KONU: HÜCRE CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ • • • • • • • • Beslenme Boşaltım Üreme Büyüme Uyarıları algılama ve cevap verme Hareket Solunum Hücreli yapı CANLILIK HÜCRE İLE BAŞLAR Canlıların vücudunu oluşturan en küçük canlı yapı birimine hücre denir. Hücreler mikroskop yardımı ile incelenir. Hücreler, solunum, boşaltım, sentez ve büyüme gibi canlılık özelliklerini gösterirler. Bitki hücreleri mikroskop ile incelendiğinde şekillerinin genellikle köşeli olduğu gözlenir. Bir hücre genel olarak dıştan içe doğru hücre zarı, sitoplâzma ve çekirdek olmak üzere üç bölümden oluşmuştur. HÜCRE ZARI: Hücre zarı, hücre içindeki çekirdek ve sitoplazmanın dışarıya dağılmasını engelleyen hücreyi dış kısımdan saran bir zardır. Sitoplâzmayı sararak hücreye şekil verir Hücreye giren ve çıkan maddeleri kontrol eder. Hücreyi dış etkilere karşı korur. Hücreye madde giriş ve çıkışını sağlar. Hücre zarı ince bir zardır. Yapısında protein, yağ ve karbonhidrat vardır. Seçici geçirgen bir özelliğe sahiptir. Esnek ve saydamdır. Hücre zarında maddenin giriş ve çıkışını sağlayan POR adı verilen delikçikler vardır. HÜCRE ÇEPERİ (Hücre Duvarı): Hücre çeperi hücreye sertlik ve diklik kazandıran bir yapıdır.Sadece bitki hücrelerinde bulunur. Hücre çeperi cansızdır. Hücre çeperinin seçici geçirgen özelliği yoktur. Hücre çeperinde de porlar bulunur. Hücre çeperinin yapısında selüloz bulunur. Selüloz bir karbonhidrat çeşididir. Hayvan hücreleri mikroskop ile incelendiğinde hücre şekillerinin genelde yuvarlak olduğu gözlemlenir. 6. Sınıf Fen ve Teknoloji SİTOPLAZMA: Hücre zarı ile çekirdek arasını dolduran ,yarı saydam ,yarı akışkan ,yumurta akı kıvamında bir sıvıdır. Sitoplazma hücredeki canlılık olaylarının (üreme, boşaltım,sindirim,enerji üretimi ) gerçekleştirildiği yerdir. Sitoplazmanın %65 ile %95 su oluşturur. Bunun dışında protein,yağ,karbonhidrat,vitamin ,inorganik maddeler,hormonlar,enzimler ve organeller bulunur. V Yaşamsal olayları sitoplazma içindeki organeller gerçekleştirir. ORGANELLER 6. Sınıf Fen ve Teknoloji www.sbsfenci.com KONU: HÜCRE ÇEKİRDEK: Hücrede meydana gelen olaylar kontrolsüz değildir. Kontrolün ve denetimin yapıldığı, yönetildiği bir merkezdir. Çekirdek hücrenin bütün hayatsal faaliyetlerinin yönetildiği merkezdir. Çekirdek zarı çift katlıdır. Yapısında porlar ve ribozom bulunur. Çekirdek aynı zamanda hücrenin kalıtım maddesini DNA yı taşır. Çekirdeğin içinde aynı zamanda çekirdekçik bulunur. Çekirdekçik sayısı her hücrede farklı olabilir. Çekirdeği çıkarılan bir hücre bir süre sonra ölür. FARKLI TİPTE HÜCRELER AMİP BAKTERİ ORGANİZMA: Sistemler bir araya gelerek organizmayı oluşturur. 2007-DPY TERLİKSİ HAYVAN KAN ÖGLENA SİNİR HÜCRESİ DOKU: Belli bir yapı ve göreve sahip olan hücrelerin bir araya gelerek oluşturdukları yapılara doku denir. SİSTEM: Dokular bir araya gelerek sistemleri oluşturur. 6. Sınıf Fen ve Teknoloji ÇÖZÜM: Sadece birinde gerçekleşen olayı istemektedir. Şekle baktığımızda kloroplast hariç tamamının her iki hücrede de bulunduğu görülmektedir. Sadece kloroplast birinde bulunmaktadır. Kloroplastın görevi de fotosentez sonucu besin üretmektir. Doğru cevabımız A şıkkı olur. V 2008-SBS ÇÖZÜM: Hayvan hücresinde besin üretme gerçekleşmediği için cevap A seçeneği olacaktır. 6. Sınıf Fen ve Teknoloji www.sbsfenci.com