kalemi oluşturmaktadır). Tablo 2’de görüleceği üzere, “vergi dışı gelirler” kalemi, %84.4’lük bir payla 2011 yılında da toplam gelirler içinde en büyük paya sahip gelir kalemi olarak göze çarpmaktadır. 2. 2011 yılındaki toplam gelirler içinde, “vergi dışı gelirler” kaleminden sonra en önemli paya sahip gelir kalemi olarak %13.49’luk payla “sermaye gelirleri” kalemi yer almaktadır. Diğer gelir kalemlerinin 2010 ve 2011 yılındaki dikey yüzdeleri de Tablo 2’de görülebilmektedir. 3. Tablo 3’de görüldüğü gibi, 2011 yılındaki toplam giderlerin %29.35’ini “personel giderleri”, %23.81’ini “sermaye giderleri”, %33.78’ini ise “cari transferler” oluşturmaktadır (bu gider kalemleri altındaki alt kalemlerin ve diğer gider kalemlerinin dikey yüzdeleri Tablo 3’den takip edilebilmektedir). 4. Dikey yüzdelerde 2011 yılında, 2010 yılına kıyasla göze çarpan bazı değişimler olmuştur. Örneğin, “sermaye giderleri” kaleminin toplam giderler içindeki payı 2010 yılında %4.65 civarında iken, bu pay 2011 yılında %23.8’lere çıkmıştır. 2011 yılında, “sermaye giderleri” kaleminin toplam giderler içindeki payının artmasının en büyük sebebinin, “gayrımenkul sermaye üretim giderleri” ve “gayrımenkul büyük onarım giderleri” kalemlerindeki artışların olduğu görülmektedir. Diğer taraftan, “cari transferler” kaleminin toplam içindeki payı 2010 yılında %56.58 civarında iken, bu gider kaleminin toplam içindeki payı 2011 yılında %33.78 seviyesine inmiştir. “Cari transferler” kalemindeki azalışın en büyük sebebi olarak “görev zararları” kalemindeki düşüş görülmektedir. 142 Tablo 4. Gelir ve gider kalemlerinin gerçekleşen tutarlarının 2010 ve 2011 yılları itibarı ile kıyaslanması Kur Fonksiyonel I II 30 00 I Fin II DEĞİŞİM III GELİRLER 2010 Yılı Gerçekleşen Bütçe Kalemleri 2011 Yılı Gerçekleşen Bütçe Kalemleri Tutar % VAKIFLAR İDARESİ 14,621,908.43 17,896,754.32 +3,274,845.89 +22 GENEL KAMU HİZMETLERİ 14,621,908.43 17,896,754.32 +3,274,845.89 +22 Kamu 14,621,908.43 17,896,754.32 +3,274,845.89 +22 Kamu 14,621,908.43 17,896,754.32 +3,274,845.89 +22 14,621,908.43 17,896,754.32 +3,274,845.89 +22 VERGİ GELİRLERİ 370,555.07 378,546.50 +7,991.43 +2 Sosyal Güvenlik Katkı Payı 153,439.49 150,654.77 -2,784.72 -2 Çalışanlardan 153,439.49 150,654.77 -2,784.72 -2 Emeklilik Yasası Gereğince Pesonel Katkısı 153,439.49 150,654.77 -2,784.72 -2 İDARİ HARÇLAR VE ÜCRTLER, SANAYİ DIŞI VE ARAZİ SATIŞLARI 217,115.58 227,891.73 +10,776.15 +5 Harçlar 217,115.58 227,891.73 +10,776.15 +5 Nezaret Muhasebe ve İdare Harçları 217,115.58 227,891.73 +10,776.15 +5 13,971,588.47 15,104,595.92 +1,133,007.45 +8 MALİ OLMAYAN TEŞEKKÜL VE KAMU MALİ KURULUŞLARINDAN GELİRLER - - - - Katma Bütçeli İdareler İştirak Gelirleri - - - - 01 İştirak Gelirleri - - - - 02 Dome Otel Kar Payı - - - - 13,438,446.32 12,983,311.44 -455,134.88 -3 12,871,701.01 12,356,210.16 -515,490.85 -4 6,454,217.11 6,825,361.89 +371,144.78 +6 01 9 00 6 Sınıflandırmaya Girmeyen Genel Hizmetleri Sınıflandırmaya Girmeyen Genel Hizmetleri ÖZEL BÜTÇELİ KURULUŞLAR Ekonomik I II III IV 01 2 6 01 8 1 01 02 VERGİ DIŞI GELİRLER 2 6 DİĞER MÜLKİYET GELİRLERİ 3 1 01 Gayrımenkul Gelirleri) Bina Kiraları Kiraları (Mazbut Emlâk 143 02 Arsa Kiraları 734,914.88 636,159.44 -98,755.44 -13 03 Arazi Kiraları 279,901.01 193,329.76 -86,571.25 -31 04 Ağaç ve Sair Emlâk Geliri 18,191.59 18,280.52 +88.93 +0.4 05 Kiracı Müşterek Gider Katkısı 351,089.99 316,977.00 -34,112.99 -10 06 Eski Yıl Alacakları 2,229,438.47 2,204,060.29 -25,378.18 -1 07 Gecikme Zammı 463,433.22 601,737.49 +138,304.27 +30 08 Mazbutaya Dönüşen Mülhak Vakıflar 26,800.00 33,800.00 +7,000.00 +26 09 Kira Mukavele Gelirleri 160,543.37 175,489.00 +14,945.63 +9 10 Tarımsal İşletmeler Kira Gelirleri 424,831.48 492,387.52 +67,556.04 +16 11 Peşin Kira Tahsilatı 1,308,623.40 0.00 -1,308,623.40 -100 12 Saray Gazino Kirası 28,396.49 373,259.25 +344,862.76 +1214 13 Dome Gazino Kirası 391,320.00 485,368.00 +94,048.00 +24 14 Dome Otel Kirası - - - - KCK EMLAK GELİRLERİ 566,745.31 627,101.28 +60,355.97 +11 1 KCK Bina Kiraları 187,108.26 224,100.10 +36,991.84 +20 2 KCK Arsa/Arazi Kiraları ve Sair Emlâk 146,562.15 176,985.42 +30,423.27 +21 3 KCK Eski Yıl Alacakları 116,693.00 120,887.17 +4,194.17 +4 4 KCK Muhtelif 103,700.00 87,600.00 -16,100.00 -16 5 KCK Gecikme Zammı 12,681.90 17,528.59 +4,846.69 +38 ÇEŞİTLİ VERGİ DIŞI GELİRLER 533,142.15 2,121,284.48 +41,588,142.33 +298 Faizler 533,142.15 2,121,284.48 +1,588,142.33 +298 01 Banka Mevduat Faizleri 354,336.57 561,433.19 +207,096.62 +58 02 Kur Farkı Geliri 52,393.75 1,421,630.34 +1,369,236.59 +2613 03 Diğer Gelirler 18,761.83 101,620.95 +82,859.12 +442 04 Şartname Satışları 107,650.00 36,600.00 -71,050.00 -66 SERMAYE GELİRLERİ - 2,413,611.90 +2,413,611.90 - Peşin Kira Tahsilatı - 2,413,611.90 +2,413,611.90 - 2 6 1 03 1 144 1 01 04 2 02 2 2 01 05 1 1 01 I Fonksiyonel II 30 I - 2,413,611.90 +2,413,611.90 - Peşin Kira Tahsilat - 2,413,611.90 +2,413,611.90 - 279,764.89 - -279,764.89 -100 279,764.89 - -279,764.89 -100 Sermaye 279,764.89 - -279,764.89 -100 UNDP/ACT Yardımları Büyük Hamam – Ay Marina Kilisesi Restorasyonu Yurt icinden 279,764.89 - -279,764.89 -100 - - - - Sahislardan Alinan yardim - - - - Sahislardan Alinan yardim - - - - İÇ KAYNAK KULLANIMI - - - - İç Kaynak Kullanımı - - - - İç Kaynak Kullanımı - - - - İç Kaynak Kullanımı - - - - ALINAN BAĞIŞ KREDİLER YURT DIŞINDAN 1 Kur Peşin Kira Tahsilatı YARDIMLAR VE Fin II DEĞİŞİM III GİDERLER 00 01 9 00 6 2010 Yılı Gerçekleşen Bütçe Kalemleri 2011 Yılı Gerçekleşen Bütçe Kalemleri Tutar % TL TL VAKIFLAR İDARESİ 12,163,526.13 12,032,266.67 -131,259.46 -1.07 GENEL KAMU HİZMETLERİ 12,163,526.13 12,032,266.67 -131,259.46 -1.07 Kamu 12,163,526.13 12,032,266.67 -131,259.46 -1.07 Kamu 12,163,526.13 12,032,266.67 -131,259.46 -1.07 12,163,526.13 12,032,266.67 -131,259.46 -1.07 PERSONEL GİDERLERİ 3,635,750.32 3,532,353.00 -103,397.32 -3 MEMURLAR 2,965,993.07 2,971,312.70 +5,319.63 +0.01 Temel Maaşlar 2,889,110.05 2,926,458.78 +37,348.73 +1.29 Memur Maaşları 2,889,110.05 2,926,458.78 +37,348.73 +1.29 Tahsisatlar 8,343.72 8,805.60 +461.88 +6 Tahsisatlar 8,343.72 8,805.60 +461.88 +6 Sosyal Haklar 7,954.20 0.00 -7,954.20 -100 Sınıflandırmaya Girmeyen Genel Hizmetleri Sınıflandırmaya Girmeyen Genel Hizmetleri ÖZEL BÜTÇELİ KURULUŞLAR Ekonomik 01 1 1 01 2 01 4 145 Sosyal Haklar 7,954.20 0.00 -7,954.20 -100 Ek Çalışma Karşılıkları 60,585.10 36,048.32 -24,536.78 -40 Ek Çalışma Karşılıkları 60,585.10 36,048.32 -24,536.78 -40 İŞÇİLER 669,757.25 561,040.30 -108,716.95 -16 İşçilerin Ücretleri 546,058.58 466,145.28 -79,913.30 -15 01 Sürekli İşçilerin Ücretleri 142,966.21 144,130.34 +1,164.13 1 12 Geçici İşçilerin Ücretleri 403,092.37 322,014.94 -81,077.43 -20 İşçilerin İhbar ve Kıdem Tazminatları 92,244.81 11,000.00 -81,244.81 -88 İşçilerin İhbar ve Kıdem Tazminatları 92,244.81 11,000.00 -81,244.81 -88 İşçilerin Ek Mesaileri 31,233.86 16,234.62 -14,999.24 -48 İşçilerin Ek Mesaileri 31,233.86 16,234.62 -14,999.24 -48 İşçilerin Tahsisatları 220.00 67,660.40 +67,440.40 +30655 İşçilerin Tahsisatları 220.00 67,660.40 +67,440.40 +30655 SOSYAL GÜVENLİK KURUMUNA DEVLET PRİMİ GİDERLERİ MEMURLAR 108,017.24 119,363.11 +11,345.87 +11 31,413.08 53,410.34 +21,997.26 +70 Sosyal Sigortalar Kurumuna 20,941.90 35,606.88 +14,664.98 +70 Sosyal Sigortalar Kurumuna 20,941.90 35,606.88 +14,664.98 +70 İhtiyat Sandığına 10,471.18 17,803.46 +7,332.28 +70 İhtiyat Sandığına 10,471.18 17,803.46 +7,332.28 +70 İŞÇİLER 76,604.16 65,952.77 -10,651.39 -14 Sosyal Sigortalar Kurumuna 51,552.52 44,442.15 -7,110.37 -14 Sosyal Sigortalar Kurumuna 51,552.52 44,442.15 -7,110.37 -14 İhtiyat Sandığına 25,051.64 21,510.62 -3,541.02 -14 İhtiyat Sandığına 25,051.64 21,510.62 -3,541.02 -14 931,642.28 1,250,643.27 +319,000.99 +34 131,687.56 132,268.27 +580.71 +0.04 55,664.21 52,619.07 -3,045.14 -5 01 05 1 3 1 2 01 5 01 6 01 02 1 1 01 2 01 3 1 01 2 01 03 MAL VE HİZMET ALIM GİDERLERİ TÜKETİME YÖNELİK MAL MALZEME ALIMLARI Kırtasiye ve Büro Malzemesi Alımları 2 1 VE 01 Kırtasiye Alımları 25,990.51 27,069.36 +1,078.85 +4 02 Periyodik Yayın Alımları 9,040.50 10,328.75 +1,288.25 +14 03 Diğer Yayın Alımları 895.01 1,698.00 +802.99 +90 04 Baskı ve Cilt Giderleri 19,738.19 13,522.96 -6,215.23 -31 Su ve temizlik Malzemesi Alımları 9,577.92 12,734.82 -3,156.90 +33 01 Su Alımları 4,857.94 4,539.56 -318.38 -7 02 Temizlik Malzemesi Alımları 4,719.98 8,195.26 +3,475.28 +74 2 146 Enerji Alımları 57,306.27 59,472.69 +2,166.42 +4 02 Akaryakıt ve Yağ Alımları 9,750.08 14,587.82 +4,837.74 +50 03 Elektrik Alımları 47,556.19 44,884.87 -2,671.32 -6 Giyim ve Kuşam Alımları 2,605.50 2,085.20 -520.30 -20 Giyecek Alımları (Kişisel kuşam ve donanım dahil) Diğer Tüketim Mal ve Malzemesi Alımları 2,605.50 2,085.20 -520.30 -20 6,533.66 5,356.49 -1177.17 -22 Bahçe Malzemesi Alımları ile Yapım ve Bakım Giderleri Diğer Tüketim Mal ve Malzemesi Alımları 1,184.50 116.75 -1067.75 -915 5,349.16 5,239.74 -109.42 -2 YOLLUKLAR 47,056.30 56,587.91 +9,531.61 +17 Yurtiçi Geçici Görev Yollukları 11,795.99 18,345.90 +6,549.91 +36 Yurtiçi Geçici Görev Yollukları 11,795.99 18,345.90 +6,549.91 +36 Yurtdışı Geçici Görev Yollukları 35,260.31 38,242.01 +2,981.70 +8 Yurtdışı Geçici Görev Yollukları 35,260.31 38,242.01 +2,981.70 +8 GÖREV GİDERLERİ 2,643.34 5,547.79 +2,904.45 +52 Ödenecek Vergi, Resim, Harçlar ve Benzeri Giderler İşletme Ruhsatı Ödemeleri ve Benzeri Giderler 2,643.34 5,547.79 +2,904.45 +52 2,643.34 5,547.60 +2,904.26 +52 3 5 01 9 01 90 3 1 01 3 01 4 3 02 HİZMET ALIMLARI 303,331.66 363,438.58 +60,106.92 +417 Müşavir Firma ve Kişilere Ödemeler 9,744.00 - +9,744.00 - 01 Etüt Proje Bilirkişi Ekspertiz Giderleri 9,744.00 - +9,744.00 - 02 Bilgisayar Hizmet Alımları - - 0.00 - Haberleşme Giderleri 40,507.28 51,595.93 +11,088.65 +21 01 Posta ve Telgraf Giderleri 3,802.50 3,518.03 +284.47 +8 02 Telefon Abonelik ve Kullanım Ücretleri 31,300.12 39,783.81 +8,483.69 +21 03 Bilgiye Abonelik Giderleri (İnternet abonelik Ücretleri Dahil) Mobil Telefon Giderleri 1,524.63 3,998.25 +2,473.62 +62 3,880.03 4,295.84 +415.81 +10 Tarifeye Bağlı Ödemeler 118,436.69 107,036.75 -11,399.94 -11 01 İlan Giderleri 53,018.75 49,050.84 -3,967.91 -8 02 Sigorta Giderleri 65,417.94 57,985.91 -7,432.03 -13 Diğer Hizmet Alımları 134,643.69 204,805.90 +70,162.21 +34 5 1 2 07 4 9 6 01 Yurtiçi Staj ve Öğrenim Giderleri 9,847.49 5,634.00 -4,213.49 -75 05 Mahkeme, Avukat ve Tapu Masrafları 74,322.90 134,367.23 +60,044.33 +81 90 Diğer Hizmet Alımları 50,473.30 64,804.67 +14,331.37 +28 TEMSİL VE TANITMA GİDERLERİ 140,783.45 89,574.09 -51,209.36 -36 147 Temsil Giderleri 140,783.45 89,574.09 -51,209.36 -36 03 Yönetim Kurulu 7,660.36 8,911.03 +1,250.67 +16 04 Genel Müdür 16,445.35 9,916.42 -6,528.93 -40 05 Genel Müdür Yardımcıları 6,389.06 11,729.74 +5,340.68 +84 06 Şube Müdürleri ve Kaza Sorumluları 22,830.05 25,918.30 +3,088.25 +14 07 Ağırlama, Tören, Fuar, Organizasyon 87,458.63 33,098.60 -54,360.03 -62 MENKUL MAL, GAYRİMADDİ HAK ALIM, BAKIM ONARIM GİDERLERİ Menkul Mal Alım Giderleri 45,792.30 52,674.36 +6,882.06 +15 12,001.86 8,379.63 -3,622.23 -30 01 Büro ve İşyeri Mal ve Malzeme Alımları 1,575.00 2,840.00 +1,265.00 +80 02 Büro ve İşyeri Makine ve Techizat Alımları 9,514.86 5,539.63 -3,975.23 -42 04 Yangından Korunma Malzemeleri Alımları 912.00 0.00 -912.00 -100 Gayri Maddi Hak Alımları 19,741.02 18,285.13 -1,455.89 -7 Bilgisayar Yazılım Alımları ve Yapımları 19,741.02 18,285.13 -1,455.89 -7 Bakım ve Onarım Giderleri 14,049.42 26,009.60 +11,960.18 +85 80.00 1,217.00 +1,137.00 +1421 1 7 1 2 01 3 01 Tefrişat Bakım ve Onarım Giderleri 02 Makine Techizat Bakım ve Onarım Giderleri 10,820.00 15,096.90 +4,276.90 +40 03 Taşıt Bakım ve Onarım Giderleri 3,149.42 9,695.70 +6,546.28 +208 GAYRIMENKUL MAL BAKIM VE ONARIM GİDERLERİ Hizmet Binası Bakım ve Onarımı Giderleri 260,347.67 550,552.27 +290,204.60 +111 260,347.67 550,552.27 +290,204.60 +111 01 Büro Bakım ve Onarım Giderleri 13,952.10 9,437.94 -4,514.16 -32 05 Mazbut Emlâkin Bakım ve İdamesi 102,888.48 380,199.55 +277,311.07 +270 06 Toplu Konut ve İşyerleri Hizmet Giderleri 142,289.33 154,882.78 +12,593.45 +9 07 Selimiye Cami Restorasyonu - - - - 08 Cami Emlaki Bakımı 1,217.76 6,032.00 +4,814.24 +395 FAİZ GİDERLERİ - 130.38 +130.38 - Kısa Vadeli Nakit İşlemlere Ait Faiz - 130.38 +130.38 - Kısa Vadeli Nakit İşlemlere Ait Faiz - 130.38 +130.38 - YTL Girişinden Kısa Vadeli Nakit İşlemlere Ait Faiz CARİ TRANSFERLER - 130.38 +130.38 - 6,882,226.35 4,064,524.24 -2,817,702.11 -41 GÖREV ZARARLARI 2,546,700.20 - -2,546,700.20 -100 Kamu Teşebbüslerine 2,546,700.20 - -2,546,700.20 -100 136,260.20 - -136,260.20 -100 2,410,440.00 - -2,410,440.00 -100 8 1 04 5 1 01 05 1 1 05 Dome Otel kıdem tazminatları 06 Saray Otel zararlarının karşılanması 148 HAZİNE YARDIMLARI 2 2 03 7 Sosyal Güvenlik YAPILAN - - - 800,000.00 - - - 800,000.00 800,000.00 0.00 - 3,525,526.20 3,252,482.70 -273,043.50 -8 3,525,526.20 3,252,482.70 -273,043.50 -8 2,654,445.19 2,870,136.11 +215,690.92 +8 12 Emekli Maaşları 13 Emekli İkramiyeleri 753,135.82 255,404.20 -497,731.62 -66 18 Hayır ve Sosyal İşler Fonuna Katkı 74,000.00 80,000.00 +6,000.00 +8 19 Mülhak Vakıf Galleharlarına Vakfedenlere Yardım. Vakıflar Spor Kulübüne Katkı 3,945.19 6,942.39 +2,997.20 +76 40,000.00 40,000.00 0.00 - YURTDIŞINA YAPILAN TRANSFERLER 9,999.95 12,041.54 +2,041.59 +20 Uluslararası Kuruluşlara Yapılan Ödemeler 9,999.95 12,041.54 +2,041.59 +20 Uluslararası Kuruluşlara Ödemeleri SERMAYE GİDERLERİ 9,999.95 12,041.54 +2,041.59 +20 566,428.54 2.865.667,73 +2,299,239.19 +406 MAMUL MAL ALIMLARI 75,557.15 20,918.59 -54,638.56 -72.3 Büro ve İşyeri Makine Teçhizat Alımları 6,267.16 17.418,59 +11,151.43 +178 Bilgisayar Alımları 6,267.16 17.418,59 +11,151.43 +178 Taşıt Alımları 69,289.99 3,500.00 +65,789.99 -95 Kara Taşıt Alımları 69,289.99 3,500.00 -65789.99 -95 - - - - - - - - - - - - 34,855.00 2,000,000.00 +1,965,145.00 +5638 34,855.00 2,000,000.00 +1,965,145.00 +5638 - - - - 34,855.00 2,000,000.00 +1,965,145.00 +5638 - - - - 456,016.39 844,749.14 +388,732.75 +85 456,016.39 844,749.14 +388,732.75 +85 20 6 2 01 06 1 2 02 4 01 ve Üyelik Malını Aidatı GAYRIMENKUL ALIMLARI KAMULAŞTIRMA Bina Alım ve Kamulaştırma Giderleri 4 3 05 7 VE Bina Alımı GAYRIMENKUL SERMAYE GİDERLERİ Müteahhitlik Giderleri 5 7 ve HANE HALKINA TRANSFERLER Sosyal Amaçlı Transferler 4 7 Özerk Kurumlara Kurumlarına Din İşleri Dairesine 800,000.00 ÜRETİM 01 Gazi Mağusa Kutup Osman Çarşı Projesi 02 Lefkoşa Kaymaklı İş Merkezi Projesi 03 Genel Müdürlük Binası GAYRIMENKUL BÜYÜK GİDERLERİ Müteahhitlik Giderleri ONARIM 149 146906.7 844,749.14 +697,842.44 +475 Gazi Magusa Osman Fazli Polat Pasa Cami - - - - 05 Ay Marina Restorasyon Projesi - - - - 06 Büyük Hamam Restorasyon Projesi 309,109.69 - +309,109.69 -100 SERMAYE TRANSFERLERİ - 13,347.00 +13,347 - YURTİÇİ SERMAYE TRANSFERLERİ - 13,347.00 +13,347 - Diğer Sermaye Transferleri - 13,347.00 +13,347 - 02 Kıbrıs Vakıflar Bankasına ve Diğer İştiraklere - 13,347.00 +13,347 - 04 Saray Otele - - - - YEDEK ÖDENEKLER 39,461.4 186,237.94 +146,776.54 +372 Öngörülmeyen Giderler Ödeneği 29,668.17 184,862.94 +155,194.77 +523 Öngörülmeyen Giderler Ödeneği 29,668.17 184,862.94 +155,194.77 +523 04 07 1 5 09 4 1 Toplu Konut ve İşyerleri Geliştirme 01 Öngörülmeyen Giderler Ödeneği 1,718.14 144,782.88 +143,064.74 +8327 02 İadeler 27,950.03 40,080.06 +12,130.03 +43 BORÇLARI KARŞILAMA ÖDENEĞİ 9,793.23 1,375.00 -8,418.23 -86 İlame Bağlı Borçları - - - - İlame Bağlı Borçları - - - - Geçen Yıllar Borçları 9,793.23 1,375.00 -8,418.23 -86 Geçen Yıllar Borçları 9,793.23 1,375.00 -8,418.23 -86 7 1 01 2 01 Not: 2010 yılında toplam tutarı sıfır olan kalemler için yüzdelik olarak değişimler anlamsız olduğundan, hesaplanmamıştır. 150 2011 ve 2012 Yıllarının Gerçekleşen Bütçe Kalemlerinin Değerlendirilmesi Bu bölümde, öncelikle 2012 yılındaki gelir ve gider kalemlerinin gerçekleşen tutarları 2011 yılındaki gelir ve gider kalemlerinin gerçekleşen tutarları ile karşılaştırılmış ve 2012 yılında 2011 yılına kıyasla her bir kalemdeki artış veya azalışlar hem mutlak rakam farkı hem de yüzdesel fark olarak ortaya konmaya çalışılmıştır (yüzdesel olarak ortaya konan sonuçlar yaklaşık/yuvarlanmış rakamları ifade etmektedir). Daha sonra, dikey yüzde analizi yapılmış ve 2011 ve 2012 yıllarında her bir gelir ve gider kaleminin toplam içindeki paylarının ne olduğu tespit edilmiştir (yüzdesel olarak ortaya konan sonuçlar yaklaşık/yuvarlanmış rakamları ifade etmektedir). 2011 ve 2012 Yılları Bütçe kalemlerinin Karşılaştırmalı Analizi Tablo 5’de, 2011 ve 2012 yıllarının gelir ve gider kalemlerinin gerçekleşen tutarları kıyaslamalı olarak gösterilmektedir. Bu tabloda, her bir gelir ve gider kalemi için 2012 yılındaki gerçekleşen rakamlar, 2011 yılındaki gerçekleşen rakamlarla kıyaslanmış ve farklar hem rakamsal hem de yüzdesel değişimler olarak ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu tablonun incelenmesi sonucunda elde edilen sonuçlar aşağıda maddeler halinde sıralanmıştır: 1. Tablo 5’de, 2012 yılında gerçekleşen gelirlerin toplam tutarı 17,101,818.49 TL, gerçekleşen giderlerin toplam tutarı ise 15,346,304.49 TL olarak görülmektedir. Bunun sonucu olarak da, 2012 yılında toplam gelirler toplam giderlerden fazla olmuştur. 2. Ancak, 2012 yılında gerçekleşen gelirlerin toplam tutarında 2011 yılına göre 794,935.83 TL azalış meydana gelmiştir. Yüzdelik olarak ise, 2012 yılında toplam gelirler 2011 yılına kıyasla %4 azalmıştır. Toplam gelirlerdeki azalışın tam tersi olarak da, toplam giderlerde 2012 yılında 2011 yılına kıyasla artış olmuştur. Giderlerin toplam tutarı 2011 yılındaki 12,032,266.67 TL seviyesinden, 2012 yılında 15,346,304.49 TL seviyesine yükselmiştir. Başka bir anlatımla, 2012 yılındaki toplam giderler, 2011 yılına göre %28’lik bir artış sergilemiştir. Gelirler azalırken giderlerin artması olumsuz bir durumdur ve likiditenin olumsuz yönde etkilendiği anlamına gelmektedir. Bu olumsuz gelişmeye rağmen, 2012 yılında toplam gelirler toplam giderlerden fazla olduğu için yine nakit fazlası olması gerekmektedir. 151 3. Önceki yıllarda olduğu gibi, 2012 yılında da 2011 yılına göre bazı gelir kalemlerde artış, bazılarında ise azalışlar meydana gelmiştir. Örneğin, 2012 yılında 2011 yılına göre gözle görülür artış gösteren gelir kalemlerinden bir tanesi, 1,145,897.27 TL ve %9 civarında bir artış gösteren ve “vergi dışı gelirler” kapsamında yer alan “diğer mülkiyet gelirleri” kalemidir. “Diğer mülkiyet gelirleri” kalemindeki artışa katkı koyan en önemli gelir unsurları “gayrımenkül kiraları” ve “KCK emlak gelirleri” kalemleridir. Bazı gelir kalemlerinde artış olmasına karşın, bazılarında önemli düşüşler yaşanmıştır. Bu bağlamda, “vergi dışı gelirler” kapsamında bulunan “diğer çeşitli vergi dışı gelirler” 2012 yılında 2011 yılına kıyasla 1,613,011.80 TL ve %76 azalış sergilemiştir. 3.Tablo 5’de “giderler” kısmına bakıldğı zaman, bazı gider kalemlerinde önemli artışların olduğu gözlemlenmektedir. Örneğin, “mal ve hizmet alım giderleri” kaleminde 373,038.99 TL ve %30’luk bir artış meydana gelmiştir. Bu kapsamda en önemli artış, “diğer hizmet alımları” altındaki “mahkeme, avukat ve tapu masrafları” kaleminde olmuştur (304,610.82 TL ve %277 artış sözkonusudur). Önemli tutarda artış gösteren gider kalemleri arasında “cari transferler (1,940,468.22 TL ve %48 artış sözkonusudur)” ve “sermaye giderleri (1,015,565.54 TL ve %35.4 artış olmuştur)” yer almaktadır. “Sermaye giderleri” kaleminde meydana gelen artıştaki en önemli pay, 1,342,135.26 TL ve %67 artış sergileyen “gayrımenkül sermaye üretim giderleri” kalemine aittir. 2011 ve 2012 Yıllarında Gelir ve Gider Kalemlerinin Dikey Yüzde Analizi 1. Tablo 2’deki dikey yüzdelere bakıldığı zaman, hem 2011 hem de 2012 yılında toplam gelirlerin oldukça önemli bir kısmını “vergi dışı gelirler” kaleminin oluşturduğu görülebilmektedir (bu gider kalemi 2011 yılında toplam giderlerin %84.4’ünü, 2012 ise toplam giderlerin %85.59’unu teşkil etmektedir). 2. “Vergi dışı gelirler” kapsamındaki en önemli gelir kalemi olarak da “diğer mülkiyet gelirleri” dikkat çekmektedir (bu gider kalemi 2011 yılında toplam giderlerin %72.55’ini, 2012 ise toplam 152 giderlerin %82.62’sini teşkil etmektedir). Tablo 2’de diğer gelir kalemlerinin de 2011 ve 2012 yıllarındaki dikey yüzdeleri de takip edilebilmektedir. Örneğin, “vergi dışı gelirler” kapsamındaki “çeşitli vergi dışı gelirler” kalemi 2011 yılında toplam gelirlerin %11.85’ini oluştururken, 2012 yılında bu gelir kaleminin toplam gelirler içindeki payı %2.97’ye düşmüştür. 3. Tablo 3’deki dikey yüzdelere bakıldığı zaman, 2011 ve 2012 yıllarında “cari transferler”, “sermaye giderleri, ve “personel giderleri” kalemlerinin, diğer kalemlere nazaran, toplam giderlerin önemli bir kısmını oluşturduğu anlaşılabilmektedir. 153 Tablo 5. Gelir ve gider kalemlerinin gerçekleşen tutarlarının 2011 ve 2012 yılları itibarı ile kıyaslanması Kur Fonksiyonel I II 30 00 I Fin II DEĞİŞİM III GELİRLER 2011 Yılı Gerçekleşen Bütçe Kalemleri 2012 Yılı Gerçekleşen Bütçe Kalemleri Tutar % VAKIFLAR İDARESİ 17,896,754.32 17,101,818.49 -794,935.83 -4 GENEL KAMU HİZMETLERİ 17,896,754.32 17,101,818.49 -794,935.83 -4 Kamu 17,896,754.32 17,101,818.49 -794,935.83 -4 Kamu 17,896,754.32 17,101,818.49 -794,935.83 -4 17,896,754.32 17,101,818.49 -794,935.83 -4 VERGİ GELİRLERİ 378,546.50 419,117.50 +40,571.00 +11 Sosyal Güvenlik Katkı Payı 150,654.77 153,935.96 +3,281.19 +2 Çalışanlardan 150,654.77 153,935.96 +3,281.19 +2 Emeklilik Yasası Gereğince Pesonel Katkısı 150,654.77 153,935.96 +3,281.19 +2 İDARİ HARÇLAR VE ÜCRTLER, SANAYİ DIŞI VE ARAZİ SATIŞLARI 227,891.73 265,181.54 +37,289.81 +16 Harçlar 227,891.73 265,181.54 +37,289.81 +16 Nezaret Muhasebe ve İdare Harçları 227,891.73 265,181.54 +37,289.81 +16 15,104,595.92 14,637,731.39 -466,864.53 -3 MALİ OLMAYAN TEŞEKKÜL VE KAMU MALİ KURULUŞLARINDAN GELİRLER - 250.00 +250.00 - Katma Bütçeli İdareler İştirak Gelirleri - 250.00 +250.00 - 01 İştirak Gelirleri - 250.00 +250.00 - 02 Dome Otel Kar Payı - - - - 01 9 00 6 Sınıflandırmaya Girmeyen Genel Hizmetleri Sınıflandırmaya Girmeyen Genel Hizmetleri ÖZEL BÜTÇELİ KURULUŞLAR Ekonomik I II III IV 01 2 6 01 8 1 01 02 VERGİ DIŞI GELİRLER 2 6 154 DİĞER MÜLKİYET GELİRLERİ 3 +9 12,356,210.16 13,206,697.64 +850,487.48 +7 6,825,361.89 6,955,784.88 +130,422.99 +2 02 Arsa Kiraları 636,159.44 903,343.06 +267,183.62 +42 03 Arazi Kiraları 193,329.76 638,204.38 +444,874.62 +230 04 Ağaç ve Sair Emlâk Geliri 18,280.52 4,352.19 -13,928.33 -76 05 Kiracı Müşterek Gider Katkısı 316,977.00 366,660.00 +49,683.00 +16 06 Eski Yıl Alacakları 2,204,060.29 2,444,645.63 +240,585.34 +11 07 Gecikme Zammı 601,737.49 568,859.58 -32,877.91 -5 08 Mazbutaya Dönüşen Mülhak Vakıflar 33,800.00 40,600.00 +6,800.00 +20 09 Kira Mukavele Gelirleri 175,489.00 184,150.36 +8,661.36 +5 10 Tarımsal İşletmeler Kira Gelirleri 492,387.52 238,804.31 -253,583.21 -52 11 Peşin Kira Tahsilatı - - - - 12 Saray Gazino Kirası 373,259.25 395,633.25 +22,374.00 +6 13 Dome Gazino Kirası 485,368.00 465,660.00 -19,708.00 -4 14 Dome Otel Kirası - - - - KCK EMLAK GELİRLERİ 627,101.28 922,511.07 +295,409.79 +47 1 KCK Bina Kiraları 224,100.10 262,324.10 +38,224.00 +17 2 KCK Arsa/Arazi Kiraları ve Sair Emlâk 176,985.42 300,282.91 +123,297.49 +70 3 KCK Eski Yıl Alacakları 120,887.17 225,462.21 +104,575.04 +87 4 KCK Muhtelif 87,600.00 85,620.00 -1,980.00 -2 5 KCK Gecikme Zammı 17,528.59 48,821.85 +31,293.26 +179 ÇEŞİTLİ VERGİ DIŞI GELİRLER 2,121,284.48 508,272.68 -1,613,011.80 -76 Faizler 2,121,284.48 508,272.68 -1,613,011.80 -76 561,433.19 443,601.88 -117,831.31 -21 1,421,630.34 - -1,421,630.34 -100 101,620.95 28,470.80 -73,150.15 -72 6 1 01 Banka Mevduat Faizleri 02 Kur Farkı Geliri 03 Diğer Gelirler Emlâk +1,145,897.27 01 2 (Mazbut 14,129,208.71 Gayrımenkul Gelirleri) Bina Kiraları 1 Kiraları 12,983,311.44 155 04 03 1 1 01 04 2 02 2 2 01 05 1 1 01 Fonksiyonel I II 30 00 I 36,600.00 36,200.00 -400.00 -1 SERMAYE GELİRLERİ 2,413,611.90 2,044,969.60 -368,642.30 -15 Peşin Kira Tahsilatı 2,413,611.90 2,044,969.60 -368,642.30 -15 Peşin Kira Tahsilatı 2,413,611.90 2,044,969.60 -368,642.30 -15 Peşin Kira Tahsilat 2,413,611.90 2,044,969.60 -368,642.30 -15 - - - - - - - - Sermaye - - - - UNDP/ACT Yardımları Büyük Hamam – Ay Marina Kilisesi Restorasyonu Yurt icinden - - - - - - - - Sahislardan Alinan yardim - - - - Sahislardan Alinan yardim - - - - İÇ KAYNAK KULLANIMI - - - - İç Kaynak Kullanımı - - - - İç Kaynak Kullanımı - - - - İç Kaynak Kullanımı - - - - ALINAN BAĞIŞ KREDİLER YURT DIŞINDAN 1 Kur Şartname Satışları II YARDIMLAR VE Fin DEĞİŞİM III GİDERLER 01 9 00 6 2011 Yılı Gerçekleşen Bütçe Kalemleri 2012 Yılı Gerçekleşen Bütçe Kalemleri Tutar % TL TL VAKIFLAR İDARESİ 12,032,266.67 15,346,304.49 +3,314,037.82 +28 GENEL KAMU HİZMETLERİ 12,032,266.67 15,346,304.49 +3,314,037.82 +28 Kamu 12,032,266.67 15,346,304.49 +3,314,037.82 +28 Kamu 12,032,266.67 15,346,304.49 +3,314,037.82 +28 12,032,266.67 15,346,304.49 +3,314,037.82 +28 PERSONEL GİDERLERİ 3,532,353.00 3,585,789.64 +53,436.64 +2 MEMURLAR 2,971,312.70 3,075,249.08 +103,936.38 +3 Sınıflandırmaya Girmeyen Genel Hizmetleri Sınıflandırmaya Girmeyen Genel Hizmetleri ÖZEL BÜTÇELİ KURULUŞLAR Ekonomik 01 1 156 1 01 2 01 Temel Maaşlar 2,926,458.78 3,008,815.78 +82,357.00 Memur Maaşları 2,926,458.78 3,008,815.78 +82,357.00 +3 Tahsisatlar 8,805.60 10,573.74 +1,768.14 +20 Tahsisatlar 8,805.60 10,573.74 +1,768.14 +20 - - - - Sosyal Haklar 4 01 Sosyal Haklar Ek Çalışma Karşılıkları 05 +3 - - - - 36,048.32 55,859.56 +19,811.24 +55 Ek Çalışma Karşılıkları 36,048.32 55,859.56 +19,811.24 +55 İŞÇİLER 561,040.30 510,540.56 -50,499.74 -9 İşçilerin Ücretleri 466,145.28 430,090.48 -36,054.80 -8 01 Sürekli İşçilerin Ücretleri 144,130.34 148,314.03 +4,183.69 +3 12 Geçici İşçilerin Ücretleri 322,014.94 281,776.45 -40,238.49 -12 İşçilerin İhbar ve Kıdem Tazminatları 11,000.00 29,787.21 +18,787.21 +171 İşçilerin İhbar ve Kıdem Tazminatları 11,000.00 29,787.21 +18,787.21 +171 İşçilerin Ek Mesaileri 16,234.62 17,557.11 +1,322.49 +8 İşçilerin Ek Mesaileri 16,234.62 17,557.11 +1,322.49 +8 İşçilerin Tahsisatları 67,660.40 33,105.76 -34,554.64 -51 İşçilerin Tahsisatları 67,660.40 -34,554.64 -51 SOSYAL GÜVENLİK KURUMUNA DEVLET PRİMİ GİDERLERİ MEMURLAR 119,363.11 +9,090.74 +8 +17,141.88 +32 Sosyal Sigortalar Kurumuna 35,606.88 +12,794.69 +36 Sosyal Sigortalar Kurumuna 35,606.88 +12,794.69 +36 İhtiyat Sandığına 17,803.46 +4,347.19 +24 İhtiyat Sandığına 17,803.46 +4,347.19 +24 İŞÇİLER 65,952.77 -8,051.14 -12 Sosyal Sigortalar Kurumuna 44,442.15 -4,296.19 -10 Sosyal Sigortalar Kurumuna 44,442.15 -4,296.19 -10 İhtiyat Sandığına 21,510.62 -3,754.95 -17 İhtiyat Sandığına 21,510.62 -3,754.95 -17 +373,038.99 +30 +31,552.01 +24 +1,864.71 +4 -5,335.23 -20 +1,181.75 +11 1 3 1 2 01 5 01 6 01 02 1 1 01 2 01 3 1 01 2 01 03 TÜKETİME YÖNELİK MAL MALZEME ALIMLARI Kırtasiye ve Büro Malzemesi Alımları 2 1 128,453.85 53,410.34 1,250,643.27 MAL VE HİZMET ALIM GİDERLERİ VE 33,105.76 70,552.22 48,401.57 48,401.57 22,150.65 22,150.65 57,901.63 40,145.96 40,145.96 17,755.67 17,755.67 1,623,682.26 132,268.27 163,820.28 52,619.07 01 Kırtasiye Alımları 27,069.36 02 Periyodik Yayın Alımları 10,328.75 157 54,483.78 21,734.13 11,510.50 03 Diğer Yayın Alımları 1,698.00 04 Baskı ve Cilt Giderleri 13,522.96 Su ve temizlik Malzemesi Alımları 12,734.82 01 Su Alımları 4,539.56 02 Temizlik Malzemesi Alımları 8,195.26 Enerji Alımları 59,472.69 02 Akaryakıt ve Yağ Alımları 14,587.82 03 Elektrik Alımları 44,884.87 Giyim ve Kuşam Alımları 2,085.20 Giyecek Alımları (Kişisel kuşam ve donanım dahil) Diğer Tüketim Mal ve Malzemesi Alımları 2,085.20 Bahçe Malzemesi Alımları ile Yapım ve Bakım Giderleri Diğer Tüketim Mal ve Malzemesi Alımları 116.75 5,239.74 YOLLUKLAR 56,587.91 Yurtiçi Geçici Görev Yollukları 18,345.90 Yurtiçi Geçici Görev Yollukları 18,345.90 Yurtdışı Geçici Görev Yollukları 38,242.01 Yurtdışı Geçici Görev Yollukları 38,242.01 GÖREV GİDERLERİ 5,547.79 Ödenecek Vergi, Resim, Harçlar ve Benzeri Giderler İşletme Ruhsatı Ödemeleri ve Benzeri Giderler HİZMET ALIMLARI 5,547.79 2 3 5 01 9 01 90 3 1 01 3 01 4 3 02 5 5,356.49 86,056.16 15,704.10 70,352.06 3,172.00 +53 +1,447.49 +11 +437.48 +10 +1,010.01 +12 +26,583.47 +45 +1,116.28 +8 +25,467.19 +57 +1,086.80 +52 +1,086.80 +52 5,926.03 +569.54 +11 +1,799.25 +1541 4,010.03 -1,229.71 -23 83,998.20 +27,410.29 +48 24,381.88 +6,035.98 +33 24,381.88 +6,035.98 +33 59,616.32 +21,374.31 +56 59,616.32 +21,374.31 +56 9,127.68 +3,579.89 +65 +3,579.89 +65 +3,579.89 +65 +296,600.99 +82 +29,985.20 - +12,040.00 - 9,127.68 363,438.58 - 02 Bilgisayar Hizmet Alımları - Haberleşme Giderleri 51,595.93 01 Posta ve Telgraf Giderleri 3,518.03 02 Telefon Abonelik ve Kullanım Ücretleri 39,783.81 03 Bilgiye Abonelik Giderleri (İnternet abonelik Ücretleri Dahil) Mobil Telefon Giderleri 3,998.25 660,039.57 29,985.20 12,040.00 17,945.20 57,118.84 3,455.43 45,487.24 +17,945.20 - +5,522.91 +11 -62.60 -2 +5,703.43 +14 -2,533.94 -63 +2,416.02 +56 -18,136.32 -17 -6,689.84 -14 -11,446.48 -20 1,464.31 4,295.84 Tarifeye Bağlı Ödemeler 107,036.75 01 İlan Giderleri 49,050.84 02 Sigorta Giderleri 57,985.91 158 9,205.27 5,547.79 Etüt Proje Bilirkişi Ekspertiz Giderleri 4 4,977.04 +7,216.19 9,127.68 01 07 14,182.31 -71 1,916.00 - 2 20,739.15 -1,198.00 3,172.00 Müşavir Firma ve Kişilere Ödemeler 1 500.00 6,711.86 88,900.43 42,361.00 46,539.43 Diğer Hizmet Alımları 9 204,805.90 01 Yurtiçi Staj ve Öğrenim Giderleri 05 Mahkeme, Avukat ve Tapu Masrafları 134,367.23 90 Diğer Hizmet Alımları 64,804.67 TEMSİL VE TANITMA GİDERLERİ 89,574.09 Temsil Giderleri 89,574.09 03 Yönetim Kurulu 8,911.03 04 Genel Müdür 9,916.42 05 Genel Müdür Yardımcıları 11,729.74 06 Şube Müdürleri ve Kaza Sorumluları 25,918.30 07 Ağırlama, Tören, Fuar, Organizasyon 33,098.60 MENKUL MAL, GAYRİMADDİ HAK ALIM, BAKIM ONARIM GİDERLERİ Menkul Mal Alım Giderleri 52,674.36 01 Büro ve İşyeri Mal ve Malzeme Alımları 2,840.00 02 Büro ve İşyeri Makine ve Techizat Alımları 5,539.63 04 Yangından Korunma Malzemeleri Alımları 0.00 6 1 7 1 5,634.00 8,379.63 18,285.13 Bilgisayar Yazılım Alımları ve Yapımları 18,285.13 Bakım ve Onarım Giderleri 26,009.60 01 Tefrişat Bakım ve Onarım Giderleri 1,217.00 02 Makine Techizat Bakım ve Onarım Giderleri 15,096.90 03 Taşıt Bakım ve Onarım Giderleri 9,695.70 01 3 GAYRIMENKUL MAL BAKIM VE ONARIM GİDERLERİ Hizmet Binası Bakım ve Onarımı Giderleri 8 1 550,552.27 05 Mazbut Emlâkin Bakım ve İdamesi 380,199.55 06 Toplu Konut ve İşyerleri Hizmet Giderleri 154,882.78 07 Selimiye Cami Restorasyonu 08 Cami Emlaki Bakımı 6,032.00 FAİZ GİDERLERİ 130.38 Kısa Vadeli Nakit İşlemlere Ait Faiz 130.38 Kısa Vadeli Nakit İşlemlere Ait Faiz 130.38 YTL Girişinden Kısa Vadeli Nakit İşlemlere Ait Faiz 130.38 1 01 9,437.94 0.00 159 45,057.05 96,012.19 96,012.19 16,383.95 14,008.58 14,899.25 34,444.81 16,275.60 +136 -5,634.00 -100 +304,610.82 +227 -19,747.62 -30 +6,438.10 +7 +6,438.10 +7 +7,472.92 +84 +4,092.16 +41 +3,169.51 +27 +8,526.51 +33 -16,823.00 -51 -4,985.00 -9 24,114.41 +15,734.78 +188 2,662.24 -177.76 -6 20,244.86 +14,705.23 +265 1,207.31 +1,207.31 - 99.67 -18,185.46 -99 99.67 -18,185.46 -99 23,475.28 -2,534.32 -10 146.00 16,974.28 6,355.00 -1,071.00 -88 +1,877.38 +12 -3,340.70 -34 +12,442.71 +2 +12,442.71 +2 +5,488.08 +58 -84,245.24 -22 +49,780.69 +32 0.00 - +41,419.18 +687 +22.39 +17 +22.39 +17 +22.39 +17 +22.39 +17 562,994.98 Büro Bakım ve Onarım Giderleri 5 438,978.05 550,552.27 01 04 0.00 +279,229.20 47,689.36 Gayri Maddi Hak Alımları 2 484,035.10 562,994.98 14,926.02 295,954.31 204,663.47 0.00 47,451.18 152.77 152.77 152.77 152.77 05 4,064,524.24 CARİ TRANSFERLER GÖREV ZARARLARI - Kamu Teşebbüslerine - 05 Dome Otel kıdem tazminatları - 06 Saray Otel zararlarının karşılanması - HAZİNE YARDIMLARI - 1 1 2 2 03 Özerk Kurumlara Kurumlarına Din İşleri Dairesine ve Sosyal Güvenlik 7 800,000.00 YAPILAN 3,252,482.70 Emekli İkramiyeleri 255,404.20 18 Hayır ve Sosyal İşler Fonuna Katkı 80,000.00 19 Mülhak Vakıf Galleharlarına Vakfedenlere Yardım. Vakıflar Spor Kulübüne Katkı 6,942.39 01 06 1 2 +48 +2,041,748.78 - +2,041,748.78 - +2,041,748.78 - 850,000.00 - - - - 850,000.00 +50,000.00 +6 -155,997.65 -4.7 -155,997.65 -11 3,096,485.05 13 2 2,041,748.78 3,252,482.70 12 6 2,041,748.78 - Emekli Maaşları 20 2,041,748.78 +1,940,468.22 850,000.00 HANE HALKINA TRANSFERLER Sosyal Amaçlı Transferler 4 6,004,992.46 2,870,136.11 ve Malını 3,096,485.05 2,890,775.62 0 155,000.00 +20,639.51 +0.7 +255,404.20 -100 +75,000.00 +94 +1,232.96 +17.7 +5,000.00 +12.5 +4,717.09 +39 +4,717.09 +39 +4,717.09 +39 +1,015,565.54 +35.4 +229,081.41 +1095 +232,581.41 +1335 +232,581.41 +1335 -3,500.00 -100 -3,500.00 -100 - - - - - - +1,342,135.26 +67 +1,342,135.26 +67 +2,800.00 - +1,339,335.26 +67 - - 5,709.43 40,000.00 YURTDIŞINA YAPILAN TRANSFERLER 12,041.54 Uluslararası Kuruluşlara Yapılan Ödemeler 12,041.54 Uluslararası Kuruluşlara Üyelik Aidatı 12,041.54 SERMAYE GİDERLERİ 2,865,667.73 MAMUL MAL ALIMLARI 20,918.59 Büro ve İşyeri Makine Teçhizat Alımları 17,418.59 45,000.00 16,758.63 16,758.63 16,758.63 3,881,233.27 250,000.00 250,000.00 02 17,418.59 Bilgisayar Alımları 250,000.00 3,500.00 Taşıt Alımları 4 01 Kara Taşıt Alımları 3,500.00 GAYRIMENKUL ALIMLARI KAMULAŞTIRMA Bina Alım ve Kamulaştırma Giderleri 4 3 05 7 - Bina Alımı GAYRIMENKUL SERMAYE GİDERLERİ Müteahhitlik Giderleri 5 VE ÜRETİM 01 Gazi Mağusa Kutup Osman Çarşı Projesi 02 Lefkoşa Kaymaklı İş Merkezi Projesi 03 Genel Müdürlük Binası - - 2,000,000.00 3,342,135.26 2,000,000.00 2,000,000.00 - 160 3,342,135.26 2,800.00 3,339,335.26 - GAYRIMENKUL BÜYÜK GİDERLERİ Müteahhitlik Giderleri 7 7 04 ONARIM 844,749.14 844,749.14 Toplu Konut ve İşyerleri Geliştirme 844,749.14 Gazi Magusa Osman Fazli Polat Pasa Cami - 05 Ay Marina Restorasyon Projesi - 06 Büyük Hamam Restorasyon Projesi - SERMAYE TRANSFERLERİ 13,347.00 YURTİÇİ SERMAYE TRANSFERLERİ 13,347.00 Diğer Sermaye Transferleri 13,347.00 02 Kıbrıs Vakıflar Bankasına ve Diğer İştiraklere 13,347.00 04 Saray Otele 07 1 5 - YEDEK ÖDENEKLER 186,237.94 Öngörülmeyen Giderler Ödeneği 184,862.94 Öngörülmeyen Giderler Ödeneği 184,862.94 01 Öngörülmeyen Giderler Ödeneği 144,782.88 02 İadeler 40,080.06 BORÇLARI KARŞILAMA ÖDENEĞİ 1,375.00 09 4 1 7 İlame Bağlı Borçları 1 01 2 01 -555,651.13 -66 -555,651.13 -66 -555,651.13 -66 0.00 - 0.00 - 0.00 - -13,347.00 -100 -13,347.00 -100 -13,347.00 -100 -13,347.00 -100 - - -64,237.70 -34 -64,507.84 -35 -64,507.84 -35 -60,607.38 -42 -3,900.46 -10 +270.14 +20 - - - - +270.14 +20 +270.14 +20 289,098.01 - İlame Bağlı Borçları - Geçen Yıllar Borçları 1,375.00 Geçen Yıllar Borçları 1,375.00 289,098.01 289,098.01 122,000.24 120,355.10 120,355.10 84,175.50 36,179.60 1,645.14 1,645.14 1,645.14 Not: 2011 yılında toplam tutarı sıfır olan kalemler için yüzdelik değişimler rakamsal olarak anlamsız olduğundan, bu kalemler için yüzdesel değişimler hesaplanmamıştır 161 Gelir ve Gider Kalemlerinin Eğilim Yüzdeleri Önceki bölümlerde, her bir yılın gelir ve gider kalemlerinin gerçekleşen tutarları bir önceki yılın tutarları ile kıyaslanmış ve bu bağlamda bir önceki yıla kıyasla önemli artış ve azalış sergileyen kalemler ortaya konmuştur. Gelir ve gider kalemlerinin gerçekleşen tutarlarının yıllar itibarı ile nasıl bir seyir izlediği ise eğilim yüzdeleri vasıtası ile aşağıda ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda, 2009 yılı baz yıl olarak alınmış ve diğer yılların gelir ve gider kalemlerinin baz yıla göre nasıl bir değişim seyri izlediği belirlenmeye çalışılmıştır (hesaplanan eğilim yüzdeleri yaklaşık rakamları ifade etmektedir). 2010, 2011 ve 2012 yıllarındaki gelir ve gider kalemlerinin gerçekleşen tutarlarının, 2009 yılı verilerine göre nasıl bir değişim gösterdiği Tablo 6 ve Tablo 7’de ortaya konmaya çalışılmıştır. Tablo 6; 2010, 2011 ve 2012 yıllarında gelirlerin toplam gerçekleşen tutarlarının, 2009 yılındaki toplam tutarlara göre ne yönde değişim sergilediğini, trend (eğilim) yüzdeleri yardımı ile göstermektedir. Tablo 7 ise; 2010, 2011 ve 2012 yıllarında giderlerin toplam gerçekleşen tutarlarının, 2009 yılındaki toplam tutarlara göre ne yönde değişim sergilediğini, trend (eğilim) yüzdeleri yardımı ile ortaya koymaktadır. Baz yıl ve diğer yıllarda rakamsal değeri sıfır olan kalemler için eğilim yüzdelerinin hesaplanması mümkün olmadığından, bu kalemler ile ilgili yerler Tablo 6 ve Tablo 7 de boş bırakılmıştır. Bu kapsamda; 2010, 2011 ve 2012 yıllarının eğilim yüzdeleri baz yıl endeksi olan 100 rakamının üzerinde olursa, bu yıllarda baz yıla göre artış olduğu sonucu ortaya çıkmaktadır. Diğer taraftan; 2010, 2011 ve 2012 yıllarının eğilim yüzdeleri baz yıl endeksi olan 100 rakamının altında olursa, bu yıllarda baz yıla göre azalış olduğu sonucuna ulaşılmaktadır. Örneğin, herhangi bir kalem için 2012 yılının eğilim yüzdesi 300 ise, bu kalemin 2012 yılındaki parasal tutarının 2009 yılındaki 162 parasal tutarından 3 kat (300/100) daha fazla olduğunu; ya da %200 (300-100) artış gösterdiğini gösterir. Bu çerçevede, elde edilen edilen sonuçlar aşağıda maddeler halinde ortaya konmaya çalışılmıştır: 1. Tablo 6’da görüleceği üzere, 2010 yılındaki toplam gelirlerle ilgili eğilim yüzdesi 92.30 civarındadır. Başka bir anlatımla, 2010 yılındaki eğilim yüzdesi, baz yıl (2009) endeksi olan 100 rakamının altına düşmüştür. Bu durum, 2010 yılındaki toplam gelir tutarıın, 2009 yılı toplam gelir tutarına kıyasla %7.70 (92.30-100) civarında gerilediği anlamına gelmektedir. Diğer taraftan, 2011 yılının gelirleri ile ilgili eğilim yüzdesi ise 112.97 olmuş ve baz yıl endeksi olan 100 rakamının üzerine çıkmıştır. Başka bir anlatımla, 2011 yılında toplam gelirler, 2009 yılına göre %12.97 (1.297 kat) civarında artış göstermiştir. 2012 yılında ise, toplam gelirler 2009 yılına kıyasla %7.95 (107.95-100) artmıştır. Sonuç olarak, toplam gelirler 2010 yılında 2009 yılına kıyasla azalmış, 2011 ve 2012 yıllarında ise artış eğilimi göstermiştir. Ancak, 2012 yılındaki artış 2011 yılındaki artışa kıyasla daha az olmuştur. 2. Tablo 6’dan da anlaşılacağı üzere, “vergi gelirleri” kapsamındaki “sosyal güvenlik katkı payı” 2010, 2011 ve 2012 yıllarında 2009 yılına göre azalan bir seyir izlemesine ragmen, “idari harçlar ve ücretler, sanayi dışı ve arazi satışları” kalemi artan bir seyir izlemiştir. Sonuç olarak, “vergi gelirleri” ana gelir kalemi yıllar itibarı ile artan bir seyir izlemiştir. Bu bağlamda, 2009 yılına kıyasla “vergi gelirleri”; 2010 yılında %9.45, 2011 yılında %11.8, 2012 yılında ise %23.79 artış göstermiştir. 3. Önceki bölümlerde belirtildiği gibi; 2009, 2010, 2011 ve 2012 yıllarında “vergi dışı gelirler”, toplam gelirler içinde en büyük paya sahip gelir kalemi olarak göze çarpmaktadır. “Vergi dışı gelirler” kaleminde 2009 yılına kıyasla 2010 yılında %5.12’lik bir azalış meydana gelmiştir. 2011 yılında ise, bu gelir kaleminde 2009 yılına göre %2.51’lik artış olmuş; 2012 yılında ise tekrar azalışa geçmiştir (%0.66 civarında bir azalış sözkonusudur). 163 4. “Vergi dışı gelirler” kapsamında önemli bir paya sahip olan “diğer mülkiyet gelirleri”, her üç yılda da 2009 yılına göre artış göstermiştir. Bu artış; 2010 yılında %20.27, 2011 yılında %16.19, 2012 yılında ise %26.45 civarında olmuştur. 5. “Diğer mülkiyet gelirleri” kapsamında bazı gelir kalemleri artış gösterirken, bazıları azalan bir seyir izlemiştir. Örneğin, “bina kiraları” ve “kira mukavele gelirleri” artan bir seyir izlemiştir. “Ağaç ve sair emlak geliri” ise yıllar itibarı ile azalmıştır. 6. “Diğer mülkiyet gelirleri” kapsamında bazı gelir kalemlerinde dalgalanmalar söz konusudur. Örneğin, “arazi kiraları” 2010 yılında 2009 yılına kıyasla %35.66 artış göstermiş, 2011 yılında ise 2009 yılına göre %6.3 azalmıştır. 2012 yılında ise, “arazi kiraları” tekrar yükselişe geçmiş ve 2009 yılına kıyasla %209.32 civarında artmıştır. 7. 2009 yılına kıyasla, önemli tutarda artış gösteren gelir kalemleri arasında “çeşitli vergi dışı gelirler” kapsamında bulunan “kur farkı gelirleri” yer almaktadır. Tablo 6’da görüleceği üzere, “kur farkı gelirleri” 2011 yılında 2009 yılına kıyasla yaklaşık olarak 14.71 kat artış göstermiştir. 2012 yılında ise, “kur farkı gelirleri” tamamen azalmıştır. 8. “Sermaye gelirleri” kaleminde, 2011 ve 2012 yıllarında 2009 yılına kıyasla önemli bir artış olduğu görülmektedir. Örneğin, 2009 yılına kıyasla 2011 yılında “sermaye gelirleri” kalemi 2,413,611.90 TL artış sergilemiştir. 9. Diğer gelir kalemleri ile ilgili eğilim yüzdeleri Tablo 6’dan takip edilebilmektedir. 10. Tablo 7’deki toplam giderlerle ilgili eğilim yüzdelerine bakıldığı zaman, eğilim yüzdesinin 2010 yılında 89.12, 2011 yılında 88.16, 2012 yılında ise 112.44 olduğu görülebilmektedir. Başka bir anlatımla, 2010 ve 2011 yıllarındaki eğilim yüzdelerinin her ikisi de baz yıl (2009) endeksinin altına bir seyir izlemiştir. Başka bir deyişle, 2009 yılına kıyasla, 2010 yılındaki toplam giderler yaklaşık olarak %11; 2011 yılındaki toplam giderler ise %12 civarında azalmıştır. 2010 ve 2011 yıllarındaki düşüşün aksine, 2012 yılındaki toplam giderler, 2009 yılına göre yaklaşık olarak %12.44 (1.124 kat) artmıştır. 164 Sonuç olarak, toplam gerçekleşen giderlerde 2010 yılında, 2009 yılına göre azalış meydana gelmiş ve bu azalış 2011 yılında da devam etmiştir. 2012 yılında ise toplam giderler artmıştır. 11. Genel olarak “personel giderleri” kalemi 2010, 2011 ve 2012 yıllarında 2009 yılına kıyasla azalış göstermiştir. 2009 yılına kıyasla, “personel giderleri” yaklaşık olarak 2010 yılında %3.3; 2011 yılında %6, 2012 yılında ise %4.7 civarında azalmıştır. “Personel giderleri” kaleminde genel olarak azalış olmasına karşın, bazı alt kalemlerde artış meydana gelmiştir. Örneğin, memurlarla ilgili “ek çalışma karşılıkları” ve işçilerin “ihbar ve kıdem tazminatları” kalemlerinde 2010, 2011 ve 2012 yıllarında 2009 yılına kıyasla artış meydana gelmiştir. Tablo 7’de görüleceği üzere, “işçilerin ihbar ve kıdem tazminatları” 2009 yılına kıyasla 2010 yılında 9.88 kat, 2012 yılında ise 3.19 kat artmıştır. 12. Toplam giderler içinde önemli bir paya sahip olan “cari transferler” gider kaleminde 2009 yılına kıyasla 2010 ve 2012 yıllarında artış, 2011 yılında ise azalış olmuştur. 2009 yılına kıyasla, “cari transferler” 2010 yılında yaklaşık olarak 1.5 kat, 2011 yılında ise 1.4 kat artmıştır. 13. “Cari transferler” gider kalemi kapsamında önemli bir paya sahip olan “görev zararları” kalemi 2009 yılına kıyasla 2010 yılında yaklaşık olarak 3.65 kat artmış, 2011 yılında tamamen azalmış, 2012 yılında ise 2.92 kat artış göstermiştir. 165 Tablo 6. Gelir kalemlerinin eğilim yüzdeleri Kur I Fonksiyonel II 30 I Fin II III GELİRLER 2009 Baz Yılı Endeksi 2010Yılı eğilim yüzdesi 2011 Yılı eğilim yüzdesi 2012 Yılı eğilim yüzdesi VAKIFLAR İDARESİ 100.00 92.30 112.97 107.95 GENEL KAMU HİZMETLERİ 100.00 92.30 112.97 107.95 Sınıflandırmaya Girmeyen Genel Kamu Hizmetleri Sınıflandırmaya Girmeyen Genel Kamu Hizmetleri ÖZEL BÜTÇELİ KURULUŞLAR 100.00 92.30 112.97 107.95 100.00 92.30 112.97 107.95 100.00 92.30 112.97 107.95 VERGİ GELİRLERİ 100.00 109.45 111.81 123.79 Sosyal Güvenlik Katkı Payı 100.00 93.65 91.95 93.96 Çalışanlardan 100.00 93.65 91.95 93.96 Emeklilik Yasası Gereğince Pesonel Katkısı İDARİ HARÇLAR VE ÜCRTLER, SANAYİ DIŞI VE ARAZİ SATIŞLARI 100.00 93.65 91.95 93.96 100.00 124.25 130.42 151.76 Harçlar 100.00 124.25 130.42 151.76 Nezaret Muhasebe ve İdare Harçları 100.00 124.25 130.42 151.76 VERGİ DIŞI GELİRLER MALİ OLMAYAN TEŞEKKÜL VE KAMU MALİ KURULUŞLARINDAN GELİRLER 100.00 100.00 94.82 - 102.51 - 99.34 0.01 Katma Bütçeli İdareler İştirak Gelirleri 100.00 - - 0.01 01 İştirak Gelirleri 100.00 - - 0.01 02 Dome Otel Kar Payı DİĞER MÜLKİYET GELİRLERİ Gayrımenkul Kiraları (Mazbut Gelirleri) 100.00 100.00 120.27 122.37 116.19 117.47 126.45 125.55 00 01 9 00 6 Ekonomik I 01 II III IV 2 6 01 8 1 01 02 2 6 3 1 Emlâk 166 Ekonomik 01 Bina Kiraları 100.00 105.74 111.82 113.96 02 Arsa Kiraları 100.00 96.05 83.14 118.06 03 Arazi Kiraları 100.00 135.66 93.70 309.32 04 Ağaç ve Sair Emlâk Geliri 100.00 12.58 12.64 3.01 05 Kiracı Müşterek Gider Katkısı 100.00 118.54 107.02 123.79 06 Eski Yıl Alacakları 100.00 135.83 134.28 148.94 07 Gecikme Zammı 100.00 91.02 118.18 111.72 08 Mazbutaya Dönüşen Mülhak Vakıflar 100.00 96.75 122.02 146.57 09 Kira Mukavele Gelirleri 100.00 158.34 173.08 181.62 10 Tarımsal İşletmeler Kira Gelirleri 100.00 111.64 129.40 62.76 11 Peşin Kira Tahsilatı 100.00 4,717.28 - - 12 Saray Gazino Kirası - - - - 13 Dome Gazino Kirası 100.00 124.19 154.03 125.56 14 Dome Otel Kirası - - - - KCK EMLAK GELİRLERİ 100.00 86.54 95.76 140.87 1 KCK Bina Kiraları 100.00 80.83 96.81 113.32 2 KCK Arsa/Arazi Kiraları ve Sair Emlâk 100.00 108.60 131.15 222.51 3 KCK Eski Yıl Alacakları 100.00 66.11 68.48 127.73 4 KCK Muhtelif 100.00 139.19 117.58 114.93 5 KCK Gecikme Zammı 100.00 33.89 46.84 130.47 ÇEŞİTLİ VERGİ DIŞI GELİRLER 100.00 106.29 422.91 101.33 422.91 101.33 2 6 1 03 Faizler 100.00 106.29 01 Banka Mevduat Faizleri 100.00 118.88 188.36 148.83 02 Kur Farkı Geliri 100.00 54.22 1,471.16 - 03 Diğer Gelirler 100.00 22.01 119.22 33.40 04 Şartname Satışları 100.00 497.23 169.05 167.21 - - - - SERMAYE GELİRLERİ 1 Peşin Kira Tahsilatı 167 1 01 04 1 2 02 2 2 01 5 1 1 01 Peşin Kira Tahsilatı - - - Peşin Kira Tahsilat - - - ALINAN BAĞIŞ YARDIMLAR VE KREDİLER 100.00 36.41 - - YURT DIŞINDAN 100.00 36.41 - - Sermaye 100.00 36.41 - - UNDP/ACT Yardımları Büyük Hamam – Ay Marina Kilisesi Restorasyonu Yurt icinden 100.00 36.41 - - - - - - Sahislardan Alinan yardim - - - - Sahislardan Alinan yardim - - - - İÇ KAYNAK KULLANIMI - - - - İç Kaynak Kullanımı - - - - İç Kaynak Kullanımı - - - - İç Kaynak Kullanımı - - - - 168 - 14. “Cari transferler” kapsamında diğer önemli bir kalem olan “görev zararları”, 2009 yılına kıyasla 2010 yılında yaklaşık olarak 1.14 (%14) kat artmıştır. 2011 yılında, bu artış %5.65 olmuştur. 2012 yılındaki artış ise, 2010 ve 2011 yıllarındaki artışa kıyasla daha da az olmuştur (2012 yılında 2009 yılına kıyasla %0.5 artış gözlemlenmektedir). 15. “Sermaye giderleri” kaleminde, 2010 yılında 2009 yılına kıyasla %50 civarında bir azalış olmuştur. 2011 ve 2012 yıllarında ise, 2009 yılına kısayla önemli artışlar olmuştur. “Sermaye giderleri” 2009 yılına kıyasla 2010 yılında yaklaşık olarak 2.51 kat, 2012 yılında ise 3.4 kat artmıştır. 16. “Sermaye transferleri” gider kaleminde 2010, 2011 ve 2012 yıllarında 2009 yılına kıyasla gözle görülür bir azalış sözkonusudur. “Sermaye transferleri” 2009 yılına kıyasla 2011 yılında %99.56 azalmıştır. 2010 ve 2012 yıllarında ise tamamen azalmıştır. Yukarıda, önemli görülen gelir ve gider kalemlerinin gerçekleşen tutarlarının 2010, 2011 ve 2012 yıllarında, 2009 yılına kıyasla ne yönde değişim gösterdiği ortaya konmaya çalışılmıştır. Bahsedilmeyen gelir ve gider kalemlerinin gerçekleşen tutarlarının 2009 yılına kıyasla 2010, 2011 ve 2012 yıllarında ne yönde değişim gösterdiği Tablo 6 ve Tablo 7’de görülebilmektedir. 169 Tablo 7. Gider kalemlerinin eğilim yüzdeleri Kur I Fonksiyonel II 30 I Fin II III GİDERLER 2009 Baz Yılı Endeksi 2010 Yılı egilim yuzdesi 2011 Yılı egilim yuzdesi 2012 Yılı egilim yuzdesi VAKIFLAR İDARESİ 100.00 89.12 88.16 112.44 GENEL KAMU HİZMETLERİ 100.00 89.12 88.16 112.44 Sınıflandırmaya Girmeyen Genel Kamu Hizmetleri Sınıflandırmaya Girmeyen Genel Kamu Hizmetleri ÖZEL BÜTÇELİ KURULUŞLAR 100.00 89.12 88.16 112.44 100.00 89.12 88.16 112.44 100.00 89.12 88.16 112.44 PERSONEL GİDERLERİ 100.00 96.69 93.94 95.37 MEMURLAR 100.00 94.04 94.21 97.51 Temel Maaşlar 100.00 96.45 97.70 100.45 Memur Maaşları 100.00 96.45 97.70 100.45 Tahsisatlar 100.00 87.31 92.14 110.65 Tahsisatlar 100.00 87.31 92.14 110.65 Sosyal Haklar 100.00 6.84 - - Sosyal Haklar 100.00 6.84 - - Ek Çalışma Karşılıkları 100.00 186.85 111.18 172.28 Ek Çalışma Karşılıkları 100.00 186.85 111.18 172.28 İŞÇİLER 100.00 110.48 92.55 84.22 İşçilerin Ücretleri 100.00 104.62 89.31 82.40 01 Sürekli İşçilerin Ücretleri 100.00 98.42 99.22 102.11 12 Geçici İşçilerin Ücretleri 100.00 107.01 85.49 74.81 İşçilerin İhbar ve Kıdem Tazminatları 100.00 988.52 117.88 319.21 İşçilerin İhbar ve Kıdem Tazminatları İşçilerin Ek Mesaileri İşçilerin Ek Mesaileri İşçilerin Tahsisatları İşçilerin Tahsisatları 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 988.52 74.88 74.88 0.66 0.66 117.88 38.92 38.92 203.56 203.56 319.21 42.09 42.09 99.60 99.60 00 01 9 00 6 Ekonomik 01 1 1 01 2 01 4 01 5 1 3 1 2 01 5 01 6 01 170 02 SOSYAL GÜVENLİK KURUMUNA DEVLET PRİMİ GİDERLERİ 100.00 110.10 121.67 130.94 MEMURLAR 100.00 126.38 214.87 283.84 Sosyal Sigortalar Kurumuna 100.00 126.38 214.87 292.09 Sosyal Sigortalar Kurumuna 100.00 126.38 214.87 292.09 İhtiyat Sandığına 100.00 126.38 214.87 267.34 İhtiyat Sandığına 100.00 126.38 214.87 267.34 İŞÇİLER 100.00 104.58 90.04 79.05 Sosyal Sigortalar Kurumuna 100.00 104.46 90.05 81.35 Sosyal Sigortalar Kurumuna 100.00 104.46 90.05 81.35 İhtiyat Sandığına 100.00 104.83 90.01 74.30 İhtiyat Sandığına 100.00 104.83 90.01 74.30 MAL VE HİZMET ALIM GİDERLERİ 100.00 95.27 127.88 166.03 TÜKETİME YÖNELİK MAL VE MALZEME ALIMLARI Kırtasiye ve Büro Malzemesi Alımları 100.00 103.15 103.60 128.31 100.00 119.97 113.41 117.43 01 Kırtasiye Alımları 100.00 113.90 118.63 95.25 02 Periyodik Yayın Alımları 100.00 109.55 125.16 139.48 03 Diğer Yayın Alımları 100.00 116.24 220.52 64.94 04 Baskı ve Cilt Giderleri 100.00 135.59 92.90 142.47 Su ve temizlik Malzemesi Alımları 100.00 64.09 85.22 94.90 01 Su Alımları 100.00 47.03 43.95 48.19 02 Temizlik Malzemesi Alımları 100.00 102.26 177.55 199.43 Enerji Alımları 100.00 110.70 114.88 166.23 02 Akaryakıt ve Yağ Alımları 100.00 161.66 241.88 260.38 03 Elektrik Alımları 100.00 103.98 98.14 153.82 Giyim ve Kuşam Alımları 100.00 37.31 29.86 45.42 Giyecek Alımları (Kişisel kuşam ve donanım dahil) Diğer Tüketim Mal ve Malzemesi Alımları 100.00 37.31 29.86 45.42 100.00 86.23 70.70 78.21 Bahçe Malzemesi Alımları ile Yapım ve Bakım 100.00 43.82 4.32 70.88 1 1 01 2 01 3 1 01 2 01 03 2 1 2 3 5 01 9 01 171 Giderleri Diğer Tüketim Mal ve Malzemesi Alımları 100.00 109.75 107.51 82.28 YOLLUKLAR 100.00 108.99 131.07 194.56 Yurtiçi Geçici Görev Yollukları 100.00 78.25 121.71 161.75 Yurtiçi Geçici Görev Yollukları 100.00 78.25 121.71 161.75 Yurtdışı Geçici Görev Yollukları 100.00 125.48 136.10 212.16 Yurtdışı Geçici Görev Yollukları 100.00 125.48 136.10 212.16 GÖREV GİDERLERİ 100.00 251.53 527.90 868.55 Ödenecek Vergi, Resim, Harçlar ve Benzeri Giderler İşletme Ruhsatı Ödemeleri ve Benzeri Giderler 100.00 251.53 527.90 868.55 100.00 251.53 527.90 868.55 HİZMET ALIMLARI 100.00 88.92 106.54 193.48 Müşavir Firma ve Kişilere Ödemeler 100.00 391.33 - 1,204.22 01 Etüt Proje Bilirkişi Ekspertiz Giderleri 100.00 391.33 - 483.53 02 Bilgisayar Hizmet Alımları - - - - Haberleşme Giderleri 100.00 112.42 143.19 158.52 01 Posta ve Telgraf Giderleri 100.00 109.37 101.19 99.39 02 Telefon Abonelik ve Kullanım Ücretleri 100.00 107.49 136.63 156.22 03 Bilgiye Abonelik Giderleri (İnternet abonelik Ücretleri Dahil) Mobil Telefon Giderleri 100.00 552.34 1,448.48 530.49 100.00 122.67 135.82 212.20 Tarifeye Bağlı Ödemeler 100.00 205.69 185.89 154.39 01 İlan Giderleri 100.00 402.27 372.16 321.40 02 Sigorta Giderleri 100.00 147.34 130.60 104.82 Diğer Hizmet Alımları 100.00 54.95 83.58 197.53 - - - - 100.00 46.20 83.52 272.87 90 3 1 01 3 01 4 3 02 5 1 2 07 4 9 01 Yurtiçi Staj ve Öğrenim Giderleri 05 Mahkeme, Avukat ve Tapu Masrafları 172 90 Diğer Hizmet Alımları 100.00 59.97 77.00 53.53 TEMSİL VE TANITMA GİDERLERİ 100.00 166.09 105.68 113.27 Temsil Giderleri 100.00 166.09 105.68 113.27 03 Yönetim Kurulu 100.00 77.21 89.82 165.14 04 Genel Müdür 100.00 154.42 93.11 131.54 05 Genel Müdür Yardımcıları 100.00 106.91 196.28 249.32 06 Şube Müdürleri ve Kaza Sorumluları 100.00 80.54 91.43 121.51 07 Ağırlama, Tören, Fuar, Organizasyon 100.00 292.81 110.81 54.49 100.00 74.21 85.36 77.28 100.00 37.95 26.50 76.25 6 1 7 MENKUL MAL, GAYRİMADDİ BAKIM ONARIM GİDERLERİ Menkul Mal Alım Giderleri 1 HAK ALIM, 01 Büro ve İşyeri Mal ve Malzeme Alımları 100.00 9.71 17.50 16.41 02 Büro ve İşyeri Makine ve Techizat Alımları 100.00 63.08 36.73 134.22 04 Yangından Korunma Malzemeleri Alımları 100.00 288.61 0.00 382.06 Gayri Maddi Hak Alımları 100.00 195.96 181.50 0.99 Bilgisayar Yazılım Alımları ve Yapımları 100.00 195.96 181.50 0.99 Bakım ve Onarım Giderleri 100.00 70.22 129.99 117.33 01 Tefrişat Bakım ve Onarım Giderleri 100.00 5.00 76.01 9.12 02 Makine Techizat Bakım ve Onarım Giderleri 100.00 73.01 101.86 114.53 03 Taşıt Bakım ve Onarım Giderleri 100.00 87.81 270.33 177.19 GAYRIMENKUL MAL BAKIM VE ONARIM GİDERLERİ Hizmet Binası Bakım ve Onarımı Giderleri 100.00 81.76 172.89 176.80 100.00 81.76 172.89 176.80 01 Büro Bakım ve Onarım Giderleri 100.00 169.04 114.35 180.84 05 Mazbut Emlâkin Bakım ve İdamesi 100.00 90.99 336.21 261.72 06 Toplu Konut ve İşyerleri Hizmet Giderleri 100.00 90.60 98.62 130.31 07 Selimiye Cami Restorasyonu - - - - 2 01 3 8 1 173 08 Cami Emlaki Bakımı 100.00 6.35 31.45 247.39 FAİZ GİDERLERİ 100.00 - 18.10 21.21 Kısa Vadeli Nakit İşlemlere Ait Faiz 100.00 - 18.10 21.21 Kısa Vadeli Nakit İşlemlere Ait Faiz 100.00 - 18.10 21.21 YTL Girişinden Kısa Vadeli Nakit İşlemlere Ait Faiz CARİ TRANSFERLER 100.00 - 18.10 21.21 100.00 150.07 88.63 130.94 GÖREV ZARARLARI 100.00 364.64 - 292.34 Kamu Teşebbüslerine 100.00 364.64 - 292.34 05 Dome Otel kıdem tazminatları 100.00 115.95 - 1,737.36 06 Saray Otel zararlarının karşılanması 100.00 414.95 - - HAZİNE YARDIMLARI 100.00 100.00 - 106.25 100.00 100.00 - 106.25 100.00 100.00 100.00 106.25 HANE HALKINA YAPILAN TRANSFERLER 100.00 114.52 105.65 100.58 Sosyal Amaçlı Transferler 100.00 114.52 105.65 100.58 12 Emekli Maaşları 100.00 107.33 116.05 - 13 Emekli İkramiyeleri 100.00 146.64 49.73 0.00 18 Hayır ve Sosyal İşler Fonuna Katkı 100.00 132.14 142.86 276.79 19 Mülhak Vakıf Galleharlarına Vakfedenlere Yardım. Vakıflar Spor Kulübüne Katkı 100.00 83.75 147.38 121.20 100.00 129.03 129.03 145.16 YURTDIŞINA YAPILAN TRANSFERLER 100.00 109.92 132.37 184.22 Uluslararası Kuruluşlara Yapılan Ödemeler 100.00 109.92 132.37 184.22 Uluslararası Kuruluşlara Üyelik Aidatı Ödemeleri 100.00 109.92 132.37 184.22 SERMAYE GİDERLERİ 100.00 49.65 251.18 340.20 MAMUL MAL ALIMLARI 100.00 680.44 188.39 2,251.42 04 5 1 01 05 1 1 2 2 03 4 7 20 6 2 01 06 1 Özerk Kurumlara Kurumlarına Din İşleri Dairesine ve Sosyal Güvenlik ve Malını 174 2 02 4 01 4 05 5 115.97 322.32 4,626.10 Bilgisayar Alımları 100.00 115.97 322.32 4,626.10 Taşıt Alımları 100.00 1,215.61 61.40 - Kara Taşıt Alımları 100.00 1,215.61 61.40 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - VE Bina Alımı GAYRIMENKUL SERMAYE GİDERLERİ Müteahhitlik Giderleri 7 ÜRETİM 01 Gazi Mağusa Kutup Osman Çarşı Projesi - - - - 02 Lefkoşa Kaymaklı İş Merkezi Projesi - - - - 03 Genel Müdürlük Binası - - - - GAYRIMENKUL BÜYÜK ONARIM GİDERLERİ 100.00 40.36 74.77 25.59 Müteahhitlik Giderleri 100.00 40.36 74.77 25.59 Toplu Konut ve İşyerleri Geliştirme 100.00 44.09 253.55 86.77 Gazi Magusa Osman Fazli Polat Pasa Cami - - - - 05 Ay Marina Restorasyon Projesi - - - - 06 Büyük Hamam Restorasyon Projesi 100.00 44.81 - - SERMAYE TRANSFERLERİ 100.00 - 0.44 - YURTİÇİ SERMAYE TRANSFERLERİ 100.00 - 0.44 - Diğer Sermaye Transferleri 100.00 - 0.44 - 02 Kıbrıs Vakıflar Bankasına ve Diğer İştiraklere 100.00 - 0.44 - 04 Saray Otele - - - - YEDEK ÖDENEKLER 100.00 159.34 751.99 492.61 Öngörülmeyen Giderler Ödeneği 100.00 138.83 865.04 563.18 7 7 04 07 1 5 4 100.00 GAYRIMENKUL ALIMLARI KAMULAŞTIRMA Bina Alım ve Kamulaştırma Giderleri 3 09 Büro ve İşyeri Makine Teçhizat Alımları 175 1 Öngörülmeyen Giderler Ödeneği 100.00 138.83 865.04 563.18 01 Öngörülmeyen Giderler Ödeneği 100.00 8.04 677.49 393.89 02 İadeler - - - - 100.00 288.42 40.50 48.45 İlame Bağlı Borçları - - - - İlame Bağlı Borçları - - - - Geçen Yıllar Borçları 100.00 288.42 40.50 48.45 Geçen Yıllar Borçları 100.00 288.42 40.50 48.45 7 BORÇLARI KARŞILAMA ÖDENEĞİ 1 01 2 01 176 BÜTÇE KONTROLU İÇİN SONUÇ Bu raporda, VAKIFLAR İDARESİ’nin 2009, 2010, 2011 ve 2012 yıllarına ilişkin gerçekleşen bütçe verileri dikkate alınarak gerçekleşen gelir ve harcama (gider) kalemleri analize tabi tutulmuştur. Yapılan analizde aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir. 1. Kurumun, 4 yıllık toplam gelir ve gider performansı aşağıdaki gibidir (Rakamlar yuvarlanmıştır): Yıllar 2009 2010 2011 2012 Gelirler 15,842,289 14,621,908 17,896,754 17,101,818 Giderler 13,648,539 12,163,526 12,032,267 15,346,304 Fark 2,193,750 2,458,382 5,864,487 1,755,514 Kümülatif 2,193,750 4,652,132 10,516,619 12,272,133 Gider/Gelir Oranı %86,15 %83,19 %67,23 %89,73 Yukarıdaki tablo bilgilerinden hareketle, kurumun son 4 yılda gerçekleşen bütçe gelirlerinin altında bir gider harcaması yaparak “nakit ve benzerleri” değer yarattığı görülmüştür. Yukarıdaki verilere göre, yaratılan nakit ve benzeri kaynakların dört yıllık kümülatif toplamının 2012 yılında 12.272.133 TL’ye ulaşması beklenmektedir. Bu artışta, 2011 yılı dikkat çekmektedir. Kurum toplam gelirlerinin 2009’da yaklaşık olarak %86,15’ini; 2010’da %83,19’unu; 2011’de %67,23’ünü; 2012’de %89,73’ünü gider olarak harcamıştır. 2. Kurum gelirlerinin çok büyük bir kısmının vergi dışı gelirlerden oluştuğu görülmüştür. Gelirlerin 2009 yılında %93,01’i, 2010 yılında %95,50’si, 2011 yılında %84,40’ı, 2012 yılında da % 85,59’u vergi dışı gelirler kaleminden elde edilmiştir. Bu giderlerin ayrıntılı incelemesi rapor içeriğinde yer almaktadır. 177 3. Kurum giderleri büyük ölçüde aşağıda belirtilen üç alanda toplanmıştır. Sözkonusu giderlerin toplam giderler içindeki yüzdeleri aşağıdaki gibidir: Yıllar 2009 2010 2011 2012 Cari transferler %33,59 %56,58 %33,78 %39,12 Personel giderleri %27,54 %29,89 %29,35 %23,36 Sermaye giderleri %8.35 %4.65 %23,81 %25.29 Mal ve hizmet alım giderleri %7.16 %7.65 %10.39 %10.58 Sermaye transferleri %22.41 - %0.11 - Toplam %99.05 %98.77 %97.44 %98.35 Tablonun incelenmesinden Kurum giderlerinin büyük bir kısmının sözkonusu giderlerden oluştuğu görülmektedir (Diğer gider kalemlerini ile ilgili dikey yüzdeler Tablo 2’de görülebilmektedir). Giderlerin 2009 yılında %99.05’i, 2010 yılında %98.77’si, 2011 yılında %97.44’ü, 2012 yılında ise % 98.35’i bu giderlerden oluşmaktadır. Yukarıdaki tablodan da görüleceği üzere, “sermaye transferleri” sadece 2009 yılında toplam giderler içinde önemli sayılacak bir paya sahiptir. 4. Kurumun gelir arttırma performansına bakıldığında gelir arttırma açısından bir duraanlık sözkonusudur. 2009 yılına göre 2010 yılında gelirlerde %7,70 azalış, 2011 yılında %12,97 artış, 2012 yılında da %7,95 artış yaşanmıştır. Kurumun giderlerindeki trende bakıldığında, 2009 yılına göre 2010 yılı giderlerinde %10,88 azalış, 2011 yılı giderlerinde %11,84 azalış, 2012 yılında %12,44 artış yaşanmıştır. Gelir ve gider trendleri birlikte değerlendirildiğinde, kurumun giderlerini belli bir disiplin içinde gelirleriyle uyumlu tuttuğu belirtilebilir. 178 5. 2010 yılındaki gelirlerin gerçekleşen toplam tutarında, 2009 yılındaki gelirlerin gerçekleşen toplam tutarına kıyasla azalış meydana gelmiştir. Bu azalış 2011 yılında devam etmemiş ve gelirlerin gerçekleşen tutarı 2011 yılında, hem 2009 hem de 2010 yılına kıyasla artış göstermiştir. 2012 yılındaki gelirlerin gerçekleşen tutarı ise 2011 yılına kıyasla %4 civarında bir azalış sergilemiştir (Bkz. Tablo 5). Ancak, bu azalışa rağmen 2012 yılındaki gelirlerin toplam tutarı hem 2009 hem de 2010 yıllarındaki gelirlerin gerçekleşen tutarından fazla olmuştur. 6. 2010 ve 2011 yıllarında, giderlerin gerçekleşen toplam tutarı 2009 yılındaki giderlerin gerçekleşen toplam tutarına kıyasla azalmıştır. Ancak, giderlerin toplam tutarı 2012 yılında tekrar artışa geçmiştir. 2012 yılındaki giderlerin gerçekleşen tutarı 2009 yılına kıyasla %12.44 (Bkz. Tablo 7), 2011 yılına kıyasla ise %28 (Bkz. Tablo 5) civarında artış göstermiştir. Dolayısı ile, olumsuz bir gelişme olarak 2012 yılında toplam gelirler azalırken, toplam giderler artmıştır. 7. Gelirlerin ve giderlerin toplam tutarlarında meydana gelen ve yukarıda bahsedilen dalgalanmalar sonucunuda; 2009, 2010, 2011 ve 2012 yıllarının tümünde gelirlerin toplam gerçekleşen tutarları, giderlerin toplam gerçekleşen tutarlarından fazla olmuştur. 8. Daha önce belirtildiği gibi, 2009, 2010, 2011 ve 2012 yıllarının tümünde, toplam gelirler içinde “vergi dışı gelirler” en önemli kalem olarak görülmektedir. “Vergi dışı gelirler” kapsamında ise, “diğer mülkiyet gelirleri” her dört yılda da önemli bir kalem olarak göze çarpmaktadır. “Diğer mülkiyet gelirleri” içinde “bina kiraları” ve “eski yıl 179 alacakları” diğer kalemlere kıyasla toplam gelirler içinde daha önemli paya sahip gelir kalemleri olarak ön plana çıkmaktadırlar (Bkz. Tablo 2). 9. Bazı gelir kalemlerinde yıllar itibarı ile gözle görülür dalgalanmalar olmuştur. Örneğin, 2011 yılında, 2009 ve 2010 yıllarına kıyasla önemli bir artış gösteren, 2012 yılında ise tamamen azalan “çeşitli vergi dışı gelirler” kapsamındaki “kur farkı geliri” bu bağlamda göze çarpmaktadır. Aynı şekilde, 2009 ve 2010 yıllarında sıfır tutarında olan “sermaye gelirleri”, 2011 ve 2012 yıllarında önemli bir artış göstermiştir. Diğer taraftan, 2009 yılında toplam gelirlerin %4.85’ini (Bkz. Tablo 2), 2010 yılında ise %1.91’ini oluşturan “alınan bağış yardımlar ve krediler”, 2011 ve 2012 yıllarında tamamen azalmıştır. Bu tür dalgalanmaların nedenlerinin araştırılmasında yarar vardır. 10. Daha önce de belirtildiği gibi, 2009, 2010, 2011 ve 2012 yıllarının tümünde, toplam giderler içinde “cari transferler”, “personel giderleri”, “sermaye giderleri” ve “mal ve hizmet alım giderleri”, diğer gider kalemlerine kıyasla daha önemli kalemler olarak görülmektedir (2009 yılında “sermaye transferleri” de toplam giderler içinde önemli bir paya sahip kalemler arasında gösterilebilir). “Personel giderleri” kapsamında “memur maaşları”; “cari transferler” kapsamında “hane halkına yapılan yatırımlar”; “mal ve hizmet alım giderleri” kapsamında ise “hizmet alımları” ve “gayrımenkul mal bakım ve onarım giderleri” toplam giderler içinde önemli paya sahip giderler olarak ön plana çıkmaktadırlar (Bkz. Tablo 2). 180 11. Bazı gider kalemlerinde yıllar itibarı ile dikkat çekici dalgalanmalar olmuştur. 2010 ve 2012 yıllarında 2009 yılına kıyasla gözle görülür bir artış sergileyen, 2011 yılında ise tamamen sıfırlanan “görev zararları” kalemi bu duruma önemli bir örnek teşkil etmektedir. 2009 ve 2010 yıllarında sıfır tutarında olan “gayrımenkul sermaye üretim giderleri” ise, 2011 ve 2012 yıllarında önemli bir artış göstermiştir. 2012 yılında önceki yıllara kıyasla önemli artışlar sergileyen kalemler arasında ayrıca, “mal ve hizmet alım giderleri” kapsamında “enerji alımları”, “yolluklar”, “hizmet alımları” ve “gayrımenkul mal bakım onarım giderleri” de yer almaktadır. 12. Bu rapor bilgileri incelenirken, analizin bütçe değerleri üzerinden yapıldığı, bir gelir ve gider analizi niteliği taşıdığı dikkate alınmalıdır. 13. Kurumun daha detaylı analizi (“borç ödeme gücü” ve “mali yapı” analizi açısından), varlık ve kaynak dağılımının görülebildiği bilanço esasına göre ortaya konacak bilgilerle yapılabilir. Yukarıda ayrıntılı olarak ele alınan ve özet bir değerlemeyle tamamladığımız bu raporun kurumla ilgili taraflara yararlı olmasını dileriz. 181
