03.11.2010 1 ilaçlar ve uygulanma yöntemlerı

03.11.2010
Uzm. Dr. Haldun Akoğlu
KEAH Acil Tıp Kliniği Sorumlu Uzmanı
İLAÇLAR VE UYGULANMA YÖNTEMLERI
Adrenalin
1
03.11.2010
Adrenalin
Bir ampul (1 ml)
Kullanıldığı yerler Adrenalin kristalize
1 mg
Sodyum klorür
8 mg
HCl(%10)
Kardiyak arrest
VF/VT Asistoli
0.0018 ml
Anaflaktik şok
Sodyum metabisülfit
1 mg
Bronkospazm
Enjeksiyonluk su
1 ml
1 mg
0.5 mg 0.25 mg
Formları
ETKİSİ:
•
Düz kaslar üzerine etkili
•
Sempatomimetik etkili
•
Vazokonstrüksiyon •
Kalp hızını artırır. (+ kronotropik etki)
•
Kalbin kasılma gücünü artırır. (+ İnotrop)
•
Bronkodilatasyon yapar.
•
Serebral ve myokardiyal dolaşımı artırır.
Adrenalin
DOZ:
• IV, SC ve endotrakeal tüp içine
• 1 ml = 1 cc = 1 mgr demektir.
• 1 cc ampulde 1 mg adrenalin : 1: 1000 lik adrenalindir.
• 1 ml 0,25 mgr lik amp.de : 1: 1000/4 var demektir.
• 1 ml 0,50 mgr lik amp.de : 1: 1000/2 var demektir.
• 1: 10 000 adrenalin 1 mg /ml ise 1 cc adrenalin + 9 cc sf = 10 cc karışım = 1: 10000 demektir.
• Bebeklerde ve anafilakside
ADRENALİN AMP. ‐2
YAN ETKİSİ:
•
Pulmoner ödem
•
Baş dönmesi
•
Anksiyete
•
Ventriküler irritabilite
DOZ:
•
IV, SC ve endotrakeal tüp içine
1ml=1 cc=1mgr demektir.
•
1cc ampulde 1 mg adrenalin : 1: 1000 lik adrenalindir.
•
1 ml 0,25 mgr lik amp.de : 1: 1000/4 var demektir.
•
1 ml 0,50 mgr lik amp.de : 1: 1000/2 var demektir.
•
1: 10 000 adrenalin 1 mg /ml ise 1 cc adrenalin + 9 cc sf = 10 cc krm = 1: 10000 demektir. Bebeklerde bu şekilde kullanılır.
2
03.11.2010
Atropin Sülfat
ATROPİN SÜLFAT AMP.
Atropin
Formları
Kullanıldığı yerler 1 mg
0.5 mg 0.25 mg
ETKİSİ:
ƒ
Parasempatomimetik etkili
ƒ
Kalp hızını artırır. (+ kronotropik etki)
ƒ
Atrioventriküler iletiyi artırır.
ƒ
Kalp ileti hızını artırır. (+ dronotropik etki)
Sinüs bradikardisi
Atrioventriküler bloklarda Asistoli
DOZ:
• Bradikardilerde: IV olarak 0.5‐1 mgr • Her 3‐5 dk. da tekrarlanabilir.
• Arrestte: ıv olarak 1 mgr her 3‐5 dk.da tekrarlanabilir.
• Toplam doz 0.04 mgr/kgr.dır. çünkü bir insanda vagal uyarı yapacak 3‐4 mgr’dir.)
• Endotrakeal tüpden IV yol yoksa IV yolun 2‐2.5 katı 10 cc serum fizyolojik ile sulandırılarak ET verilebilir. 3
03.11.2010
Aritmal/Lidokain/Jetokain
Aritmal/Lidokain/Jetokain
Formları
%2’lik
%10’luk
Kullanıldığı yerler MI VT/VF
DOZ:
• % 2 lik (100 mgr) BOLUS olarak •
ETKİSİ:
1‐1.5 mgr/kg
• % 10 luk (500 mgr ) infüzyon olarak kullanılır.
•
500 cc SF içine 1000 mgr (2 amp %10 ya da 10 amp %2) • Buna göre infüzyon hızı:
• 1 mg/dk .... 3o cc/dk
• 2 mg/dk …. 60 cc/dk
• 4 mg/dk …. 120 cc/dk
•
Aritmilerde
ƒ
Kardiyak membranı stabilize ederek ventrikülün elektriksel uyarı eşiği artırır.
ƒ Ventriküler ektopik atımları önler.
Aritmal/Lidokain/Jetokain
DİKKAT EDİLECEK NOKTA: ƒ TA, Nabız, ve Ritim yönünden monitörizasyon ile hasta kontrol edilmelidir.
ƒ Konjektif kalp yetmezliği, şok, 70 yaş, karaciğer yetmezliği gibi durumlarda toksisite gelişmesi açısından bolüs dozu değişmez. İnfüzyon hızı yarıya düşürülür. ƒ AÇT takibi yapılır. 4
03.11.2010
AMIODARONE AMP (CORDARONE AMP.)
AMİODARONE AMP.(CORDARONE AMP.)‐1
ƒ 1 amp = 3 cc = 150 mgr
KULLANILDIĞI YERLER: Atriyal fibrilasyon
Subraventriküler aritmi
Dirençli VF
Dirençli VT
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ETKİSİ
ƒ Miyokardin
kontraktilitesini azaltır.
YAN ETKİSİ:
ƒ Hipotansiyon
ƒ Bradikardi
ƒ Tiroid fonksiyon bozukluğu
ƒ Gastrointestinal
hassasiyet
ƒ Tremor, kas zayıflığı
AMİODARONE AMP.(CORDARONE AMP.)‐1
IV infüzyon %5 Dextroz ile yapılmalı
ƒ
Yükleme dozu:
1 amp (150 mgr) cordorone % 5 dex 100 cc içine konularak 10 dk’da infüzyon
şeklinde pompa akış hızı 600 cc/h olmalı.
ƒ
İdame dozu:
% 5 dex 500 cc içine 900 mgr (6 amp) konulup, ilk 6 saatte 1 mg/dk. İnfüzyon
pompa akış hızı 34 cc/h olacak şekilde ayarlanmalı, bunu izleyen 18 saatte 0.5
mgr/dk. İnfüzyon pompa hızı 17 cc/h olacak şekilde verilmelidir.
ƒ
ƒ
Kısacası:
360 mgr’ 6 saatte= 33,3 cc/h=34 cc/h
540 mgr’ı 18 saatte= 17 cc/h 24 saat
5
03.11.2010
Monitörizasyon
ƒ Monitörize hastanın monitör sesi açık olmalı
ƒ Monitör hata verir ve uyarı sesi çıkarırsa sessiz tuşuna basılmamalı, alarmın sebebi giderilmeli
ƒ Yapışmayan elektrodlar gerekirse izofix ile sabitlenmeli, kılların olmadığı yerlere yapıştırılmalı
ƒ Alternatif elektrot yapıştırma yerleri neler?
AMİODARONE AMP.(CORDARONE AMP.)‐2
HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİNDE DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR
• İnfüzyon sadece % 5 dextroz ile yapılmalıdır.
• Cordarone amp. İnfüzyon yapılan damar yolundan hiçbir ilaç ve ilaç infüzyonu yapılmamalıdır.
• Mutlaka infüzyon pompası uygulanmalıdır.
• İnfüzyon mümkünse daha önce hiç kullanılmamış bir damaryolundan başlatılmalıdır.
• İnfüzyon esnasında damaryolunda kızarıklık olup olmadığı kontrol edilmeli varsa değiştirilmelidir.
• Mutlaka monitörize edilmeli ve EKG kaydı alınmalı
• Hasta yan etkiler tarafından gözlenmeli ve hastaya eğitim verilmelidir.
6
03.11.2010
DOPAMİNE AMP.
DOPAMİNE AMP. ‐1
•
•
•
•
1 amp. = 200 mgr = 5 cc dır. 1cc =40 mgr dir.
KULLANILDIĞI YERLER:
• MI
• Kalp yetmezliği
• Şok
• Hipotansiyon
• Böbrek yetmezliği
ETKİSİ:
Semptomimetik etkilidir.
Kalp hızını artırır.
Kalbin kasılma gücünü artırır.
Arter ve venlerde bulunan alfa reseptörlerini etkileyerek vazokontrüksiyon yapar.
• Kardiyak out putu düzenleyerek kan basıncının düzenler.
• Böbrek damarlarını dilate ederek kan akımını artırır.
• Düşük dozda renal arterlerde dilatasyon yapar ve idrar miktarını artırır.
•
•
•
•
DOPAMİNE AMP. ‐2
YAN ETKİSİ:
ƒ Taşikardi ƒ Hipertansiyon
ƒ Bulantı kusma
DOZ:
ƒ 1=1 ( 100 mgr/100 cc)
DİKKAT EDİLECEK NOKTA: ƒ AÇT takibi yapılmalıdır.
ƒ Doz hesaplanırken hasta kilosu bilinmelidir. 7
03.11.2010
D
O
P
A
M
İ
N
(1 00 cc izotonik içine 1 amp (200 mg) Dopamin)
DOZ
KG
20
2,5
5
7,5
10
1,5
3
4,5
6
30
2,2
4,5
6,8
9
12
Renal doz
40
3
6
9
50
3,8
7,5
11,3
15
60
4,5
9
13,5
18
70
5,3
10,5
15,8
21
80
6
12
18
24
90
6,8
13,5
20,3
27
100
7,5
15
22,5
30
110
8,2
16,5
24,8
33
120
9
18
27
36
Arest dozu
DOBUTAMİNE
DOBUTAMİNE‐1
ƒ 1 flk= 250 mgr.
KULLANILDIĞI YERLER:
ƒ Kardiyojenik şok
ETKİSİ:
ƒ semptomimetik etkilidir.
ƒ Beta reseptörleri etkileyerek YAN ETKİSİ:
ƒ Taşikardi
ƒ Bulantı
ƒ Dispne
ƒ Başağrısı
ƒ Damar dışına kaçarsa nekroz
miyokardın kasılma gücünü etkiler.
ƒ Vazodilatasyon yapar.
8
03.11.2010
DOBUTAMİNE‐2
Dikkat edilecek nokta:
ƒ Ta ve nabız kontrolü monitörizasyonu yapılmalıdır.
ƒ Hazırlanan her solüsyon 24 saatte değiştirilmelidir.
ƒ Sodyum bikarbonatla birlikte verilmemelidir.
ƒ Tedavi yavaş yavaş kesilmelidir.
ƒ Saatlik idrar takibi yapılmalıdır.
ƒ Dopamin (renal doz) + dobutrex (normal doz) birlikte kullanıldığında kalp hızını arttırmaksızın + inotropik etkiyi artırır.
YANETKİSİ
Taşikardi,başağrısı, damar dışına kaçarsa nekroz
D O B U T R E X
100 cc izotonik içine 1 flk (250 mg)
DOZ
2,5
5
7,5
10
1,2
2
2,4
3
3,6
4,2
4,8
5,4
6
6,6
7,2
2,4
4
4,8
6
7,2
8,4
9,6
10,8
12
13,2
14,4
3,6
6
7,2
9
10,8
12,6
14,4
16,2
18
19,8
21,6
4,8
8
9,6
12
14,4
16,8
19,2
21,6
24
26,2
28,8
KG
20
30
40
50
60
70
80
90
100
110
120
BELOC AMP.
5 MGR / 5 cc amp
KULLANILDIĞI YERLER:
• İskemik kalp hastalığı (Anginopectoris, AMI)
• Hipertansiyon
• Taşikardiler (SVT,VT)
• Aritmilerde
ETKİSİ:
• Myokardın kasılma gücünü azaltır
• Kalp atım sayısını azaltır.
• İleti hızını azaltır.
YAN ETKİSİ:
• Hipotansiyon
• Bradikardi
• Bronkospazm
• Bulantı,kusma, epigastrik sıkıntı
DOZ:
• 5 mgr her 3‐5 dk’da bir IV yavaş puşe
9
03.11.2010
DİLTİZEM AMP.
DİLTİZEM AMP. ‐1
• 25 mgr / amp.
KULLANILDIĞI YERLER:
• SVT
• AF
• Angino pektoris
YAN ETKİSİ
• Hipotansiyon
• Bradikardi
• Bulantı,kusma
• Başağrısı,yorgunluk
• Konstipasyon
DOZ:
• Yükleme dozu: • 20 mgr 2 dk.da IV puşe verilir.
• 15 dk. sonra 25 mgr eklenebilir
• İnfüzyon:
• 1=1 hazırlanabilir. • % 5 Dektroz/SF 100 cc içine 4 amp. (100 mgr) koyularak yapılır.
• 10‐15‐20‐25 mg hızında pompa ile gönderilir
DİLTİZEM AMP. ‐2
DİKKAT EDİLECEK NOKTA:
ƒ Hasta monitörize edilmeli ve acil arabası başında olmalı
ƒ ANT takibi yapılmalıdır.
ƒ Yan etkileri açısından hasta dikkatle gözlenmelidir. 10
03.11.2010
NİTROGLİSERİN (PERLİNGANİT AMP.)
NİTROGLİSERİN (PERLİNGANİT AMP.)‐1
1 amp.= 10 cc = 10 mgr
KULLANILDIĞI YERLER:
Akut angino pektoris
MI
Konjektif kalp yetmezliği
Hipertansiyon
•
•
•
•
YAN ETKİSİ
• Başağrısı
• Taşikardi
• Hipotansiyon
ETKİSİ:
• Vasküler düz kasları gevşetir.
• Yüksek dozda sistemik arterler üzerine etkili,
• Düşük dozda koroner arterler ve sistemik venler üzerine etkilidir
• Kalbin oksijen tüketimini azaltmak.
NİTROGLİSERİN (PERLİNGANİT AMP.)‐2
DOZ:
ƒ İnfüzyonu şeklinde hazırlanır 4 şekilde :
ƒ % 5 dex 500 cc içine 200 mgr (20 amp)
ƒ % 5 dex 500 cc içine 100 mgr (10 amp)
ƒ % 5 dex 500 cc içine 50 mgr (5 amp)
ƒ % 5 dex 100 cc içine 10 mgr (1 amp)
ƒ inf 24 saatte bir değiştirilmelidir.
ƒ 48 saatten sonra inf kesilir ( tolerans geliştiğinden)
11
03.11.2010
BREVİLOC BREVİLOC 10 mgr=1 flk
10 mgr= 250 cc
Hızlı etki başlangıcı ve etki süresi kısadır (9 dk)
Yan Etkileri
Bradikardi
Hipotansiyon
Bronkospazm
Av‐blok
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
Kullanıldığı yerler:
SVT
Sinüs bradikardisi
AF
Hipertansiyon krizi
Atropin intoksikasyonu
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
12
03.11.2010
VÜCUT AĞIRLIĞI KG
40
50
60
70
80
90
100
110
120
2
2,5
3
3,5
4
4,5
5
5,5
6
36
YÜKLEME DOZU
500mcg/kg/dak
ml/dak
İDAME DOZU
500mcg/kg/dak
ml/saat
12
15
18
21
24
27
30
33
100mcg/kg/dak
ml/saat
24
30
36
42
48
54
60
66
72
150mcg/kg/dak
ml/saat
36
45
54
63
72
81
90
99
108
200mcg/kg/dak
ml/saat
48
60
72
84
96
108
120
132
144
İNSÜLİN İNFÜZYONU
ƒ 1=1 à 100 cc = 100 iü kristalize insülin = 2,5 cc Kİ
ƒ 1=2 à 100 cc = 50 iü k.i. 1,25 cc Kİ
SF MEDİFLEKS İÇİNE KONUR.
ƒ 1 CC KRİSTALİZE İNSÜLİN 40 ÜNİTEDİR. ƒ Order ünite/saat olarak alınır
ƒ Ünite miktarı cc’ye eşittir
ƒ Mutlaka pompa ile gönderilir
ƒ En az saatlik KŞ takibi yapılır
MİDAZOLAM (DORMİCUM‐DEMİZOLAM) AMP.
13
03.11.2010
MİDAZOLAM (DORMİCUM‐DEMİZOLAM) AMP.‐1
1 amp: 5 cc. 5 mgr
1 amp: 3 cc. 15 mgr
ETKİSİ:
KULLANILDIĞI YERLER:
ƒ Sedatif olarak
ƒ Anksiyolitik
ƒ Konvilziyonlar
ƒ Entübasyon öncesi sedasyon
ƒ Uyuma isteği
ƒ Sedasyon (kısa süreli)
ƒ Hafif kas gevşemesi
YAN ETKİSİ:
ƒ solunum depresyonu
ƒ hipotansiyon
ƒ amnezi
MİDAZOLAM (DORMİCUM‐DEMİZOLAM) AMP.‐2
DOZ:
Sedasyon için 0,05‐0,1 mg/kg
İnfüzyon için:
ƒ 100 cc sf içine 10 amp 15 mgr lıktan dormicum koyulup, üzerine 20 cc sf koyularak sıvı 150 cc içinde 150 mgr olur. MORFİN AMP. 14
03.11.2010
MORFİN AMP. • 1 amp = 1 cc = 10 mg
KULLANILDIĞI YERLER:
• Güçlü ağrı durumlarında
• Akciğer ödemi
• Anesteziye giriş ve sürdürülmesi
ETKİSİ:
• Merkezi analjezi
• Sedasyon
• Pulmoner dolaşımda basınç düşmesi
YAN ETKİSİ
• Solunum baskılanması
• Bulantı
• Hipotansiyon
DOZ:
1 cc amp (10 mg) 9 cc SF ile sulandırılmalıdır. 1= 1 olur. Yavaş yapılmalıdır.
PROPOFOL AMP.
PROPOFOL AMP.
ƒ 1 amp = 20 cc = 200 mg
ƒ 1 cc = 10 mg
KULLANILDIĞI YERLER:
ƒ güçlü sedatif hipnotiktir.
ƒ Sedasyon için
ƒ Suda zor çözünür
ƒ Soya yağında çözünmüştür.
ƒ Bu yüzden bekletilmeden kullanılmalıdır. YAN ETKİSİ:
ƒ Hipotansiyon
ƒ Bradikardi
ƒ Geçici apne
ƒ Pulmoner ödem
DOZ
ƒ 1‐2,5 mg/kg
ƒ (70 kg için 70‐175 mg)
15
03.11.2010
ETOMİDATE AMP.
ETOMİDATE AMP.
• 1 amp = 10 cc = 20 mg
• 1 cc = 2 mgr • 0,3‐0,4 mg/kg
• 70 kg hasta için 21‐28 mg
KULLANILDIĞI YERLER:
•
sedasyon, anksiyolizis ve amnezi •
hipotansiyon yapmayarak sedasyon sağlar.
•
Intrakranıal basıncı azalttığından kafa travmalı hastalarda kullanılabilir.
•
hemodinamisi bozuk olan ya da ciddi koroner arter hastalığı hikayesi olan hastalarda kullanılır.
•
Hızlı etki başlangıcı‐kısa etki süresi
YAN ETKİSİ:
• Solunum depresyonu
• İnfüzyon için uygun bir ilaç değildir. • Bulantı kusma
• Öksürük
• Hıçkırık
Yalnızca entübasyona
kullanılmalıdır. FENTANYL AMP.
16
03.11.2010
FENTANYL AMP.
Fentanyl 10 cc/20 cc flk ETKİSİ:
= 1 cc = 500 mikrog = 0,5 mg ƒ Hızlı etki başlangıcı (30 sn)
YAN ETKİSİ:
Fentanyl 2 cc/10 cc amp. = 1 cc = 50 mikrog = 0,05 mg ƒ Solunum depresyonu
ƒ Hipotansiyon
ƒ Bradikardi
KULLANILDIĞI YERLER:
ƒ bronkokonstriksiyon
ƒ Güçlü sedasyon yapar
ƒ Analjeziktir.
DİAZEPAM (DİAZEM) AMP.
DİAZEPAM (DİAZEM) AMP.
• 1 AMP. = 10 MGR
KULLANILDIĞI YERLER:
• Anksiyolitik, • amnestik, • sedatif, • hipnotik, • kas gevşetici • Antikonvülzan
• Analjezik etkisi yoktur.
ETKİSİ:
• Sedasyon
• Uyku
• Konvülsiyonun durması
• Çizgili kas gevşemesi
YAN ETKİSİ
• Solunum baskılanması
• Hipotansiyon
17
03.11.2010
NALOKSAN AMP.
ƒ 1 amp.= 0.4 mgr
KULLANILDIĞI YERLER:
ƒ Opoidlerin etkisini geri döndürmek için kullanılan antagonisttir.
ƒ Morfin antagonisttidir.
ƒ Solunum depresyonunda ve aşırı ilaç kullanımında kullanılır.
2‐3 dk içinde 10 mgr geçmeyecek şekilde kullanılır
LYSTHENON AMP.
LYSTHENON AMP.
1 AMP.= 5 CC= 100 MGR
KULLANILDIĞI YERLER:
ƒ Kısa süreli kas gevşetici
ETKİSİ
Etki başlangıcı 30‐45 sn.de‐ etki süresi 5‐10 dk.
YAN ETKİSİ
ƒ Kalp ritim bozuklukları
ƒ Hiperpotasemi
ƒ Kas seyirmeleri
18
03.11.2010
ANEXATE AMP.
ANEXATE AMP.
1 AMP.= 5 CC= 0.5 MGR
1 AMP.= 10 CC= 1 MGR
KULLANILDIĞI YERLER
ƒ Benzodiazepinlerin merkezi baskılayıcı etkisini kaldırmak.
ETKİSİ:
ƒ Hiptonik etki kalkar hasta uyanır.
YAN ETKİSİ:
ƒ Bulantı‐kusma
ƒ Kan basıncında oynamalar
ƒ Bazen yoksunluk sendromu
CONTRAMAL AMP.
19
03.11.2010
CONTRAMAL AMP.
ƒ 1 AMP.= 1 CC= 50 MGR
ƒ 1 AMP.= 2 CC= 100 MGR
KULLANILDIĞI YERLER
ƒ ANALJEZİK ETKİ
YAN ETKİSİ:
ƒ Bulantı‐kusma
ƒ Terleme
ƒ Baş dönmesi
ƒ Solunum ve dolaşım baskılanması
•Doğru dozda,
•Doğru ilaç,
•Doğru hastaya,
•Doğru yoldan,
•Doğru zaman
•Doğru kayıt
•Doğru yanıt
•Doğru ilaç şekli
içinde verilmelidir.
Hasta Haklıdır!!!
W
Göğüs ağrısı ile acile başvuran her hasta kendi
belirtilerine göre kendi triajını yapmış ve bir şekilde
acile başvurmaya karar vermiş hastadır
Mutlaka EKG + FM + Hikaye ile değerlendirilmelidir
Aksi kabul edilemez!!!
20
03.11.2010
Triyaj
Z Hastaneler kalabalık
W
Z Triyaj bekleme süreleri uzun
Z Hastaya triyaj hemşiresinin ayırabileceği süre az
Z AKS hastalarının diğer hastalardan ayırt edilebilmesi için AS
hemşire ve triaj memurlarınca kullanılacak kılavuzlar
geliştirilmiş:
Z Kayıt memurları
Z Aşağıdaki şikayeti olanları hemen triyaj hemşiresine yönlendir:
W Göğüs ağrısı, baskısı, gerginliği, ya da ağırlığı; boyun, çene, omuzlar, sırt ya da
kollara yayılan ağrı
W Hazımsızlık ya da «mide yanması»; göğüste sıkıntı ile beraber bulantı/kusma
W Sürekli nefes darlığı
W Halsizlik, başdönmesi, göz kararması, bilinç kaybı
Z Triyaj Hemşiresi
Z Aşağıdaki belirti veya bulguları olanlar için AKS protokolüne başlanmalıdır:
W Göğüs ağrısı ya da ağır epigastrik ağrı, nontravmatik olmalı ve miyokard iskemisi ya
da MI için tipik aşağıdaki bulgular da mevcut olmalı:
Z Santral/substernal basıya da büzücü göğüs ağrısı
Z Basınç, gerilme, ağırlık, kramp, yanma, ağrı duyumsaması
Z Açıklanamayan hazımsızlık, geğirme, epigastrik ağrı
Z Boyna, çeneye, omuzlara, sırta ve kollara yayılım
W Eşlik eden nefes darlığı
W Eşlik eden bulantı ve/veya kusma
W Eşlik eden soğuk terleme
Z Eğer bu belirtiler mevcut ise EKG ÇEK
Z Hikaye
Z Triyaj hemşiresi kısa, hedefe yönelik bir hikaye almalıdır. Şunları
sormalıdır:
W Şu anda ya da geçmişte Koroner by-pass, anjiyo, balon, stent yapıldı mı,
koroner arter hastalığı (kalp), eforla gelen anjina, kalp krizi hikayesi var mı
W Göğüs sıkıntısı için dil altı verilmiş edilmiş mi (NTG)
W Sigara, HL, HT, DM, ailede KAH hikayesi, kokain veya Met kullanımı var mı
W Düzenli olarak veya yakın zamanda ilaç kullanmış mı
Z Bu hikaye AKS protokolüne girişi geciktirmemelidir
Z Özel durumlar
Z Kadınlar erkeklerden daha sık atipik göğüs ağrısı ve şikayetleriyle
başvururlar
Z Diyabetik hastalar otonom disfonksiyon nedeniyle atipik prezente
olabilirler
Z Yaşlılar genel halsizlik, inme, bayılma ya da bilinç durum değişikliği gibi
aitipi semptomlarla başvurabilirler
21
03.11.2010
Nabız Oksimetresi
W
Z Oksijenizasyon
W Nabız oksimetresi ile arter kanındaki oksijen miktarına bakarak
Z Ventilasyon
W Kapnograf ile venöz kandaki CO2 miktarına bakarak anlaşılır
Nabız Oksimetresi
W
Z Hastayı tedavi et sayıları değil!!!
Z Oksijenize hemoglobin infrared ışığı absorbe eder
Z Redükte (nonoksijenize Hb) kırmızı ışığı absorbe eder
Z Nabız oksimetresi pulsatil doku yatağından kırmızı ve infrared
ışıklar geçirir, bir ışık dedektörü de absorbe edilmemiş ışık
miktarını ölçer
Z Sonra verilen ve absorbe edilemeyen ışık oranlarından oksijen ile
satüre Hb oranı hesaplanır = %SpO2 vs %SaO2
Z Anormal hgb’ler yoksa (karboksi-, met-) ve SO2>70 ise
AKG’nda bakılan SO2 ile Nabız oksimetresi arasındaki fark
%3’ü geçmez
Z %SpO2 nabız oksimetresi ile bakılan
Z %SaO2 AKG’nda bakılan
Nabız Oksimetresi
W
Z Arest esnasında kuvvetli göğüs basısı ile SO2 okuması
yapılabilse de güvenilir değildir
Z Arteryal oksijen içeriği = Hgb miktarı ve SO2 bağlıdır
W Normal SO2
Z Yeterli sistemik oksijen sunumu yapıldığını ispatlamaz
Z Çünkü toplam oksijen içeriğini hesaplamamaktadır
Z Kalp debisini hesaba katmamaktadır
22
03.11.2010
Nabız Oksimetresi
Z Hatalı okuma sebepleri
W
W
W
W
W
W
W
W
Parmak kalınlığı
Hgb düzeyi
Koyu deri rengi, oje, kına, tırnakta fungal enfeksiyonlar
Periferik ateş, hipotermi
Hareket artefektı
Düşük perfüzyon, vazokonstrüksiyon
SpO2 <%70 olduğunda da cihaz hatalı yüksek okuma yapar
Nazal Kanül
W
Z Basit, Konforlu, Ucuz
Z Düşük akımlı oksijen uygulanması için
Z Her 1 L/dk artan Oksijen akım hızı, solunan havadaki O2
konsantrasyonunu %4 arttırır
Z Normal oda havası %21 O2 konsantrasyonuna sahiptir
Z Maksiumum 6 L/dk oksijen akım hızına ulaşabilir, 4 L/dk
üzerinde lokal iritasyon ve müköz membranlarda
kuruma/kanama yapar
Z Bu sebeple maksimum 4 L/dk’dan %35 hava verilmesini
sağlayabilir
Yüz maskesi
W
Z Yüksek akım ve konsantrasyonda oksijen sunumu sağlar
Z 6 L/dk hızın altında ekshale edilen CO2’in tekrar solunmasını
sağlayacağından kullanılmamalı
Z 6-10 L/dk hızında oksijen ile, %35- %60 arasında oksejeb
verilebilir
Z Asıl alınan oksijen miktarı maskenin ne kadar iyi oturduğuna
bağlıdır
23
03.11.2010
Havayolunun
Sağlanması
W
Orofarenjial Havayolları
W
Z Cevapsız
Z Öksürük ve gag refleksi
olmayan hastalarda
Z Usulüne uygun şekilde
(dili arkaya itip
hipofarinksi
tıkamayacak)
takılmalıdır
24
03.11.2010
Tek Elle Maske Tutma
W
Aşama Hareket
1
Hasta başının arkasına yer alın
2
3
4
Maskeyi hastanın yüzüne yerleştirin, doğru yerleştirme için burun
köprüsünü mihenk noktası olarak alın.
•E ve C kilitleme tekniği ile maskeyi tam oturtun
•Çeneyi kaldırarak havayolunu açık hale getirin:
Head-tilt manevrası yapın.
•1 elin başparmak ve işaret parmağı ile C yapın ve maskenin
kenarlarını yüze bastırın
•Diğer parmaklarla çenenin köşelerini havaya kaldırın (3 parmak E
harfi şeklinde) ve havayolunu açın.
Ambuyu sıkarak soluk verin (her biri 1 saniye 1) göğsün kalktığını
görün.
İki Elle Maske Tutma
W
Aşama Hareket
1
Hasta başının arkasına yer alın
2
3
4
Maskeyi hastanın yüzüne yerleştirin, doğru yerleştirme için burun
köprüsünü mihenk noktası olarak alın.
İki teknikten birini kullanın
• Hastanın başını kaldırıp, her elin başparmak ve işaret
parmaklarıyla C-E şeklinde tutarak maskeyi yüze tam oturtun
• Maskeyi başparmak ve tenar bölge ile oturtup 4 parmakla çeneyi
kavrayın
Ambuyu sıkarak soluk verin (her biri 1 saniye 1) göğsün kalktığını
görün.
İki Elle Maske Tutma Video
25
03.11.2010
26
03.11.2010
Ateş
ƒ Aksiller ölçüm çok zorlu
ƒ Koltukaltını mutlaka kurulamak lazım
ƒ 5 dakika süre vermek lazım
ƒ Timpanik ölçüm için her iki kulaktan ölçüm yapmak lazım. ƒ Yüksek olanı doğru kabul etmek lazım
Ateş sınırı kaçtır?
Oral, rektal, kulaktan?
Body Site
Core *
Oral
Rectal
Ear
Type of
Thermometer
Electronic
Mercury-glass,
electronic
Mercury-glass,
electronic
Infrared
emission
Normal Range (°C) Fever (°C)
36.4–37.9
38.0
35.5–37.7
37.8
36.6–37.9
38.0
35.7–37.5
37.6
Nabız
ƒ Nabız monitör ekranından bakılarak ölçülmez
ƒ Düzensiz atımlarda 1 dakika, düzenli atımlarda 15 saniye saymak ve dört ile çarpmak yeterli
ƒ Nabız şok tanısında tansiyondan daha önemli ve önce bozulan değer
ƒ Her hastada mutlaka bakılmalı
27
03.11.2010
Vital bulgular
ƒ Kırmızı ve sarı alana giren TÜM hastalara istisnasız Ateş, Nabız ve TA bakılmalıdır
ƒ Sarı alana giren her hastaya rutin ANT bakılıp dosyasına yazılır, bunun için doktor istemi beklenmemelidir
ƒ Vital bulguların alınması ve kaydı hemşirelerin sorumluluğundadır
ƒ Müşahade alanına alınan TÜM hastalar burada görevli hemşire arkadaşlarım tarafından devralınır.
à TEKRAR vitalleri alınarak dosyasına işlenmelidir.
à Dosyasındaki orderlar kontrol edilir, yapılmamış olanlar gerçekleştirilir
à Asılı serumu varsa kontrol edilir, üzerinde yazı yoksa o serum verilmez, çıkarılır ve uygun order hazırlanır
à 4 saatten daha fazla müşahadede kalan hastalar için vitaller doktor orderı olmaksızın kontrol edilmelidir
ƒ Nabız oksimetresi (nabız ve SO2 için 3 sn’de), otomatik TA aleti (nabız ve TA 12 sn’de) ve kulak termometresi (4 sn’de) alım aşamasındayız
Serum kayıtları ve doğru serum
ƒ Her hemşirenin serum kalemi olmalıdır
ƒ Hazırlanan her ilaçlı ya da ilaçsız serumun üzerine içeriği olan ilaç ve konulan miktar yazılması kanuni bir zorunluluktur
à Boş, avil 1 amp, dramamine 2 amp, dopamin 200 mg gibi
ƒ Tüm önemli infüzyonlar (dopamin, nitrogliserin, insülin, dobutamin, adrenalin, diltiazem, fenitoin) pompa ile gönderilmelidir
28
03.11.2010
Orderlar
ƒ Orderlar yazılı olarak alınır, uygulayan orderin
uyguladığını belirten bir işaret koyar (+, yuavarlak ya da check), uygulama saatini ve kendi adını, ya da ad soyad baş harflerini ya da kaşesini basar
ƒ Yoğunluğa göre orderlar sonradan tamamlanabilir, tamamlanmazsa eksik bırakan ve bırakma sebebi sorumlu hemşireye iletilir
ƒ Özellikle farklı formları olan ilaçlarda orderlar mg olarak alınır, mg olarak uygulanır, ampul hesabı yapılmaz, yazılmaz
Dosyalar
ƒ Hastalar taburcu olurken ya da çıkarken hastaların ellerindeki dosyaları alınarak önce kayıt memuruna verilmeli, malzeme, ilaç ve girişimler kaydedildikten sonra kayıt memuru tarafından arşiv kutusuna alınmalıdır
ƒ Sarı alana yeşil alana enjeksiyon için gelen hastalar tekrar yeşil alana kontrole çağırılmamışlarsa dosyaları hemşire tarafından alıkonulur, kayıt memurunca kaydı sağlandıktan sonra arşiv kutusuna bırakılır
Toplantılar
ƒ Aylık toplantılarla bir araya gelmeye çalışacağız
ƒ Her ay ortak bir konu belirleyerek bu konuda eğitim yapacağız
ƒ Uygulamaları denetleyecek, eksiklerimizi tamamlamaya çalışırken, kendimizi de düzelteceğiz, hatasız bir ekip haline gelmeye çalışacağız, birbirimizi uyararak eksiklerimizi gidereceğiz
ƒ Acil servis içerisinde verimliliği ve hasta bakım kalitesini arttıracak projeler üreten arkadaşlarım bunları sunup uygulanmasını sağladıklarında ödüllendirileceklerdir
29